Morgunblaðið - 21.09.1982, Page 47

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 21. SEPTEMBER 1982 27

MILLJÓNAMÆRINGUR
MEÐ MINNIMÁTTARKENND
Eftírfarandi grein birtist í íþróttabiaðinu „Ait om Sport“ í ágúst sl.
Fjallar hún um hinn unga og snjalla tennisleikara John McEnroe. Ekki
um feril hans sem tennisleikara heldur um hans litskrúöuga persónu-
leika og er leitast viö aö finna ástæöur fyrir hinum mikla skapofsa
hans og hinni mjög svo ósæmilegu framkomu á tennisvellinum, sem
hefur meöal annars kostað hann leikbann.
Til aöstoöar eru fengnir ýmsir aöilar, svo sem sálfræöingar og fé-
lagsfræöingar og ekki sakar að glugga svolítið í sálfræöikenningar
Freuds.
• Enroe er þekktur skaphundur þegar hann er aö leika og hefur
margsinnis veriö sektaöur í keppni. Hér er hann að senda dómara
tóninn, og er allt annað en ánægöur meö útskurö hans.
• John McEnroe meö fjölskyldu sinni, foreldrum sínum og bræörum,
þeim Mark sem er 19 ára og Patrick sem er 14 ára.
Þegar John McEnroe sigraöi
Björn Borg í lokakeppninni á
Wimbledon áriö 1981 var hann
ekki mikils metinn meðal almenn-
ings þar i landi. En þrátt fyrir aö
Bretar fyrirlitu hann vegna fram-
komu hans á tennisvellinum létu
þeir ekki hjá líða aö fjalla um hann.
Þeir veltu ekki aöeins vöngum yfir
hversu lengi hann yröi á toppnum,
heldur einnig og ekki síður hver
ástæöan væri fyrir þessari óvenju-
legu og óprúömannlegu hegöun
tennisleikarans.
Ári seinna beiö McEnroe lægri
hlut fyrir landa sínum Jimmy
Connors, en ekki fékkst svar viö
undarlegri framkomu hans, sem
var mótspilara hans, línudómurum
og öörum til ama. Ekki jók hún
heldur hróöur hans sjálfs eöa
íþróttarinnar.
En McEnroe vakti athygli — og
ekki aöeins tennisáhugafólks held-
ur einnig breskra sálfræöinga.
f riti þeirra síöarnefndu skrifaöi
Steve nokkur Murgatroyd aö þaö
væri greinilegt aö McEnroe reyndi
meö móöursýkiköstum sínum aö
auka þannig einbeitingu sína.
„Ég hef fylgst náiö meö McEn-
roe,“ sagöi Murgatroyd ennfremur,
„og þaö er greinilegt aö hann hefur
oft náð góöum leikjum eftir slík
köst, en jafnframt eru dæmi þess
aö hann hafi tapaö „settum" og
leikjum eftir aö hafa misst stjórn á
skapi sínu.“
Hver er þá skýringin á ööru hátt-
erni McEnroes, eins og því aö
hann telur sig ofsóttan af stjórnar-
mönnum á Wimbledon, hins þrá-
láta ávana hans aö þurfa stööugt
aö binda skóþveng sinn í hléunum
og því aö þurfa ávallt aö ganga á
línunum |>egar hann skiptir um
vallarhelming?
Hvað sem það kostar
I sjálfsævisögu McEnroes eftir
höfundinn Richard Evans kemur
fram aö McEnroe kappkostar aö
leika fullkominn leik — hvaö sem
þaö kostar. f bókinni er haft eftir
ástralska tennisþjálfaranum Harry
Hopman, sem hefur haft mikil áhrif
á persónuleika McEnroes, að hann
leggi meiri áherslu á aö leika full-
kominn leik heldur en á sigurinn
sjálfan.
En eins og blaöamaöur bresks
blaös ritaöi: „Nú, á tímum sálfræö-
inga og félagsráögjafa væri athygl-
isvert aö kanna ástaBÖur fyrir hinni
taumlausu hvöt hans til aö leika
óaðfinnanlega." Blaöamaöurinn
breski haföi samband viö sálfræö-
inga. Einn þeirra svaraöi því til aö
þeir sem stefndu svo ákaft aö full-
komnun í verki væru haldnir minni-
máttarkennd. „í rauninni finnur
„perfektionistinn" tii vanmáttar
sem hann reynir aö bæta sér upp
meö því aö vinna öll verk á óaö-
finnaniegan hátt.“
Ást og hatur
En hvers vegna ætti yfirburöa
tennisleikari eins og John McEn-
roe, aöeins 23 ára gamall en vell-
auöugur, aö hafa minnimáttar-
kennd? Hann var fyrirmynd ann-
arra barna, góöur íþróttamaöur og
góöur nemandi.
Breskur sérfræðingur í kenning-
um Freuds kom meö eftirfarandi
skýringu: „Ef menn hugleiöa þaö
þá er niöurstaöan sú, aö sá sem
reynir til hins ýtrasta aö vera full-
kominn er yfirleitt haldinn mikilli
þráhyggju. Fullkomnun og þvingun
haldast í hendur. Skv. kenningum
Freuds myndast þessi persónuleiki
í undirmeövitundinni vegna sterkra
ástar- og haturstilfinninga — sem
oftast beinast að móöur."
f fljótu bragöi viröist þessi kenn-
ing ekki eiga viö um tennisleikar-
ann McEnroe því fjöldi áhorfenda
hefur séö fööur hans sitja þolin-
móöan og rólegan í sæti sínu á leik
meðan sonur hans lætur öllum ill-
um látum, en móöir hans er hvergi
sjáanleg.
