Morgunblaðið - 19.06.1983, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 19. JÚNÍ 1983
21
Hann hélt til Chicago með til-
búið atriði en fáir höfðu áhuga.
„Áður en langt um leið,“ sagði
Hope eitt sinn, „skuldaði ég 4.000
dollara. Það voru göt á skónum
mínum. Ég lifði á brauðsnúðum og
kaffi og þegar ég hitti gamlan vin
minn einn daginn sem bauð mér
upp á nautasteik á veitingahúsi,
hafði ég gleymt því hvort maður
skæri sneiðina með hníf eða
drykki hana úr skeið." Þessi vinur
hans kom honum í samband við
leikhús í Chicago, sem veitti hon-
um vinnu í sex mánuði. Eftir það
hafði hann nóg að gera og það kom
að því að honum var boðið hlut-
verk í leikritinu Roberta, á Broad-
way 1933. Nokkrum árum seinna
var hann kominn með eigin út-
varpsþátt hjá NBC-stöðinni og á
eftir fylgdu fimm Hollywood-
kvikmyndir. Hope var orðinn
frægur maður.
Margir grínarar í Ameríku hafa
notað þjóðararfleifð sína í brand-
ara og gamanstykki. Marx-bræð-
urnir, Jack Benny, Woody Allen
og sjálfur Chaplin eru nokkrir af
mörgum, sem það gerðu og gera,
ýktu kaldhæðnina, ákefðina og
þunglyndið sem hjálpað hefur
gyðingum að þola ógæfu og
ofsóknir í gegnum árin.
Ef gyðinga-brandararnir koma
frá austurströnd Bandaríkjanna
óg sérstaklega þá New York, er
Bob Hope fulltrúi engilsaxans,
hins æfintýralega, hispurslausa og
bjartsýna anda fólksins sem ferð-
aðist vestur á bóginn. Hann hlær
og um leið dáist að kábojanum,
brautryðjandanum og elskhugan-
um.
ímynd karlmannsins hefur
sjaldan verið gerð að meira at-
hlægi en í stuttu atriði í mynd
þeirra Hopes og Bing Crosbys, The
Road to Utopia. í myndinni hafa
þeir félagar tekið þátt í gullæðinu
í Alaska. Þeir eru teknir fyrir
hættulega byssubófa af misgán-
ingi og þeir leika hlutverk sitt að-
dáunarlega vel þegar þeir labba
inn á bar og Hope segir við eig-
andann: „Við erum ekki í skapi til
að drepa í dag, aðeins til að særa,“
og pantar svo glas af límonaði í
stað viskís. Hann tekur eftir því
að barmaðurinn verður undrandi
á svip svo hann urrar: „í skítugu
glasi!"
Skemmtikraftur í stríðum
Með gríni sínu í útvarpi í byrjun
fimmta áratugarins hafði Hope
orð á sér fyrir að segja sérstaklega
„klúra" brandara þó þeir hafi
varla verið blárri en póstkorta-
myndir af sólarströndum frá þess-
um árum. Eftir að Bandaríkin
tóku þátt í seinni heimsstyrjöld-
inni gerði Hope tilraun til að kom-
ast í herinn, en honum var sagt að
hann gæti þjónað betur sem
skemmtikraftur og byggt þannig
upp andlegt þrek hermannanna.
Með flokki skemmtikrafta ferðað-
ist Hope til fjölda herstöðva, m.a.
í Afríku, Englandi, Wales, írlandi,
Skotlandi, Sikiley og Alaska. Rit-
höfundurinn John Steinbeck
ræddi einu sinni um þetta framlag
Hopes í stríðinu og sagði: „Það er
ómögulegt að skilja hve mikið
hann getur gert, farið svo víða,
unnið svo mikið og hvað hann get-
ur haft mikil áhrif." Þegar Hope
ferðaðist til Englands að skemmta
í herbúðum bandamanna 1944,
heimsótti hann 99 ára gamlan afa
sinn. Ein mestu vonbrigðin í lífi
Hopes þá voru að hann gat ekki
gefið foreldrum sínum neitt af
þeim ánægjustundum sem hann
nú var orðinn frægur fyrir.
Hope hefur aldrei sett það fyrir
sig þó herstöðvar Bandaríkja-
manna hafi verið úr alfaraleið.
Þannig hefur hann skemmt á
Grænlandi, Guantanamo og á ís-
landi. „Where there’s Hope,
there’s Hope“, var þá löngu orðið
þekkt orðtak.
