Morgunblaðið - 14.08.1983, Blaðsíða 22

70
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. ÁGÚST 1983
Á FJÖLUNUM
STEINDOR
HJÖRLEIFSSON
Ástarpungarnir hennar
Margrétar runnu Ijúflega
niður með kaffínu og
fiatbrauðið með hangikjöt-
inu hefði getað sómt sér í
konungsveislum. Steindór
talar um að hann hafí allt-
af forðast viðtöl; kysi helst
að þurfa ekki að standa
við einhverjar yfírlýsingar
og hugsa upp gáfuleg svör
við spurningum blaða-
manna. Við sátum í eld-
húsi þeirra hjóna í Garða-
bænum og ræddum um
eitt og annað í leikhúslíf-
inu þar til Margrét þurfti
að bregða sér í bæinn og
við Steindór fluttum
okkur uppá loft.
Þegar við höfðum komið okkur
þar fyrir spurði ég Steindór að
gömlum og góðum íslenskum sið
hvaðan hann væri af landinu.
— Frá Hnífsdal í Eyrarhreppi
og get enn ekki sætt mig við að
þeir skyldu samþykkja að samein-
ast ísafirði hér um árið. Nú heyrir
maður í fjölmiðlum hnífsdælsku
aflaskipin sögð vera frá ísafirði.
Pabbi átti litla trillu og reri á
sumrin á Djúpið með okkur strák-
ana sína sem háseta. „Æskan" hét
trillan og við rerum með línu aðal-
lega, kolanet líka, og á haustin var
smokkurinn næstum árviss. Þegar
ég stækkaði var ég á stærri bát á
dragnótaveiðum hjá frænda mín-
um og smávegis var ég á reknetum
og línu. Já, mig langaði mikið á
þessum árum að verða skipstjóri
en ég varð fljótlega svo asskoti
nærsýnn að það voru allir búnir að
koma auga á baujuna löngu á und-
an mér. Það er víst ekki hægt að
vera sjómaður upp á þau býti.
Varstu lengi í skóla?
Nei, skólaganga mín varð ekki
löng. Sem unglingur var ég í
Reykjanesskólanum í einn vetur,
sem reyndar var ekki nema þrír
mánuðir í þá daga. Þar var skóla-
stjóri Aðalsteinn Eiríksson, merk-
ur skólamaður og góður kennari.
Svo fór ég í gagnfræðaskólann á
ísafirði. Þar réði Hannibal Valdi-
marsson ríkjum. Hjá honum var
gott að vera og hans samvalda
kennaraliði, Helga Hannessyni,
Haraldi Leóssyni, Gústaf Lárus-
syni og rithöfundunum, Þórleifi
Bjarnsyni og Guðmundi Hagalín,
til að nefna nokkra þeirra. Ég
minnist þess alltaf þegar ég sé
„Góða dátann Svejk" í bókaskápn-
um, þegar Gústaf blessaður kom
með hana í síðasta tíma fyrir jól
og reyndi að lesa úr henni kafla
fyrir okkur. Honum fannst hún
svo skemmtileg og var svo yndis-
lega hláturmildur að hann varð að
hætta lestrinum fljótt. Þetta gerð-
ist báða þá vetur sem ég var í
skólanum og aðrir nemendur hafa
sagt mér að þessa „tilraun" hafi
hann að öllum líkindum gert ár-
lega. Nú, eða þá bókmenntasögu-
tímarnir hjá Hagalú. Og annan
veturinn kenndi Helgi Hannesson
okkur Esperanto. Ég sé mikið eftr
því að hafa ekki haldið áfram með
það tungumál. Það ku vera hægt
að bjarga sér á því víða austan-
tjalds.
Meiningin var að fara í Mennta-
skólann á Akureyri, en síldin
brást um sumrið svo ekkert varð
út því. Kannski var það bara gott
því á þessum árum hefði ég trú-
lega ekki haft kjark til þess að
leggja í leiklistarnám ef ég hefði
verið kominn með stúdentspróf.
Mig hefur eiginlega skort þau
fjörefni i sálina sem skapa
sjálfstraustið finnst mér stundum.
Eg var semsagt farin alvarlega að
hugsa um að verða leikari á þess-
um árum. Ég veit ekki hvernig það
byrjaði, hafði gaman af ljóðum og
las mikið, las fyrir mömmu, hún
var góður hlustandi. Ég gat líka
hermt dálítið eftir í þá daga; sér-
staklega naði ég prestunum úr út-
varpinu nokkuð vel. Mamma hló
að mér og það þótti mér gott. Ég
gerðist kennari í Súðavík. Þá var
ég 17 ára. Ég ætlaði sðan í kenn-
araskólann, því ég hafði lesið við-
tal við Harald Björnsson, en hann
var kennari og leikari. Auðvitað
kom ekki til greina í þá daga að
hafa það að fullri atvinnu að vera
leikari. Hugsa sér muninn í dag að
geta haft atvinnu af hobbíinu ...!
Og fórstu í kennaraskólann?
