Morgunblaðið - 01.02.1983, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. FEBRÚAR 1983
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. FEBRÚAR 1983
29

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 150 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 12 kr. eintakiö.
Orlög hvala
Amorgun, miðvikudag, renn-
ur út sá frestur, sem ríki
hafa til að mótmæla samþykkt
Alþjóðahvalveiðiráðsins um að
frá og með árinu 1986 ríki al-
gjört bann við hvalveiðum.
Fyrir alþingi liggur tillaga til
þingsályktunar frá Eiði Guðnas-
yni um að fela ríkisstjórninni að
mótmæla ákvörðun Alþjóða-
hvalveiðiráðsins nú þegar. Verði
Alþjóðahvalveiðiráðinu ekki
send mótmæli íslensku ríkis-
stjórnarinnar á morgun verður
litið þannig á að Islendingar
fallist á hvalveiðibannið og af
því myndi líklega leiða, að 1983
yrði síðasta útgerðarár Hvals
hf. eins og sagt var í yfirlýsingu
fyrirtækisins er birtist hér í
blaðinu sl. fimmtudag.
í þessu máli er mikið í húfi.
Verndun hvala er kappsmál
náttúruverndarsamtaka víða
um lönd. Baráttan gegn hvalv-
eiðum er orðin að tilfinningam-
áli hjá mörgum og samtök
hvalavina eru öflug í fjölmiðlum
eins og til dæmis sýndi sig hér á
landi í síðustu viku, þegar þau
birtu auglýsingar í íslenskum
blöðum málstað sínum til fram-
dráttar. Fyrir smáþjóð sem leit-
ast hefur við að ávinna sér það
orð á alþjóðavettvangi í sam-
bandi við baráttuna fyrir yfir-
ráðum yfir fiskimiðunum um-
hverfis landið að henni sé fisk-
vernd ofarlega í huga er það
auðvitað áfall, ef hún er úthróp-
uð sem hvalaníðingur. Ekki
bætir úr skák ef umræðurnar
um hvalveiðar við ísland beina
svo athyglinni að því, að við höf-
um alls ekki nýtt þorskstofninn
eftir útfærsluna í 200 sjómílur
með þeim hætti að til fyrir-
myndar sé.
Ákvörðun Alþjóðahvalveiði-
ráðsins um bann við hvalveiðum
byggist ekki á því, að vísindam-
enn séu samdóma um að hval-
astofninn hvar sem er sé í lífs-
hættu vegna ofveiði. Þvert á
móti eru vísindamenn sammála
um það, að veiðum íslenskra
hvalveiðiskipa hafi verið háttað
af þeirri forsjálni að nytjastofn-
unum hér við land sé ekki ógnað
enda hafa stjórnendur Hvals hf.
farið að ráðum vísindamanna.
Um það er engum blöðum að
fletta, að hvalveiðar hér við land
hafa skilað þjóðarbúinu arði og
veitt fjölda manns vinnu. I
greinargerð Hvals hf. er þjóð-
hagslegt mikilvægi veiðanna
rækilega tíundað og meðal ann-
ars kemur fram, að hjá fyrir-
tækinu eru ársverk 138 og um
250 manns hafa vinnu af veiðun-
um á sumrin. Samhliða því sem
veiðunum hefur verið haldið
innan þess ramma sem vísind-
amenn hafa talið skynsamleg-
astan hefur tekist að láta þær
bera sig. Slík stjórnun heyrir
því miður til undantekninga hér
á landi og er svo sannarlega
miður ef þennan rekstur verður
að leggja niður fyrir þrýsting á
röngum forsendum.
Talsmenn stærsta seljanda
frystra sjávarafurða á Bandar-
íkjamarkaði, Sölumiðstöðvar
hraðfrystihúsanna, hafa sagt,
að það kynni að spilla fyrir sölu
íslenskra sjávarafurða á þessum
mikilvæga útflutningsmarkaði
ef við mótmælum hvalveiði-
banninu. Forsvarsmenn
sjávarafurðadeildar Sambands-
ins, sem einnig selur mikið af
frystum fiski í Bandaríkjunum,
hafa ekki eins miklar áhyggjur
af áhrifum mótmæla gegn
hvalveiðibanninu á fiskmarkað-
inn. Hér er því greinilega um
álitamál að ræða. Hefði ríkis-
stjórn Islands átt að láta fram-
kvæma hlutlæga rannsókn á
Bandaríkjamarkaði til að kanna
viðbrögð þar. Allir eru sammála
um að töluverð áhætta sé tekin
með því að ganga gegn ákvörðun
Alþjóðahvalveiðiráðsins.
