Morgunblaðið - 01.02.1983, Blaðsíða 36

44
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. FEBRÚAR 1983
fieii/nAiin
„ þetto. uélmenni, sem kom I stabinn íyrir þlg
i vinnoorvi, hefur veriis lagt niéur!"
er____
.. .aðfara bæði í sama
stólnum.
TM Reg U S Pat Off —all rftghts resarved
©1983 Angdes TJmes Syndícate
Með
morgunkaffmu
mamma þín væri fyrirsæta?
HÖGNI HREKKVÍSI
„Þið lánið fasteign í eitt ár. Að þeim tíma liðnum skilar leigutakinn ykkur */b eignarinnar, en '/5 hluta hennar hefur
hann eignast fyrir fullt og fast, aðeins með því að hafa eignina að láni í eitt ár.“
Til umhugsunar fyrir þá sem vilja
skerða verðtryggingu á sparifé
Bóndi skrifar:
„Velvakandi.
I dálkum þínum hefur allmikið
verið skrifað um vexti og verð-
bólgu. Það er því e.t.v að bera í
bakkafullan lækinn að bæta þar
við. Ég sendi samt nokkrar línur
ef þú vilt birta þær.
Um mánaðamótin október og
nóvember í haust lét þingflokkur
Framsóknarflokksins frá sér fara
samþykkt. Þar kemur meðal ann-
ars fram að verðtryggingu spari-
fjár verði að framkvæma með
fullu tilliti til greiðslugetu al-
mennings og atvinnuveganna.
Hér er því slegið föstu að gera
upptækt sparifé eftir greiðslugetu
almennings og atvinnuveganna.
Eða bara eftir þörfum þeirra.
Nokkru síðar segir formaður
Framsóknarflokksins í ræðu í
upphafi flokksþings Framsóknar-
flokksins að verðtrygging inn- og
útlána verði bundin við 30 af
hundraði í eitt ár. Hvaða áhrif
hefur það ef lánskjaravísitalan
hækkar um 70% á því ári? I þeirri
verðbólgu mun verðtrygging á
100.000 króna innistæðu vera um
70.000 kr. í eitt ár. Með 30% há-
marksverðtryggingu eins og for-
maður Framsóknarflokksins legg-
ur til, þá eru gerðar upptækar kr.
40.000 — af þessari einu inni-
stæðu.
Stjórnmálaflokkarnir lýsa því
yfir að ráðstafanir til að laga
efnahagsvanda þjóðarinnar eigi
að koma sem réttlátast niður á
landsmenn. Réttlætið er þó meðal
annars boðað þannig að gera upp-
tæka eina tegund eigna, sparifé.
En hvað um aðrar eignir lands-
manna. Eru þær rétthærri en
sparifé? Ég spyr í alvöru.
Væri nú ekki réttlátara að
kroppa einnig í annars konar eign-
ir en sparifé og dreifa þannig
álögunum í marga staði. Nota svo
þá fjármuni sem þannig fást með-
al annars til að gera lán til íbúða-
bygginga hagkvæmari. Raunhæf-
ast væri þó að lækka verðbólguna.
Þá lækkar vaxta- og verðtrygging-
arkostnaður og fleira lagast. Á
þetta ber að leggja áherslu.
Talið er að launþegar eigi
hluta af öllum innstæðum, og ætla
má, að allmargt fólk eigi litlar
aðrar eignir en sparifé. Það eru
margir sem hér eiga hagsmuna að
gæta. Og vissulega eru það von-
brigði að loks þegar verðtrygging
innlána er að koma til fram-
kvæmda, eftir áratuga stórþjófn-
að á sparifé, þá vilja heilir þing-
flokkar skerða eða afnema verð-
trygginguna.
Að lokum er hér umhugsunar-
efni fyrir ykkur, sem viljið skerða
eða afnema verðtryggingu á spari-
fé: Viljið þið lána ykkar eignir
með svipuðum kjörum og þið viljið
fá lánaða peninga?
