Morgunblaðið - 11.08.1983, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 11. ÁGÚST 1983
Minning:
Guðmundur Skarp-
héðinn Kristjánsson
Fæddur 26. júlí 1914.
Dáinn 30. júlí 1983.
„Skjótt hefur sól brugðið
sumri." Þessi upphafsorð á eftir-
mælum Jónasar Hallgrímssonar
eftir Bjarna Thorarensen komu
upp í huga minn er ég stóð við
dánarbeð Guðmundar Kristjáns-
sonar.
Vinur minn og mágur var lát-
inn, því varð ekki haggað. Hann,
sem fyrir örfáum mínútum hafði
verið kátur og hress að tala við
fjölskyldu sína, var nú allur.
Jafnan er það svo þegar maður
horfir á eftir góðum vini burt af
þessum heimi, að það er eins og
strengur taki að syngja í brjósti
manns, sem ósjálfrátt leiðir hug-
ann til liðinna samverustunda
með hinum látna. Þannig fór með
mig þennan júlídag. Ég fann að
hér var góður maður genginn og
að minningarnar myndu framveg-
is tala máli hins látna.
Guðmundur Skarphéðinn
Kristjánsson var fæddur 26. júlí
1914 á Grund í Vatnsleysu-
strandarhreppi. Foreldrar hans
voru Kristján Hannesson og Þór-
dís Símonardóttir, hún er á lífi,
háöldruð.
Guðmundur ólst upp á heimili
foreldra sinna, fyrst á Grund og
síðar í Suðurkoti á Vatnsleysu-
strönd. Hann var næstelstur af
átta systkinum, sem öll ólust upp
saman. Af þessum systkinahópi
eru nú sex á lífi, einn bróðir þeirra
dó af slysförum á unga aldri.
Á Vatnsleysuströnd eru flestar
jarðir litlar og erfitt með ræktun.
Þannig var með Suðurkotið þar
sem þessi barnahópur ólst upp, að-
eins fáar kindur og kannski kú til
að hafa mjólk fyrir heimilið. Það
var því sjórinn, sem veitti björg í
bú, eins og víða annarsstaðar, en
það þurfti mikið að vinna í þá
daga til þess aðeins að hafa í sig
og á. Guðmundur þurfti því ungur
að byrja að vinna, var það jöfnum
höndum við almenn landbúnað-
arstörf, eða við þann fiskafla, sem
úr sjó var dreginn. Má því segja að
hann hafi strax í æsku lært að
vinna til sjávar og sveita.
Guðmundur var ágætlega vel
gefinn, ekki var þó um skólalær-
dóm að ræða hjá honum, fremur
en mörgum öðrum vel gefnum
mönnum á þeim árum, en verk-
kunnáttu öðlaðist hann mikla á
lífsleiðinni. Engum manni hef ég
kynnst eða unnið með, sem mér
hefur fundist jafn verklaginn til
allra verka og Guðmundur var,
sama hvort var við flökun á fiski,
beitingu, vélaviðgerðir, bífreiða-
akstur, vinnu með stórvirkum vél-
um, eða maður tók í orfið hans
þegar hann var að slá, þá var eins
og ljánum væri brugðið í vatn.
Allt var þetta unnið með einstakri
lipurð og ljúfmennsku, sem ein-
kenndi störf Guðmundar alla tíð.
Þjösnaskapur eða bolabrögð voru
ekki til í fari hans. Slíka menn
sem Guðmund tel ég nýtustu
menn þjóðarinnar.
Guðmundur kvæntist 4. október
1941 Olafíu Guðmundsdóttur frá
Böðmóðsstöðum í Laugardal. Þau
eignuðust þrjú börn, sem eru: Inga
Karólína fóstra, gift Bjarna Guð-
mundssyni, bólstrara. Þau eiga
þrjú börn. Þórdís Kristín löggiltur
endurskoðandi, Pálmar trésmiður,
kvæntur Erlu Rannveigu Gunn-
laugsdóttur. Þau eiga þrjú börn.
Öll eru þau búsett í Reykjavík.
Guðmundur og Lóa áttu heima
fyrstu þrjú búskaparárin í Hafn-
arfirði. Þar stundaði hann vöru-
bílaakstur á bíl, sem þau áttu. Frá
Hafnarfirði fluttu þau suður í
Voga í sitt eigið hús, sem þau
nefndu Grund. Þar voru þau í 13
ár. Lengst af vann Guðmundur í
frystihúsinu við flest þau störf er
til féllu, um tíma var hann á verk-
stæði í bílaviðgerðum o.fl. Einnig
rak hann verzlun í Vogunum í
nokkur ár ásamt öðrum manni.
