Morgunblaðið - 06.09.1983, Blaðsíða 40

Veist þú um einhverja
góða frett?
H
ringdu þá í 10100

fK
juglýsinga-
síminn er 2 24 80
ÞRIÐJUDAGUR 6. SEPTEMBER 1983
Kristinn Guðbrandsson með jirn úr flakinu i Skeiðarirsandi, öryggisventil út gufuvél og jirn úr skrokk
skipsins.
Gullskipsmenn ætla að
halda ótrauðir áfram
Gullskipsmenn hafa ikveðið að
halda áfram leitinni að Het Wapen
van Amsterdam næsta vor þrátt
fyrir óvænta niðurstöðu starfs
þeirra í sumar er í Ijós kom að
togari úr járni reyndist vera í sand-
inum en ekki Het Wapen. Jafn-
framt hafa leitarmenn ákveðið að
láta búðirnar á sandinum standa í
vetur, en þeir hafa nú frestað því
að losa stálþilið og flytja af sandin-
um. Skipafornleifafræðingur frá
Scheepvaart Museum í Amster-
dam, Gys van Gortel, kafaði í gær
niður á flakið innan þilsins og
komst að sömu niðurstöðu og ieit-
armenn þótt þeir hefðu ekki litið
flakið berum augum. Kvað van
Gortel Ijóst að um togara úr járni
væri að ræða, líklega frá því um
síðustu aldamót, en flakið kvað
hann vera mikið skemmt. Van
Gortel kafaði niður á 8,5 m dýpi
niður á þilfar skipsins og tók upp
með sér sýnishorn af járni úr skip-
inu. Kvað van Gortel Ijóst að vél
skipsins væri gufuvél.
Tvær ástæður eru fyrir því að
þilið á sandinum verður ekki
tekið upp að sinni. Hugsanlega
verður flakið innan þilsins kann-
að betur, en einnig er talið auð-
veldara að ná upp þilinu aftur
með því að fylla rammann aftur
af sandi. Auðveldast er að láta
vindinn gera það í vetur og taka
þilið þá upp næsta vor um svipað
leyti og leitarmenn hefja leit að
nýju á sandinum.
Kristinn Guðbrandsson kvað
leitarmenn hafa ákveðið að
smíða í vetur farartæki til leitar
næsta vor, en það farartæki yrði
að vera búið eiginleikum bíls,
flugvélar og báts, eins konar
svifnökkva, sem þó væri ekki of
háður vindi. Þá kvað Kristinn
leitarmenn hafa ákveðið að
kanna möguleika á samvinnu við
aðila hérlendis sem hefðu að
undanförnu verið að þróa upp
leitartækni við sérstæðar að-
stæður og nefndi hann árangur
Helga Björnssonar og félaga á
Grænlandsjökli.
Eins og fram hefur komið
byggðu leitarmenn framkvæmd-
ir í sumar á vísindalegum niður-
stöðum og miklum líkum, ald-
ursgreiningu á tré í Svíþjóð og
greiningu á tjöru í Hollandi. C-
14 greiningaraðferðin á tré
byggist á höggnum við sem er
hættur að vaxa og ákveðin frá-
vik geta verið á niðurstöðum, en
mat sérfræðinga var sú að viður-
inn væri frá miðri 17. öld, þótt
mun erfiðara sé að aldursgreina
ungan við en gamlan frá því
fyrir 1400. Niðurstöður þekkts
rannsóknaraðila í Hollandi voru
þær að tjaran sem fannst í flak-
inu í þéttingu timburs hafi verið
frá því fyrir aldamótin 1700.
Gullskipsmenn stefna að því
að ganga frá á sandinum á
næstu dögum og koma sér síðan
til byggða þar til vorar á ný.
Sjá nánar á mióopnu.
Álviðræðurnar
hefjast í dag
VIÐRÆÐUR íslenskra stjórnvalda
og fulltrúa Alusuisse, sem hefjast
áttu í Ziirich í gærdag var frestað
þar til seinnipartinn í dag, að sögn
Ragnars S. Halldórssonar, forstjóra
íslenska álfélagsins.
Gert er ráð fyrir, að samninga-
nefndir aðila hittist seinnipartinn
í dag, og síðan verði haldið áfram
á miðvikudag, ef þurfa þykir.
Hluti islensku sendinefndarinn-
ar kom við í Osló á leið sinni til
Sviss, þar sem íslendingarnir
hittu fulltrúa Elkem-samsteyp-
unnar, sem er eignaraðili á móti
íslenska ríkinu í íslenska járn-
blendifélaginu. Árni Þ. Árnason,
skrifstofustjóri í iðnaðarráðu-
neytinu, sagði í samtali við Mbl.,
að á fundinum með fulltrúum
Elkem hefði verið rætt almennt
um reksturinn á Grundartanga,
en ekki hefðu verið teknar neinar
ákvarðanir umn breytingar á hon-
Eyjatogarar
með fullfermi
Þrír bátar á spærlingsveiðum
VeHtmannaeyjar, 5. september.
BERGEY, hinn nýi skuttogari Vestmanneyinga, sem áður hét Lárus
Sveinsson og var nýlega keyptur hingað frá Olafsvík, kom til heimahafnar
úr sinni fyrstu veiðiferð í gær. Skipið var með fullfermi, 135 tonn, eftir
viku veiðiferð. Skipstjóri á Bergey er Sverrir Gunnlaugsson.