Besta staðfestingin á því hve
örlög hvalanna eru mikið til-
finningamál er sú staðreynd að í
fjarlægum löndum skuli menn
hafa uppi ráðagerðir um að
spilla lífsafkomu íslensku þjóð-
arinnar sýni hún hvölunum ekki
meiri vinsemd en hún hefur þó
gert til þessa. íslensk stjórnvöld
eru sett í mikinn vanda. Annars
vegar standa þau frammi fyrir
því að leggja niður hvalveiðar
með einu pennastriki eða kasta
sér út í áróðursstríð við öfluga
andstæðinga sem eru tilbúnir að
leggja mikið í sölurnar fyrir
hvalina. Stjórnvöldum er ljóst,
að þau myndu lenda í miklum
átökum heima fyrir með því að
banna hvalveiðar á jafn veikum
vísindalegum forsendum og
fyrir liggja. Andstæðingar hval-
anna eru fjarlægari þótt áhrif
þeirra á afkomu íslenska þjóð-
arbúsins séu ófyrirsjáanleg.
Mönnum ætti að vera ljóst að
framtíð hvalveiða er stofnað í
hættu hvað svo sem líður ákvör-
ðun Alþjóðahvalveiðiráðsins.
Hætt er við því að fyrr en varir
reynist ekki unnt að selja hval-
afurðir. Markaðurinn mun að
lokum ráða úrslitum í þessu
máli og rétt er nú þegar að búa
sig undir neikvæðan dóm hans.
Það yrði svo sannarlega ömurl-
egt ef við sætum í senn uppi með
óseljanlegar hvalafurðir og
ónýtan fiskmarkað í Bandaríkj-
unum. Til að milda andúðina
gegn þeirri niðurstöðu að við
mótmælum banni Alþjóðahvalv-
eiðiráðsins er bæði nauðsynlegt
og skynsamlegt að við lýsum því |
yfir, að nú sé hafinn umþóttun-
artími hér á landi og að við ger-
um okkur grein fyrir því að til I
>ess geti komið að hvalveiðum
verði hætt. Óþarft er að afhenda
andstæðingum öll vopnin í áróð-
ursstríðinu.
*
Baldur Oskarsson hafnar 4. sætinu
SÍÐARI hluti forvals Alþýðubandalags-
ins í Reykjavík fór fram um helgina.
Það vakti mesta athygli er niðurstöður
lágu fyrir, að Guðrún Helgadóttir vann
þriðja sæti listans af Olafi Ragnari
Grímssyni þingflokksformanni og
munaði aðeins einu atkvæði á þeim.
Svavar Gestsson var efstur, í öðru sæti
Guðmundur J. Guðmundsson, fimmta
sætið skipaði Grétar Þorsteinsson,
sjötta Guðrún Hallgrímsdóttir, sjöunda
Margrét S. Björnsdóttir og áttunda Álf-
heiður Ingadóttir.
Geysihörð barátta var fyrir for-
valið og gerðu verkalýðsforingjar
innan flokksins með Ásmund Stef-
ánsson í fararbroddi þá kröfu í bréf-
um til félaga Alþýðubandalagsins að
annað sætið ætti að hljóta Guð-
Guðrún Helgadóttir:
Stolt af því að
njóta svipaðs
fylgis og Olafur
„EINU breytingarnar sem urðu eru
þær að við Olafur Ragnar skiptum um
sæti, en á afskaplcga mjóum mun. Ég
er auðvitað stolt af því að njóta svipaðs
fylgis og Ólafur Ragnar Grímsson,“
sagði Guðrún Helgadóttir.
Guðrún var spurð álits á þeirri yf-
irlýsingu Ólafs Ragnars, að mjög
sterk öfl hefðu unnið gegn honum
fyrir forvalið. Hún svaraði: „Ég get
ekkert um það sagt. Ég kem ekki
nálægt vinnu í forvali og veit ekkert
um slíkt. En hafi svo verið eins og
Ólafur segir, þá má hann vel við una,
því hann er þriði hæstur í saman-
lagðri atkvæðatölu á eftir Svavari og
mér. Þar sem svo litlu munar á at-
kvæðatölum okkar í þriðja sætið er
ekki sýnt að slíkar aðgerðir hafi haft
afgerandi áhrif."
