Morgunblaðið - 01.02.1983, Blaðsíða 46

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. FEBRÚAR 1983
26
Góður hjólreiðamaður er
sá sem kann að geyma kraftana
Þennan dag var hann aleínn fremstur í röðinni á
reiðhjóli sínu, með hina keppendurna göslandi á
eftir sér, aleinn með treyjuna klessta að sér af svita
eins og auka skráp, og hárið vindgreitt aftur.
Já, aleinn, en þó er maöur aldrei aleinn í hinni
frægu Giro d’ltalia-hjólreiðakeppninni, nema eitt
og eitt augnablik.
Hvar sem hann kom hjólandi voru æstir áhorf-
endur í vegkantinum, patandi út í loftið og æpandi,
mótorhjól með blikkandi Ijós, leiðsögubílar þar
sem í voru skrækjandi stjórnendur, auk þess sem
honum fylgdu kvikmyndatökuvélar á hjólum.
Spennan var fólgin í spurningu, sem tengja má
fórnum á dögum Rómaveldis, þar sem spurningin
va;r hvenær skyldi þessum píslarvotti verða kastað
fyrir Ijónin?
Nú er spurningin: Hve lengi heldur hann þetta út
— hvenær lympast hann niður?
Hann sprakk
Þetta var á áratugnum ’60 þar
sem ungur, sterkur og metorða-
gjarn hjólreiðamaöur, Ole Ritter,
lét að sér kveöa. Þaö gerði hann
svo sannarlega í þessum áfanga
Giro d’ltalia-hjólreiöakeppninnar.
Eftir aö hafa haft afgerandi for-
ystu 200 km var hann dreginn
uppi. Það skeöi aöeins 400 m frá
marki þessa áfanga.
„Sama dag hringdi ítölsk eldri
kona í mig og grét yfir örlögum
mínum. Hún sagöi aö þaö væri
synd hvaö ég heföi þrælaö mér út
en síöan fengið ekkert út úr því.“
Ritter þurfti næstum að hugga
konuna.
Hin eiginlega
hrifning
Þessi atburöur segir nokkuö um
þessa gömlu dönsku hetju sem
barðist áfram á reiðhjóli, en
kannski segir þetta meira um
hegöun ítala í Giro-keppninni sem
fram fer um þvera og endilanga
ftalíu.
„Þeir finna til meö okkur, þeir
vinna þegar við vinnum, þeir tapa
þegar viö töpum. Jafnvel þó svona
langt sé um liöið get ég varla stigiö
niöur fæti á italíu án þess aö fólk
þekki mig. Þeir heilsa mér meö
augljósri hrifningu frá því hvað ég
var. Viö eigum margt sameiginlegt,
og margar góöar minningar skjóta
upp kollinum. Þeir voru jú meö.“
Fyrir leikmenn getur veriö erfitt
aö skilja þetta. Víst eru margir
áhugamenn um íþróttir og hetjur
þeirra, en er sá áhugi nokkuð ann-
aö en forvitni?
í Ítalíu er þessu ööru vísi háttaö,
þar dá menn hetjur af hug og
hjarta — svo að jaöri við móður-
sýki, segja menn.
Á árunum milli '60 og ’70 skaut
upp kollinum hjólreiðamaöur aö
nafni Francesco Moser, hár, dökk-
ur og mikill vexti. Hann var lands-
ins von og fljótlega var þaö Ijóst aö
honum var þetta í blóð boriö, og
gæti orðiö jafnvel þjóðhetja. Hon-
um var þaö orðið lífsins ómögulegt
aö kaupa ölflösku eöa fatnaö í
nágrenni viö heimabæ sinn viö
Dólómítafjöllin. Atvinnurekendur
litu á þaö sem móögun viö þá ef
hann þáði ekki gjafir frá þeim.
Ole Ritter var lærimeistari Mos-
ers, reiöubúinn til aö hjálpa þessu
nýja átrúnaöargoöi áleiðis, og
hæfari og slungnari mann gat
Moser ekki óskaö sér.
Þrátt fyrir þaö sagöi Ritter aö
hann gæti ekki vippaö þessum
unga ítala yfir fjöllin, til þess heföi
Moser ekki nógu mikiö þrek.
