Morgunblaðið - 13.07.1983, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 13. JÚLl 1983
55
Frá mótmselunum gegn Sharon.
Ariel Sharon, fyrrum varnarmála
ráðherra.
Amos Yaron, herforingi, sá eini sem
sýndi merki iðrunar.
ekki kveða á um afsögn hans,
heldur Ariel Sharon.
„Ég hef aldrei rekið vini mína
og fer ekki að gera það nú,“ sagði
Begin og vísaði til Sharon. Hann
bætti því hins vegar einnig við,
að óhugsandi væri að sniðganga
úrskurð nefndarinnar, sem hann
sjálfur hafði skipað. Merkileg
yfirlýsing og einstæð í senn.
Þegar skýrslan var gerð
opinber og viðbrögð stjórnar
Begin lágu fyrir: Sharon yrði
ekki rekinn, heldur sæti hann
áfram í ríkisstjórninni án ráðu-
neytis, lýsti George P. Schultz,
utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna, því yfir, að ísraelar ættu
skilið rós í hnappagatið fyrir af-
stöðu sína.
„Þetta er dæmi um lýðræði í
reynd," sagði hann. Schultz
sagði ennfremur, að sú stað-
reynd, að ísraelar hefðu kveðið
upp dóm yfir sjálfum sér á með-
an hermenn þeirra væru enn úti
á vígvöllunum, væri einsdæmi í
veraldarsögunni.
„Við (Bandaríkjamenn) gerð-
um slíkt ekki eftir atburðina í
My Lai,“ sagði Marshall Gold-
man, prófessor við Harvard-
háskóla. „Þjóðverjar gerðu aldr-
ei neitt slíkt á eigin spýtur, né
heldur Bretar. Það voru Israelar,
sem fyrstir allra sýndu hugrekki
til að leggja fram beinskeyttar
spurningar og heiðarleika að
draga fram í dagsljósið hrein og
afdráttarlaus svör.“
Viðbrögðin við skýrslunni inn-
anlands í ísrael urðu ekki síður
athyglisverð en erlendis. And-
stæðingar Sharon fylktu sér
saman og héldu í mótmælagöng-
ur og kröfðust afsagnar hans.
Begin fékk einnig orð í eyra hjá
göngumönnum og mótmælend-
um, en minna bar á stuðnings-
mönnum þessara tveggja áhrifa-
mestu manna innan ísraelsku
ríkisstjórnarinnar. Á einu skilt-
anna, sem borin voru í einni
mótmælagöngunni gegn Sharon
mátti lesa: „Hitler drap 6 millj-
ónir gyðinga. Synd að þú skyldir
ekki vera í þeim hópi“.
Til átaka kom hvað eftir ann-
að á milli stuðningsmanna
tvímenninganna og andstæðinga
þeirra og lét einn úr hópi þeirra
síðarnefndu lífið þegar hand-
sprengju var varpað inn í hóp
manna. Blint Arabahatur ein-
kenndi afstöðu margra stuðn-
ingsmanna Sharon og Begin og
þeir réttlættu atburðina í flótta-
mannabúðunum á þeim forsend-
um að verið væri að myrða fólk
af óæðri kynstofni.
Framburður þeirra ráða-
manna ísraelshers, sem hlut
áttu að máli, var um flest keim-
líkur. Flestir báru þeir því við,
að þeir hefðu ekki gert sér grein
fyrir því, að þær hörmungar,
sem raun b^r vitni, gætu átt sér
stað er peir hleyptu Falangistum
inn í flóttamannabúðirnar. Að-
eins einn þeirra herforingja, sem
kallaðir voru fyrir rannsóknar-
nefndina, sýndi einhver merki
iðrunar.
Amos Yaron sagði í vitnis-
burði sínum, að mistökin væru
sök allra. „Allt kerfið sýndi
ónæmi sitt og ég viðurkenni, að
ég stóð mig ekki í stykkinu.
Hvernig má það vera, að yfir-
maður herdeildar, sem er á
staðnum, gerir sér ekki grein
fyrir því, að verið er að myrða
4—500, jafnvel þúsund manns, í
næsta nágrenni við hann?