Svavar (iestsson:
Aðeins skoðana-
könnun, ekki
bindandi
„ÞETTA er aðeins skoðanakönnun og
kjörnefndin vinnur svo úr þessu. Þetta
er ekki bindandi samkvæmt flokkslög-
um“, sagði Svavar Gestsson aðspurður
um niðurstöður forvalsins.
Svavar var spurður, hvort hann
reiknaði með einhverjum breyting-
um frá niðurstöðunum hvað varðar
fjögur efstu sætin. Hann svaraði:
mundur J. Guðmundsson og Grétar
Þorsteinsson það fimmta. Frambjóð-
endur úr hópi kvenna höfðu nána
samvinnu sín á milli og gerðu með
sér samning á sérstökum fundi, að
standa sameinaðar að kjöri Guðrún-
ar Helgadóttur í öruggt sæti, og að
koma konum í sem flest sæti.
Guðrún Helgadóttir situr nú á Al-
þingi sem uppbótarþingmaður, 8.
landskjörinn, en ljóst er að sam-
kvæmt niðurstöðum síðustu borgar-
stjórnarkosninga á Alþýðubandalag-
ið enga von til þess að koma manni
úr fjórða sæti listans inn á Alþingi.
Þess má geta að fyrir kosningarnar
1978 skipaði kona þriðja sætið, þ.e.
Svava Jakobsdóttir, en Ólafur Ragn-
ar Grímsson fjórða sætið. Hann kom
„Ég veit ekkert um það. Kjörnefndin
hefur ekki rætt við mig sérstaklega,
þannig að ég veit ekkert. Það er
hennar að gera tillögur til fundar."
Svavar sagði í lokin, að hann væri
mjög ánægður með það traust sem
sér hefði verið sýnt í skoðanakönn-
uninni.
Ólafur Ragnar Grímsson:
Sterk öfl í
flokknum unnu
skipulega
gegn mér
„ÞAÐ kom mjög skýrt í Ijós síðustu
dagana að sterk öfl í flokknum höfðu
ákveðið að vinna skipulega gegn kosn-
ingu minni og það bar greinilega þann
árangur að litlu munaði að ég héldi
mínu sæti, en sá munur var mér í
óhag,“ sagði Ólafur Ragnar Grímsson
um úrslitin.
Hann var spurður, hver þessi
„sterku öfl“ væru. „Ég ætla ekkert að
fara að útlista það fyrir Mbl. Það eru
mál sem við þurfum að ræða og gera
upp á vettvangi Alþýðubandalags-
ins“, svaraði hann.
— Eru alþýðubandalagsmenn að
hafna þér og Baldri Óskarssyni í
Suðurlandskjördæmi sem aðkomu-
mönnum og fyrrverandi Möðruvell-
ingum?
„Það er alls ekki rétt að hver og
einn dragi ályktun af því.“
Ólafur var þá spurður, hvort hann
myndi hafna fjórða sætinu eins og
Baldur Óskarsson gerði á Suður-
landi. Hann svaraði: „Ég hef ekki
verið spurður að því enn og það er
ekki Morgunblaðsins að spyrja, held-
ur kjörnefndar. Ég mun hugleiða
eftir þær kosningar inn á þing sem 3.
landskjörinn. Eðvarð Sigurðsson var
þá í 2. sæti listans, en Svavar Gests-
son í fyrsta.
469 manns tóku þátt í forvalinu,
456 atkvæði voru gild. Svavar
Gestsson hlaut 383 atkvæði í fyrsta
sæti, Guðmundur J. Guðmundsson
167 atkvæði í fyrsta og annað sæti.
Guðrún Helgadóttir hlaut 235 at-
kvæði í 1.—3. sæti, en Ólafur Ragnar
Grímsson 234 í sömu sætin. Hann
hlaut síðan 314 í 1.—4. sæti. Grétar
Þorsteinsson 206 atkvæði í 1.—5.
sæti, Guðrún Hallgrímsdóttir 215 í
1.—6. sæti, Margrét S. Björnsdóttir
176 og Álfheiður Ingadóttir 151 at-
kvæði, en kosið var með númeringu í
sex efstu sætin.
hvað þessi úrslit fela í sér og þá
lærdóma sem af þeim má draga.
