Morgunblaðið - 03.09.1983, Qupperneq 30

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. SEPTEMBER 1983
Spjallað um útvarp og sjónvarp
„BerrassaÖir leikendur
hlaupa um sviöiö“
- eftir Ólaf Ormsson
Viðtal Gunnars E. Kvarans
fréttamanns í útvarpi síðastliðið
laugardagskvöld, 27. ágúst, við
tvo verkstjóra hjá gullskips-
mönnum á Skeiðarársandi, var
þrungið spennu og eftirvæntingu
yfir miklum tíðindum. Verk-
stjórarnir voru ósköp hógværir
og vildu sem minnst iáta hafa
eftir sér, en fréttamaðurinn
sagði þannig frá að ljóst var að
hann var bæði óþolinmóður og
spenntur enda staddur á þeim
stað þar sem flakið af hollenska
skipinu Het Wapen van Amster-
dam ætti að vera djúpt í sandin-
um og kannski með verðmæti
innanborðs sem nægja til að
bæta verulega fjárhag ríkissjóðs
um ófyrirsjáanlega framtíð.
Þegar þetta er ritað er mikill
viðbúnaður hjá gullskips-
mönnum og síðustu fréttir
herma að þeir séu að komast
niður á þilfar skipsins og hafi
ekki tíma til að fá sér kaffi og
meðlæti. Rjómatertan bíður
betri tíma og flugeldasýning í
tilefni dagsins eins og vera ber.
Leiklistardeild Ríkisútvarps-
ins minnist þess að nú í haust
eru fimmtíu ár liðin frá fæðingu
Jökuls heitins Jakobssonar, rit-
höfundar, eins fremsta leikrita-
skálds okkar á þessari öld.
Fimmtudagskvöldið 25. ágúst
var flutt i útvarpi leikrit Jökuls
„Afmæli í kirkjugarðinum".
Leikstjóri Helgi Skúlason og
leikendur Þorsteinn ö. Steph-
ensen, Regína Þórðardóttir og
Rúrik Haraldsson. Tveir menn,
sem báðir heita Jón, eru við störf
í kirkjugarði. Þeim kemur frekar
illa saman, þræta meðal annars
um orðið hugsjón og eru ósam-
mála um flesta hluti. Þeir fá
ekki að vera í friði með sitt rifr-
ildi, fullorðin kona kemur i
kirkjugarðinn að vitja um leiði
manns síns. Hún segir hann
hafa verið félaga í Oddfellow-
reglunni, verið hrifinn af blóm-
um og sagt að blómin hefðu sál. í
þrjátíu ár kom þessi látni heið-
ursmaður aldrei of seint til
vinnu, nema einu sinni, að sögn
konunnar. Hann hafði safnað
frímerkjum og átti gott safn og í
herbergi hans er allt eins og þeg-
ar hann skildi við, brúnu skórnir
á sínum stað og þeir svörtu.
„Hann hefur þá eícki haft ilsig?“
spurði þá hinn Jón, sá latari.
Konan neitaði því og sagðist
sakna mannsins óskaplega.
Þannig er spjallað um stund í
kirkjugarðinum og konan segir
til nafns, hún heitir Jósefína.
Samtöl og uppbygging verks-
ins bera vitni þeirri frábæru
tækni sem Jökull hafði yfir að
ráða. Þessi stund í kirkjugarðin-
um varð svo ljóslifandi að ég sá
fyrir mér stað og stund. öll fara
þau frábærlega vel með sín hlut-
verk, Þorsteinn, Regína og Rúr-
ik. Leikritið var áður flutt í út-
varpi 1965 og 1966.
„Afmæli í kirkjugarðinum" er
annað leikritið í flokki útvarps-
leikrita eftir Jökul sem útvarpið
flytur nú þegar fimmtíu ár eru
liðin frá fæðingu hans og ég
hlakka til að fá að heyra fleiri
útvarpsleikrit Jökuls næstu
fimmtudagskvöld, tvö eða þrjú á
eftir að flytja.
Ögmundur Jónasson frétta-
maður, stjórnaði þætti í sjón-
varpi föstudagskvöldið 26. ágúst,
sem fjallaði um Afganistan.
Sýndar voru breskar og banda-
rískar fréttamyndir frá styrjöld-
inni í landinu. Vikulega koma
150—250 manns á sjúkrahús
vegna stríðsins og birtar voru
myndir af særðu fólki. Utanrík-
isráðherra leppstjórnar Rússa í
Kabúl, höfuðborg Afganistan,
vildi samt ekki viðurkenna að
stríð væri í landinu. Maðurinn
var ógæfulegur og minnir á ít-
alskan mafíuforingja.
