Morgunblaðið - 05.03.1983, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 5. MARZ 1983
+ Móðir okkar og tengdamóðir,
SIGURRÓS SCHEVING HALLGRÍMSDÓTTIR,
lést 3. mars á heimili sínu Suðurgötu 79, Hafnarfirði.
Ingibjörg Gísladóttir, Sigurbergur Sveinsson,
Pálína Gísladóttir, Sigurgeir Kristjánsson.
t
Systir mín,
JÓHANNA GUOMUNDSDÓTTIR,
frá Indriðastööum, lést í sjúkrahúsi í Kaupmannahöfn þann 1.
mars síðastliðinn.
K. Guðmundur Guömundsson.
t
Maðurinn minn og faðir okkar,
SIGURJÓN EINARSSON,
fró Árbæ,
verður jarðsunginn frá Brunnhólskirkju mánudaginn 7. mars kl.
14.
Þorbjörg Benedíktsdóttir og börn.
t
Kveðjuathöfn um móður okkar, tengdamóður og ömmu,
ÞÓRKÖTLU SOFFÍU ÓLAFSDÓTTUR,
fyrrum húsfreyju,
aö Kletti, Gufudalssveit, Baröastrandasýslu,
verður gerð frá Fossvogskirkju mánudaginn 7. mars kl. 15.
Aöstandendur.
t
Útför
MARÍU GUDMUNDSDÓTTUR,
Asvallagotu 49,
Reykjavík,
verður gerð frá Fossvogskirkju þriðjudaginn 8. mars kl. 15.00.
Fyrir hönd systkina hinnar látnu.
Árni Jóhannsson.
t
Innilegar þakkir fyrir samúð og vinarhug viö andlát og útför
POUL P.M. PEDERSEN
rithöfundar og blaðamanns.
Aöstandendur.
t
Þökkum innilega auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og jarð-
arför móður okkar,
AOALHEIOAR JÓNSDÓTTUR,
Skagfiröíngabraut 33,
Sauöárkróki.
Guörún Svanbergsdóttír,
Hörður Svanbergsson.
t
Við þökkum öllum þeim sem heiöruöu minningu
ÓLAFSJÓNSSONAR,
bónda,
Eystra Geldingaholti,
og sýndu okkur vináttu vegna fráfalls og útfarar hans. Starfsfólki
Sjúkrahúss Suöurlands þökkum við góöa umönnun.
Fjölskylda hins látna.
Sœmundur Eyjólfs-
son á Þurá - Minning
Fæddur 3. febrúar 1897
Dáinn 23. febrúar 1983
Fjallið og heiðin eru eitt. Reyk-
víkingar tala um að fara austur
fyrir fjall, í Ölfusinu tala menn
um að fara norður yfir heiði eða
fara fjallið. Hellisheiði er heimur
út af fyrir sig. Snjóþung á vetrum
og vinsælt skíðaland, á vorin
kaldranaleg með skafla í dældum
og lautum, sem virðist aldrei ætla
að taka upp, hún er hrjóstrug og
grýtt, virðist lítið annað en hraun
og mosaþembur, en hún leynir á
sér. Á sumrin lifnar heiðin og grös
og lyng brosa mót sól, haustlita-
dýrð heiðarinnar er mikil og fög-
ur, þá er birtan oft annarleg og
hrífandi.
Austurmörk Hellisheiðar eru
skýr, af Kambabrún sér yfir Ölf-
usið og sveitir Suðurlands, þaðan
sveigir hún aflíðandi til vesturs.
Skammt vestan Núpafjalls, á móti
hásuðri, líkast því sem hann hafi
ruðst út úr heiðinni gnæfir Þurr-
árhnjúkur, hátignarlegur líkt og
máttugur risi, sem heldur vörð um
landið. Heiðin verður eins og vold-
ugir armar þessa risa, sem faðmar
jarðirnar, sem liggja að rótum
fjallsins. Framundan og upp af
Þurrárhnjúk liggja Þurrárlönd.
Jarðirnar Eystri-Þurá, sem skipt-
ist í Frambæ og Norðurbæ, og
Ytri-Þurá. Undirlendi er hér gott,
tún að vísu orðin gömul, en bera
með sér að hafa verið vel unnin og
af mikilli kostgæfni. Skjólgott
hraunið, gróðursælir rimar með-
fram ánni, víðáttuengjar góðar til
nytja og grasmiklar, og handan
Þorleifslækjar hið mikla grasforð-
abúr Ölfusforir, en í þeim hafa
Þurárbændur jafnan heyjað
drjúgt. Þetta land og heiðin var
heimur Sæmundar bónda Eyj-
ólfssonar á Þurá, sem hér skal
minnst.
