Morgunblaðið - 01.11.1983, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. NÓVEMBER 1983
væntanlega þáttöku i þessum
keppnum. Að mörgu var að hyggja
og þegar leitað var til áhafnarinn-
ar lögðust allir á eitt í samskotum
til kaupa á boltum, búningum og
skóm. Ahuginn var með eindæm-
um og hver frístund notuð til æf-
inga. Árangurinn lét heldur ekki á
sér standa og ein keppnin eftir
aðra vannst með glæsibrag. Jón á
ellefu var líka fyrirliði okkar og
foringi og áhugi hans og metnaður
virkaði sem segull á okkur hina.
Það ríkti iíka mikil gleði og ekki
laust við þó nokkurt stolt í röðum
okkar, þegar farandbikar Kaup-
mannahafnarkeppninnar vannst
til eignar 1953 ásamt veglegum
veggskildi úr silfri. Auðvitað féll
það í hlut timburmannsins að
smíða skáp til geymslu þessara
muna sem varðveittir voru í reyk-
salnum á Gullfossi. Og útfrá þess-
um kjarna knattspyrnuliðsins
spratt líka mjög skemmtilegt og
samheldið félagsstarf, sem margir
minnast enn í dag.
Árið 1954 axlaði Jón sjópokann
og hélt í land. Gerðist hann þá
aftur starfsmaður Landssmiðj-
unnar, sem þá var að hefja smíði
fimm 45 lesta báta við Fúlutjörn.
Voru bátar þessir smíðaðir á
bersvæði og má nærri geta að
næðingssamt hefur þar verið I
norðanáttinni og kalsamt á vetr-
um. Við slíkar aðstæður hafa ís-
lenskir skipasmiðir lengstum
þurft að starfa og láta sér lynda.
Þegar þessum þætti í smíði fiski-
skipa lauk réðst Jón til skipa-
smíðaskoðunar ríkisins, og starf-
aði þar sem skipaeftirlitsmaður
um þriggja ára skeið. Hóf hann
sjálfstæðan atvinnurekstur eins
og hugur hans hafði alltaf stefnt
að og vann að endurbótum og við-
gerðum á fiskiskipum bæði hér I
Reykjavík og nágrenni. En hugur
hans stefndi að hærra marki. Að
koma sér upp eigin skipasmíða-
stöð. Þótti þá mörgum sem boginn
væri spenntur helst til hátt, en
ákveðni Jóns og bjartsýni samfara
þrautseigju og ódrepandi dugnaði
auðnaðist honum að ná settu
marki. Vinnudagurinn var bæði
langur og strangur og helgar
skiptu hann engu máli. Og 1969
tekur Bátastöð hans til starfa.
Jafnframt því að reisa verkstæð-
ishús, afla sér véla og verkfæra,
kom hann upp dráttarbraut og
görðum til hliðarfærslu báta.
Þarna smíðaði hann ásamt starfs-
mönnum sínum tvo 20 lesta báta
sem hann teiknaði sjálfur og
fjölda minni báta bæði til fisk-
veiða og skemmtisiglinga. Sigling-
ar skipuðu ávallt mikinn sess I
huga Jóns og ekkert sá hann feg-
urra en skip og báta svífa seglum
þöndum um sundin blá. Hann
smíðaði líka seglskútu fyrir sig og
fjölskyldu sína, en alltof lítill tími
gafst aflögu til að sinna því hugð-
arefni. Um þessar mundir vann
hann að smíði 12 lesta fiskibáts
fyrir eigin reikning. Smíðinni mið-
aði vel áfram og að mati fag-
manna, að mér er tjáð, lofaði
verkið meistarann. Handbragð
vandvirks og góðs skipasmiðs.
í marsmánuði 1955 gekk Jón að
eiga eftirlifandi konu sína, Þóru
Pétursdóttur, ættaða úr Svarfað-
ardal. Reistu þau heimili í fyrstu
að Fjölnisvegi 8, er foreldrar Jóns
áttu. Er mér bæði ljúft og skylt að
þakka þeirri fjölskyldu allri ljúf-
mennsku og vinargreiða frá sam-
vistardögum okkar Jóns. En eldri
bræður hans, Pétur prófessor f
Kaupmannahöfn, og Guðmund
skipasmið, sem einnig var skipsfé-
lagi um skeið, tel ég enn í dag til
minna góðu vina. Um 1960 fluttu
Þóra og Jón inn í eigin ibúð að
Sólheimum 10 þar sem þau hafa
búið síðan. Vistlegt heimili og fag-
urt. Einn var þó húsmunurinn
öðrum fegri, sönn völundarsmíð.
