Morgunblaðið - 26.06.1983, Page 37

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. JÚNÍ 1983
37
„Að því er tekur til þeirra verð-
mæta, sem finnast kynnu í flakinu
og ekki yröu talin til fornminja vill
ráðuneytið taka það fram, að þar
sem þér hafið þegar aflað yður
heimildar hluteigandi landeigenda
til leitar og hagnýtingar flaksins
með tilheyrandi, vill ríkisstjórnin
fyrir sitt leyti veita yður umbeðið
leyfi, gegn því að þér greiðið í rík-
issjóð 12% af söluandvirði þeirra
verðmæta, sem þér kunnið að hag-
nýta, að frádregnum flutnings-
kostnaði til sölustaðar."
Bergur Lárusson og félagar
hafa sem sagt leyfi til að hagnýta
allt, nema það sem talið verður til
fornminja. Sem kunnugt er til-
heyra allar fornminjar fundnar í
jörðu íslensku þjóðinni allri, en
Þjóðminjasafn fslanda er sá aðili,
sem annast vörslu fornminja fyrir
hönd þjóðarinnar.
Nokkur æsiskrif hafa orðið
vegna þessa. Svarthöfði líkir í
grein 9. febrúar sl. í DV Þjóð-
minjasafninu við skrímsli, sem
vill gína yfir og hrifsa til sín það,
sem hugprúðir einstaklingar hafa
fundið eftir 40 ára leit.
Það er alveg rétt, að Þjóðminja-
safnið hefur sýnt leitinni að Het
Wapen van Amsterdam minni en
engan áhuga. Hins vegar er það
ljóst, að Þjóðminjasafnið verður
að sinna þeirri lagalegu skyldu
sinni, að annast um fornminjar
þegar þær finnast.
En hvað er það þá sem telst
fornleifar? Ljóst er að meginhluti
þess sem kann að finnast eru forn-
leifar. Skipsskrokkurinn, áhöld,
búnaður, persónulegar eigur
skipverja, mynt, vopn o.s.frv.
Vafamál gæti orðið um ýmiss kon-
ar óunna vöru og hráefni, t.d. hrá-
demanta, koparstengur og annað
slíkt.
Fornleifar úr góðmálmum eru
yfirleitt leystar út af Þjóðminja-
safni og finnanda greitt markaðs-
verð málmanna.
Skipið á Sjó-
minjasafn Islands
Eins og áður sagði er það helst
að skilja á leitarmönnum að þeir
geti selt þær fornminjar, sem
finnast hæstbjóðanda. Því vekur
það nokkra furðu, er haft er eftir
þjóðminjaverði, í Morgunblaðinu
9. febrúar 1983, að Þjóðminjasafn-
inu og leitarmönnum beri ekkert á
milli í þessu máli. Ætlar þá Þjóð-
minjasafnið að fallast á það að
fornminjar séu seldar úr landi?
Slíkt væru fáheyrð tíðindi.
Eðlilegast er að öllum gripum
sem finnast úr Het Wapen van
Amsterdam verði komið fyrir á
þar til gerðu safni. Sé mikið eftir
af skipsskrokknum verði byggð yf-
ir hann skemma, þar sem for-
varsla geti farið fram, eitthvað í
likingu við Vasa-safnið í Stokk-
hólmi.
Eða eru íslendingar svo aumir
að þeir sjái í kostnað við að koma
upp skemmu yfir svo merkan
forngrip?
Indíafarið Het Wapen van
Amsterdam gæti orðið góður stofn
að almennilegu íslensku sjóminja-
safni. Það er í rauninni furðulegt,
að hjá þjóð, sem byggt hefur af-
komu sína um aldir á sjósókn og
siglingum, skuli nær ekkert vera
varðveitt skipa, annað en örfá
áraskip.
Til stendur að sjóminjasafn ís-
lands rísi í Hafnarfirði, þar gæti
og sérsafn með Het Wapen van
Amsterdam staðið.
Safnið gæti orðið aðdráttarafl
ferðamanna úr öllum heimshorn-
um og þannig bætt gjaldeyris-
stöðu landsmanna. Arður af safn-
inu gæti að einhverju leyti runnið
til þeirra, sem kostnaðinn hafa
borið við leit og uppgröft skipsins.
Á þann hátt gæti Het Wapen van
Amsterdam orðið raunverulegt
gullskip.
Hluti þessa safns yrði um leit-
ina að Indíafarinu og leitarmenn.
Slíkt myndi halda í heiðri minn-
ingu Bergs L.árussonar og félaga
lengi meðal íslendinga.
Höfundur greinarinnar, Þorraldur
Fridriksson, er fornleifafrædingur
og starfar í Sríþjóð.
á STUTTBU
„Á stutt-
buxum“
- ný safnplata
„Á STUTTBUXUM" er núútkomin
safnplata, sem inniheldur 14 jög
með jafn mörgum flytjendum. Öll
hafa lögin notið vinsælda hér á landi
og erlendis og flest erlendu laganna
komist á „Topp-10“ listann brezka.
íslenzku lögin eru Sísi með
Grýlunum og Afi eftir Björgvin
Gíslason, sem Björg Guðmunds-
dóttir syngur. Þeir sem frekar
vilja kassettu en hljómplötu fá
fimmtánda lagið í kaupbæti, en
það er L.M. Ericson með Björgvini
Gíslasyni. Útgefandi er Steinar.
Kaupmenn — Kaupfélög
Nýkomið úrval sængurgjafa og barnafatnaöar. Einnig fallegar síöbuxur og
úlpur í settum. Eínnig joggínggallar.
í fötum frá Carter’s líöur barninu vel.
L
B. OLAFSSON OG BERNDSEN
Langagerði 114, sími 34207.
Heimsþekktur tískufatnaður frá París
Peysur
pils
rodier Cj’ULLrOoo
PARIS Einkaumboð á Islandi AÐALSTRÆTI9 SÍMI12315