Sæmundur fæddist á Bakka i
Ölfusi 3. febrúar 1897. Foreldrar
hans voru hjónin Eyjólfur Gísla-
son frá Þóroddsstöðum í sömu
sveit og Guðlaug Hannesdóttir frá
Bakka. Guðlaug og Eyjólfur hófu
búskap á Bakka, en árið 1907
kaupa þau hálfan Frambæinn og
flytja sama ár að Þurá. Nokkru
síðar kaupa þau svo Ytri-Þurá og
sameina með því þessar tvær jarð-
ir. Þau Guðlaug og Eyjólfur á
Þurá eignuðust 10 börn, en þau
voru, auk Sæmundar, Hannes,
Marteinn, Gíslína, Hólmfríður,
Kristján, Kristinn, Brynjólfur,
Þórunn og Kristín, sem nú ein lifir
systkinahópinn.
Guðlaug á Þurá andaðist árið
1936, en Eyjólfur árið 1961, þá 94
ára gamall. Þeir bræður Brynjólf-
ur og Sæmundur keyptu Þurá af
föður sínum árið 1942. Kristín
systir þeirra hélt svo bú með þeim
bræðrum. Árið 1942 lést systir
þeirra Hólmfríður, sem þá var
orðin ekkja eftir Svein Sveinsson,
af slysförum í Reykjavík frá 4
börnum. Þau Þurár-systkin tóku
þá að sér til uppeldis tvö yngstu
börn Hólmfríðar, þau Huldu og
Guðbjörn. ólust þau upp á Þurá
til fullorðins ára og hafa alltaf lit-
ið á Þurá sem æskuheimili sitt.
Árið 1959 andaðist Brynjólfur.
Kristín og Sæmundur bjuggu
áfram á Þurá allt til ársins 1964
að þau seldu jörðina og fluttu til
Hveragerðis.
Framúrskarandi gestrisni hefur
alla tíð einkennt þau systkin,
Kristinu og Sæmund, margir hafa
kynnst þeim á langri ævi og ég
þori að fullyrða enginn nema að
góðu.
Þann 23. febrúar 1983 andaðist
Sæmundur frá Þurá í Borgarspít-
alanum í Reykjavík. Daginn eftir
þurfti ég að fara austur fyrir fjall.
Þegar ég ók um heiðina þennan
dag rann það allt í einu upp fyrir
mér, að ég var á ferð í ríki Sæ-
mundar Eyjóifssonar, sögur sem
hann hafði sagt mér komu upp í
hugann og í mínum augum öðlað-
ist heiðin líf. Þegar ég kom í hlað
á Þurá var mér litið til Fjallsins
og það var sem ég sæi Sæmund
standa uppi á Þurrárhnjúk.
í dag er hann til moldar borinn
frá Hjallakirkju.
Hvíli í friði hinn gamli fjall-
kóngur í faðmi heiðarinnar, sem
spor hans mörkuðu langa ævi og
megi hið eilífa ljós lýsa honum.
Gunnar Eyjólfsson
Þurá.
Tæplega þrettán ár eru liðin
síðan við kynntumst Sæmundi
Eyjólfssyni, fyrrum bónda á Þurá
í Ölfusi.
Það var í Frumskógum í Hvera-
gerði, þar sem við systurnar vor-
um að vandræðast yfir skemmd-
um á sumarbústað okkar, sem orð-
ið höfðu þá um veturinn. Sæmund-
ur kom þarna aðvífandi og áður en
við skildum hafði hann gjört
okkur það kostaboð að líta eftir
bústaðnum fyrir okkur.
Frá þeim degi hefur Sæmundur
verið hjálparhella okkar og vinur.
Auk þess að líta eftir húsinu, fór
hann fljótlega að taka til hendi á
lóðinni og tjóuðu þar engar úrtöl-
ur af okkar hálfu, en Sæmundur
átti orðið mjög erfitt um gang
sökum kölkunar í mjöðmum. En
engin fyrirhöfn var of mikil í hans
augum til þess að allt mætti vera í
sem bestu lagi og varla leið sá
dagur að Sæmundur vitjaði ekki
hússins.
Þannig var um hvaðeina sem
hann tók að sér og bar ábyrgð á
um æfina.
+
Fjölskylda
ÞÓRDÍSAR E. STEPHENSEN
þakkar hjúkrunarfólki á Reykjalundi fyrir framúrskarandi hjúkrun
og umönnun í veikindum hennar.
Blessuö veriö þiö fyrir liknarstörf ykkar.
Guöbjartur Stephensen,
Þórdís Stephensen,
Ólafur M. Jóhannesson.