Það gæti t.d. litið út á þessa leið:
Þið lánið fasteign í eitt ár. Að
þeim tíma liðnum skilar leigutak-
inn ykkur 4A hlutum eignarinnar
en hluta hennar hefur hann
eignast fyrir fullt og fast, aðeins
með því að hafa eignina að láni í
eitt ár. Þó hefur hann ekki borgað
leigu eða annað, sem neinu máli
skiptir, þó að hann hafi ef til vill
greitt fasteignaskatta o.fl. þess
háttar og séð um viðhald eignar-
innar þetta eina ár. En eigandi
fasteignarinnar hefur tapað */s af
eigninni við það að lána hana í eitt
ár, og enga greiðslu fengið í stað-
inn.“
Illa farið ef í nýja stjórnar-
skrá á að setja ákvæði sem fel-
ur í sér misrétti milli þegnanna
Velvakandi góóur.
í útvarpsþætti Stefáns Jóns Haf-
stein og Sigríðar Árnadóttur síðast-
liðinn mánudag, 24. janúar, þar sem
mönnum gafst kostur á að leggja
fram spurningar í síma um væntan-
lega stjórnarskrá íslendinga, lagði
ég undirrituð þá spurningu fyrir dr.
Gunnar G. Schram, hvort það væri
jafnrétti, ef vægi atkvæða kjósenda í
Reykjavík og Reykjaneskjördæmi til
Alþingiskosninga væri í hlutfallinu
1:2 eða jafnvel 1:2,5 miðað við at-
kvæði í öðrum kjördæmum, eins og
nú virtist stefnt að í væntanlegri
stjórnarskrá. Dr. Gunnar svaraði
því til, að umrætt vægi atkvæða
væri ekki 1:2—2,5, heldur 1:2,6, og að
það væri ekki jafnrétti.
í upphafi þessarar væntanlegu
stjórnarskrár stendur, að á íslandi
skuli vera lýðræði, þingræði og jafn-
rétti. Dr. Gunnar Thóroddsen, for-
sætisráðherra og formaður stjórn-
arskrárnefndar, lagði sérstaka og
þunga áherslu á einmitt þetta orð:
jafnrétti, þar sem hann sagði að væri
í fyrsta sinn tekið upp í stjórnarskrá
íslendinga, þegar hann kynnti
stjórnarskrárdrögin í sjónvarpi ný-
verið. Það vekur því furðu, að síðar í
sömu stjórnarskrá skuli stefnt að
augljósu og viðurkenndu misrétti
meðal kjósenda landsins.
Nú er það svo, að hér er ekki um
neitt smámál að ræða. Það misrétti,
sem viðgengist hefir við undanfarn-
ar Alþingiskosningar, þegar mis-
munur á vægi atkvæða kjósenda í
þéttbýliskjördæmum annars vegar
og öðrum kjördæmum hins vegar
hefir verið allt að 1:4, er að margra
áliti hvorki meira né minna en ein
höfuðorsökin að þeim ógöngum í
efnahagsmálum, sem öllum ber sam-
an um að við séum búin að koma
okkur í. Alþingismenn okkar eru
nefnilega, því miður, velflestir ekki
yfir það hafnir að kaupa atkvæði,
þar sem þau vega mest, á kostnað
annarra landsmanna. Eina ráðið
gegn þessu virðist vera, að atkvæóin
vegi alls staðar jafnt.
Einnig ber á það að líta, að með
þessum atkvæðakaupum eru þing-
mennirnir að brjóta niður virðingu
manna fyrir sjálfu Alþingi. Við fs-
lendingar erum, að ég hygg, í eðli
okkar löghlýðin þjóð. Við viljum
geta borið virðingu fyrir löggjafar-
samkomu þjóðarinnar og æðstu
stofnun. En hvernig er það mögu-
legt, þegar flestir þeirra, er þessa
samkomu sitja, gera sig seka um að
kaupa sér hylli í þeim byggðarlög-
um, þar sem atkvæðin vega mest,
með því að veita þeim lán úr opin-
berum sjóðum allra landsmanna og
ýmiss konar fyrirgreiðslu aðra til
óarðbærra framkvæmda og kaupa á
dýrum framleiðslutækjum, sem alls
enginn grundvöllur er fyrir að reka