í Víetnam
Árið 1965 fór hann í fyrsta sinn
til Víetnam þar sem nálægð
kommúnistahersins með herbún-
aði sínum jók enn áhættu þá sem
skemmtikraftar lögðu sig í til að
Frá 75 ára afmteli Hope. Kakan er ekkert smístykki og hann notar sverð til
að fá sér bita.
sviðinu og veifuðu krepptum hnef-
um í sjónvarpsmyndavélarnar.
Herlögreglumenn, af öllu fólki,
klifruðu upp á sviðið fyrir framan
Hope og veifuðu mótmælaspjöld-
um sem á stóð „Hermenn vilja
frið“. í lokaatriði skemmtunarinn-
ar steig hershöfðingi upp á sviðið
og færði Hope „Ho Chi Minh“-
reiðhjól og stóðu þá upp raðir af
hermönnum og löbbuðu út af
skemmtuninni. Hrópin í hermönn-
unum urðu háværari þar til Hope
kallaði til þeirra: „í hjarta mínu
eru það þið sem eruð á móti stríði,
vegna þess að þið hjálpið til við að
enda það. Þið hafið allir hlustað á
ruslið frá kommunum ... Hvað
hafa þeir nokkru sinni gert fyrir
heiminn? Þeir tala mikið um
fjöldamorðin í My Lai en það er
tóm tjara, því þeir gleyma góð-
verkunum sem við höfum unnið,
hjálpað litlum börnum, byggt
munaðarleysingjahæli ..."
Þetta voru ekki hermenn sömu
tegundar og Hope hafði skemmt í
seinni heimsstyrjöldinni. Þessir
voru fórnarlömb einhliða hug-
myndafræði eins og kynlífsbylt-
ingarinnar, dópmenningarinnar,
hippanna og þess háttar. Þeir voru
í andstöðu við það sem Hope var
svo dýrmætt, amerísku þjóðern-
iskenndina. Fyrir utan svæðið sem
skemmtunin hafði farið fram á sá
ég borða sem á stóð: „Víetnam-
stríðið er Bob Hope-brandari“.
Ég kenndi í brjósti um Bob
Hope og Bandaríkin."
Þannig lýsti breski blaðamaður-
inn Richard West þessari síðustu
skemmtun sem Hope hélt í Víet-
nam.
Göngutúrar
Það er fastur liður hjá Bob
Hope, hvenær sem hann kemur
því við, að enda daginn á göngu-
Hope skemmtir hér með „Meatloaf" og Sammy Davis jr.
létta á hermönnum sínum. Á jóla-
dag 1971 við Long Binh nálægt
Saigon fylgdist þekktur breskur
blaöamaður, Richard West, með
skemmtun Bob Hopes, sem varð
að pólitískum mótmælafundi og
næstum þvf uppreisn. Bandarísku
hermennirnir gáfu skít í Hope og
særðu hann mjög og um leið
marga samlanda sína. West skrif-
aði um þessa skemmtun í Daily
Telegraph þegar hann minntist 80
ára afmælis skemmtikraftsins
fyrir stuttu. Honum sagðist svo
frá:
„Þegar þarna var komið í stríð-
inu, voru þeir 160.000 bandarísku
hermenn sem eftir voru í Víet-
nam, uppreisnargjarnir, óagaðir,
dópaðir, róttækir í stjórnmálum
og ófúsir til að berjast. Þeir særðu
oft eða drápu sína eigin yfirmenn
með handsprengjum. Á Long
Binh-svæðinu var uppi orðrómur
um dóp-herferðir í þeim tilgangi
að hnekkja á róttæklingum. Marg-
ir hermenn urðu reiðir þegar þeir
heyrðu af því að vinstrisinnuðu
leikkonunni Jane Fonda hafði ver-
ið meinað að fara til Víetnam með
leikrit, sem í var boðskapur gegn
stríði.
Til að gera hlutina enn verri var
Bob Hope yfirlýstur stuðnings-
maður stríðsins i Víetnam. Hann
var persónulegur vinur Nixons
Bandaríkjaforseta, Agnews vara-
forseta og Ronald Reagans. Hann
var og er einn af ríkustu mönnum
Ameríku, repúblikani og and-
kommúnisti.
Á skemmtun Hopes höfðu her-
menn komið fyrir mótmælaspjöld-
um sem á stóð: „Friður ekki
Hope“. Þeir trufluðu hann í miðj-_
um setningum með því að kalla
upp: „Hvar er Jane Fonda?" Þeir
sýndu engin viðbrögð þegar
„Ungfrú Ameríka" kom fram á
sviðið og á þessum tímum reglu-
legrar klámöldu féllu áður „klúrn-
ir“ brandarar Hopes í grýttan
jarðveg.
