Morgunblaðið - 20.04.1982, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 20. APRÍL 1982
41
ung og fjörug leikkona frá
Björgvin. Þau höfðu kynnst í
borginni þar sem Björnson var
um tíma leikhússtjóri. — Lengst
af áttu þau hjónin heima á bæn-
um Aulestad í Gausdal, hliðar-
dal við Guðbrandsdalinn. Þar
sat Björnson eins og forn höfð-
ingi og landsfaðir. Hann dó í
París 1910 og var fluttur heim á
norsku herskipi. En Karólína
lifði, þar til hún var 99 ára göm-
ul.
Knut Hamsun var fæddur í
Guðbrandsdalnum, en fluttist
mjög snemma til Norður-Nor-
egs, landshlutans sem hefur sett
sterkan svip á margar bækur
hans, eins og Pan, Rósu og Ben-
óni. Seinna eignaðist hann sinn
„Aulestad", nefnilega bæinn
Nörholm á suðurströndinni.
Hamsun þótti mjög vænt um
bændalífið, en árum saman bjó
hann þar ásamt konu sinni,
Marie, sem var falleg ung leik-
kona, þegar þau kynntust. Hún
gerðist líka rithöfundur og
samdi margar barnabækur. En
þekktust er hún fyrir bækurnar
um Hamsun: Regnbuen og Under
gullregnen, hinar merkustu ævi-
sögur um geníalan og erfiðan
eiginmann. Sonur þeirra Arild
rekur bæinn í dag, en yngri son-
ur þeirra, Tore, er listmálari og
býr í Askerbyggðinni skammt
frá Osló. Hann hefur líka samið
ágæta bók um föður sinn.
Sigrid Undset, þriðja norska
Nóbelsverðlaunaskáldið við hlið
Björnsons og Hamsuns, bjó á
Lillehammer, þar sem Guð-
brandsdalurinn byrjar og heldur
áfram í norðurátt. Heimili henn-
ar var Bjerkebæk, danskt nafn
eftir danskan leikara Jens
Bjerkebæk, sem lék háþjóðern-
issinnaðan Norðmann í Noregi.
— Móðir Sigríðar Undset var
dönsk, en faðir hennar norskur
sagnfræðingur. Sigrid giftist
Anders Svarstad listmálara, en
þau skildu, og hún gerðist kaþ-
ólsk 1924, sama ár og Stefán frá
Hvítadal. Þau kynntust seinna,
þegar Sigrid Undset heimsótti
Island, um 1930. Hún átti tvo
syni, annar var drepinn í síðustu
heimsstyrjöld, en hann tók þátt í
stríðinu við Þjóðverja á norskri
grund. Hinn sonur hennar and-
aðist fyrir nokkru, en hún átti
líka dóttur sem var vangefin.
Þegar Sigrid Undset fékk Nób-
elsverðlaunin, gaf hún allt til
hjálpar vangefnum börnum. Á
stríðsárunum bjó hún í Ameríku
og barðist fyrir Noreg. — Aðal-
verk hennar eru bækurnar um
Kristínu Lafransdóttur, en auk
miðaldaskáldsagnanna hefur
hún samið verk um vandamál
kvenna á vorum dögum.
I sveitum Guðbrandsdalsins
ólust upp merkt ljóðskáld, Olav
Aukurust, Tore Örjasæter,
Ragnvald Skrede, Tor Jonsson
og Jan-Magnus Bruheim.
Skrede og Bruheim eru enn á
lífi, en þessi skáld má öll telja
meðal fremstu ljóðskálda Nor-
egs. Þau standa öll traustum rót-
um í jörð heimalandsins en eru
þó alls ekki aðeins átthagaskald.
Það er einmitt einkennandi fyrir
þau, ekki síst fyrir hin síðast-
nefndu, að vandamál mannsins,
hvar sem er, er það sem mestu
máli skiptir. En Guðbrandsdal-
urinn og auðugur menningar-
grundvöllur hans hefur gefið
þeim gott vegarnesti, ekki síst
þegar um skáldamálið sjálft er
að ræða. Höfuðskáldin fjögur
skrifuðu öll á bókmáli, en ljóð-
skáldin úr Guðbrandsdalnum
eingöngu á nýnorsku.