— Þannig að þú hefur ekki tekið
ákvörðun um hvort þú tekur 4. sæt-
ið?
ÓLafur Ragnar Grímsson svaraði:
„Nei.“
Guðmundur J. Guðmundsson:
Hef ekkert
að segja
„ÉG vil ekkert láta hafa eftir mér og
hef reyndar ekkert um þessar niður-
stöður að segja“, sagði Guðmundur J.
Guðmundsson alþingismaður, sem
varð í 2. sæti forvals Alþýðubandalags-
ins í Reykjavík.
Á KJÖRDÆMISÞINGI Framsókn
armanna í Norðurlandskjördæmi
vestra á sunnudag fór fram skoðana-
könnun um röðun framboðslista fyrir
komandi Alþingiskosningar. í efsta
sæti varð Páll Pétursson alþingismað-
ur, í öðru Stefán Guðmundsson alþing-
ismaður og í þriðja Ingólfur Guðnason
alþingismaður. Að fengum þessum
niðurstöðum kvaddi Ingólfur sér hljóðs
og tilkynnti að hann myndi ekki taka
sæti á listanum þar sem hann sætti sig
ekki við áðurgrcinda röðun efstu
tveggja sætanna, vildi hann Stefán í
Á Vestfjörðum var prófkjör fram-
sóknarmanna framlengt vegna erf-
iðrar tíðar til þriðjudagskvölds og
hjá framsóknarmönnum í Austur-
landskjördæmi verða atkvæði talin í
dag.
A-listinn í Noröur-
landi eystra:
Arni Gunnars-
son áfram í
1. sætinu
TALNINGU í prófkjöri Alþýðuflokks-
ins í Norðurlandskjördæmi eystra lauk
á Akureyri seint í gærkvöldi. 1150
manns tóku þátt í prófkjörinu. Kosið
var um þrjú efstu sæti listans og var
kosningin bindandi.
Árni Gunnarsson, alþingismaður,
hlaut 749 atkvæði í fyrsta sæti og
1012 atkvæði alls. Hreinn Pálsson,
Akureyri, hlaut 581 atkvæði í 2. sæt-
ið og 960 atkvæði alls. Arnljótur Sig-
urjónsson, Húsavík, hlaut 954 at-
kvæði í 1.—3. sæti. Fjórði frambjóð-
andinn var Jósef S. Guðbjartsson,
Akureyri. 73 atkvæði voru ógild í
prófkjörinu, sem fram fór laugardag
og sunnudag.
fyrsta sæti, en Pál í annað. Að því
loknu gekk hann af fundi og með hon-
um á milli 40—50 manns, mestmegnis
Húnvetningar.
Fjórða sætið hlaut Sverrir Sveins-
son, en aðeins munaði einu atkvæði á
honum og Ingólfi Guðnasyni í þriðja
sætið. Ákvað kjördæmisþingið eftir
brottför Ingólfs og félaga hans, að
Sverrir skyldi skipa þriðja sætið í
hans stað. Ekki var endanlega geng-
ið frá framboðslistanum. Var upp-
stillinganefnd og stjórn kjördæmis-
Baldur Oskarsson:
Viðvarandi átök
verið milli fylkinga
okkar Garðars
„MÍNIR stuðningsmenn og ég sjálfur
stefndum að því að ég reyndi að ná 1.
sætinu á listanum og þetta forval
byggðist fyrst og fremst á keppni um
það sætið,“ sagði Baldur Óskarsson
sem hafnaði í 4. sæti og lýsti því yfir að
hann gæfi ekki kost á sér í það sæti á
framboðslista Alþýðubandalagsins I
Suðurlandi í komandi Alþingiskosning-
um.
Hann sagði einnig: „Við verðum að
líta á það að í sætinu er þingmaður,
sem búinn er að vera lengi og hafði
áhuga á því að vera áfram. Ég er
sæmilega sáttur að hafa fengið þessi
atkvæði í 1. sætið og að sjálfsögðu
hefði ég óskað eftir því að fá fleiri.
Ég tek ekki fjórða sætið sem ég
hlaut fyrst og fremst vegna þess að
ég er í pólitísku trúnaðarstarfi fyrir
flokkinn og sem framkvæmdastjóri
tel ég að mínir starfskraftar nýtist
betur í þágu flokksins, en með því að
sitja í þessu fjórða sæti.“
— Er með þessari niðurstöðu og
forvalsins í Reykjavík verið að hafna
ykkur Ólafi Ragnari Grímssyni sem
aðkomumönnum, — fyrrverandi
Möðruvellingum?
sambandsins falið að ganga frá hon- I
um.