Nokkrum árum síðar sagöi
frægur ítalskur knapi aö nafni Gi-
ambatista Baronchelli aö þetta
væri satt, Moser væri of þungur og
hefði ekki nægjanlegt þrek í fjöllin.
Tíminn leið og nú var komiö aö
Giro-keppninni 1977. Von ítala,
Moser, nældi sér strax í forystu-
treyjuna La Maglie Rosa frá
Freddy Meartens eftir nokkra kíló-
metra — enda allt á flatlendi. Á
næstu 10 áfangastööum hylltu
áhorfendur hann sem frelsara meö
hrópum og látum.
Gleöikvak italanna varöi þangaö
til keppendur hófu aö klifra upp
Dólómítana (fjallabelti í Ölpunum
ca. 3300 m hátt).
Á fyrsta degi í fjöllunum mátti
Moser gera svo vel aö afhenda
Belganum Michel Pollentier for-
ystutreyjuna. Síöan á öörum degi
var fullljóst aö Moser myndi ekki
bera Ijósrauöu treyjuna meira í
þessari keppni.
Italinn Baronchelli fylgdi Belgan-
um fast eftir og smátt og smátt
fjarlægöust þeir Moser upp mal-
arborinn veginn í átt aö skýjunum
— og nýr vitnisburöur um hina el-
lífu keppni á milli tveggja ítalskra
toppnafna sem deila hylli almenn-
ings sín á milli sem stríöandi hópa
sem hindra sameiginlegt ítalskt
framlag.
Hjálparmenn Baronchelli fóru
ekki varhluta af því aö hann haföi
komist framfyrir Moser, menn réö-
ust á þá og einn missti tönn í átök-
• Ole Ritter, hinn frægi danski
hjólreiðamaöur sem um er rætt í
greininni.
um og framan í annan var þeytt
lifandi ketti. Sjálfur var Baronchelli
útspýttur og ófá blótsyröin fuku í
hans garö.
Þegar keppendur náöu til
áfangastaöar, Pinzolo, eftir síöasta
daginn í Dólómítunum greip Bar-
onchelli hljóönemann og mælti til
fólksins: „Þiö eruö hálfgeröir fá-
ráðlingar. Ég hef aöeins unniö mitt
starf sem hjólreiöamaöur. Ef þiö
endilega viljiö sjá Moser í Ijós-
rauöu treyjunni þá skuluö þiö bara
kaupa honum lyftu sem flytur hann
upp, svo hann geti hvílt sinn þunga
afturenda á meöan viö hjólum yfir
fjöllin."
Og satt var þaö, þó Francesco
Moser hafi keyrt djarflega niöur
fjöllin, oft á 90 km/klst. þá átti
hann afar erfitt meö aö komast
upp.
„Hann er of stór og þungur,“
segir Ole Ritter.
í keppninni 1979 breytti stjórn
keppninnar leiðinni og sneiddi hjá
erfiöustu fjöllunum til aö hjálpa
Moser, en þaö haföi ekkert aö
segja. í millitíöinni var komiö nýtt
undur, hinn kornungi Giuseppe
Saronni, og þaö ár sýndi hann
fram á þaö aö hann væri sterkast-
ur á þessari léttu og breyttu leiö
65. Giro d'Italia — 3.993 km
• Á þessu korti má sjá hvaða leið er hjóluð í Giro d’ltala-hjólreiða-
keppninni. Leiðin, sem hjóluð er, er 3.993 km löng.
mmw 'vmmmm. • m »mm m m*
• Hjólreiðar eru ein vinsælasta íþróttagreinin sem keppt er i I Evrópu.
Jafnvel knattspyrnan fellur í skuggann ...
sem gagnrýnendur héldu fram að
væri til aö gera þessa frægu
keppni aö nokkurs konar sirkus.
Franska
ofurmennið
Nú er Moser ekki lengur haföur
í huga þegar leiöin er skipulögö af
stjórnendum. Þann 13. maí síðast-
liðinn var keppninni startaö í 65.
sinn og aldrei hefur hún veriö eins
erfiö. 3.992 kílómetrar meö 22
áfangastööum frá borginni Parma
og til Torino með 5 gífurlega erfið-
um fjallaleiöum. Hinar hranalegu
leiöir má segja áttu vel viö ofur-
menniö frá Frakklandi, Bernard
Hinault.