Addul Assys, fulltrúi and-
spyrnuhreyfingarinnar gegn
leppstjórninni í Kabúl, sem kom
hingað til lands siðastliðið vor,
skýrði í þættinum frá hörmung-
um afgönsku þjóðarinnar. Fang-
elsi eru yfirfull og pyntingar
fara vaxandi. Skólafólk er neitt
til að nema rykfallnar skræður
Marx og Leníns og dómstólar og
lögregla vinna dag og nótt undir
handleiðslu sovéska innrásar-
liðsins.
Magnús Torfi Ólafsson og
Árni Bergmann sátu fyrir svör-
um um ástandið i landinu i dag.
Fátt í því spjalli var svo sem
minnisstætt og mest fór fyrir
endurtekningum á staðreyndum
um stríðið. Ritstjóri Þjóðviljans
var sérkennilega þögull og hlé-
drægur að þessu sinni. Mig
minnir að hann hafi einhvern
tímann kveðið fastar að orði.
Nína Björk Árnadóttir skáld
les þessa dagana í útvarpi þýð-
ingu sína á sögunni „Brosið ei-
lífa“ eftir Per Lagerkvist. Full-
snemmt er að fella nokkurn dóm
um þessa sögu, lesturinn er rétt
nýlega hafinn en mikill er dap-
urleikinn og svartnættið allsráð-
andi það sem af er. Sífellt er ver-
ið að víkja að dauðanum og
brostnum vonum. Þýðing Nínu
er greinilega mjög vönduð.
Kvikmynd Hugrennings sf.,
„Rokk í Reykjavik", frá árinu
1981 var á dagskrá sjónvarpsins
að loknum kvöldfréttum laugar-
daginn 26. ágúst. Búið er að sýna
þessa mynd í kvikmyndahúsum
borgarinnar af og til siðan hún
var frumsýnd og einnig hefur
hún verið sýnd úti á landsbyggð-
inni. Myndin á svo sem erindi í
sjónvarp þar sem hún gefur góða
mynd af óvenju mikilli grósku í
popptónlist hér á landi hin síðari
ár. Fyrstur kom fram á sviðið í
myndinni allsherjargoðinn á
Draghálsi, Sveinbjörn Beinteins-
son, og flutti nokkrar vísur eftir
sjálfan sig. Goðinn hefði gjarnan
mátt spila undir á gitar á meðan
á flutningi stóð. Það hefði gert
flutninginn áhrifameiri. Fjöl-
margar popphljómsveitir koma
fram í myndinni og einnig eru
viðtöl við nokkra hljómlistar-
menn og sumir þeirra eiga svo
erfitt með að tjá sig að ég efast
um að þeir geti sagt rétt til
nafns. Tónlistin er kraftmikil og
fyrir rokkóða æsku er þessi kvik-
mynd hvalreki.
“39 þrep“ heitir bresk bíómynd
frá 1935, gerð af stórsnillingnum
Alfred Hitchcock, sem sjónvarp-
ið sýndi eftir að rokkhljómsveit-
irnar höfðu gert mann hálf
heyrnarlausan um stund. Mynd-
in er gerð þegar Hitchcock var á
besta aldri og ímyndunaraflið
afar frjótt. Það er mikil spenna í
myndinni frá upphafi til enda.
Söguhetjan, sem er miðaldra
maður, snyrtilega klæddur, er á
ferð í járnbrautarlest og mjög
var um sig, þar sem lögreglu-
þjónar gera leit í lestinni að
njósnara. f útvarpi og blöðum er
gefin lýsing á eftirlýstum njósn-
ara og margt svipar með honum
Jökull Jakobsson
og söguhetjunni sem tekur að
fara huldu höfði. Hefst brátt
mikill eltingarleikur. Maðurinn
flýr undan lögreglunni þar sem
henni skýtur upp og hann kemst
á undraverðan hátt inn í ólíkleg-
ustu hús, er hrókur alls fagnaðar
meðan lögreglan æðir um með
sporhunda í næsta nágrenni.
Ekki er ástæða til að rekja sögu-
þráð frekar en þar kemur að því
að eltingarleikurinn éndar í
leikhúsi þar sem fjörugur kabar-
ett er á fjölunum og endirinn
kemur nokkuð á óvart.
Nýr framhaldsmyndaflokkur
frá Svíþjóð byrjaði í sjónvarpi
síðastliðið sunnudagskvöld
klukkan níu. Hann heitir
„Amma og himnafaðirinn" og er
í fjórum þáttum, gerður eftir
skáldsögunni „Farmor och vár
Herre" eftir Hjalmar Bergman
sem gerist á öldinni sem leið.
Kona á áttræðisaldri, sem gust-
að hefur af um ævina, lítur yfir
farinn veg og rifjar upp fortíðina
á eintali við himnaföðurinn.
Þátturinn hófst þannig að
gamla konan lá uppí rúmi og
spjallaði við himnaföðurinn.
„Mig langaði að sjá dýrðina sem
allir töluðu um.“ Ung kynnist
hún ungum manni að nafni Jón-
atan, sem býr í snotru einbýlis-
húsi. Sjálf er hún alþýðukona.
