Morgunblaðið - 28.06.1983, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. JÚNÍ 1983
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. JÚNÍ 1983
27
fMtffgmiÞIftfrft
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Að-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 230 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 18 kr. eintakið.
Umskipti
í álvidræðum
egar iðnaðarráðherra Al-
þýðubandalagsins, Hjör-
leifur Guttormsson, snerist
gegn meirihluta álviðræðu-
nefndar og alþingismanna í
desember 1982 slitnaði
stjórnmálasamband milli iðn-
aðarráðherra og Alusuisse,
eiganda álversins í Straums-
vík. Aðilar skiptust á skeyt-
um með úrslitakostum. Með
því að höggva þannig á eðlileg
tengsl við Alusuisse þvert á
vilja meirihluta alþingis kór-
ónaði Hjörleifur Guttorms-
son nokkurra ára álbrölt Al-
þýðubandalagsins. Hver var
niðurstaða þessa brölts? í
stuttu máli sú að skapa óvild
á milli Alusuisse og íslenskra
stjórnvalda, eyðileggja mögu-
leika á því að samningar næð-
ust eftir eðlilegum leiðum og
tefja um nokkur ár að álverið
sé stækkað, rafmagnsverð
hækki og skattareglum sé
breytt okkur í hag. Fyrir
kosningar var ljóst í hvert
óefni stefndi og úrslitin 23.
apríl verða á engan hátt
skýrð sem stuðningur við
árangurslausa álstefnu Hjör-
leifs Guttormssonar og Al-
þýðubandalagsins.
Á föstudag í síðustu viku
hitti samninganefnd frá Alu-
suisse viðræðunefnd nýrrar
ríkisstjórnar á íslandi sem
lætur ekki minnihlutasjón-
armið Alþýðubandalagsins
tróna í krafti neitunarvalds
kommúnista. Þetta voru
könnunarviðræður sem fóru
fram í því skyni að taka
stjórnmálasamband upp að
nýju milli aðilanna. Þóttu þau
ummæli dr. Paul Múller, að-
alsamningamanns Alusuisse,
einna merkust eftir fundinn
að nú væri við aðra herra-
menn að eiga frá íslandi.
Sagðist dr. Múller vongóður
um að samningar gætu náðst
í sumar.
Enginn þarf að efast um af-
stöðu Morgunblaðsins til ál-
brölts Hjörleifs Guttorms-
sonar. Blaðið lét þá skoðun
oftar en einu sinni í ljósi, að
seta Hjörleifs í embætti iðn-
aðarráðherra væri helsta
hindrunin í vegi skynsam-
legra samninga við álverið.
Þessi skoðun var rækilega
staðfest síðustu mánuðina
fyrir kosningarnar í vor.
Strax eftir að sérvisku Al-
þýðubandalagsins gætir ekki
lengur vaknar von um far-
sæla lausn. En álbrölt komm-
únista styrkti ekki samnings-
aðstöðu íslendinga. Þótt
miklu magni af gögnum hafi
verið safnað og varið til þess
háum fjárhæðum (Sverrir
Hermannsson ætti að birta
opinberlega sundurliðað yfir-
lit yfir þann kostnað) komst
málið aldrei á það stig að af-
rakstur skýrslugerðanna
kæmi fram. Á meðan skýrsl-
urnar hlóðust upp í haugum í
iðnaðarráðuneytinu söfnuð-
ust miklar birgðir af áli fyrir
í heiminum vegna efnahags-
samdráttar. Dýrmætur tími
fór því til spillis fyrir okkur
og af ummælum forstöðu-
manna Alsuisse verður það
helst ráðið nú, að þeir hafi
meiri áhuga á því að fram-
leiða annað en ál til að
treysta rekstrargrundvöll
hins risavaxna fjölþjóðafyr-
irtækis.
Auðvitað má líta á ummæli
af þessu tagi sem mótleik af
hálfu Alusuisse þegar þeir
ræða við íslendinga um
stækkun álversins samhliða
raforkuverðshækkun. Víst er
að fulltrúar Alusuisse eru
slyngir samningamenn og
ástæða til að þaulhugsa öll
skref gaumgæfilega í viðræð-
um við þá.
Húsnæðis-
mál MR
Svo lengi hefur verið um
það rætt að nauðsynlegt
sé að bæta úr húsnæðisskorti
Menntaskólans í Reykjavík,
að ekki er vansalaust að lesa í
viðtali við Guðna Guð-
mundsson, rektor, hér í blað-
inu á sunnudag að enn sé allt
í óvissu um framvindu þess
máls. Menntaskólinn í
Reykjavík hefur í margvísleg-
um skilningi staðið öflugan
vörð um þær hefðir sem nauð-
synlegt er að leggja rækt við í
uppeldi ungmenna á tímum
örra breytinga. Meginbygging
skólans er 137 ára, friðuð
borgarprýði sem ekki má
raska og verðug umgjörð um
það merkilega skólastarf.