Þingið á sunnudag sátu 204. Páll
Pétursson hlaut 105 atkvæði í 1.
sæti, samtals 176 atkvæði. Stefán
Guðmundsson 191 atkvæði í fyrsta
og annað, samtals 202. Ingólfur
Guðnason 106 í fyrsta til þriðja,
samtals 145. Sverrir Sveinsson hlaut
aftur á móti 105 atkvæði í þrjú efstu
sætin, en 149 í fjögur efstu og 167
samtals. Fimmti varð Jón Ingi Ingv-
arsson með 132 atkvæði í fimm efstu
sætin.
„Ég tel að okkur hafi einmitt verið
mjög vel tekið í Alþýðubandalaginu
og að sá trúnaður sem okkur hefur
verið sýndur sýni það bezt. Ég held
að varla sé hægt að tengja útkomu
hans við útkomu mína. Ég var að
berjast þarna við núverandi þing-
mann og það eru búin að vera viðvar-
andi átök milli þeirra fylkinga sem
við Garðar höfum verið fulltrúar
fyrir, og þessi ágæta útkoma Mar-
grétar sýnir að menn vildu þá breyta
þarna alveg um.“
Garðar Sigurðsson:
Líst þokkalega
á niðurstöðurnar
GARÐAR Sigurðsson, sem varð efstur í
forvali Alþýðubandalagsins á Suður-
landi, sagði aðspurður um niðurstöður:
„Mér líst þokkalega á þessa niður-
stöðu og vil sérstaklega þakka fé-
lagsmönnum Alþýðubandalagsins á
Suðurlandi fyrir góða þátttöku."
Margrét Frímannsdóttir, sem varð
önnur í forvalinu, sagðist fagna
þessari niðurstöðu hvað sig varðaði
og bætti því við, að hún myndi gera
allt sem í hennar valdi stæði til að
koma tveimur mönnum af listanum
á þing.
Páll Pétursson:
Enginn er ómiss-
andi, sumir hafa
verið lausir
í flokknum
PÁLL Pétursson alþingismaður sem
efstur varð í skoðanakönnun Fram-
sóknar í Norðurlandi vestra sagðist
ánægður með niðurstöður skoðana-
könnunarinnar. Um útgöngu Ingólfs
Guðnasonar og félaga hafði hann að-
spurður eftirfarandi að segja:
Það yfirgaf þingið nokkur hópur
manna, þegar ljóst varð hvernig
þessar kosningar fóru. Að sjálfsögðu
er sjónarsviptir af sumum þeirra, en
enginn er þó ómissandi." Páll var
spurður hvort hann teldi þá brott-
gengnu hafa yfirgefið flokkinn.
Hann svaraði: „Það veit ég ekkert
Frímannsdóttir í 2.
Sigurðsson hlaut 101 atkvæði í það
sæti, samkvæmt heimildum Mbl.,
Margrét Frímannsdóttir 81. en Bald-
ur óskarsson 74. Ragnar óskarsson
sem varð í 3. sæti hlaut 4 atkvæði í 1.
sætið. í forvalinu fyrir kosningarnar
KJARTAN Jóhannsson formaður Al-
þýðuflokksins varð efstur í prófkjöri
flokksins í Reykjaneskjördæmi um
helgina. Hlaut Kjartan 1610 atkvæði í
fyrsta sæti, 700 atkvæði í annað sæti,
346 í þriðja sæti og samtals 2656 at-
kvæði. í prófkjörinu kusu alls 3392.
Karl Steinar Guðnason alþingis-
maður varð í öðru sæti. Hann fékk
798 atkvæði í 1. sæti, 1130 í 2., 520
atkvæði í 3., samtals 1928 atkvæði. í
Kjartan Jóhannsson:
Þátttakan sýnir
styrk
flokksins
KJARTAN Jóhannsson sagðist ánægð-
ur með prófkjörið í heild sinni og þátt-
tökuna í því, sem hefði verið meiri en í
síðasta prófkjöri, og þakkaði starfs-
mönnum, þátttakendum og áhuga-
mönnum.