„Leiðin er klæöskerasaumuö
fyrir Hinault," jarmaöi Moser, en
hans gamli lærimeistari Ole Ritter
var ekki í nokkrum vafa um þaö
eitt augnablik aö Moser meö
þennan mikla skrokk yrði stunginn
af í hvelli í fjöllunum af hinum
sterku hjólreiöamönnum eins og
Saronni, Hinault og Battaglin, en
sjálfur var Ritter mikill fjallamaður.
„Þegar ég var vel á mig kominn
var ég einn af örfáum sem gátu
fylgt Merckx og Gimondi eftir í
fjöllunum. Á löngum áföngum var
mitt vandamál hins vegar sálfræö-
in, ég þoldi þetta ekki sálarlega í
svona marga daga í einu. Góöur
hjólreiöamaöur er sá sem geymir
kraftana þangaö til hann finnur aö
hann reglulega þarf aö taka á, en
menn veröa líka aö vita þaö upp á
hár hvenær sú stund er og hvenær
þeir eiga að hlífa sér. Slíka þolin-
mæði haföi ég ekki aö bera. Mitt
mottó var aö kíla þetta í gegn í
einum rykk, þar fyrir var ég lang-
fyrstur í startinu, sem voru mín ein-
kenni.“
Svona byrjun er afar erfiö fyrir
knapann, hann er algerlega einn,
enginn hjálparmaöur, né þján-
ingabróöir viö hlið hans, því er þaö
aöeins styrkur hans sjálfs sem
hægt er aö reiða sig á.
Þrjóski Daninn
Einstaklingsstartiö var upplagt
tækifæri fyrir Ole Ritter til aö sýna
fram á hversu sterkur hann var
gagnvart hinum. Hann vissi þaö frá
byrjun atvinnumennsku sinnar aö
þaö var þar sem krafturinn átti aö
koma fram. Giro-keppnin 1968
sýndi fram á þaö.
Ritter féll, hann var illa fyrirkall-
aöur, og lét orö læknis um aö
sleppa keppninni sem vind um
eyru þjóta. Hvern morgun stilltl
hann sér upp, marinn, hruflaöur og
vafinn í bak og fyrir. En af hverju
hélt hann áfram? Blaöamenn
fengu alltaf sama svariö morgun
eftir morgun: „Ég vil vinna ein-
staklingsstartiö,” sagði hann stöö-
ugt. Allir hlógu aö þessum geggj-
aöa Dana sem oröinn var óþekkj-
anlegur vegna umbúöa, en meö
hörku og þrjósku kláraði hann
hvern áfangann á fætur öörum.
Daginn fyrir lokastartiö spuröi
ítalskur blaöamaöur hann fyrir
hvern hann væri aö streöa þetta
viö einstaklingsstarfiö. „Fyrir mig“,
svaraöi Ritter grafalvarlegur, og
allir hlógu. Hann malaöi allar
stjörnurnar í startinu: Altig, Adorni,
Anquetil og Bracke.
„Þeir tóku þessu vel — þeir
mættu allir til aö óska mér til ham-
ingju,“ segir Ritter.
Þessi viröing ferst aldrei fyrir.
Meö tímanum varö Ritter þekktur
sem sá sprækasti á þessu sviði.
Ritter tók ellefu sinnum þátt í
Giro d'ltalia og vann einstakl-
ingsstartiö fjórum sinnum.
Belgíska
draumsýnin
Af samtímamönnum sínum stóö
Ritter framar á ýmsum sviöum en
Belginn Eddy Merckx. Á sínum
bestu dögum gat Ritter stungiö
belgísku draumsýnina af. Það átti
sér t.d. staö í keppni á Sardiníu
þar sem meöalhraöi Ritter var 54
km/klst., og fjarlægöist Merckx á
32 sek. á 21 km. Enginn haföi
keyrt eins hratt á jafn ósléttu
landslagi og Ritter.
Merckx tókst hins vegar aö
hnekkja meti Ritter siöar, en þrátt
fyrir þaö er Ritter talinn sá besti
þegar um skammar vegalengdir er
aö ræöa. Þaö er ekkert sem lítur út
fyrir aö met þeirra félaga veröi
slegin á næstunni.
Fransmaðurinn Bernard Hinault