Morgunblaðið - 13.07.1983, Síða 12

44
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 13. JÚLÍ 1983
Spjallað um útvarp og sjónvarp
„Því lætur þú alltaf eins
og heimaríkur hundur?u
— eftir Ólaf
Ormsson
Fréttir í sjónvarpi af aukinni
laxveiði í ám hér á landi og frétt
af silungsveiði bænda á Héraði
eru góð tíðindi í rigningarskúr-
um dag eftir dag. Sigrún Stef-
ánsdóttir fréttamaður er nýlega
komin til starfa á fréttadeild
sjónvarpsins eftir nokkurt hlé og
átti viðtöl við nokkra bændur
fyrir austan, sem eru bjartsýnir
á silungsveiði í net í sumar og
fram á haust.
Viðtöl Sigrúnar við austfirska
bændur voru skemmtileg. Sigrún
hefur margt vel gert fyrir sjón-
varpið, bæði sem fréttamaður og
stjórnandi einstakra dagskrár-
þátta, og ánægjulegt að hún er
nú komin aftur til starfa hjá
sjónvarpinu. Hún hefur lag á að
fá viðmælendur til að tjá sig á
skýran hátt og óþvingað.
Þrátt fyrir fáar sólskinsstund-
ir í júní og júlí þá auglýsir Tív-
olíið á Miklatúni í sjónvarpi og
útvarpi, enda vantar mikið á að
gróði sé af fyrirtækinu og ekki
ljóst fyrr en upp er staðið hvern-
ig fer, en það heyrir ekki beinlín-
is undir skrif um dagskrár ríkis-
fjóimiðlanna.
Arnþrúður Karlsdóttir er
stjórnandi þáttarins „Dropar“
sem er á dagskrá áður en auglýs-
ingalestur hefst fyrir kvöldfrétt-
ir. Þátturinn er nýr, byrjaði
snemma í júnímánuði og er
sendur út vikulega á fimmtudög-
um. Arnþrúður hefur einkum
boðið til sín í þáttinn kunnum
dægurlaga- og poppsöngvurum
t.d. Bubba Morthens, Ragnari
Bjarnasyni, Magnúsi Ólafssyni,
Þorgeiri Ástvaldssyni og 30. júní
foringja og hugmyndafræðingi
Grýluflokksins, Ragnhildi Gísla-
dóttur.
í þættinum 30. júní á rign-
ingardegi var einnig gestur Arn-
þrúðar snyrtifræðingur kven-
kyns, sem gaf ráð varðandi húð-
krem og sólarolíu. „Dropar" eru
ekki sérlega áhugaverður þáttur
en heldur ekki leiðinlegur. Ég
myndi ekki sakna hans þótt
hann hyrfi fyrirvaralaust úr
dagskránni.
Jónas Árnason las kafla úr
bók sinni „Fólk“ i útvarp
skömmu fyrir dagskrárlok
fimmtudaginn 30. júní. Frásögn
frá því á útmánuðum árið 1954.
Jónas reri þá á báti sem gerður
var út á netaveiðar í Bugtinni í
Faxaflóa. Jónas hefur í bókum
sínum brugðið upp ógleymanleg-
um frásögnum af íslensku al-
þýðufólki og þetta fimmtu-
dagskvöld las hann einmitt
skemmtilega frásögn af skipsfé-
Gréta Sigfúsdóttir
lögum frá árinu 1954. Baldur
Hermannsson, sem skrifar sjón-
varps- og útvarpsgagnrýni í DV,
gerir lítið úr sögunni og tengir
saman pólitík og skáldskap á
ómerkilegan hátt. Burtséð frá
pólitískum skoðunum Jónasar þá
tel ég hann vera í fremstu röð
íslenskra rithöfunda.
„Náttfari" heitir þáttur í út-
varpi í umsjá Gests Einarssonar
og kemur frá Akureyri seint á
föstudagskvöldum undir mið-
nætti. Fyrst var þátturinn á
dagskrá í sumarbyrjun og ég hef
hlustað á flesta þættina síðan og
líkar þeir vel. Gestur hringir í
fólk á landsbyggðinni og leitar
frétta af mannlífi. Hann fær
fólk í heimsókn sem hefur með
sér góðar hljómplötur og spjall-
ar við það um tónlistina. Þættir
Gests eru vandaðir; Gestur er
fróður um marga hluti, hefur
ágæta útvarpsrödd sem hefur
góð áhrif á þá sem eru svona rétt
nýlega komnir í náttfötin og eru
að búa sig undir að fara inn í
draumalandið.