Stórt og fagurt skrifborð, sem Jón
hafði smíðað á námsárunum í
Kaupmannahöfn. Hann var þá á
námskeiði á Polyteknisk Institut
ásamt meisturum í ýmsum smíða-
greinum. Þeir fengu að velja og
ráða verkefnum þeim, er þeir áttu
að smíða. Og Jón lét sig ekkert
muna um að skreppa um stund frá
skútugerð að skrifborðssmfði. Það
eitt sýnir sköpunargáfu hans í
iðninni samfara lagni og lipurð við
hverskonar tangir og tól, hefla og
sagir.
Þóra og Jón eignuðust tvo
drengi, Agnar Jónas, sem lengst-
um hefur starfað með föður sínum
í Bátastöðinni, og Pétur. Hinir
bestu og efnilegustu piltar er
stunda nú báðir nám í Fjölbrauta-
skóla. Megi Guðs blessun vera
þeim leiðarljós og styrkur í sárum
söknuði.
Að leiðarlokum er margs að
minnast og margt að þakka. Jón á
ellefu var sannur vinur, hjálpsam-
ur hvenær sem til hans var leitað
og taldi aldrei eftir sér mörg spor
og mikla fyrirhöfn. Eigingirni var
honum fjarstætt hugtak, hvort
heldur í leik eða starfi.
Hann var glettinn og gaman-
samur að eðlisfari og kímnigáfu
átti hann í ríkum mæli.
Að leiðarlokum er samfylgdin
og vináttan þökkuð heilshugar.
„Flýt þér, vinur, í fegri heim,
krjúptu að fótum friðarboðans
og fljúgðu á vængjum morgunroðans
meira að starfa Guðs um geim.“
(J. Hallgrímsson)
Hannes Þ. Ilafstein
f dag kveðjum við vin okkar og
siglingafélaga Jón ö. Jónasson
skipasmið, sem í okkar hópi var
oftast nefndur Jón á 11. Sá sem
þessar línur ritar kynntist Jóni
fyrir rúmum 8 árum þegar þurfti
að leita ráða hjá fagmanni varð-
andi nýsmíðar á seglbátum.
Hvorki þá né síðar var komið í
tóma smiðju hjá Jóni, fór hann þá
á kostum enda fjárska mælskur og
orðheppinn.
Jón lærði skipasmíðar í Skipa-
smíðastöð Reykjavíkur eða Báta-
stöðinni svokölluðu, síðan stund-
aði hann framhaldsnám í Kaup-
mannahöfn og vann hjá Williem
Rienech þar sem áhersla var lögð
á smíði vandaðra skemmtibáta.
Jón fékk snemma mikinn áhuga
á lystibátum og í stríðsbyrjun
hófu 4 ungir skipasmiðir smíði
„Kappians", 20 feta skútu. Jón og
Kjartan heitinn Einarsson áttu
þennan bát en auk þeirra önnuð-
ust smíðina Hjálmar Árnason og
Karl Einarsson i Bátanausti. Þá
smíðaði Jón „Blæsvöluna", 25 feta
skútu, 1971 og „Fortunu“, 28 feta
skútu, sem sjósett var 1976. f
bátastöðinni við Gelgjutanga
smíðaði Jón ásamt mönnum sín-
um fjölda smærri fiskibáta, sem
flestir voru teiknaðir af honum
sjálfum auk þess sem vitað er, að
hann hafi hannað báta sem fram-
leiddir voru um hríð í Svíþjóð. Því
miður entist Jóni ekki aldur til að
ljúka smíði 36 feta fiskiskútu
sinnar, sem hann hafði haft á
teikniborðinu í 10 ár en hóf smíði
á fyrir tveimur árum.
Jón hélt sig við ákveðna hefð í
iðninni og með sinni einstöku
kímni lýsti hann ávallt andstöðu
sinni við smíði báta úr trefjagleri
eða krossviði. Um trefjaglersbát-
ana sagði Jón oft í gamni, að fiski-
mennirnir sem réru á þeim, gerðu
sér ekki grein fyrir því, að þorsk-
urinn sæi þá i gegn um plastið og
til þess að undirstrika andstöðu
sína við þessar nýju ópersónulegu
fleytur lét Jón hengja upp kop-
arslegið skilti á kaffistofu báta-
stöðvar sinnar og þar stóð: „Hefði
guð ætlast til þess að við smíðuð-
um báta úr krossviði hefði hann
látið vaxa krossviðarskóg."
Með Jóni er genginn einn af
þessum skipasmiðum af gamla
skólanum með bjargfasta sann-
færingu sem ekkert fékk bifað.
Plankabyggt úr kjörviði skyldi
það vera.
Blessun fylgi minningu Jóns ö.
Jónassonar. Siglingamenn senda
aðstandendum hans samúðar-
kveðjur.