Nei, ég fór nú reyndar aldrei i
þann skóla, en ég fór suður og fékk
vinnu á eyrinni og við hitt og
þetta, svona þar til ég loks fékk
fast starf í Landsbankanum og
komst í Leiklistarskóla Lárusar
Pálssonar. Mitt fyrsta hutverk
fékk ég hjá Leikfélagi Reykjavík-
ur 1947.
Það var ekki óalgent að leikarar
væru líka bankamenn á þessum
árum.
Nei, nei, hjá LR voru fleiri
bankamenn starfandi sem leikar-
ar á kvöldin, Brynjolfur, Indriði
Waage, Jón Leós og Valur Gisla-
son var líka lengi bankamaður.
Það var mikil spenna i leiklist-
arlífinu á þessum árum enda Þjóð-
leikhúsið i burðarliðnum. Þegar
það hóf starfsemi sina fékk ég að
vera með, lék til dæmis i öllum
þremur „opnunarsýningunum" og
fékk tvisvar stutt frí frá bankan-
um til að æfa þar. Það var æft á
daginn og leikið flest kvöld vik-
unnar.
Munaði ekki minnstu að Leikfé-
lagið leggði upp laupana þegar
Þjóðleikhúsið tók til starfa?
Jú, en sem betur fer gerðist það
nú ekki. En 14 helstu leikarar LR
réðust til Þjóðleikhússins og
margir töldu örlög Leikfélagsins
ráðin. Nú er Borgarleikhúsið að
rísa af grunni svo við getum glaðst
yfir því að LR hélt lífi og heilsu.
Og þú varst um kjurt í gömlu
Iðnó?
Já. Ég var áfram í bankanum og
svo æfðum við á kvöldin það er að
ÖLL ALMENN FERÐAÞJÓNUSTA Amsterdam
flug og gisting
FERÐASKRIFSTOFA LAUGAVEGI 66 SÍMI 28633 Verðfrá kr. 13-100
Höfóar til
.fólks íöllum
starfsgreinum!
Nýbýlavegi 2 - Kópavogi - Simi 42600 ib
Verö til atvinnubif.stj. 608.670.
Sérstakur afsl. af árg. ’82 109.570.
499.100
6cyl. - 225 cu. in. - Sjálfskiptur - Aflstýri
Aflhemlar- Styrkt fjödrun - Styrktirdemparar
Electronisk kveikja
JÖFUR
HF
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. ÁGÚST 1983
71
Morgunblaðid/Emilía.
segja þegar ekki var leikið. Eg
lenti fljótlega í stjórn LR og var
þar ritari í átta ár, varaformaður
í tvö og formaður í 15 ár. Þetta er
aldarfjórðungur; drottinn minn!,
segir Steindór og andvarpar.
— Það var mikill og góður skóli
finnst mér nú að fá tækifæri til að
vinna með öllum þessum merku
leikhúsmönnum, Lárusi Pálssyni,
Indriða Waage, Haraldi Björns-
syni, Amdísi Björnsdóttur, Reg-
ínu Þórðardóttur, Helgu Valtýs-
dóttur, Ingu Þórðardóttur, Lárusi
Ingólfssyni, Lárusi Sigurbjörns-
syni, Gunnari R. Hansen, Brynj-
ólfi Jóhannessyni, Auróru Hall-
dórsdóttur, Alfreð Andréssyni,
Nínu Sveins, Gesti Pálssyni svo ég
nefni aðeins þá sem ekki eru leng-
ur hér á meðal okkar.
Og svo vannstu hjá sjónvarpinu.
Ég var dagskrárstjóri Lista- og
skemmtideildar fyrstu árin. 1964
var í fyrsta skipti fastráðinn hóp-
ur Ieikara hjá LR og smátt og
smátt færðist starfið í það form
sem í atvinnuieikhúsum tíðkast,
æft á daginn og leikið a kvöldin.
Þá var ég deildarstjóri í Seðla-
bankanum. 1965 hafði ég æft stórt
hlutverk í „Sjóleiðin til Bagdad“
eftir Jökul, hússkáld leikfélagsins,
og notaður var matartíminn og
tíminn eftir lokun bankans til æf-
inga. Svo kom upp sú hugmynd að
fá ársfrí frá bankanum en áður en
það var fengið, fékk ég „tilboð" um
þetta starf við sjónvarpið. Þar átti
ég að byrja svona smátt og smátt
eins og sagt var. Ég greip þetta og
allt í einu var ég hættur að vera
bankamaður eftir 19 ár og var orð-
inn „prófessjónal" leikari og verð-
andi sjónvarpsmaður.
Saknaðir þú ekki bankastarfs-
ins?
Það trúir mér kannski enginn
þegar ég segi að það hafi verið
skemmtilegt að vinna í bankanum.
Þar var mikið af góðu fólki.
Það hefur verið gaman að vinna
við sjónvarpið á fyrstu árum þess.