Ásgeir Tómasson stjórnar
þættinum „Á næturvaktinni" frá
klukkan eitt til þrjú aðfaranótt
laugardags í útvarpinu. Partí-
fólk og aðrir nátthrafnar fá þar
tónlist við sitt hæfi. Ásgeir er
vel að sér í heimi dægurlagatón-
listar og spjallar um tónlistar-
menn líkt og þeir séu gamlir
kunningjar frá liðnum árum.
Hann er vinsæll hjá poppáhuga-
fólki og stendur næturvaktina
með sóma.
Áttatíu ára afmælis Ólafs
fimmta Noregskonungs var
minnst í sjónvarpinu laugar-
dagskvöldið 2. júlí í tíu mínútna
þætti. Líf og starf þessa merka
manns er athyglisvert. Gaman
var að sjá gamlar myndir frá
síðari heimsstyrjöld þegar
norska konungsfjölskyldan
leiddi baráttu norsku þjóðarinn-
ar gegn innrásarliði þýsku nas-
istanna. Ólafur Noregskonungur
ber sig vel þrátt fyrir háan aldur
og fáir núlifandi þjóðhöfðingjar
eru vinsælli með þjóð sinni en
Ólafur fimmti Noregskonungur.
„Rósa rafvirki" heitir banda-
rísk kvikmynd sem sýnd var í
sjónvarpinu laugardagskvöldið
2. júlí klukkan níu. Myndin lýsir
hvernig konur í Bandaríkjunum
gengu að karlmannsverkum í
hergagnaverksmiðju og skipa-
smíðastöðvum á stríðsárunum
1939—1945 og hvernig þeim var
síðan ýtt af vinnumarkaðinum
þegar stríðinu lauk. Fimm konur
sögðu frá reynslu inni af atvinnu
og aðbúnaði á vinnustað. Þetta
var löngu áður en Rauðsokka-
hreyfingin varð til með allar sín-
ar öfgar og ekki víst að konurnar
fimm telji sig eiga mikla sam-
stöðu með stúlkunum á rauðu
sokkunum. Hvað um það, þessi
bíómynd var ágæt.
Sunnudagskvöldið 3. júlí byrj-
aði í sjónvarpinu nýr skoskur
framhaldsmyndaflokkur,
„Blómaskeið Jean Brodie". Þætt-
irnir eru sjö og gerðir eftir sögu
Muriel Spark og í aðalhlutverki,
hlutverki kennslukonunnar, sem
enn er á besta aldri um eða inn-
an við fertugt, er Geraldine
McEwan. Sagan gerist í kvenna-
skóla í Edinborg kringum 1930,
þangað ræðst kerlingin sem
kennari tólf ára bekkjar. Hún er
ákveðin í skoðunum og full
áhuga á starfinu. Jean Brodie er
svolítið sérstæð kona, formföst
og íhaldssöm varðandi kennslu-
störf. í fyrsta þætti er hún í
kunningsskap við miðaldra
sómamann sem er, að því er
virðist við fyrstu sýn, geðþekkur
maður. í lok fyrsta þáttar vísar
hún honum á dyr eftir mikið
ósamkomulag og var áður búin
að segja við mannaumingjann
„Því lætur þú alltaf eins og
heimaríkur hundur"? Fyrsti
þáttur þessa nýja framhalds-
myndaflokks var góður og sér-
staklega kunni ég að meta húm-
orinn í þættinum.
Ný dönsk sjónvarpskvikmynd
„Stundarkynni" eftir Jens
Smærup Sorensen var sýnd í
sjónvarpinu mánudagskvöldið 4.
júlí rétt eftir klukkan níu. Sölu-
stjóri hjá stóru fyrirtæki er á
leið á helgarráðstefnu með
starfsbræðrum sínum og for-
stjóra. Hann kemst í kynni við
unga stúlku og tekur hana með
sér á hótelið og þau elskast eins
og vera ber í dör.skum myndum.
Annars hangir hópurinn mest
aðgerðarlaus yfir glasi á bar á
hótelinu og lætur sér leiðast. Fé-
lagarnir ræða þó einstaka sinn-
um viðskiptamál á milli þess
sem þeir þamba bjórinn og
drekka eitthvað enn sterkara.
Sölustjórinn hefur síðan ekki
áhuga á frekari kynnum við
stúlkuna enda giftur maður sem
hugðist nota stúlkuna eins og
hvert annað leikfang. Endirinn
var ósköp dapurlegur og myndin
í heild ekki áhugaverð.
