Morgunblaðið - 04.08.1983, Side 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 4. ÁGÚST 1983
Roðinn í austri
5. grein
Leninisminn
— eftir dr. Sigurð
Pétursson
Og þá kemur Stalín aftur til
sögunnar, en hann var gerður að-
alritari kommúnistaflokksins á 11.
Flokksþinginu árið 1922.
Jósep Stalín (1879—1953) var úr
stétt handverksmanna, fæddur í
Georgíu. Hann hóf nám í prestleg-
um fræðum, en hvarf brátt frá
því. Tvítugur að aldri gekk Stalfn í
flokk bytlingasinna, gerðist þar
lærisveinn og samverkamaður
Lenins í flokki bolsévika og eftir-
maður hans í janúar 1924. í apríl
sama ár flutti Stalín fyrirlestra
um Leninismann við háskólann i
Swerdlow. Þessa fyrirlestra þýddu
þeir á íslensku Hjalti Árnason og
Sverrir Kristjánsson (Leninism-
inn, Akureyri 1930), en útgefandi
var tímaritið Réttur, hvar helstu
félagsmálavitringar íslenskra
sósíalista hafa flutt boðskap sinn.
Mun túlkun Stalins á boðskap
þeirra Marx og Lenins hafa þótt
mjög við hæfi íslendinga, enda
hefur sennilega engin bók önnur
haft eins róttæk áhrif á íslenska
alþýðu og þessi áróðurssyrpa Stal-
íns.
Hér á eftir verða nú dregin
fram nokkur helstu áróðursatriðin
úr fyrirlestrum Stalíns og bent á
hver áhrif þau hafa haft bæði hér
og erlendis. Orðréttar tilvitnanir
eru teknar úr íslensku þýðingunni.
Svo mælti Stalín
„Sumir segja, að Leninism-
inn sé kenningar Marx lag-
aðar að hinum sérstöku
þjóðfélagsháttum Rúss-
lands. I þessari skilgrein-
ingu er sannleikskorn, en
alls ekki allur sannleikur-
inn. Allur sannleikurinn
um Leninismann er sá, að
hann er ekki aðeins Marx-
isminn endurborinn, heldur
gekk hann feti lengra og jók
við Marxismann undir hin-
um nýju skilyrðum og að-
stæðum í þróun auðvaldsins
og stéttabaráttu verkalýðs-
ins.“ — „Lenin vakti til lífs-
ins aftur hinn byltingasinn-
aða anda Marxismans, sem
tækifærissinnar II Alþjóða-
sambandsins höfðu stungið
svefnform" — „En svo að
nánar sé ákveðið, þá er Len-
inisminn fræðikenning
verkalýðsins og bardagaað-
ferð á dögum verkalýðs-
byltingarinnar yfirleitt, en
sér í lagi fræðikenning hans
og bardagaaðferð á dögum
öreigaalræðisins."
Þannig mætli Stalín í inngangs-
erindi sínu. Síðar minnist hann á
það, að Lenin hafi flutt miðstöð
verkalýðsbyltingarinnar til Rúss-
lands og gert það að föðurlandi
fræðikenninga hennar og starfs-
aðferða. Það eru einmitt þessar
fræðikenningar og starfsaðferðir,
sem byltingarsinnuðum sósíalist-
um hérlendis mun hafa þótt svo
nauðsynlegt, að íslensk alþýða
lærði, og því færðu þeir henni
Leninismann á hennar móður-
máli.
Stalín eyðir nú miklu púðri á II
Alþjóðasambandið, en vægðarlaus
barátta gegn því segir hann hafa
orðið eitt af aðalhlutverkum Len-
inismans. Um „rétttrúaða" Marx-
ista, sem gengu af trúnni, eins og
Kautsky, segir hann, að þeir hafi
lagað sig að tækifærissinnum til
þess að varðveita „frið og einingu"
í flokknum. En þessir tækifæris-
sinnar hafi á reiðum höndum
svona fræðilegar kreddur
(dogma), sem þeir hampi við öll
tækifæri, og tiltekur Stalín þrjár
uppáhaldskreddur þeirra:
„Fyrsta kreddan er um skil-
yrði fyrir valdanámi verka-
lýðsins. Tækifærissinnar
halda því fram, að verka-
lýðurinn geti hvorki né
megi taka völdin i sínar
hendur, nema að hann sé
meiri hluti landlýðsins."