Hvernig gat slíkt farið framhjá
honum?“
Spurningum Yaron verður
seint eða aldrei svarað. ísraelar
hafa engu að síður viðurkennt
sök sína og reyna ekki að draga
dul á að afglöp herforingja í
starfi, svo og skeytingarleysi
annarra ráðamanna, sem hlut
áttu að máli, eru lykillinn að ein-
hverjum óhugnanlegustu fjölda-
morðum sögunnar.
— SSv.
(Byggt á Time, Newsweek,
Guardian, Daily Telegraph
og Die Zeit.)
Fermingarfræðsla
að sumarlagi
— eftirPétur
Þorsteinsson
Sigtuna, Svíþjóð, 30. júní.
Oft hefur það sést á krökkum,
sem eru um fermingaraldur, aö
þau bera barmmerki, „ég hata
skólann", á ensku auðvitad. Allt,
sem tilheyrir skólanum er leiðin-
iegt og lítt áhugavekjandi.
Eitt af því, sem fer fram víða í
skólum, er fermingarfræðsla safn-
aðanna yfirleitt í umsjá viðkom-
andi sóknarprests, þar sem leik-
menn finnast ekki sem geta innt
þessa fræöslu af hendi. Fær því
kirkjan og jafnvel Kristur líka
þann stimpil, að allt, sem tilheyrir
fermingunni, sé eitt af því, er til-
heyri skólanum og sé þar af leið-
andi hundleiðinlegt og allt af sama
sauðahúsinu.
í sjálfu sér er erfitt fyrir
fermingarfræðarann að nálgast
fermingarbörnin nema einna
helzt, þegar þau eru í skólanum.
Það er eini staðurinn, þar sem
þau safnast saman og því ágætt
að geta fengið tækifæri til þess
að hitta þau þar. Um annan stað
er yfirleitt ekki að ræða. í þétt-
býlli stöðum fer þó fermingar-
fræðslan fram í kirkjunni, þar
sem hún er í nálægð, og aðstaða
er fyrir hendi til þess að hafa
fermingarfræðsluna um hönd.
Hér í Svíþjóð hafa kirkjunnar
menn leitað eftir því meir upp á
síðkastið að hvetja fermingar-
börnin til þess að fermast að
sumarlagi. Áð sumu leyti er það
andsvar kirkjunnar við auknu
atvinnuleysi, þar sem það er
nánast útilokað fyrir krakkana
að fá atvinnu að sumarlagi.
Jafnvel þau, sem eru seytján ára
og fengu vinnu í fyrrasumar, fá
ekki vinnu nú í sumar, þar sem
þau ganga fyrir, er verða sextán
ára á þessu ári, og því eru ekki
atvinnutækifæri fyrir alla, sem
eru seytján ára. Skóladagar og
bæjarvinna erlítt þekkt hér, þar
sem fullorðnir eru látnir ganga
fyrir um vinnu.
Því er það kærkomið fyrir
fermingarárganginn að geta ver-
ið í viku til mánuð á námskeiði,
þar sem fermingarfræðslan fer
fram að mestu leyti. Þá hafa þau
að einhverju að hverfa. Krakk-
arnir eru fermdir einu ári síðar í
Svíþjóð en heima á íslandi og því
slæmt fyrir þetta gamlan ungl-
ing að hafa ekkert að gera allt
sumarið.
Krakkarnir fá að ráða þvi á
haustin, hvort þau fermast að
vori eða sumri. Þau, sem fermast
að sumri, sleppa við fermingar-
fræðsluna að vetrinum. í sjálfu
sér er fræðslan hin sama, jafnt
vetur sem sumar, en í allt öðru
umhverfi.
í hópi frá Skellefteá, sem
dvaldi uppi í fjalllendi um 12
daga skeið um miðsumarstíð,
lögðu sóknarprestur og safnað-
arþjónn á það áherzlu, að
markmiðið með því að hverfa
burtu úr bænum, væri ekki að-
eins það, að nú væri unnt að tala
yfir krökkunum í 12 daga sam-
fellt og láta þau læra utanað sem
mest. Heldur væri markmiðið
það, að þau upplifðu saman sam-
félag, sem gerði þau betur hæf
til þess að lifa sem kristnir ein-
staklingar á lífsleiðinni. Þarna
sáu krakkarnir um morgunbæn-
ir og kvöldbænir, undirbjuggu
sunnudagsmessuna, þannig að
það, sem þau voru að læra varð
raunverulegt f.vrir þeim í reynd.