Alúðar þakkir fyrir samúð og hlýhug viö andlát og útför,
BENEDIKTS Þ. EYJÓLFSSONAR,
Hverfisgötu 43.
Elínborg Benediktsdóttir,
Branddís Benediktsdóttir,
Rafn Benediktsson,
Víóar Benediktsson,
Ólafur Benediktsson,
Garðar Benediktsson,
Valgeröur Benediktsdóttir,
Linda Benediktsdóttir,
Valgarö Bertelsson,
Margrét Guðmundsdóttir,
Brynja Valgeirsdóttir,
Guöjóna Guöjónsdóttir,
Unnur Guðbjartsdóttir,
Hrólfur Einarsson,
og barnabörn.
Sæmundur fæddist að Bakka í
Ölfusi. Hann var sjöunda barnið í
röðinni úr hópi tíu systkina. Þegar
hann er tíu ára gamall flytur fjöl-
skyldan búferlum að Þurá í sömu
sveit. Þar ólst Sæmundur áiðan
upp og fór snemma að ganga að
öllum venjulegum bústörfum. Við
lát móður sinnar árið 1936 taka
þau systkinin, Brynjólfur, Kristín
og Sæmundur við búsforráðum.
Brynjólfur lést árið 1959, en þau
Sæmundur og Kristín hafa haldið
heimili saman alla tíð. Árið 1964
var Sæmundur orðinn svo illa
haldinn af kölkun í mjöðmum að
þau urðu að hætta búskap. Þau
keyptu sér þá húsnæði við Frum-
skóga í Hveragerði og hafa búið
þar síðan í hartnær tuttugu ár.
Jörðin Þurá var þeim systkinum
báðum afar hjartfólgin. Þeim var
því mikið í mun að hún lenti í
góðra manna höndum og sú varð
líka raunin sem betur fór.
Tvö systurbörn, þau Hulda og
Guðbjörn, ólust upp á Þurá. Þau
komu þangað árið 1942 eftir að
móðir þeirra, Hólmfríður, hafði
látist af slysförum.
Guðbjörn er nú búsettur í Sví-
þjóð en Hulda býr í Hveragerði
ásamt fjölskyldu sinni. Hún hefur
jafnan verið systkinunum mikil
stoð og svo er um fleiri ættingja
og venslafólk er þar býr.
Alltaf hefur verið gestkvæmt
hjá Sæmundi og Kristínu, bæði á
Þurá og síðar í Hveragerði. Það
var líka gott að vera gestur þeirra.
Sæmundur var fjallkóngur í
sinni sveit um árabil. Hann var
fjárglöggur maður með afbrigðum
og átti fjárbúskapurinn hug hans
allan. Heyrt höfum við, að Sæ-
mundur hafi kunnað skil á öllum
mörkum, ekki einungis í sinni
sveit, heldur einnig í nágranna-
sveitum, Grafningi, Þingvallasveit
og Mosfellssveit.
Margar sögur kunni hann frá
þeim árum þegar allt fé var rekið
til slátrunar í Reykjavík eða jafn-
vel í Hafnarfirði. Öft voru þetta
erfiðar ferðir, þar sem mikið
reyndi á forsjálni og aðgæslu, en
það voru ríkir þættir í eðli hans.
Þau eru ófá sporin, sem Sæm-
undur hefur gengið um afréttir
Ölfusinga og nærsveita. Þar
þekkti hann hverja laut og hvert
skjól. Marga ferðina fór Sæmund-
ur einn eftir siðustu leitir, ef ein-
hverja kind vantaði þá og var eðl-
isávísun hans lítt skeikul í því
sambandi. Hann virtist bókstaf-
lega finna á sér hvar leita skyldi.
Það skipti ekki máli fyrir hann
hver átti kindurnar, hitt var aðal-
atriðið að koma þeim heilum í hús.
í rauninni má með sanni segja í
bókstaflegri merkingu, að hann
hafi gengið sig upp að hnjám fyrir
samferðamenn sína.
Það er nú liðin tíð að sjá Sæ-
mund vera að bjástra í lóðinni
okkar, ýmist við að klippa kring-
um trén, slá blettinn með orfi og
ljá, snúa í flekk eða taka upp kart-
öflur.
Þessi tið er liðin, en hún gleym-
ist ekki.
Þegar við hugsum um Sæmund
sjáum við fyrir okkur brosið hans.
Það var sjaldgæft bros, svo ljúft
og fagnandi og bar glöggt vitni
þeirri góðvild og trúmennsku, sem
einkenndi lífsferil hans. Við syst-
urnar flytjum Kristínu og öðrum
aðstandendum einlægar samúð-
arkveðjur.
Olöf og Ásdís Ríkarðsdætur