„Úrslitin í prófkjörinu eru skýr, sem
auðvitað er mikils virði," sagði
Kjartan. „Þetta prófkjör sýnir styrk
Alþýðuflokksins í kjördæminu og
væntanlega landinu öllu og nefni ég í
því sambandi prófkjör Alþýðuflokks-
ins í Norðurlandi eystra um helgina,
en þar var mjög mikil þátttaka.
um. Sumir þeirra hafa nú verið laus-
ir í honum, en ég treysti því að að
minnsta kosti sumir þeirra láti mál-
efnin ráða og leggi góðum málefnum
Framsóknarflokksins lið áfrarn."
Stefán Guðmundsson alþingis-
maður, sem varð í 2. sæti í skoðana-
könnuninni, vildi ekkert um niður-
stöður hennar né útgöngu Ingólfs
segja.
Ingólfur Guðnason:
Þingið var
ósammála mér,
en ég hef
engu að tapa
„ÉG HEF ekkert um þetta að segja. Ég
hafði ákvcðið álit á málunum og það
var lagt í dóm 204 manna þings. Það
var ekki sammála mér um að ákveðin
1979 hlaut Garðar 136 atkvæði í 1.
sæti, en Baldur 127 atkvæði. Ekki
voru nú gefnar upp opinberlega
niöurstöðutölur. Niðurstöður for-
valsins eru ekki bindandi, uppstill-
inganefnd gengur endanlega frá
framboðslistanum, og var ekki
ákveðið í gær, hvenær það yrði gert.
þriðja sæti í prófkjörinu varð Krist-
ín Tryggvadóttir, með 617 atkvæði í
2. sæti, 1271 atkvæði i 3. sæti, sam-
tals 1888 atkvæði. Gunnlaugur Stef-
ánsson fyrrverandi alþingismaður
hafnaði í fjórða sæti. Hann fékk 571
atkvæði í 1. sæti, 544 í 2. sæti, 621 í
3., samtals 1736 atkvæði. I fjórða
sæti varð Ásgeir Jóhannesson, með
245 atkvæði í 1. sæti, 236 í 2., 474 í 3.,
samtals 955 atkvæði.
Karl Steinar Guðnason:
Kjósendur horfa
til Alþýðuflokksins
„Ég er mjög ánægður með þessi úr-
slit, ekki síst þátttökuna sem var feiki-
lega mikil, meiri en var 1978,“ sagði
Karl Steinar Guðnason alþingismaður,
er Morgunblaðið leitaði í gær álits
hans á niðurstöðum prófkjörs Alþýðu-
flokksins í Reykjaneskjördæmi.
„Þessi mikla þátttaka sýnir að
kjósendur horfa vonaraugum til Al-
þýðuflokksins, um úrlausn þess
ófremdarástands sem ríkir í þjóðfél-
aginu í dag,“ sagði Karl enn fremur.
„Þá er ég mjög ánægður með mína
persónulegu útkomu, og afar þakkl-
átur þeim er kusu mig og þeim fjöl-
mörgu er unnu að því að gera sigur-
inn sem stærstan."
breyting yrði á listanum. Ég á því ekki
sæti á þessum lista nú og hef því engu
að tapa“, sagði Ingólfur Guðnason al-
þingismaður aðspurður um ástæðu
þess að hann gekk af fundi kjördæmis-
þings Framsóknarmanna í Norðurlandi
vestra og tók ekki þriðja sætið, sem
hann hlaut í skoðanakönnuninni.
Ingólfur var spurður hvort hann
hefði í hyggju að bjóða fram sérstak-
an lista. Hann sagðist ekki hafa neitt
slíkt í hyggju og sagði síðan: „Ég er
alveg sáttur við allt og alla. Ég tók
þessa ákvörðun sjálfur og það hefur
verið á allan hátt eðlilega að hlutun-
um staðið. — Ætli ég fari ekki og
reyni að fá mér eitthvað annað að
gera. Þingmannslaunin eru ekki það
há að ég hafi safnað neinum sjóðum.
Þá hefi ég reyndar verið sparisjóðs-
stjóri þann tíma sem ég gegndi þing-
mennsku. Ætli ég snúi mér ekki að
því að stunda það starf betur," sagði
hann að lokum.