„önnur kredda er á þessa
leið:
Verkalýðurinn getur ekki
haldið völdunum í sínum
höndum, hann hefur ekki
yfir að ráða nógu mörgum
stjórnvönum, menntuðum
mönnum, sem geta skipu-
lagt alla stjórn landsins."
„Þriðja kreddan:
Verkalýðurinn getur ekki'
beitt hinu pólitíska alls-
herjarverkfalli í baráttu
sinni, því að það hefur ekki
fræðilega stoð og er hættu-
legt í reyndinni (sbr. gagn-
rýni Engels). Állsherjar-
verkfallið getur heldur ekki
komið í staðinn fyrir þing-
ræðisbaráttuna, sem er
mikilvægasta baráttuað-
ferð verkalýðsins í stétta-
baráttu hans.“
Þetta segir Stalín vera „kredd-
ur“, en kemst þó ekki hjá því að
tilfæra Engels, þar sem hann
gagnrýnir allsherjarverkfallið:
„því að það getur raskað eðlilegri
rás atvinnulífsins í landinu og
orðið eldur í auð sjóða verkalýðs-
félaganna" (Engels). Eins og hver
heilvita maður sér, þá eru þessar
„kreddur", sem Stalín nefnir svo,
aðeins heilbrigð og réttmæt gagn-
rýni á Leninismann. Marxistar
eru að sjálfsögðu á gagnstæðri
skoðun. Og Stalfn taldi auðsætt,
að byltingarbarátta verkalýðsins
hefði gert að engu þessar kreddur
tækifærissinna. Lokaniðurstaða
Stalíns varð því þessi:
„f raun réttri eru starfs- og
rannsóknaraðferðir Lenins
ekki aðeins endursköpun,
heldur viðauki og fullkomn-
un hinnar byltingarsinnuðu
starfs- og rannsóknarað-
ferðar Karls Marx — hinn-
ar efnalegu þróunarkenn-
ingar (Materialistische
Dialektik).“
Fræðikenning Leninismans
Hér er komið að því, sem sann-
arlega er mergurinn málsins, en
það er sá ægilegi heilaspuni Karls
Marx, er hann nefnir „dialektiska
efnishyggju". f þriðju greininni í
þessum flokki benti ég á það, að
þarna er um algera blekkingu að
ræða, til þess gerða að smala sam-
an „öreigunum" og leiða þá út í
vitleysuna. Þeim var það auðvitað
ljóst, bæði Lenin og Stalín, að
þessari blekkingu varð að bjarga
og henni varð að halda við, hvað
sem það kostaði.
Nokkurt næði til þessa björgun-
arstarfs fékk Lenin á árunum
1897—1900 austur í Síberíu, en
þangað hafði hann verið dæmdur í
3ja ára útlegð fyrir einhverja bylt-
ingartilburði í Pétursborg. Þarna í
útlegðinni ritaði hann um „heim-
spekilega uppsetningu starfandi
Jósep Stalín
kommúnisma (díalektísk efnis-
hyggja)“.
Stalín kemst þannig að orði um
mikilvægi fræðikenningarinnar:
„Margir ætla að Leninism-
inn skipi framkvæmdunum
í öndvegi, en fræðikenning-
unni á hinn óæðri bekk, f
þeim skilningi, að kjarni
hans sé fólginn í því að
koma meginatriðum Marx-
ismans fram, „framkvæma"
þau. En hvað snerti fræði-
kenninguna, þá sé Lenin-
isminn í frekasta lagi
áhyggjulaus í þeim efnum."