Ari Bergmann Einarsson
Þegar mér barst fregnin um lát
vinar míns, Jóns, brutust fram í
huga mér ljúfar endurminningar
um góðan vin og starfsfélaga. Við
höfðum starfað lengi saman við
iðn okkar, skipasmíði, og var sama
að hverju hann gekk hvað snertir
dugnað og verkhyggni.
Jón var að upplagi mikill hag-
leiksmaður og var því eftirsóttur í
öll hin vandasömustu verk. Hann
var mjög snjall teiknari og vann
að ótal verkefnum, sem ekki voru
á allra færi.
Ég kynntist Jóni þegar hann hóf
iðnnám hjá Magnúsi Guðmunds-
syni, skipasmíðameistara.
Árið 1967 hófum við endurbygg-
ingu á vélskipinu Fjalar á Eyrar-
bakka og komu þar vel fram hæfi-
leikar Jóns í iðninni. Þótti mér og
gaman að vera kominn á æsku-
stöðvarnar í þessum erindagjörð-
um, en ég er fæddur og uppalinn á
Eyrarbakka.
Ungur að árum lagði Jón stund
á knattspyrnu. Naut hann sín þar
vel og komst í röð fremstu
knattspyrnumanna okkar Islend-
inga á sínum tíma.
Jón var ágætur félagi og áttum
við oft góðar og ánægjulegar sam-
verustundir, bæði við störf og
einnig á góðra vina fundum. Gat
hann verið sérstaklega skemmti-
legur og hrókur alls fagnaðar við
slík tækifæri.
Jón kvæntist eftirlifandi konu
sinni, Þóru Pétursdóttur. Bjó hún
manni sínum fallegt og smekklegt
heimili. Þau eignuðust tvo syni,
Agnar Jónsson, 27 ára skipasmið,
og Pétur Jónsson, nemanda.
Ég færi ekkju Jóns og fjölskyldu
hans mínar innilegustu samúð-
arkveðjur.
Árni Ögmundsson
Kveðja frá KR
Jón Örn Jónasson, skipasmiður,
var fæddur 25. febrúar 1923 og var
því rúmlega sextugur að aldri er
hann lést þann 19. október sl. For-
eldrar hans voru hjónin Margrét
Guðmundsdóttir frá Miðfelli í
Þingvallasveit og Jónas H. Guð-
mundsson skipasmiður, sem starf-
aði í fjölda ára hjá Magnúsi Guð-
mundssyni í Skipasmíðastöð
Reykjavíkur. I þessari skipa-
smíðastöð lærði Jón heitinn iðn
sína og lauk námi árið 1944.
Foreldrar Jóns bjuggu öll sín
búskaparár í Vesturbænum, fyrst
á Stýrimannastíg 7, en fluttu síðar
í eigið hús að Framnesvegi 11. Jón
var í æsku kenndur við þetta hús-
næði, til aðgreiningar frá öðrum
Jónum í nágrenninu, og á meðal
kunningja hélst þetta auknefni,
Jón á ellefu, við hann alla æfi.
Þar sem Jón var fæddur og upp-
alinn í Vesturbænum var hann um
leið KR-ingur, eins og allir strák-
arnir f hverfinu. í æsku Jóns var
borgin lítil. Nóg athafnasvæði var
fyrir æskuna; túnin, melarnir og
ýmis önnur auð svæði, þar sem
hægt var að leika sér, hvort heldur
var með bolta eða á annan hátt.
Þessi ágæta aðstaða var óspart
notuð og kannski stundum í óþökk
landeigendanna. Knattspyrnan
var þarna allsráðandi frá morgni
til kvölds.
Jón hóf knattspyrnuiðkun í KR
árið 1934. Fyrst í 4. aldursflokki
sem þá var nýstofnaður. Árið eftir
var Jón kominn í 3. aldursflokk og
farinn að taka þátt í knattspyrnu-
mótum, sem þá fóru fram á vegum
KRR. Þetta fyrsta knattspyrnuár
lofaði góðu. I KR-blaðinu frá þess-
um tíma er þess getið að flokkur-
inn hafi leikið 11 leiki, sigrað í 9
þeirra og gert 2 jafntefli. Áfram
var haldið og er Jón hafði aldur til
færðist hann upp í 2. aldursflokk,
sem á þessum tíma var mjög
sterkur og samstæður. Með 2. ald-
ursflokki fór Jón í keppnisför til
Færeyja sumarið 1939. Ferðin,
sem þótti takast prýðilega, er lík-
lega fyrsta utanför íslensks ungl-
inaflokks í knattspyrnu.
Árið 1940 var Jón kominn í 1.
flokk knattspyrnumanna og urðu
þeir sigurvegarar í landsmótinu.
Flokkurinn tapaði engum leik.
