Morgunblaðið - 14.08.1983, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. ÁGÚST 1983
57
renndu sér því niður með hjólin
upp.
Það tókst með ágætum og þeir
25 menn sem í vélunum voru kom-
ust allir lífs af, ómeiddir að mestu.
B-17-vélarnar voru síðastar til að
lenda, þær höfðu mest bensín, og
notuðu flugmenn þeirra tímann á
meðan til að hafa samband við
bækistöðvarnar og tilkynna um
nauðlendinguna.
Björgunarleiðangur
á hundasleðum
Tveimur dögum seinna var flog-
ið yfir nauðlendingarsvæðið og
sleppt niður svefnpokum, mat,
læknisvörum og öðru sem að gagni
mætti koma. Mennirnir voru him-
inlifandi yfir þessari sendingu, en
ennþá höfðu þeir enga hugmynd
um það hvernig þeir kæmust úr
prísundinni. Flugherinn reyndi
þrotlaust að útvega flugvél sem
gæti lent á ísnum og sótt þá, en
tókst ekki að finna flugvél með
snjóiendingarskíðum, sem hafði
nægjanlegt flugþol til að fljúga
frá strandstöðvunum til nauðlend-
ingarstaðarins og til baka aftur.
Það varð því úr að flokkur manna
á hundasleðum var gerður út í
björgunarleiðangur, þótt flugher-
inn væri vantrúaður á að tækist
að bjarga mönnunum á þann hátt.
En það tókst. Hundasleðaflokkur-
inn náði til mannanna níu dögum
eftir nauðlendinguna og tókst að
koma þeim heilum á húfi til
strandarinnar og ferja þá þaðan á
litlum báti yfir í strandgæsluskip
sem beið þeirra fyrir utan. Björg-
unin hafði heppnast fullkomlega
og mennirnir voru fluttir til
BW-l-stöðvarinnar.
sem flugmennirnir fengu frá eigin
stöðvum þegar þeir sneru aftur til
Græniands. Öll samskipti við
stöðvai'nar fóru fram á dulmáli,
en af öryggisástæðum var breytt
um dulmál á hverjum degi og
höfðu flugmennirnir sérstakt
túlkunarkort fyrir hvern dag. Þeg-
ar flugvélarnar sneru aftur til
Grænlands var kominn nýr dagur
og áttu flugmennirnir því að nota
túlkunarkort þessa nýja dags. Það
láðist þeim hins vegar að gera og
túlkuðu veðurlýsinguna með
dulmálslykli gærdagsins. Með öðr-
um orðum, veðurlýsingin sem þeir
fengu var rétt, hún sagði þeim að
völlurinn á BW-1 væri lokaður, en
flugmennirnir túlkuðu boðin
skakkt og flugu til BW-1. Ef
flugmönnunum hefði ekki orðið á
þessi mistök og þeir flogið strax
áleiöis til BW-8, hefði nauðlend-
ingarævintýrið aldrei gerst.
Miðunartækið mátti
ekki komast í
hendur Þjóðverja
Og þá er komið að þriðja mikil-
væga atriðinu sem kom í ljós þeg-
ar málið var rannsakað. í
B-17-vélunum voru nýuppfundin
sprengjumiðunartæki, mjög ná-
kvæm, sem Þjóðverjar höfðu ekki
yfir að ráða. í flugvélunum var
sérstakur útbúnaður til að eyði-
leggja þessi miðunartæki ef til
þess kæmi að flugmennirnir
þyrftu að yfirgefa vélarnar. Þetta
var mjög mikilvæg öryggisráð-
stöfun til að koma í veg fyrir að
Þjóðverjar kæmust yfir þessa
nýju tækni. En seinna uppgötvað-
ist að láðst hafði að eyðileggja
Ein P-38 vélanna á jöklinum. Myndin er tekin skömmu eftir lendingu og
sjást lendingarförin enn í snjónum. P-38 hefur 52 feta vænghaf, er um 40 fet
á lengd og 6 feta há, án hjóla. Hún gat hraðast flogið á 380 mflna hraða á
klukkustund og hafði flugþol í 6 stundir með því að losa sig við eldsneytist-
ank. Aðeins einn flugmaður flaug þessum vélum.