Nú eru fimm skuttogarar gerð-
ir hér út frá Vestmannaeyjum og
hafa þeir fært góðan afla á land
að undanförnu. í síðustu viku
landaði Breki 208 tonnum, Vest-
manney 120 tonnum og SindH
130 tonnum. Vegna þessa mikla
afla hefur orðið að grípa til þess
ráðs að senda Klakk í söluferð til
Þýskalands og á hann söludag i
næstu viku. Skipið hefur aflað
mjög vel síðustu daga og var
komið með fullfermi, um 200
tonn, eftir 8 daga á veiðum.
Klakkur varð því að koma inn í
dag og landa elsta fiskinum, 50
tonnum, en heldur síðan áfram
veiðum í 4 daga áður en siglt
verður.
Nokkur áhugi er hjá útgerðar-
mönnum hér á spærlingsveiðum
og hafa 3 bátar þegar hafið veið-
ar og fleiri bátar munu bætast í
hópinn á næstunni. Huginn land-
aði 75 tonnum eftir 2 daga á veið-
um og í dag er Bergur að landa
80 tonnum. Spærlingurinn fer til
bræðslu en verðlagsráð hefur
enn ekki ákveðið verð á spærl-
ingi. Lóðað hefur á mikið magn
af spærlingi út af suðurströnd-
inni, en ekki eru sjómenn mjög
ánægðir með afrakstur þessara
fyrstu veiðiferða, en vonast er til
að úr rætist.
Afli togaranna er blandaður,
mest ufsi og karfi og fékkst hann
víða fyrir sunnan land. hkj
SH lækkar ekki verð
á frystum fiskflökum
„EFTIR ÍTARLEGA umræðu á stjórnarfundi Solumiðstöðvar hraðfrysti-
húsanna síðastliðinn föstudag, þar sem Þorsteinn Gíslason, forstjóri
Coldwater, var meðal annars staddur, varð niðurstaðan sú, að lækka ekki
verð á 5 pundapakkningum eins og mál standa nú. Þessi ákvörðun er tekin
þrátt fyrir það að fyrirtæki Sambandsins í Bandaríkjunum, Iceland Sea-
food Corporation, hafi lækkað verð sitt fyrir skömmu,“ sagði Guðmundur
H. Garðarsson, blaðafulltrúi SH, í samtali við Morgunblaðið.
„Það er mat manna að láta enn
frekar reyna á það hvort verð
okkar geti ekki haldist og ekki
verði um samdrátt í sölu vegna
þess,“ sagði Guðmundur. Er Guð-
mundur var inntur eftir því hvort
á fundinum hefði verið rætt um
að hætta að selja frystan fisk
fyrir Færeyinga, sagði hann, að
ekkert hefði verið rætt um breytt
fyrirkomulag á samstarfi Færey-
inga og Coldwater. Aðspurður
sagði hann, að undanfarin ár
hefði Coldwater greitt framleið-
endum fyrir fiskinn svo til við
móttöku, en síðustu vikurnar
hefði greiðslum seinkað nokkuð á
hluta afskipana. Þá mætti geta
þess, að í síðustu viku hefði ms.
Hofsjökull haldið utan til Banda-
ríkjanna með um 4.000 lestir af
frystum fiski og ms. Stuðlafoss
væri nú að lesta frystan fisk á
Austurlandi.
Að lokum gat Guðmundur þess,
að ekki hefði náðst samkomulag
við Sovétmenn um kaup á viðbót-
armagni af frystum fiski á þessu
ári. Vonir stæðu hins vegar til að
viðræður um sölu fisks á næsta
ári gætu hafizt í byrjun nóvem-
ber.
Rannsóknir á jurta-
lífi í Surtsey:
20 tegundir
hafa numið land
á 20 árum
FYLGZT hefur verið meó gróðri í
Surtsey allt frá því er fyrstu æðri
plönturnar tóku að vaxa þar árið
1965, og er dr. Sturla Friðriksson
nýkominn þaðan úr könnunar-
leiðangri. Hann sagði að í 20 ára
sögu eyjunnar hefðu fundizt um
20 tegundir æðri plantna. Fjöru-
arfi er nú orðinn allútbreiddur
um austurhluta hraunsins á
eynni. Dr. Sturla sagði, að telja
mætti markvert, að víða væri að
myndast samfélag melgresis og
fjöruarfa og kvað hann fróðlegt
að sjá, hvernig sandurinn fyki að
þessum plöntum og myndaði
smám saman sandhóla. Þarna er
unnt að skoða þessa þróun frá
byrjun.
Á Surtsey hefur verið hægt
að kanna, hvernig plöntur ber-
ast til afskekktra eyja, hvernig
landnám plantna á sér stað og
hvernig plöntur breiðast út og
hvernig þær mynda samfélög.
Einnig kvað dr. Sturla Frið-
riksson fróðlegt að fylgjast þar
með samspili plantna og dýra.
Sýnt hefur verið fram á hvern-
ig fuglar bera fræ til Surtseyj-
ar og hvernig þeir nýta plöntur
sem hreiðurstæði og skjól fyrir
unga, og hvernig þeir um leið
dreifa áburði á þessar plöntur.