Morgunblaðið - 26.06.1983, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. JÚNÍ 1983
45
Einar Már Guðmundsson
vinsson segir í ástarljóðinu Ljóði
handa konum:
Nei
ég sakna ykkar ekki
bláu fjöll og fossar
þið sem aldrei þreytist
á ad sitja fyrir
hjá hinum drátthaga
meistara kódak
Ekki síst konurnar í Nýgræð-
ingum yrkja eftirminnilega um
mannleg samskipti. Firringin og
tilfinningaleysið hafa tekið völdin
í neyslusamfélaginu svo að það
getur jafnvel gerst sem stendur í
Síðastaleik Þórdísar Richards-
dóttur um hjónalífið: „Samskipti
okkar — / elskenda / ofneyslu /
fást senn / á tölvuspólu / til að
spila / fyrir kunningjana.“ Karl-
arnir Stefán Snævarr og Einar
Már Guðmundsson eru kaldhæðn-
ir í ljóðum sínum um konur, en
konurnar gefa þeim ekkert eftir í
gagnrýninni umfjöllun þótt meira
umburðarlyndis gæti hjá þeim. Ég
nefni Sonju B. Jónsdóttur, Elísa-
betu Þorgeirsdóttur og Magneu
Matthíasdóttur auk Þórdísar
Richardsdóttur. Kannski skil-
greinir Sjón bilið milli karla og
kvenna þegar hann í Degi og nótt í
kaflanum Veruleiki nútímans seg-
ir: „Þá eru konurnar úr volgu
gleri.“
Hlutur kvenna í Nýgræðingum
er nokkuð góður, en snýst að von-
um um réttindabaráttu þeirra,
bæði með og móti svokallaðri
kvennabaráttu. Ég sé ekki betur
en til dæmis Elísabet Jökulsdóttir
skopist að kvennabaráttu í sam-
nefndu Ijóði. í Nýgræðingum eru
tvær skáldkonur sem hafa sér-
stöðu, þær yrkja af meira öryggi
en hinar konurnar og eru reyndar
eldri: Steinunn Sigurðardóttir og
Ingibjörg Haraldsdóttir.
Meðal þeirra skálda sem tölu-
vert kveður að, er Birgir Svan
Símonarson. t Nýgræðingum eru
sýnishorn ljóða Birgis Svans sem
leiða í ljós bæði styrkleika hans og
veikleika. Ádeiluljóðin eftir hann
eru sum hver of nakin í áróðri sín-
um, en myndir úr lífinu í ver-
stöðvum eru oft laglega gerðar og
stundum er hann hnyttinn:
rakari med stofu á besta stad
sópar saman hári og eyrum KærdagHÍns
útum gluggann sér hann síðhærðan únglíng
hugsar honum þegjandi þörfina
únglíngurinn á leió með áatarbréf í póst
í express segir hann vid afgreióslustúlkuna
roónar eins og karfi
undan lífsreyndu tilliti hennar
(Úr Gjalddögum)
Rík tilhneiging er hjá mörgum
ungum skáldum að freista þess að
vera fyndin, stunda orðaleiki og
útúrsnúninga úr daglegu málfari
og verkum þjóðskáldanna gömlu.
Þetta hefur verið reynt áður eins
og Eysteinn Þorvaldsson bendir á.
Tilhneiging þessi er líka orðin
áberandi í verkum ungra skáld-
sagnahöfuna. Eflaust hefur þetta
verið ungu skáldunum nauðsyn-
legt til að skora hátíðleikann á
hólm og sýnast töff eins og aðrir
dýrlingar nútímans. En vafasamt
er að þessi aðferð dugi til lengdar
og hún getur beinlínis fælt lesend-
ur frá ef hún verður einráð. Skáld
eru meira en skrýtlusmiðir.
Landamæri eru tilbúningur
nefnist síðasti kafli Nýgræðinga.
Fremst eru tvö ljóð eftir Ólaf
Hauk Símonarson: Það er löngu
vor yfir Evrópu og París ’68. í
þessum kafla eru tengsl skáldanna
Anton Helgi Jónsson
við umheiminn lítillega á dagskrá.
Ljóð Ólafs Hauks standa vel fyrir
sínu, herma þá tíma þegar
standmyndirnar fyrir fram La
Sorbonne voru litaðar rauðar, en
tjá líka bitra reynslu þess að hin
rauða rós Parísar ’68 var aldrei
neitt blómstur.
Ljóð ólafs Hauks má skoða í
ljósi þess sem Ólafur Jóhann Sig-
urðsson yrkir Til skálds 1974 og
Eysteinn Þorvaldsson hefur valið
sem einkunnarorð ljóðasafns síns.
„Þú ert ungur og gljúpur: ekki
neinn borgarbrjótur / né bog-
sveigir rammur, en hrakningum
færðu að kynnast / og örum sem
dýpka...“ stendur m.a. þar. „Náir
þú landi.ó láttu þá fallast á kné /
og laugaðu tárum svívirta jörð
þinna feðra“ eru lokaorð ljóðsins.
Eysteinn Þorvaldsson vitnar á ný
til þeirra í lok formála. Ég hefði
óskað þess að Eysteinn hefði túlk-
að ljóð Ólafs Jóhanns betur,
hvatningu þess, ekki síst hvað
felst í orðunum svívirta jörð.
Lágvær er Hvatning Ingibjarg-
ar Haraldsdóttur, en segir þó
kannski meira um sjónarmið og
hugsjónir hinna ungu skálda en
margt annað:
Leitadu meA mér félagi
ad þessu sem við týndum
sem við misstum útí svartan tómleikann
þegar allir fóru að kaupa
við erum þó alltént
sambýlismenn
á þessari stjörnu
við gætura eflaust
fundið það aftur
Leitaðu ekki
langt eftir
leðursetti
í stærstu verslun landsins eru 130
sófasett aö setjast í
HIS6A6NAH0LLIN
BÍLDSHÖFÐA 20 - 110 REYKJAVÍK 8 91-81199 og 81410
I Cj ÍT O I Toyota lyftari
u m m. ermeira
en traust fjárfesting
— hann er Toyota
Þeir búa til rými...
Toyota lyftarar eru gerðir til að
mæta þeim kröfum sem gerðar eru til
góðra lyftara — Þeir eru sterkir
liprir og skjótir í snúningum.
Eigum nokkra Toyota lyftara
fyrirliggjandi:
2V2tonna dísel m. snúningi.
2Vz tonna rafmagns m. snúningi.
1 1/1 tonns rafmagns hyllulyftara-
Handpallettur.
TOYOTA
P. SAMÚELSSON & CO. HF.
NÝBÝLAVEGI 8
KÓPAVOGI
SIMI44144
TOYOTA
LYFTARAR