Árið 1958 selja Guðmundur og
Lóa Grund og flytja til Reykjavík-
ur, fyrstu þrjú árin eru þau i
Gnoðarvogi 50, en flytja þaðan í
sína eigin íbúð að Stóragerði 12 og
hafa átt þar heima síðan.
Þegar Guðmundur kom til
Reykjavíkur hóf hann störf hjá
Gunnari Guðmundssyni hf., fyrst
á vél við malarmokstur, en að lok-
um á verkstæði fyrirtækisins.
Snemma á árinu 1982 varð hann
að hætta störfum sakir heilsu-
brests. Eins og gefur að skilja var
það Guðmundi mikið áfall að
þurfa svo snögglega að hætta
vinnu, en aldrei heyrði ég hann
æðrast yfir því fremur en öðru.
Það er þeim sem aldrei hefur fall-
ið verk úr hendi eins og Guðmundi
mikil raun. Marga menn hef ég
hitt, bæði vinnufélaga og einnig
vinnuveitendur Guðmundar, allir
bera þeir honum sama vitnisburð.
Ágætur verkmaður, snyrti-
mennska og stundvísi einstök,
hreinlyndur og skemmtilegur fé-
lagi, sem hugsaði ætíð fyrst og
fremst um það að skila dagsverki
sínu sem bestu. Hann hefur vaxið
með hverju því verkefni, sem hon-
um var falið. Mest virtur af þeim,
sem hann þekktu best.
Fyrir ævi sinnar starf hefur
hann hlotið sín sigurlaun. Slík er
góðs manns gæfa.
Hvert lítið blóm, sem ljósinu safnar,
er ljóð um kjarnann, sem vex og dafnar.
Þessar ljóðlínur eftir Davíð
Stefánsson finnst mér falla vel inn
í þá mynd, sem ég hef af Guð-
mundi í faðmi sinnar fjölskyldu,
allt frá fyrsta degi til dagsins í
dag. Ég hef átt því láni að fagna
að vera all oft með þessari fjöl-
skyldu, bæði á alvöru- og gleði-
stundum. í alla staði hefur mér
fundist hún öðrum fjölskyldum til
fyrirmyndar. Það hefur snortið
mig að fylgjast með hvað einstak-
ur heimilisfaðir Guðmundur var,
þar féll aldrei skuggi á. Hjóna-
bandið fannst mér vera eins og
besta tilhugalíf alla tíð.
Ég minnist þess hvað Guð-
mundur var glaður þegar fjöl-
skyldan var samankomin, ásamt
góðum vinum á heimili hans,
hversu svipur hans bar vott um
mikla ást og umhyggju þegar
hann leit til konu sinnar og barna.
Með sinni alkunnu ljúfmennsku og
festu vakti hann yfir fjölskyldu
sinni hverja stund. Hann leit á
það sem sína helgustu skyldu.
Guðmundur hafði gaman að
söng og kunni mikið af ljóðum og
lögum. Það er ógleymanlegt þegar
fjölskyldan sat saman á gleði-
stundum og söng ljóð eftir ljóð,
stundum kom þá fyrir að við þögn-
uðum og hlustuðum á Guðmund
syngja einan með sinni fögru rödd.
Þó rödd þessi sé nú þögnuð lifir
hún samt hjá okkur, sem með hon-
um voru.
Tengdaforeldrum sínum reynd-
ist Guðmundur sem besti sonur.
Það sýndi sig best þegar þeirra
heilsa var þrotin, þá dvöldu þau
langtímum saman á heimili hans,
alltaf var það sjálfsagt frá hans
hendi. Ekki taldi hann eftir sér
sporin til að hjálpa þ eim og gerði
allt, sem í hans valdi stóð svo þeim
gæti liðið sem best. Hann hefur
verið minningu þeirra .trúr alla
tíð. Fyrir alla þá umhyggju erum
við systkinin í mikilli þakkarskuld
við Guðmund.