Eins og svo oft endranær
árar ekki þannig að sjálfsagt
og eðlilegt sé að hvetja til
þess að ráðist sé í dýrar
opinberar framkvæmdir. En
eins og menn hafa kynnst til
dæmis af sjónvarpsfréttum
undanfarið virðast flestir
óhræddir við að taka fyrstu
skóflustungu að nýjum bygg-
ingum um land allt. Á þessu
stigi er að vísu ónauðsynlegt
að efna til slíkrar athafnar til
að bæta aðstöðu Menntaskól-
ans í Reykjavík, vonandi
dregur það ekki úr áhuganum
á lausn mála.
Guðmundur Magnússon háskólarektor:
Stefiiir í óefiii
með húsnæði
— þar sem fjárveitingar eru ekki
í samræmi við nemendafjöldann
Háskólahátíð var haldin laugardaginn 25.
júní sl. og brautskráðust þá 270 kandídatar úr
17 deildum skólans. í ræðu Guðmundar Magn-
ússonar, háskólarektors, kom m.a. fram að
samkvæmt rannsóknum, sem hann hefur látið
gera, muni nemendum skólans fjölga um allt
að 500 á næstu 4 árum, en eftir það muni
Á háskólahátíð sl. laugardag
brautskráðust 270 kandídatar og
skiptust þeir þannig, að embættis-
prófi í guðfræði luku 3, embættis-
prófi í læknisfræði 46, aðstoðar-
lyfjafræðiprófi 3, B.S.-prófi í
hjúkrunarfræði 19, B.S.-prófi í
sjúkraþjálfun 15, embættisprófi í
lögfræði 23, kandídatsprófi í ís-
lenskri málfræði 2, kandídatsprófi
í sagnfræði 3, kandídatsprófi í
ensku 1, B.A.-prófi í heimspeki-
deild 38, prófi í íslensku fyrir er-
lenda stúdenta 8, lokaprófi í bygg-
ingarverkfræði 8, lokaprófi í véla-
verkfræði 9, lokaprófi í rafmagns-
heildarfjöldi þeirra lítið breytast fram að alda-
mótum. Einnig minntist rektor á að fjárveit-
ingar til háskólans hafi ekki hækkað að raun-
gildi sem svari fjölgun nemenda og horfur í
húsnæðismálum skólans kalli á einhverjar aö-
gerðir í þeim efnum svo og hvernig eigi að
bregðast við aukinni aðsókn að skólanum.
Einnig hefði hlutfall nýstúdenta í
árgangi hækkað úr 13,8% 1970 í
29,8% árið 1982. Hækkun þessa
mætti að verulegu leyti rekja til
hinna nýju fjölbrautaskóla. Fleiri
ástæður sagði rektor að væru fyrir
þessari fjölgun, s.s. að sókn fólks
með gömul stúdentspróf væri
meiri í skólann en áður og einnig
væri nám erlendis orðið dýrara.
Guðmundur Magnússon hefur lát-
ið gera áætlun um aðsókn að há-
skólanum til næstu aldamóta og
samkvæmt henni mun aðsóknin ná
hámarki í kringum 1987. Verður
þá heildarfjöldi nemenda um 4.500
verkfræði 11, B.S.-prófi í raun-
greinum 32, kandídatsprófi í við-
skiptafræðum 22, kandídatsprófi í
tannlækningum 3, B.A.-prófi í fé-
lagsvísindadeild 24.
I ræðu sinni sagði rektor að tala
nemenda væri komin yfir 4.000 á
þessu vormisseri; en var rösklega
3.600 árið áður. Á rúmum þremur
árum hefur fjölgað á annað þús-
und manns í háskóianum og sagði
rektor að helstu ástæður fyrir
þessari fjölgun væru að fæðingar-
árgangar væru stærri 1956—62 en
á árunum 1950—55, eða um 10%
fjölmennari að meðaltali á ári.
Nokkrir af deildarforsetum háskólans ásamt menntamálaráðherra og háskólarektor, talið frá vvinstri: Sigurjón Björnsson,
varaforseti félagsvísindadeildar, Halldór Elíasson, fors. verk- og raunvísindadeildar, Sigfús Þór Elíasson, fors. tannlækna-
deildar, Einar Sigurbjörnsson, fors. guðfræðideildar, Ragnhildur Helgadóttir, menntamálaráðherra, Guðmundur Magnússon,
rektor, Gunnar Karlsson, fors. heimspekideildar, Jónas Hallgrímsson, fors. læknadeildar, Björn Þ. Guðmundsson, fors.
lagadeildar, Ingibjörg Magnúsdóttir, námsstjóri hjúkrunarsviðs, og Þráinn Eggertsson, fors. viðskiptadeildar.
Jónas Hallgrímsson, forseti læknadeildar, afhendir kandídötum prófskfrteini sín.
Meðal þeirra sem útskrifuðust úr hjúkrunarfræði var Ástríður Thorarensen, eiginkona Davíðs Oddssonar, borgarstjóra. Hér situr hún meðal gesta á hátfðinni á
milli þeirra Davíðs og Þórs Vilhjálmssonar, forseta hæstaréttar.
er áætlað að hún muni haldast lítt
breytt 1987—2000.