Það hefur oft viljað brenna
við, að svo og svo mikið væri
lært utanbókar, en ekki tengt
hinu daglega lífi, sem er þó það
markmið, sem fermingarfræðsl-
unni er ætlað. Þarna sáu krakk-
arnir einnig um matargerð og
allt annað, sem við þarf að hafa,
þegar dvalið er fjarri heimili svo
langa hríð. Að fagnaðarerindið
holdgist í samskiptum hvert við
annað í samveru sem þessari.
Aðspurð sögðu krakkarnir,
hvers vegna þau létu fermast
frekar að sumri en vetri, voru
svörin oftast á þann veg, að það
væri svo margt, sem væri við að
vera á veturna í skólanum. Fyrir
utan hinn hefðbundna skóla-
tíma, þá kæmu íþróttir, kóræf-
ingar, tónlistarskólinn, æsku-
lýðsfélagið, allir klúbbarnir
o.s.frv. Það væri því tæpast
nokkur tími til þess að fara i
fermingarfræðslutíma i ofaná-
lag við allt annað. Einnig fyndist
þeim svona samvera miklu
skemmtilegri en að mæta í skól-
ann einn tíma í viku til þess að
fá fræðsluna þar. Þarna hefðu
þau upplifað margt, sem ekki
gæfist tækifæri til innan veggja
skólastofunnar og því hefðu þau
eitthvað til að byggja á, sem þau
hefðu reynt sjálf, en ekki með-
tekið sem utanbókarlærdóm í
skólanum.
Reynt að slíta fermingar-
fræðsluna sem mest úr
tengslum við skólana
t Svíþjóð fermast 2 börn af
hverjum 3. Hafði þeim börnum
fækkað að mun undanfarið, sem
létu ferma sig, og jókst fjöldi
ófermdra einnig eftir að aldur-
inn var færður upp um eitt ár.
En nú virðist vera komin kyrr-
staða í afturkippinn. Um ástæðu
þess sagði framkvæmdastjóri
upplýsingamiðstöðvar sænsku
kirkjunnar i Stokkhólmi, að það
mætti þakka m.a. þeirri aukn-
ingu, sem orðið hefði á sumar-
fermingum.
í ferðum, þar sem fermingar-
barnahópurinn fer eitthvað sam-
an, þá upplifðu krakkarnir ferm-
ingarfræðsluna í allt öðru um-
hverfi en í skólanum. í skólanum
væri fermingarfræðslutíminn
bara einn tíminn í viðbót við alla
hina. Auk þess vissu krakkarnir
það, að þau þurfi ekkert að læra
undir tímana, þar sem ekkert
próf er tekið í fermingarfræðsl-
unni. Eins hitt, að það er enginn
frá heimilinu, sem fylgist með
því, að krakkinn læri heima, sem
er þó hluti af ábyrgð foreldra og
skírnarfræðslu heimilanna.
En eftir að farið var að gera
fermingarfræðsluna þannig úr
garði m.a. með nýju lesefni, þá
hefur þetta breytzt. Þar er gert
ráð fyrir því, að fræðslan fari
ekki fram í formi þurra fyrir-
lestra og utanbókarlærdómi.
Heldur að fræðarinn vinni með
krökkunum að ákveðnum verk-
efnum til þess að gera fræðsluna
meira lifandi fyrir þeim. ftrek-
aði framkvæmdastjórinn það, að
fermingarfræðslan þyrfti að
vera þannig úr garði gerð, að
þeir, sem létu fermast, upplifðu
fermingarundirbúninginn sem
eitthvað skemmtilegt. Eitthvað,
sem væri skapandi og unnið að í
sameiningu til þess að kristin-
dómurinn yrði lifandi fyrir
þeim. Hann yrði ekki lifandi
fyrir þeim í skólastofunni í
formi yfirheyrslna og fyrir-
lestra. Enda birtist líf kristins
manns ekki í því að kunna sey-
tján sálma utanað og 30 ritning-
argreinar reiprennandi. Heldur
að boðskapurinn yrði ljóslifandi
í samfélaginu hvert með öðru.
Væri það þessu að þakka einna
helzt, að tekizt hefði að koma í
veg fyrir fækkun þeirra sem létu
fermast.
Dvalið í fjalllendi við fermingarundirbúninginn.