En þar meö er ekki öll sagan
sögö. Eftir því sem fram kemur í
ævisögunni er móöur McEnroe lýst
sem mjög ákveðinni en jafnframt
glæsilegri og kvenlegri konu, sem
stjórnar fjölskyldu sinni meö járn-
aga og á hún stóran þátt í vel-
gengni sonar síns.
Gefum henni oröiö: „Þaö hefur
ætiö veriö bjargföst trú mín aö viö
yröum hamingjusöm fjölskylda
sem ætti mikilli velgengni aö
fagna. Ég hef aldrei sætt mig viö
hið næstbesta. Yfirleitt var ég
ánægö meö árangur Johns í skóla,
en ef hann náði aöeins 95%
árangri vildi ég vita af hverju hann
vantaöi síöustu fimm prósentin.
Líklega hef ég beitt hann meiri
þrýstingi en faöir hans.
„Þetta er dæmigert,” segir
fyrrgreindur sérfræöingur, „per-
fektionistinn" gerir allt til aö geöj-
ast slíkri móöur, til aö gleöja hana,
en hann mun þó alltaf finna til van-
máttar. Hún krefst 100% árangurs
og þó hann nái 95% er þaö í hans
augum lélegt því honum finnst
hann hafa sært hana. Og þessi
„lélegi" árangur hlytur aö brjótast
út í móöursýki- og æöisköstum,
allavega í tenniskeppni þar sem
hann er undir mikilli pressu. Þaö
má vera aö hann líti a stjórnar-
mennina á Wimbledon sömu aug-
um og móöur sína.
Ef ofangreind skilgreining á
persónuleika McEnroes er rétt, er
skv. Freud-sérfræöingum um tvær
leiðir aö ræöa til aö leysa vandann.
Annars vegar aö fara í meöferö hjá
sálfræöingi, sem þýöir viötal á degi
hverjum í þrjú ár — sem McEnroe
gæfi sér líklega aldrei tíma í.
Hinsvegar, og viröist sú lausn öllu
einfaldari, nota lækningamátt tím-
ans. „McEnroe er enn ómótaöur
og undir stööugum áhrifum og
þrýstingi frá móöur sinni sem hann
mun meö tímanum vaxa og þrosk-
ast frá."
Því má svo aö lokum bæta við,
aö John McEnroe sýndi í ár mun
betri framkomu á Wimbledon
heldur en áriö 1981 og hafa forvig-
ismenn þar í hyggju aö gera hann
aö heiöursmeölimi í félagsskap
sínum aö ári.
• Hér heftir Enroa vorið lagöur aö vafli, ( oröatata fyflatu marklngu. Tonnisapaöinn þoytist út i loftið og
Enroa liggur á vsllinum og á anga mögulaika aö ná tannisboNanum sam sást á miöri mynd.
UEFA-keppnin:
Fram mætir Shamrock
á morgun í Laugardal
Á morgun, miðvikudag, kl.
17.30 mætir Fram Shamrock Rov-
ars í Evrópukeppninni í knatt-
spyrnu, UEFA-keppninni. Knatt-
spyrnulið Fram hefur sjö sinnum
áöur tekiö þátt í Evrópumótum í
knattspyrnu. Leikur Fram á
morgun er 15. leikur fólagsins í
slíkri keppni. Knattspyrnufélagið
Fram var stofnað 1. maí 1908 í
Reykjavík. Árangur félagsins J
knattspyrnusviöinu hefur verið
góöur í gegnum árin. Alls hefur
fálagiö oröiö 15 sinnum is-
landsmeistari í knattspyrnu og
fjórum sinnum bikarmeistari. Eft-
irtöldum árangri hefur fálagiö
náö í Evrópukeppnunum.
Evrópukeppni félagsliöa: 1973
gegn Basel (Sviss) 0—5, 2—6.
Evrópukeppni bikarhafa: 1971
gegn Hibernians (Malta) 0—3,
2—0, 1974 gegn Real Madrid
(Spánn) 0—2, 0—6, 1980 gegn
Hvidovre (Danmörk) 0—1, 0—2,
1981 gegn Dundalk (frland) 2—1,
0—4.
Evrópukeppni UEFA: 1976
gegn Slovan (Tékkóslóv.) 0—3,
0—5, 1977 gegn Start (Noregur)
0—6,0—2.
Leikir Fram gegn Shamrock
Rovers FC frá Dublín á frlandi
veróa því 15. og 16. leikur Fram í
Evrópukeppnunum á 12 árum.
Fram varð fyrst íslenskra fálags-
liöa til aö vinna sigur í Evrópu-
leik, gegn Hibernians á Möltu
1971 meö 2 mörkum gegn 0. Aö-
eins 1 sigur stöan, gegn írska liö-
inu Dundalk í Reykjavík 1981 meö
2 mörkum gegn 1. — ÞR.