Fyrir nokkrum árum byggðu
Guðmundur og Lóa ásamt syni
sínum og dóttur fallegan sumar-
bústað á Guðrúnarstöðum í landi,
sem þau eignuðust á Böðmóðs-
stöðum. Það dettur engum í hug,
sem kemur í fyrsta sinn á Guðrún-
arstaði í dag og lítur yfir blettinn
þeirra, hvernig umhorfs var
þarna, þegar þau byrjuðu að laga
til og græða. Hóllinn, sem bústað-
urinn stendur nú á var að blása
upp, Guðrúnartóftin að hverfa,
ljótur skurðgröfuskurður með
hrynjandi moldarbökkum lá þvert
í gegnum lóðina. Nú er hóllinn
uppgræddur og fagurgrænn, tóft-
ina búið að lagfæra, skurðurinn
ekki lengur skurður, heldur renn-
andi lækur með snyrtilegum
grasbökkum, sem hvönnin er að
festa rætur í og mörg hundruð ef
ekki þúsundir trjáplantna prýða
blettinn. Guðmundur á stóran
þátt í þessu öllu, hann hafði
brennandi áhuga á að græða upp
lóðina sína, hlúa að trjáplöntum
og fylgjast með vexti þeirra. Það
hefur þurft mörg dagsverk til að
koma þessu öllu í kring, en aldrei
hef ég fundið neitt nema gleði hjá
Guðmundi við þessi störf. Hann
átti þarna sinn unaðsreit, sem
hann dvaldi á eins oft og við var
komið.
Þegar heilsa hans var búin og
kraftar þrotnir, átti hann þá von
að fá einu sinni enn að koma í
bústaðinn sinn og dvelja þar með
konu sinni. Sú von rættist en dvöl-
in var stutt í þetta sinn, lítið
meira en ein nótt, en þó nægilega
löng til að geta dásamað fegurð
sumarsins. Hann gekk út á ver-
öndina framan við bústaðinn, að
því er virtist eðlilega hress, horfði
yfir landið og rómaði útsýni. Aldr-
ei hefði hann séð það betur en nú,
hve allt var fallegt. Það voru síð-
ustu orð Guðmundar Kristjáns-
sonar í þessu lífi, örfáum mínút-
um síðar var hann látinn í örmum
konu sinnar.
Ég er þess fullviss að hann þráði
það heitast úr því sem komið var
að þannig fengi hann að skilja við
hið jarðneska líf.
Honum varð að ósk sinni.
Ég votta konu hans, börnum,
móður og öðrum ástvinum inni-
lega samúð mína og minnar fjöl-
skyldu.
Árni Guðmundsson
Mig langar að minnast góðs vin-
ar fáeinum orðum að honum látn-
um. Guðmundur Skarphéðinn
Kristjánsson fæddist 26. júlí árið
1914 á Grund á Vatnsleysuströnd.
Ólst Guðmundur upp á Grund og
síðar á Suður-Koti á sama stað.
Foreldrar Guðmundar voru Krist-
ján Hannesson útvegsbóndi og
Þórdís Símonardóttir, en hún lifir
son sinn í hárri elli.
Árið 1941 kvæntist Guðmundur
eftirlifandi konu sinni, Ólafíu
Guðmundsdóttur frá Böðmóðs-
stöðum í Laugardal. Eignuðust
þau 3 börn. Þau eru: Inga Karólína
fóstra gift Bjarna Guðmundssyni
húsgagnabólstrara, þeirra börn
eru Heimir, Dagný og Hafdís.
Þórdís Kristín löggiltur endur-
skoðandi hér í Reykjavík. Pálmar
húsasmiður giftur Erlu Rannveigu
Gunnlaugsdóttur, þeirra börn eru
ólafía, Anna Dagrún og Guð-
mundur.
Kynni okkar Guðmundar hófust
fyrir 13 árum er ég hóf störf hjá
Gunnari Guðmundssyni hf., en
hann hafði þá starfað þar frá því
um miðjan sjötta áratuginn og
vann þar síðan alveg fram til árs-
ins 1982 er hann lét af störfum
vegna heilsubrests. Guðmundur
vann mestan hluta starfstíma síns
hjá GG við stjórnun jarðvinnu-
véla. Síðustu starfsár sín vann
hann á verkstæði fyrirtækisins við
ýmis viðhaldsstörf og smíðar. Var
alveg sama að hvaða verki Guð-
mundur gekk, hann leysti þau öll
frábærlega af hendi, bar hvort-
tveggja til sérstök verklagni og
samviskusemi.
Guðmundur hafði kennt þess
sjúkdóms, sem síðar leiddi til frá-
falls hans, nokkurn tíma áður en
hann lét af störfum hjá okkur og
var oft mjög lasinn við vinnu og
jafnvel sárþjáður, en hetjulund
hans og samviskusemi réðu því að
áfram skyldi haldið meðan stætt
var.