Víetnamstríöið
er Bob Hope-brandari
Þegar leið að lokum skemmtun-
arinriar, hlupu hermenn fram að
túr. Göngutúrana tekur hann iðu-
lega eftir miðnætti og labbar hann
þá eftir aðalgötunni í Palm
Spring, sem um þetta leyti nætur
er iðandi af táningum. Það er
gömul tilfinning sviðsmannsins
sem ræður ferðinni; um leið og þú
ert kominn af sviðinu eru áhorf-
endurnir farnir að gleyma þér.
Svo Hope er eiginlega í vinnunni
þegar hann tekur sér þessa göngu-
túra. Hann kaupir sér stundum
eitthvað smálegt og gefur eigin-
handaráritanir á servíettur en
hægir þó aldrei á göngunni. Það er
kallað til hans: „Howyadooin" og
Hope tekur eftir þremur tán-
ingsstelpum, feimnum og utan-
gátta, sem spyrja hann hvar þær
geti rekið nefið inn á dansstað.
Hope nýtur augnabliksins og
bendir þeim svo í áttina að næsta
diskóteki. Stúlkurnar vappa
áfram og Hope horfir á eftir þeim
en hvíslar svo að fylgdarmanni
sínum út um annað munnvikið:
„Hvað segirðu um að skreppa á
Norræna húsið:
Sumar-
sýning á
verkum
*
Asgríms
Jónssonar
Á MÁNUDAGINN verður Sumar-
sýning Norræna hússin.' opnuð, en
þetta er í sjöunda sinn, sem Nor-
ræna húsið stendur að sýningu á
listaverkum eftir íslenska listamenn
að sumri. Að þessu sinni er hún
helguð Ásgrími Jónssyni.
A sýningunni eru 40 myndir,
olíumálverk, vatnslita- og þjóð-
sagnamyndir, en megin uppistað-
an eru myndir frá Húsafelli, mál-
aðar á 5. áratugnum, en segja má
að Ásgrímur Jónsson hafi þá verið
á hátindi sköpunarferils síns, seg-
ir í frétt frá Norræna húsinu.
Myndirnar eru allar í eigu Ás-
grímssafns.
Björg Þorsteinsdóttir, forstöðu-
maður Ásgrímssafns, Guðmundur
Bendiktsson, myndhöggvari, og
Hrafnhildur Schram, listfræðing-
ur, sáu um val listaverkanna, og
Hrafnhildur sá jafnframt um sýn-
ingarskrá og ritar formála.
Sýningin í Norræna húsinu
verður opin daglega kl. 14—19 og
henni lýkur sunnudaginn 24. júlí.
Árni Guðmundsson fri Teigi tók
fyrstu skóflustunguna og til vinstri
við hann er frú Birna Ólafsdóttir, er
honum var til halds og trausts.
Grindavík:
Fyrsta skóflu-
stungan að
heimili aldr-
aðra tekin
KYRSTA skóflustungan að heimili
aldraðra var tekin í Grindavík á sjó-
mannadaginn. Skóflustunguna tók
Arni Guðmundsson frá Teiti, en hann
er elsti búsetti Grindvíkingurinn, 92
ára að aldri.
Áformað er að byrja af fullum
krafti á framkvæmdum við fyrsta
hlutann í ágúst eða september. í
fyrsta áfanga er gert ráð fyrir 40
íbúðum á tveimur hæðum og verð-
ur fyrirkomulagið svipað því sem
er á Hrafnistu í Hafnarfirði. Átta
félagasamtök í Grindavík standa
að baki þessu framtaki auk sjó-
mannadagsráðs og Grindavíkur-
bæjar. Þessi félagasamtök eru:
Kiwanisklúbburinn Boði, Lions-
klúbbur Grindavíkur, Kvenfél.
Grindavíkur, Útvegsmenn í
Grindavík, Sjómanna- og vélstjóra-
félag Grindavíkur, JC Grindavík,
Rauða kross deild Grindavíkur og
Verkalýðsfélag Grindavíkur.
í Grindavík hefur verið gengist
fyrir fjársöfnun í sambandi við
þessar fyrirhuguðu byggingar-
framkvæmdir og hefur ríkt mikill
áhugi fyrir henni og hefur söfnunin
mætt mikilli velvild. Heimilið mun
standa ofan við Austurveg í
Grindavík en þaðan er gott útsýni
yfir höfnina og út á sjóinn.