„Það sé og kunnugt, að
margir starfandi Leninistar
séu lítt lærðir í fræðikenn-
ingunni, vegna hins óskap-
lega praktiska starfs, er
þeir verða að leysa af
hendi.“
Kvennadeild RKÍ færir
Landspítalanum gjafir
NÝLEGA afhenti kvennadeild
Kauða kross fslands Landspítalan-
um þrjú tæki að gjöf, þ.á m. tæki til
rannsóknar á líkamsvökvum sem
geta mengast af bakteríum við vissa
sjúkdóma. Að sögn Arinbjarnar
Kolbeinssonar, yfirlæknis, flýtir
tækið mjög fyrir niðurstöðum rann-
sókna og innleiðir grundvallar-
breytingar og endurbætur á veiga-
miklum „kliniskum“ bakteríurann-
sóknum, sem verið hafa í meginat-
riðum óbreyttar í meira en heila öld.
Tækin sem kvennadeild Rauða
krossins gaf til Landspftalans nú,
eru svokölluð „U-matic“ myndseg-
ulband, þriggja kerfa sjónvarps-
Verkamannafélagið Árvakur á
Eskifírði, samþykkti á fundi félags-
ins 28. júlí sl. mótmæli gegn „aðför
ríkisstjórnarinnar að launafólki í
landinu," eins og segir í frétt frá
félaginu.
f fréttinni segir einnig að afnám
samningsréttar sé gróf árás á
mannréttindi og að stefna ríkis-
stjórnarinnar í verðlagsmálum
tæki og „Bactec“ tæki til rann-
sóknar á blóði, mænuvökvum og
öðrum líkamsvökvum, sem meng-
ast geta af bakteríum við vissa
sjúkdóma.
Unnur Scheving Thorsteinsson,
formaður kvennadeildarinnar, af-
henti tækin, og þakkaði Sigmund-
ur Magnússon, yfirlæknir, gjafirn-
ar fyrir hönd rannsóknarstofu f
blóðmeinafræði. Við það tækifæri
sagði Sigmundur m.a. að kennsla í
blóðmeinafræði hafi ávallt átt erf-
itt um vik, þar sem aldrei hafi ver-
ið hægt að sýna blóð- eða merg-
sýni við kennslu, nema með þvf að
taka myndir úr smásjá og fá þær
sýni ljóslega að ætlunin sé að láta
launþega bera eina þau áföll sem
orðið hafa í íslensku efnahagslífi.
Fundurinn skoraði einnig á allt
verkafólk að standa saman um að
hnekkja þessum ólögum og hvatti
ASÍ að hefja undirbúning að
kynningarstarfsemi á áhrifum
kjaraskerðingarinnar m.a. með
skipulögðum fundarhöldum um
landið.
framkallaðar á venjulegan hátt.
Með tilkomu sjónvarpskvik-
myndavélar á smásjá ásamt tækj-
um þeim sem RK gaf, væri hægt
með litlum fyrirvara að sýna
myndir af blóði eða merg þegar
sjúkdómstilfelli eru rædd og því
nýttust fleiri tilfelli til kennslu og
fróðleiks.
Arinbjörn Kolbeinsson, yfir-
læknir, þakkaði svo gjafirnar fyrir
hönd rannsóknarstofu í bakteríu-
fræðum og sagði þá m.a. að tækið
flýtti mjög fyrir niðurstöðum
rannsókna, og hefði það þegar
komið fram á þeim tveimur mán-
uðum sem tækið hefði verið notað
hér á landi, en niðurstöður fást nú
allt að sólarhring fyrr, en hægt
var með eldri aðferð. Það væri
mikilvægt þar sem tækinu væri
einkum beitt við sjúkdómsgrein-
ingu mikið veikra sjúklinga.
Að lokum þakkaði forstjóri rík-
isspítalanna, Davíð Á. Gunnars-
son, gjafirnar fyrir hönd Ríkis-
spítalanna, og minnti á í ræðu
sinni, hve snaran þátt áhuga-
mannafélög, og þá sérstaklega ís-
lenskar konur, hefðu átt í upp-
byggingu Landspítalans. Framlög
einstaklinga og áhugamanna-
félaga væru í raun orðin verulegur
þáttur í tækjavæðingu sjúkra-
hússins, og í þeim efnum væri
hlutur RK stór.
Afnámi samnings-
réttar mótmælt
Sigmundur Magnússon, yfírlæknir, lýsir tækjabúnaðinum fyrir Rauða kross
konum.
Rauða kross konur ásamt Davfð Á. Gunnarasyni, forstjóra ffflrif ftalmni