Forval Alþýðubandaiagsins í Reykjavík:
Guðrún vann þriðja sætið af
Ólafi Ragnari með 1 atkvæði
Forval Alþýðubandalagsins á Suðurlandi:
— Garðar Sigurðsson í 1. sæti, Margrét
í SÍÐARI hluta forvals Alþýðubanda-
lagsins í Suðurlandskjördæmi varð
Garðar Sigurðsson alþingismaður efst-
ur í 1. sæti með 101 atkvæði, en mikil
barátta var meðal þriggja manna um
efsta sætið, þ.e. Garðars, Margrétar
Frímannsdóttur Stokkseyri, sem varð í
fyrsta sæti í fyrri umferð forvals og
Baldurs Óskarssonar Reykjavík. Mar-
grét hafnaði nú í öðru sæti, en Baldur í
fjórða. Þriðja sætiö hlaut Ragnar
Óskarsson Vestmannaeyjum. Baldur
lýsti því yfir á kjördæmisráðstefnu um
helgina að hann myndi ekki gefa kost á
sér á listann. Baldur skipaði 2. sæti
framboðslista Alþýðubandalagsins í
Suðurlandskjördæmi fyrir Alþingis-
kosningarnar 1978 og 1979, en 1979
var í fyrsta skipti viðhaft forval.
Eins og að framan segir var mikil
barátta um 1. sætið, en um 270
manns tóku þátt í forvalinu. Garðar
Alþýöuflokkurinn í Reykjaneskjördæmi
Kjartan Jóhannsson efstur,
Karl Steinar Guðnason annar
Skoöanakönnun Framsóknar í Noröurlandi vestra:
Páll efstur, Ingólfur gekk
af fundi ásamt fylgdarliði
Lesendaþjónusta Morgunblaðsins:
Spurt og svarað um áfeng-
ismál og önnur vímuefni
Eins og skýrt var frá í Morgunblaðinu, mun blaðið á næstunni
birta spurningar og svör um áfengisvandamálið og önnur vímu-
efni. Lesendum Morgunblaðsins er gefinn kostur á því að hringja
inn spurningar um hvað eina, sem snertir þessi málefni og mun
SÁÁ hafa milligöngu um að afla svara sérfróðra aðila við þessum
spurningum. Þeir, sem hafa áhuga, eru beðnir að hringja í síma
10100 frá kl. 10—II frá mánudegi til föstudags og verða þá
spurningar teknar niður. Spurningar og svör birtast síðan í Morg-
unhlaðinu nokkrum dögum síðar. Hér fara á eftir spurningar og
svör:
Hringið í síma 10100 frá mánudegi til föstudags
Sonum drykkju-
sjúkra manna og
kvenna fjórfalt
hættara við að
verða alkóhólistar
Stefán spyr:
Er drykkjusýki sem slík ættgeng?
Mig minnir að Bandaríkjamenn, sem
hafa reiknað margt út í sambandi við
alkóhólisma, hafi einhverntíma kom-
ist aö þeirri niðurstöðu, að dótturson-
um mikilla drykkjumanna væri hætt
við ofdrykkju.
Þórarinn Tyrfingsson læknir svarar:
Jafnvel þó að margur drykkju-
sjúkur maður eigi engan nákominn
ættingja, sem svo er ástatt um,
fjölgar stöðugt vísbendingum um,
að erfðaþáttur eigi einhvern hlut að
máli í drykkjusýki. Þessi erfðaþátt-
ur, þó að ófundinn sé enn, virðist
gera menn veikari fyrir að fara sér
að voða með víni og öðrum vímu-
gjöfum og eiga sinn þátt í að við-
halda sjúkdómnum.
Fullsannað er, að sonum drykkju-
sjúkra manna og kvenna er fjórfalt
hættara við að verða alkóhólistar en
öðrum; jafnvel þó að þeir séu aldir
upp hjá öðrum frá fæðingu. í þessu
sambandi má bæta við, að vegna
eðlis sjúkdómsins, er óhugsandi að
finna einhverja eina orsök hans, því
að margt þarf að koma til, til þess
að sjúkdómur myndist. Sá, sem
aldrei neytir áfengis, verður ekki
alkóhólisti. Og hvort sem menn eru
veikari fyrir eða ekki hljóta þær
venjur, er skapast í meðferð á
ævinni að hafa sitt að segja.
Hvernig er starf-
semi SÁÁ fjár-
mögnuö?