Við nafni minn áttum margar
ánægjulegar spjallstundir saman
og ræddum margvísleg efni, en
alltaf kom að því að umræðuefnið
bærist inn á sameiginlegt áhuga-
svið okkar, sem var sumarbústaðir
okkar beggja austanfjalls. Það var
ávallt hið fyrsta er nafni • minn
spurði um er við hittumst á vinnu-
stað á mánudagsmorgnum hvort
ég hefði ekki farið „austur" um
helgina.
Það var í landi Böðmóðsstaða,
fæðingarstað ólafíu, sem Guð-
mundur og börn hans byggðu
sumarbústað fyrir nokkrum árum,
og þar var það sem Guðmundur
kvaddi þennan heim hinn 30. júlí
sl. Þau hjónin höfðu komið þangað
austur deginum áður með Þórdísi
dóttur þeirra, þar sem fjölskyldan
öll ætlaði að hittast og dvelja
saman yfir verslunarmannahelg-
ina. Þennan laugardagsmorgun
hafði Guðmundur verið óvenju
hress og hlakkaði mikið til sam-
verunnar með fjölskyldunni, þegar
kallið kom skyndilega. Þessi helg-
ardagar sem áttu að verða dagar
gleði og samfagnaðar, urðu þannig
dagar sorgar og saknaðar.
Skarð er fyrir skildi við andlát
Guðmundar Kristjánssonar. Lóa
og fjölskyldan öll hefur misst mik-
ið, en minningin um einstakan
eiginmann, föður og afa mun
verða huggun í harmi og verma
um ókomin ár.
Ég vil að lokum fyrir hönd sam-
starsmanna Guðmundar hjá
Gunnari Guðmyndssyni hf. þakka
honum samfylgdina liðin ár, og
fyrir hönd fyrirtækisins þakka
honum einstaka trúmennsku í
starfi.
Hvað sjálfan mig snertir vil ég
þakka vinsemd hans til mín og
minnar fjölskyldu alla tíð og sér-
staklega hlýleik hans til sona
minna og hugulsemi í þeirra garð.
Megi góður Guð vera ástvinum
Guðmundar styrkur í sorg þeirra.
Guðm. Aðalsteinsson
Deyr fé
deyja frændur
deyr sjálfur ið sama.
En orðstírr
deyr aldregi /
hveim er sér góðan getur.
(Úr Hávamálum)
í dag er til moldar borinn vinur
okkar og mágur, Guðmundur
Skarphéðinn Kristjánsson. Hann
hafði um áratugaskeið átt í
strangri baráttu við óvæginn
sjúkdóm er loks lagði hann að
velli, laugardaginn 30. júlí. Guð-
mundur og fjölskylda hr.ns var
einmitt helgi þessa austur í Laug-
ardal, í sumarhúsi sínu að Guð-
rúnarstöðum, í landi Böðmóðs-
staða; þangað sem hugur og at-
hafnaþrá Guðmundar beindist
löngum, þegar tími vannst til,
staður þessi var honum sérlega
kær, og gott er til þess að vita að
hann sofnaði svefninum langa á
staðnum þar sem hann sjálfur
hefði kosið að mega eiga sín síð-
ustu spor á jörðu hér.
Guðmundi kynntumst við fyrst
er hann og systir okkar Ólafía
tóku að fella hugi sama fyrir um
44 árum, þá var nú öldin önnur, og
þeir unglingar sem eins er ástatt
fyrir í dag gera sér tæplega grein
fyrir þeim mun sem orðin er á
ekki lengri tíma, þá voru bílar fáir
í förum milli landshluta, vegir
slæmir eða engir og því erfitt fyrir
elskendur að eiga stefnumót.
Hann varð sem sé að þeytast alla
leiðina frá Vatnsleysuströndinni
til að hitta unnustu sína er átti
heima á afskekktu býli í Laugar-
dal. Leiðin var alllöng, því bílar
komust oftast ekki lengra en að
Laugarvatni. Frá Laugarvatni að
Böðmóðsstöðum voru um 14—15
km, sem Guðmundur fór gangandi
á mettíma, enda þá ungur og létt-
ur á fæti. Þar með hófust kynni
okkar er brátt urðu til þess að ekki
leyndist hvern mann piltur þessi
hafði að geyma, enda varð hann
fljótlega einn af fjölskyldunni.
Það var oft „glatt á Hjalla" við
komu Guðmundar að Böðmóðs-
stöðum, því auk þess að vera glað-
sinna og söngvin, bjó hann yfir
ágætri og fjölþættri greind, varla
er ofsagt að við systkinin, foreldr-
ar okkar og Ólafía amma fögnuð-
um honum af alhug, og ekki varð
gleðin og kátínan minni fyrir það
hversu mikið var sungið og dansað
í gömlu baðstofunni á Böðmóðs-
stöðum.