Sjúkraliðafélag íslands:
Úrskurður kjaranefnd-
ar ófullnægjandi
- ekki verður fallið frá uppsögnum
FUNDIJR Sjúkraliðafélags íslands,
sem haldinn var i vikunni, skoraði á
sjúkraliða um allt land að hvika
ekki frá kröfunni um að kjör þeirra
verði endurskoðuð og sjúkraliðar
launaðir í samræmi við auknar kröf-
ur til menntunar og verksviðs
sjúkraliða. Sjúkraliðar hafa ákveðið
að standa við uppsagnir sínar og
koma þær til framkvæmda 1. júní
næstkomandi.
Fundurinn telur úrskurð kjara-
nefndar um laun sjúkraliða
ófullnægjandi og bera þess merki,
að við störf sín hafi hún ekki tekið
minnsta tillit til samanlagðra
krafna um samræmingu á launa-
kjörum þeirra stétta, er vinna við
hjúkrun. Fundurinn vekur athygli
á því, að ekki er búið að semja við
starfsmannafélag Reykjavíkur-
borgar um launakjör sjúkraliða.
Nyjar
endurbætur
varanlegri gluggar
Enn bætum við gluggaframleiðslu
okkar með breytingum, sem miða
að meiri endingu og vandaðri frá-
gangi.
Allt frá upphafi höfum við kapp-
kostað að nota eingöngu valið efni
sem hefur í sér mikla fúavörn auk
þess sem það er baðað í fúavarnar-
efnum. Nýi þéttilistinn er einnig
framför og stuðlar að enn betri
framleiðslu.

Nýju gluggarnir okkar standast
bæði þínar kröfur og þær kröfur sem
íslenskt veðurfar gerir.
Við gerum verðtilboð þér að
kostnaðarlausu.
Sendið okkur teikningar eða komið
og sannfærist um framleiðslugæðin
- hjá okkur færðu meira fyrir
hverja krónu.
Öll undirstykki eru með hallandi falsi sem
tryggir örugga framrás vatns og varnar
þannig fúamyndun.
Endurbættar samsetningar karma og pósta
eru sem áður kembdar og tappaðar saman.
Þær tryggja enn meiri stöðugleika sam-
skeytanna.
Nýr, kröftugur þéttilisti tryggir bestu
fáanlegu þéttingu gegn vindi og vatni.
hi irAaiforl/omiAia Listinn er festur (spor í karmstykkinu. Hann
nillOaVcfKSrniOJa taka úr glugganum, t.d. við málun eða
gluggaog
NJARÐVlK Sími 92-1601 Pósthólf 14 fúavörn.
íslenskt
söngva-
safn

islenskt söngvasafn kom fyrst út i tveimur bindum 1915 og 1916.
Þaö hefur notiö fádæma vinsælda og hefur þótt og þykir enn
ómissandi á hverjum þeim stað þar sem sungiö er viö undirleik.
Söngvasafnið var viöa nefnt „Fjárlögin“ og hlaut þaö nafn af hinni
frábæru mynd Rikharðs Jónssonar af íslensku landslagi, smölum
og kindum sem prýddu spjöld bókanna og prýöir enn þessa nýju
útgáfu.
„Fáar nótnabækur hafa reynst tónmennt i landinu eins notadrjúg-
ar og islenskt söngvasafn," segir Jón Asgeirsson, tónskáld, i
formála fyrir þessari nýju útgáfu. „ Val texta og laga, en serlega þó
raddsetning Sigfusar Einarssonar, tónskálds, er án efa undirstaða
þeirra vinsælda sem bækurnar hafa notiö. *
Þessi nýja útgáfa Söngvasafnsins er fyrsta útgáfa þess óbreytt aö
öðru leyti en þvi aö báöar bækurnar eru hér i einu bindi.
s f) Almenna bókafélagið
| j' f| Austurstræti 18, sími 25544,
IJ Skt'mmuvegi 36 Kópavogi, sími 73055.