„Mannsheilinn". Nýr flokkur.
Fyrsti þáttur. Fræðslumynda-
flokkur frá BBC hóf göngu sína í
sjónvarpi þriðjudaginn 5. júlí að
loknum þýska sakamálaþættin-
um „Derrick". Fyrsti þáttur var
mjög fróðlegur og sérstaklega
áhugaverður þar sem heilinn er
eitt mikilvægasta líffæri manns-
ins og án hans verður ekki mikið
úr framkvæmdum. í fyrsta þætti
var viðtal við unga konu sem
gekkst undir heilauppskurð þar
sem heilinn var klofinn. Hægra
og vinstra hvel heilans störfuðu
mismunandi eftir aðgerðina og
eins og í konunni væru tvær
persónur, nokkuð ólíkar. Ýmsir
læknar gerðu grein fyrir starf-
semi heilans brugðu upp línurit-
um og myndum og leikmenn
voru stórum fróðari á eftir. Ég
fullyrði að hér er á ferðinni
eitthvert athyglisverðasta sjón-
varpsefni sem lengi hefur birst í
íslenska sjónvarpinu.
„Að tjaldabaki" nefnist ný út-
varpssaga eftir Gétu Sigfúsdótt-
ur sem Kristín Bjarnadóttir
leikkona les í útvarp næstu vikur
og er líklegt að margir fylgist
með. Gréta er kunnur rithöfund-
ur, sem gefið hefur út nokkrar
skáldsögur á liðnum árum. Sag-
an gerist í Noregi skömmu fyrir
síðari heimsstyrjöldina og fyrsta
árið eftir innrás Þjóðverja í
Noreg.
Kristín Ólafsdóttir er byrjuð
sem þulur hjá útvarpinu og les
mjög vel, er skýrmælt og hefur
góða rödd fyrir útvarp. Það vek-
ur athygli þegar nýir þulir byrja
hjá útvarpinu, þar sem þeir
gömlu og góðu; Jón Múli, Jó-
hannes Arason og Pétur Pét-
ursson, eru búnir að segja okkur
fréttir og lesa auglýsingar svei
mér þá í næstum mannsaldur.
Getur einstakur ríkisstarfs-
maður kallast stofnun?
— eftir Guðjón F.
Teitsson
„Ég lagði nú niður eina ríkis-
stofnun, sem var rekstrardeild
Ríkisskipa ..." er haft eftir
Steingrími Hermannssyni forsæt-
isráðherra í Tímanum hinn 15.
júní um þau fyrirmæli, sem hann
mun hafa gefið skömmu áður en
hann lét af starfi samgönguráð-
herra, að breyta verksviði og
stöðuheiti eins starfsmanns hjá
Skipaútgerð ríkisins.
Var nefndur starfsmaður skip-
aður samkvæmt ákvörðun stjórn-
arráðsins á árinu 1969 og skyldi
vera tengiliður milli skipa ríkisins
(strandferðaskipa, varðskipa og
hafrannsóknaskipa) um samstæð
verkefni, svo sem viðgerðir, launa-
mál, bókhald o.fl. Starfsheitið var
fjármálastjóri eða rekstrarstjóri.
Ekki bættist við í Skipaútgerð-
inni annað skrifstofufólk í þessu
sambandi, og má m.a. af núgild-
andi símaskrá sjá, að allir 4
starfsmenn rekstrardeildar, sem
þar eru taldir, auk fjármálastjóra,
voru flestir miklu eldri starfs-
menn stofnunarinnar en hann. En
skipting stjórnarráðsins á starfs-
mönnum milli forstjóra og fjár-
málastjóra var aldrei, og gat ekki
verið, nema til málamynda, en það
olii þó engum vandræðum þau 7
ár, sem fjármálastjórinn starfaði
með mér sem forstjóra.
í Tímanum 11.—12. júní er eft-
irgreint haft eftir Guðmundi Ein-
arssyni forstjóra Skipaútgerðar-
innar:
„Guðmundur kvað Rekstrar-
deild endanlega verða lagða niður
1. október nk. ... Guðmundur
taldi þarna um miklar framfarir
að ræða, þar sem gamla fyrir-
komulagið hafi staðið hagræðingu
hjá Ríkisskip verulega fyrir þrif-
um. Hjá Ríkisskip gangi við þetta
í gildi nýtt skipulag, sem lengi
hafi verið þörf á til að gera línur í
rekstrinum skýrari. M.a. að öllum
verði þá ljóst hver stjórnar hverju
og svo framvegis. Með þessari
breytingu skiptist rekstur Ríkis-
skips í þrjú meginsvið: Tæknisvið
með Hjört Emilsson að fram-
kvæmdastjóra, viðskipta- og áætl-
anasvið undir framkvæmdastjórn
Tómasar óskarssonar, sem stjórn-
að hefir rekstrardeild Ríkisskipa."