Guðmundur var fæddur 26. júlí
1914 að Grund á Vatnsleysu-
strönd. Foreldrar hans voru hjón-
in Kristján Hannesson, sem er
látinn, og Þórdís Símonardóttir,
sem nú er öldruð kona og lúin, þó
glöð og andlega hress.
Guðmundur kvæntist systur
okkar, Ólafíu Guðmundsdóttur frá
Böðmóðsstöðum í Laugardal, 4.
október 1941. Hún er fædd 29. ág-
úst 1921. Börn þeirra eru Inga
Karólína, fóstra, gift Bjarna Guð-
mundssyni, húsgagnabólstrara,
Þórdís Kristín, löggiltur endur-
skoðandi og Pálmar, húsgagna- og
húsasmiður, kona hans er Erla
Rannveig Gunnlaugsdóttir. Barna
börnin eru nú 6. óhætt er að full-
yrða að börn þeirra hjóna og
barnabörn hafa verið foreldrum
sínum mikil ánægja á lífs-
brautinni og í dagsins önn staðið
við hlið foreldra sinna sem einn
maður.
Eúskap hófu Guðmundur og
Lóa, eins og við systkinin köllum
hana, fyrst í Hafnarfirði, eða um
3ja ára skeið. Þaðan fluttu þau
hjón í Vogana á Vatnsleysuströnd
og byggðu þar hús sem þau nefndu
Grund, og bjuggu þar í 13 ár. Til
Reykjavíkur fluttu þau frá Vogun-
um árið 1958 og bjuggu að Gnoð-
arvogi 50. Árið 1961 fluttust þau
svo í íbúð sína að Stóragerði 12,
þar sem þau hafa búið síðan.
Guðmundur vann ýmiss störf,
hin fyrstu við sjó- og landbúnað-
arvinnu, svo vörubifreiðaakstur,
hafnargerð, vinnu í frystihúsi í
Vogunum og rak verslun um nokk-
urt skeið á sama stað. Eftir að
hjónin fluttu til Reykjavíkur
starfaði hann hjá Gunnari Guð-
mundssyni hf. allt til hins síðasta.
Þar var Guðmundur metinn að
verðleikum. Tilhlýða þykir okkur
að hér komi fram þakklæti til for-
ráðamanna þar fyrir drengilega
framkomu og vinarhug til Guð-
mundar alla tíð, en ekki síst eftir
að starfsþreki hans, sakir heilsu-
brests, tók að hnigna. Guðmundi
var iétt um vinnu, gerði og miklar
kröfur til sín, að vel væri og vand-
virknislega starfað og lagfæra það
sem betur mætti fara.
Þegar faðir okkar barðist árum
saman við sitt dauðamein og móð-
ir okkar nokkrum árum síðar,
voru þau Lóa og Guðmundur jafn-
an reiðubúin að aðstoða þau og
hjálpa þeim eins og hægt var.
Viljum við bræður sérstaklega
með línum þessum lýsa þakklæti
til þeirra hjóna fyrir alúð, elsku-
legheit, vinnu, vökur og þá fyrir-
höfn sem aldrei var eftir talin.
Við höldum að fullyrða megi að
Guðmundur Kristjánsson kveðji
heim þennan, sáttur við alla, og í
veganesti trúna á allt hið göfuga
og góða er græða má.
Eins og áður sagði var unaðs-
reitur Guðmundar, hin síðari ár, í
landi hans að Guðrúnarstöðum,
Laugardal, en þar lifði hann sína
hinstu stund. Þar var og fjölskyld-
an búin að byggja glæsilegt
sumarhús og rækta fallegan gróð-
urreit, er varðveitir minningu
hans um ókomin ár. Þar naut
hann sín við fagurt umhverfi, fal-
lega fjallasýn í allar áttir, með ilm
af trjágróðri og lyngi, þar undi
hann sér við að hlúa að, svo öllu
liði vel og fengi þroska. Þannig
var líka hjónaband þeirra Lóu,
hann hugsaði um hana eins og
fagurt blóm, alltaf tilbúinn að
vinna og fegra í kringum hana.
Allmikill ávinningur hlýtur
hverjum og einum að vera, að
kynnast góðum dreng á lífsleið-
inni. Forsjóninni þökkum við öll
okkar samskipti við Guðmund
Kristjánsson, með söknuði og
trega kveðjum við hann nú. Lóu