Hann er á svipuðum aldri og hún
og er hrifinn af stúlkunni. Hún
er í vist hjá Grundholm óðals-
bónda, þegar Jónatan biður
hennar. Húsbóndinn neitar að
sleppa henni og segir fjóra mán-
uði eftir að ráðningartíma. Síðar
vísar Grundholm henni á dyr.
Hann er argur og leiður út í allt
og alla. Jónatan er efnaður mað-
ur en í lok þessa fyrsta þáttar
talar hann þó um að bókhaldið
sé í óreiðu og skuldir fari vax-
andi. Það hefur engin áhrif á
hug stúlkunnar, hún ákveður að
taka bónorði Jónatans og þau
ganga í hjónaband. í miðri brúð-
kaupsveislu um miðnætti, þegar
flugeldum er skotið á loft, laum-
Nína Björk Árnadóttir
ast ungu hjónin úr veislunni.
Þannig endar fyrsti þáttur þessa
framhaldsmyndaflokks og ég
ætla að fylgjast með. Þessi fyrsti
þáttur lofar góðu um framhald-
ið.
Gerður Magnúsdóttir kennari
spjallaði um daginn og veginn í
útvarpsþætti mánudagskvöldið
29. ágúst. Hún ræddi um veðr-
áttuna í sumar og þá trú manna
að veðurfar breyttist oft til
batnaðar á höfuðdaginn sem var
29. ágúst. Einnig fjallaði hún um
dapurleikann í fréttum fjöl-
miðla, stöðugar fréttir af
hryðjuverkum, morðum og öðr-
um ofbeldisverkum. Að lokum
minntist hún á skólamál, fram-
haldsskólanám og breytingar
þar að lútandi og kollsteypuna
þegar grunnskólalögin voru sett.
Erindið var prýðilega vel samið
og áheyrilegt.
Danska sjónvarpskvikmyndin
„Þursabit", sem sýnd var í sjón-
varpi síðastliðið mánudagskvöld,
var hörmulega léleg. Erling Jep-
sen er höfundur handritsins,
sem fjallar um danskt millistétt-
arfólk og líferni þess og þar er
tilgangsleysið allsráðandi. Ber-
rassaðir leikendur hlaupa um
sviðið eins og svo oft áður í
dönskum sjónvarpsleikritum. Þó
svo að það kunni að vera gaman
að horfa á slíkt þá er það samt
lágmarkskrafa að einhver list-
ræn túlkun komi fram í verkinu.
Ég kom ekki auga á hana í þessu
verki.
Þátturinn um Rommel og
eyðimerkurhernað hans í Afríku
í síðari heimsstyrjöldinni, sem
var á dagskrá sjónvarpsins
þriðjudaginn 30. ágúst, var
ágætur og góð heimild um þenn-
an sókndjarfa þýska herfor-
ingja. Síðari þátturinn um
Rommel er á dagskrá í byrjun
september.
Undanfarnar helgar hefur
sjónvarpið sýnt margar ágætar
kvikmyndir, breskar, bandarísk-
ar og þýskar og vonandi að
framhald verði þar á.
Þær heita Petra Aðalheiður Omarsdóttir og Auður Berglind Ómarsdóttir og
þær efndu til hlutaveltu til ágóða fyrir ferðasjóð íbúanna i Hátúni 12 og
söfnuðu alls 380 kr. til sjóðsins.
Norður-Noregur:
Þerrir í sjö
daga í sumar
Osló, 2. september. AP.
ÞAi) GR ekki aðeins á því isa köldu
landi, sem mikið hefur rignt í sumar.
Frændur vorir Norðmenn hafa fengið
sinn skammt vel útilátinn, þ.e.a.s. þeir,
sem búa í Norður-Noregi.
„í Norður-Noregi hefur ekki rignt
í sjö daga,“ sagði í dagblaðinu Nord-
landsposten í Bodö nú fyrir nokkrum
dögum. Þá átti blaðið raunar við, að
það hefur rignt alla aðra daga i allt
sumar, júni, júlí og ágúst. Þetta er
votviörasamasta sumar á þessum
slóðum, sem sögur kunna frá að
greina. Fyrra metið var 1975 en þá
var þurrt í 16 daga.
I Suður-Noregi hefur hins vegar
viðrað á annan veg en þar er sumar-
ið það næstþurrasta í manna minn-
um. Úrkoman var aðeins 36% af því,
sem eðlilegt má teljast, og er það
aðeins sumarið 1976, sem var þerri-
samara.
Þessir krakkar efndu til hlutaveltu við Vesturberg í Breiðholtshverfi fyrir
nokkru, til ágóða fyrir Styrktarfélag lamaðra og fatlaðra. Krakkarnir heita:
Sigurrós Grétarsdóttir, Jónatan Grétarsson og Anna Bjarnadóttir og söfnuðu
þau 190 krónum til styrktarfélagsins.