Eitthvað virðist forstjórinn
hafa talið sig þurfa að betrum-
bæta nefndar upplýsingar um
væntanlega verkaskiptingu
frammámanna undir forstjóra-
embættinu, því að í Morgunblað-
inu 16. júní er m.a. þetta haft eftir
honum:
„... verði tilsvarandi
óhagræði í vöruflutning-
um, þá mun það auka
líkurnar á því að ekki
þurfi að hugsa um
rekstur á dýrum strand-
ferðaskipum til lang-
ferða á næstu áratugum,
því að allir íbúar lands-
ins flytjist til suðvest-
ursvæðisins.“
„... hefur rekstrinum verið
skipt í þrjú meginsvið: Tæknisvið,
sem Hjörtur Emilsson verður
framkvæmdastjóri fyrir, við-
skipta- og áætlanasvið, sem Þórir
Sveinsson mun stjórna, og rekstr-
ar- og skrifstofusvið, sem Tómas
óskarsson verður framkvæmda-
stjóri fyrir."
Þarna er það sem sagt boðað, að
fjármálastjórinn skuli framvegis
heita framkvæmdastjóri og starfa
aðeins við st.randferðadeildina,
einkafulltrúi forstjóra (sjá for-
dæmi ráðherra), sem upphaflega
var ráðinn í óleyfi stjórnarráðs-
ins, skuli væntanlega teljast fram-
kvæmdastjóri eins og skýrt er tek-
ið fram um skipatæknifræðing ný-
lega ráðinn, þrátt fyrir góða stoð í
reynslu og tækniþekkingu yfir-
manna á skipum, Landssmiðjuna
á aðra hönd og Siglingamálastofn-
unina á hina.
Hér með frekari tilvitnun í áð-
urnefnt viðtal forstjóra Skipaút-
gerðarinnar við Morgunblaðið:
„Guðmundur sagði, að það fólk,
sem nú vinnur hjá rekstrardeild
Ríkisskipa fengi allt vinnu hjá
þeim stofnunum, sem taka við
verkefnunum, en í framtíðinni,
myndi þetta leiða til töluverðs
sparnaðar í heildarstarfsmanna-
fjölda þessara þriggja stofnana."
(Hver trúir slíku?)
Guðmundur sagði einnig: „Þetta
er mikil hagræðingaraðgerð. En
þrátt fyrir það virðist það vera
lögmál, að andstöðu gæti þegar
verið er að draga úr ríkisbákninu,
sem allir virðast þó vera sammála
um að þörf sé á að gera, en aftur á
móti, ef auka á ríkisbáknið, virðist
það ganga orðalaust fyrir sig.“
Já, margur er blindur á sjálfs
sök.
Forstjóri Skipaútgerðarinnar
talar um hallalausan rekstur inn-
an fárra ára. Ætlar hann að ná
þeim árangri með dýrum skipum
án sérleyfis í nokkurri mynd? Eða
á að láta farmgjöld koma með
fullum þunga á þá, sem fjærst búa
aðalsamgöngustöðvum, einkuir
Reykjavík, eins og nú er að veri
legu leyti háttað um ferðakostn
fólks á langleiðum innanlands?
Fyrir flesta Austfirðinga kost.
Guðjón F. Teitsson
t.d. flugfar til Reykjavíkur um
Egilsstaði og heim aftur með öku-
kostnaði nú nærri 4.000 kr. — Er
þetta tilfinnanlegur kostnaður
umfram það, sem kosta þarf til
sams konar erinda suðvestan-
lands, og verði tilsvarandi óhag-
ræði í vöruflutningum, þá mun
það auka líkurnar á því að ekki
þurfi að hugsa um rekstur á dýr-
um strandferðaskipum til lang-
ferða á næstu áratugum, því að
allir íbúar landsins flytjist til
suðvestursvæðisins.
Ouðjón F. Teitsson er fyrrverandi
forstjóri Skipaútgerðar ríkisins.