Mbl. hafði samband við háskóla-
rektor og spurði hann hvernig Há-
skóli íslands væri í stakk búinn að
mæta þeirri fjölgun sem áætluð er
á komandi árum. Guðmundur
sagði húsnæðismál skólans stefna
í óefni, þar sem fjárveitingar til
skólans væru ekki í samræmi við
fjölgun nemenda. Háskólinn hefur
nú aðsetur á u.þ.b. 10 stöðum fyrir
utan stofnanir á háskólalóð og
Landspítalalóð. Dreifing deild-
anna væri öllum óhentug, þar sem
fólk væri á sífelldum hlaupum
milli bygginga og svo væru sumar
deildanna ekki einu sinni í ná-
grenni skólans, s.s. líffræðideildin
sem er til húsa við Grensásveg og
læknadeildin í Ármúla. Þetta
fyrirkomulag sagði Guðmundur að
bitnaði bæði á nemendum og kenn-
araliði skólans.
Varðandi takmarkanir inn í
skólann sagði Guðmundur, að með
því að gefa öllum kost á að spreyta
sig væri vitaskuld verið að kosta
talsverðu til, og miðað við að fjár-
veitingar til skólans hefðu ekki
hækkað sem svaraði fjölgun nem-
enda, þá þyrftu menn að gera upp
við sig hvort leggja bæri út í þann
kostnað eða ekki. Líta mætti á hið
gífurlega fall á 1. ári nú sem eins
konar inntökupróf, en þessi mál
eru til athugunar. Guðmundur
lagði mikla áherslu á það í ræðu
sinni, að jafnframt því sem há-
skólinn beitti því takmörkunar-
valdi sem honum er veitt, hafi
hann verulegt sjálfræði í því að
ákveða nýjar greinar og viðbótar-
nám. í því skyni að marka ákveðna
stefnu í þessum efnum hefur há-
skólaráð fyrir nokkru skipað
svonefnda þróunarnefnd sem skal
annast samræmingu og úrvinnslu
5 ára þróunaráætlunar sem há-
skólaráð hefur falið deildum að
gera um kennslu og rannsóknir
með hliðsjón af auknu aðstreymi
að háskólanum og þörf þjóðarinn-
ar fyrir háskólamenntað fólk.
Guðmundur sagði í samtali við
Mbl. að reynt væri að sinna öllum
eftir bestu getu, en einnig yrði
reynt að beina fólki inn á aðrar
brautir og því væri verið að stofna
fleiri námssvið, s.s. kjörsvið í
viðskiptadeild sem kemur til fram-
kvæmda í haust, og jafnvel gæti
orðið meiri kennsla í útvegsfræð-
um við skólann.
Á þessari háskólahátíð bárust
skólanum margar gjafir, m.a. bár-
ust líffræðistofnun rannsóknatæki
frá Alexander von Humboldt-
stofnuninni í V-Þýskalandi og ís-
lenska álfélagið gaf jarðfræðiskor
tæki. Háskólabókasafni barst
vegleg gjöf bóka og tímarita frá
Blackwell Scientific Publications í
Oxford fyrir tilstuðlan forseta ís-
lands og einnig bókagjöf frá ríkis-
stjórn Spánar. Elli- og hjúkrun-
arheimilið Grund færði guðfræði-
deild ávísun að upphæð 50.000 kr.
og sl. haust var settur á stofn
starfssjóður skólans.
Hátíðinni lauk með ávarpi rekt-
ors til kandídatanna þar sem hann
þakkaði þeim samfylgdina og árn-
aði þeim heilla á þeim starfsbraut-
um sem framundan eru. Hann
minnti kandídatana á að þeir
mættu ekki búast við að ganga
beint inn í tiltekin störf í þjóðfé-
laginu um aldur og ævi, því til þess
væru breytingar of örar. Rektor
bað þau að lokum að spyrja sig að
því, hvað þau gætu lagt af mörkum
til þjóðfélagsins fremur en að því,
hvað þjóðfélagið gæti gert fyrir
6—7 hundruð manns komu á tor-
færukeppni í Vestmannaeyjum
Um helgina var haldin í Vestmannaeyjum torfæru-
keppni en þetta er í fyrsta sinn sem slík keppni fer þar
fram. Fjórir voru skráðir til keppninnar en einungis þrír
hófu hana þar sem einn heltist úr lestinni áður en til
átakanna kom þar sem bifreið hans sýndi ekki samstarfs-
vilja og bilaði.
Mikið fjölmenni var viðstatt keppnina, eða á milli 600
og 700 manns og hefur þeim eflaust ekki leiðst að fylgjast
með, því margt bar fyrir augu eins og meðfylgjandi mynd-
ir bera með sér. í fyrsta sæti var Kári Gunnarsson frá
Reykjavík og hlaut hann að launum tíu þúsund krónun og
lítinn bikar. í öðru sæti var Halldór Jóhannsson og í
þriðja sæti var Sigurður Vilhjálmsson báðir úr Reykjavík.
Hlutu þeir einnig peningaverðlaun og bikara.
LjósmjrndV! Þór ÓUftaon