Vilhjálmur Þ. Vilhjálm.sson, fram-
kvæmdastjóri SÁÁ, svarar:
Rekstur meðferðarstofnana SAÁ,
fræðslu í skólum, fyrirtækjum og
víða, útgáfukostnaður o.m.fl. er
fjármagnaður með stuðningi félags-
manna, sveitarfélaga, verkalýðsfé-
laga, fyrirtækja, klúbba o.fl.
Stærsta verkefni SÁÁ fram til
þessa er bygging sjúkrastöðvar
SÁÁ í Grafarvogi, en heildarkostn-
aður verður u.þ.b. 32 milljónir. Til
stuönings þessari framkvæmd var
efnt til landshappdrættis sem tókst
mjög vel. Verður sá stuðningur sem
SÁÁ mætti þar seint fullþakkaður.
Okkur tekst ekki að leysa þetta
verkefni nema með sameiginlegum
stuðningi allra fyrrgreindra ein-
staklinga og félaga og með stuðn-
ingi opinberra aðila. Alls staðar þar
sem stuðnings hefur verið leitað,
höfum við mætt skilningi og vel-
vilja. Nú er í undirbúningi sérstakt
landssöfnunarátak, sem hafa mun
úrslitaþýðingu í þessu mikilvæga
verkefni. Verður átak þetta kynnt
ítarlega nú á næstunni.
Kannabisneytandi
sem ekki er í vímu
er illa haldinn
Maður spyr:
Er það tilfellið að kannabisefni hafi
engar hliðarverkanir, s.s. ofskynjanir,
minnistap, fráhvarf o.s.frv.
Þórarinn Tyrfingsson læknir svarar:
Nei. í fyrstu, meðan reynsla og
þekking okkar á Vesturlöndum var
lítil í þessum efnum, beindum við
augum okkar að vímuáhrifunum
sjálfum. Okkur var ljóst, að við
notkun þessara efna gat stundum
komið fram geðveiki í lengri eða
skemmri tíma. Við töldum okkur þó
skýra þetta með því að segja, að
viðkomandi einstaklingur hefði ver-
ið veikur fyrir á geðsmunum eða
notað LSD auk kannabis.
Annað, sem kom fljótt í ljós, var
að þeir, sem notuðu þessi efni, leidd-
ust oft út í neyzlu annarra fíkni-
efna, t.d. heróíns og LSD. Það, að
kannabis væri fyrsta skrefið í átt að
annarri og mun hættulegri vímu-
gjafanotkun var aðalröksemdin
fyrir skaðsemi þess.
í dag lítur málið allt öðruvísi út.
Menn hafa beint augum sínum æ
meira að efninu sjálfu og langvar-
andi verkunum þess á miðtauga-
kerfið.
Margir þeirra, sem nota þessi
efni, eiga á hættu að verða krónískir
kannabisneytendur. Menn hafa tal-
að um, að líkamleg fráhvarfsein-
kenni væru ekki til staðar og því
lítil hætta á þessu. Þetta er rangt,
því að þessi greining í andlega og
líkamlega vanabindingu er villandi
og hefir oftast enga þýðingu.
I raun er kannabisneytandi, sem
ekki er í vímu, illa haldinn. Veröldin
er í hans augum grá og leiðinleg og
í versta falli óbærileg. Hann er oft
haldinn þunglyndi, kvíða og vægum
•ofsóknarhugmyndum. Andleg og
líkamleg heilsa hans er því farin að
reka á eftir honum í vímuna. Þar
finnst honum hann mun nær því að
verða eðlilegur og eins og hann á að
sér að vera.
Þegar þessara efna er neytt í
óhófi, vilja þau safnast fyrir uppi í
heila. Þó að víman sé horfin eru efn-
in ennþá til staðar þar. Ef þau fá að
vera þar dag eftir dag og viku eftír
viku fer ýmislegt að ske og það er
þetta, sem veldur aðaláhyggjunum.
Við hættum að þekkja viðkomandi
fyrir sama mann og hann breytist á
ýmsa lund. Nægir að nefna að hann
verður sljór, minnislítill og fremur
áhorfandi en þátttakandi í lífinu. í
dag bendir allt til þess, að þessi efni
geti valdið breytingum og skemmd-
um á heilavefnum sjálfum. Að bæta
úr því eftir að kannabisneyzlu er
hætt, getur tekið líkamann langan
tíma og jafnvel hugsanlegt að ævin
endist ekki.