Sem svar við þessu seildist
Steindór í allsérstakt og grínakt-
ugt blað sem kom út á 10 ára af-
mæli sjónvarpsins ... Þú finnur
held ég bara svar við þessu hérna,
segir hann og bendir á klausu sem
ber yfirskriftina, „Of seint að reka
mig“. Þar segir m.a. „ ... é g var
starfsmaður sjónvarpsins u.þ.b.
eitt þúsund daga, kannski eitt þús-
und og einn og þessi 1001 nótt og
dagur var hreint ævintýri eins og
sögurnar frægu. Það var örugg-
lega gæfa sjónvarpsins hve ungir
starfskraftar réðust þangað í upp-
hafi og þeir fáu sem ekki gátu tal-
ist ungir að árum voru ungir í
anda. Ekki vantaði hrakspárnar,
en enginn lét þær á sig fá. Þegar
við Emil (Björnsson) komum að
stofnuninni hafði verið ákveðið
það verð sem við máttum greiða
fyrir erl. dagskrárefni. Það ku
hafa verið ákveðið að setja slíkan
taxta að ráðum írska sjónvarps-
ins. Við höfðum ekki telelx þá og
ekki mátti nota símann milli
landa. Byrjað var að skrifa bréf og
leita fyrir sér víða um heim, en
undirtektirnar voru ekki uppörv-
andi. Það reyndi oft fjandi mikið á
taugarnar hve erfitt var að fá
frambærilegt efni fyrir þennan
skítaprís. Þegar sýnishorn bárust
vorum við spenntir að skoða. Oft
fór ég beint úr Iðnó og upp í sjón-
varp og skoðaði filmur fram undir
morgun ... ekkert nema von-
brigði, allt nauðaómerkilegt.
Og nú minnist ég fyrstu reisu
minnar til London til efniskaupa
vorið ’66. Tíminn var orðinn
naumur, ákveðið var þá að byrja
sjónvarp í ágúst og ekkert efni
hafði verið ákveðið af útvarpsráði.
Hjá vinum okkar í Osló fékk ég að
nota telex og gat pantað viðtöl og
efnisskoðun í London hjá mörgum
fyrirtækjum, oft mörgum á dag.
Til London hélt ég hlaðinn ráð-
leggingum og fyrirbænum, en líka
með þá ferlegustu matareitrun og
magapínu sem ég hef fengið á
ævinni. En ég varð nauðugur vilj-
ugur að fara á alla staðina og
skoða og semja og prútta. 1 hverju
fyrirtæki þurfti ég fyrst af öllu að
komast að því, á sem minnst áber-
andi hátt, hvar salernið var. Ég
var með töluverðan hita og áreið-
anlega landi og þjóð til stór-
skammar. Ég kom heim með
nokkuð af dgskrárefni, meðal ann-
ars „Dýrlinginn" fræga. Útvarps-
ráð velti þessari „seríu“ lengi fyrir
sér, þótti hún nokkuð „töff“. það
sem þeir vissu aldrei var að ég
hafði þá þegar orðið að festa kaup
á 39 þáttum hjá Kaufmann (sölu-
stjóri hjá ITC) bara til að komast
sem fyrst á klósettið.
Það var komið kvöld og með
kvöldinu kom rigningin, sem þetta
sumar verður frægt fyrir í annál-
um. Steindór fylgdi mér til dyra
og þar sem við stóðum í forstof-
unni og kvöddumst, læddust inn
um bréfalúguna skattseðlar heim-
ilisfólksins og ég var ekki seinn á
mér að segja, bless. — ai.
lllllllPanasonic
sssvs//s///s/f//wí ittHitnm i < < t i i *i m
ÍMfawW UNVNMMlwNl.léirfuN
Panasonk. p ) ■ c n *
Vktec C*w«« tteconíer NV-333
OuwW 0
m ‘ '
, «
mmt *-
« w « mm-'Vtx
Panasonic nv-333
Nýtt tœki á betra veröi meö f leiri möguleikum
Hér eru nokkrir góðir punktar:
• Quarts stýrður beindrifinn mótor.
• Quarts klukka.
• Myndskerpustilling. Nýtt.
• 14 daga upptökuminni.
• 8 stöðvaminni.
• Skyndi tímaupptaka OTR frá 30-120 mín. Nýtt.
• Fín editering (Tengir saman truflanalaust nýtt og gamalt efni).
Sjálfvirk fínstilling á móttakara.
Góð kyrrmynd.
Myndleitari. Hraðspólun með mynd, afturábak og áfram
Sjálfvirk bakspólun.
Rakaskynjari.
8 liða fjarstýring fáanleg.
§

aöe^
.. sté*:
KAUPFELAG
umBUÐIN HÉRAÐSBÚA
KAUPFÉLAG
HAFNFIRÐINGA
STRANDGÖTU 28
ð
ISAFIRÐI
JAPIS hf
BRAUTARHOLTI 2
MUSIKOG
MYNDIR
AKUREYRI SEYÐISFIRÐI/REYÐARFIRÐI VESTMANNAEYJUM
Djúpivogur: Kaupfélag Berufjarðar. Eskifjörður: Pöntunarfélagið. Tálknafjörður: Bjarnarbúð. Hella: Mosfell. Akranes: Studioval.
Borgarnes: Kaupfélagið. Hornafjörður: Radioþjónustan.
lllllllPanasonic