Boðin komu frá
þýskum kafbáti
Við rannsókn málsins eftirá
komu margir athyglisverðir hlutir
í dagsljósið. í fyrsta lagi, að óund-
irrituðu boðin sem vélunum bár-
ust, þess efnis að snúa aftur til
Grænlands, höfðu ekki verið send
af flugher okkar, þau komu hvorki
frá BW-1 eða BW-8, heldur frá
þýskum kafbáti við austurströnd
Grænlands. Þetta var í fyrsta
skipti sem Þjóðverjar afhjúpuðu
þá staðreynd að þeim hefði tekist
að ráða dulmál okkar. Með einni
orðsendingu tókst þeim, í þessu
tilfelli, að gera átta flugvélar
bandamanna óvirkar allt stríðið.
Og það er ekki fyrr en í dag, þann
3. ágúst 1983, að þeim vísinda-
mönnum sem ég beini þessum orð-
um mínum til, hefur tekist að
finna og staðsetja nákvæmlega
allar flugvélarnar átta, þar sem
þær liggja grafnar undir snjónum.
Rangur dulmálslykill
Annað mikilvægt atriði sem
fram kom við rannsókn málsins
var í tengslum við veðurlýsinguna,
miðunartækin í annarri B-17-vél-
inni. Og nú er komið að mínum
þætti í þessu máli, en mér var fal-
ið það verkefni að fara aftur á
nauðlendingarstaðinn og sækja
miðunartækin áður en þau kæm-
ust í hendur Þjóðverja. Ég var á
þessum tíma við skyldustörf í
Boston, og þaðan flaug ég til
Grænlands með hundana mína sex
og tókst mér að komast hingað á
þennan stað sem við erum nú á, ná
í miðunartækin og færa þau yfir-
mönnum mínum. Það var ekki nóg
að eyðileggja tækin, ég varð að
fara með þau aftur til baka, sem
sönnun þess að mér hefði tekist að
leysa verkefnið af hendi. Ég var
nefnilega einn í ferðinni.
Fyrir mig er þessi dagur, 3. ág-
úst 1983, stórkostlegur dagur. Það
eru 14.906 dagar frá því að flugvél-
arnar nauðlentu hér, en nú hefur
þessum þremur nákvæmu og
gætnu vísindamönnum tekist að
segja nákvæmlega fyrir um stað-
setningu allra vélanna. Það er mér
mikill heiður og forréttindi að til-
einka ykkur, Helgi, Jón og Arn-
grímur, þessa frásögn. Þakka ykk-
ur fyrir." Þýtt/ GPA
Cathiodermie?
Cathiodermie er þekkt húömeöferö upprunnin í Frakklandi. Meöferöin hefur
náö mikilli útbreiöslu í t.d. Frakklandi, Bretlandi og USA.
Cathiodermie bæði mýkir og hreinsar húðina.
Cathiodermie hentar öllum húögeröum, því notuö eru sérstaklega útbúin gel
fyrir hverja húögerö.
PATHIODERMIE:

Djúphreinsar, örvar efnaskipti húöarinnar þannig aö endurnýjun húðfruma veröur
hraðari, húðin veröur því sléttari og mýkri.
Við meðferöina er notaö sérstakt CATHIODERMIE tæki frá RENÉ GUINOT ásamt
tilheyrandi geli og vökvum.
RENÉ GUINOT snyrtivörurnar eru afar mildar og aö
mestu unnar úr jurtum. Fólki meö viökvæma ofnæmis-
húö viljum viö benda á aö viö höfum fullkomnar upplýs-
ingar um öll innihaldsefni vörunnar. RENÉ GUINOT
framleiöa fjölbreytt úrval snyrtivara fyrir allar húögeröir.
Útsölustaðir:
Reykjavík: Snyrtistofan Ásýnd, Garðastræti 4.
Akureyri: Snyrtistofa Nönnu, Strandgötu 23.
Einkaumboð fyrir RENÉ GUINOT á Islandi