Morgunblaðið - 26.06.1983, Qupperneq 46

46
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. JÚNÍ 1983
Puttnam hampar
Óskarsverölaunun-
um fyrir bestu
kvikmynd ársins
1981 og leikstjórinn
Hugh Hudson horfir
á.
„Þaö sem ég er að gera í
kvikmyndaiðnaðinum, er
að reyna að koma breskum
hugmyndum og bresku
hæfileikafólki á framfæri.
Ég er sannfærður um að
við eigum mikið ósagt og ég
er líka sannfærður um að
heimurinn vill heyra frá
okkur.“ Sá sem þetta segir
er enginn annar en David
Puttnam, maðurinn sem
endurvakti bresku kvik-
myndagerðina eftir margra
ára lægð. Puttnam fram-
leiddi „Eldvagninn“ (Chariots of Fire) sem fór
sigurför um heiminn fyrir rúmu ári og hlaut
Óskarsverðlaun sem besta mynd ársins 1981.
Puttnam segir: „Draumurinn er að koma á fót
styrkri kvikmyndastofnun breskri sem ráð-
leggi ríkisstjórninni hvernig hún eigi að fjár-
magna kvikmyndir. En það er erfið barátta."
„Kvikmyndin er ekki
flótti frá veruleikanum“
►
Kvikmyndin og
veruleikinn
Hvað hefði Puttnam gert ef
hann hefði fæðst fyrir daga
kvikmyndanna? Þessu svarar
Puttnam með því að teygja sig í
mynd af Diaghliev. „Hann er hetj-
an mín. Hefði ég fæðst fyrir
fimmtíu árum, hefði ég sett ball-
etta eða óperur á svið. Hefði
Diaghliev fæðst tuttugu árum síð-
ar, hefði hann framleitt kvik-
myndir eins og ég.“
Þær kvikmyndir sem Puttnam
hefur framleitt hafa allar byggst
á sönnum sögum eða því sem
næst. Hann segist leggja mikið á
sig til að finna sterkar sögur
byggðar á raunverulegum atburð-
um þvi þær eru kröftugastar.
Hann trúir því að sannleikurinn
dragi áhorfandann nær kvik-
myndunum og þessi sannleikur
minni áhorfendur ætíð á að
kvikmyndin er ekki flótti frá veru-
leikanum. Kvikmyndir brúa bilið
milli skáldskapar og veruleika og
Puttnam heldur því fram að slíkt
náist aldrei eins vel í leikriti á
sviði einfaldlega vegna hins aug-
sýnilega tilbúnings sem leiksviðið
er.
Þáttur framleiðandans
Það gerist æ oftar að leikarar af
báðum kynjum snúi sér að leik-
stjórn og jafnvel framleiðslu, en
Puttnam segist ekki hafa í hyggju
að snúa hlutverki sínu við. „Mér
líkar vinnan — starf mitt nú er
það besta sem ég veit um.“
Puttnam telur að starf fram-
leiðandans sé að axla ábyrgðina;
að útvega fjármagnið, ráða starfs-
fólk, finna handritið eða mann til
að skrifa það. Hann segir það gefa
sér mikið frelsi en krefjist jafn-
framt aga, ekki sfst þegar hann
vinnur að fimm til sex hugmynd-
um í einu.
Það eru fáir sem gera sér grein
fyrir raunverulegum þætti fram-
leiðandans og bilinu milli hans og
leikstjórans. Puttnam segir:
„Leikstjórinn ber fulla ábyrgð á
því sem kvikmyndatökuvélin sér,
en hlutverk framleiðandans er að
stjórna öllu, sem kvikmyndatöku-
vélin sér ekki, þar á meðal leik-
stjóranum." En skilgreiningin er
ekki alveg svona einföld. Puttnam
telur að framleiðandinn eigi að
ráða miklu um val leikara enda er
ráðningin oft spursmál um pen-
inga, loks er handrit hefur verið
valið, en leikstjórinn eigi að hafa
tillögurétt um hvaða tæknimenn
verði ráðnir og í sumum tilfellum
hvaða leikarar.
Puttnam segir að líf og starf
Irvings Thalberg hafi haft mest
áhrif á sig og starf sitt. „Mér hef-
ur alltaf líkað við aðferðir hans og
verk. Einnig líkar mér það vel að
hann hafði algera stjórn á öllu
sem hann kom nálægt." Puttnam
bendir á að fáir nútímaframleið-
endur hafi þá stjórn á framleiðsl-
unni sem nauðsynlegt er vegna
ákveðinna afla innan fyrirtækj-
anna sem leggja fjármagn í
kvikmyndir. Hann bendir á Don
Boyd, sem framleiddi hina hroða-
Eitthvað fyrir
alla í sófasettum
Dýrt og ódýrt en alltaf gott
BDS6A6NABÖLLIN
BÍLDaHÖFÐA 20 • 110 REYKJAVÍK « 91-8119« og 81410
Marx
og bók-
menntirnar
Bókmenntir
Jóhann Hjálmarsson
Tímarit Máls og menningar.
2. hefti 44. árg.
1983.
Ritstjórar: Silja Aðalsteinsdóttir
og Vésteinn Ólason.
Hugmyndabaráttan setur svip á
Tímarit Máls og menningar 2. h.
44. árg. Minnst er hundruðustu
ártíðar Karls Marx í greinum eftir
Pétur Gunnarsson, Svan Kristj-
ánsson, Auði Styrkársdóttur og
Halldór Guðmundsson.
Þessar greinar eru allar fram-
lag til hófsamrar umræðu um
marxisma og lofsverðar sem slík-
ar þótt maður geti ekki varist
þeirri hugsun að kenningar Marx
séu orðnar æði slitnar, að minnsta
kosti sumar hverjar. En það er at-
hyglisvert ef menn finna á þeim
nýia fleti.
I Saga og form. Um marxisma
og bókmenntafræði ritar Halldór
Guðmundsson um tengsl Marx við
bókmenntir. Hann bendir á að
Marx hafi að Auðmagninu slepptu
hugsað sér að semja fræðilegt
verk um skáldsögur Balzacs, en
ekki unnist tími til þess. Æskuljóð
sín gaf Marx ekki út og gaman-
sögu sem hann byrjaði á lauk
Karl Marx
hann ekki við. Halldór skrifar að
Marx hafi ekki verið „sérlega mót-
tækilegur fyrir boðskaparbók-
menntum og síst hefði honum
komið til hugar að sósíalísk hreyf-
ing ætti eftir að segja rithöfund-
um fyrir verkum“. Síðar í grein-
inni vitnar Halldór til Christu
Búrger og segir í framhaldi af
könnun hennar á Goethe: „Höfuð-
atriðið fyrir marxískan skilning á
bókmenntaverkum er þetta: Það