Skoraði 12 mörk, en fékk ekkert
mark á sig. Það sýnir hve góður
knattspyrnumaður Jón var, að ár-
ið 1941 var hann orðinn fastur
leikmaður í meistaraflokki og
varð hann Islandsmeistari með
KR þetta sumar. Árið 1944 varð
hann Reykjavíkurmeistari og það
sama ár þjálfaði hann 4. aldurs-
flokk. Hann tok þátt í keppninni
um „Waltersbikarinn", sem var
haustmót knattspyrnufélaganna.
Hann lék í þessu móti frá 1940 til
1946 að báðum árum meðtöldum.
KR vann þennan veglega bikar til
eignar haustið 1948 og hafði þá
unnið hann fimm sinnum frá ár-
inu 1939.
Árið 1946 var Jón valinn í úr-
valslið Reykjavíkurfélaganna, sem
boðið var í keppnisferð til Eng-
lands. Árangur knattspyrumann-
anna í ferðinni var ekki sérlega
góður, bæði vegna ónógrar samæf-
ingar og svo var undirbúningurinn
allt of skammur.
Á þessum tíma var Jón tví-
mælalaust einn af bestu knatt-
spyrnumönnum landsins. Hann
var valinn í fyrsta íslenska lands-
liðið, sem lék við Dani á Melavell-
inum árið 1946. Jón var því fyrsti
KR-ingurinn, sem valinn var I
landslið íslands I knattspyrnu.
Auk þess að taka virkan þátt í
knattspyrnunni, bæði keppni, æf-
ingum og ferðalögum hér heima
og erlendis, tók Jón mikinn þátt í
félagsstarfinu sjálfu. Hann var í
fjögur ár í stjórn Knattspyrnu-
nefndar KR, sem var undanfari
knattspyrnudeildar félagsins, sem
stofnuð var 1948. Það var mikið
39
starfað í knattspyrnunefndinni,
sem sá um framkvæmd knatt-
spyrnumótanna, æfingar og allt
þar að lútandi, en aðalstjórnin
hafði hinsvegar með öll fjármál að
gera.
Við, félagar Jóns í KR, minn-
umst hans sem frábærs knatt-
spyrnumanns, góðs drengs og
sanns vinar. Blessuð sé minning
hans.
Við sendum eiginkonu hans,
Þóru Pétursdóttur, og fjölskyldu
innilegar samúðarkveðjur.
Haraldur Guðmundsson
I dag verður til moldar borinn
Jón Örn Jónasson, skipasmíða-
meistari, en hann varð bráðkvadd-
ur á heimili sínu þann 19. okt. sl. _
Jón var nýkominn heim frá vinnu
er kallið kom og ekkert varð að
gert.
Þegar maðurinn með ljáinn
heggur svo snöggt, verður ávallt
nokkurt tómarúm. Maður á besta
aldri hverfur bak móðunnar
miklu, að því er virðist án aðdrag-
anda, og ekkert mannlegt getur
þar stöðvað eða um breytt.
Jón Örn fæddist í Reykjavík 25.
febrúar 1923, sonur hjónanna
Margrétar Guðmundsdóttur og
Jónasar Guðmundssonar, skipa-
smíðameistara, er lengi bjuggu á
Framnesvegi 11.
Jón var á sínum yngri árum
mikill áhugamaður um knatt-
spyrnu og lék með KR, og var m.a.
í fyrsta landsliði íslendinga gegn
Dönum. Jón gekk þá undir nafn-
inu „Jón á ellefu" og þótti góður
leikmaður. Ég minnist oftlega
skemmtilegra frásagna Jóns frá
þessu tímabili, svo og frá þeim
tíma er hann var skipverji á
Gullfossi og sigldi um Atlantsála,
sem vissulega hefur verið mikið
ævintýr ungs Islendings á þeim
tíma. Jón nam skipasmíði í Báta-
stöðinni hjá Magnúsi Guðmunds-
syni, skipasmiðameistara, og að
þeirri iðn starfaði hann svo til
óslitið til æviloka.
Árið 1955 kvæntist Jón Þóru
Pétursdóttur, ættaðri úr Svarfað-
ardal. Bjuggu þau fyrstu árin á
Fjölnisvegi 8, ásamt foreldrum
Jóns, en byggðu síðan ásamt öðr-
um húsið að Sólheimum 10, og
áttu þar heimili síðan. Þau Þóra
og Jón eignuðust tvo syni, þá Agn-
ar Jónas og Pétur. Þeir bræðurnir
eru báðir í foreldrahúsum og
stunda nám.
Jón var mikill völundur og bera
margir bátar hans, sem hann oft
bæði teiknaði og smíðaði, þess
glöggt vitni. Hann lagði bæði hug
og hönd að þeim verkum er hann
vann.
I framhaldi af skipasmíðanámi
sínu hér heima, var Jón nokkurn
tíma í starfsnámi hjá virtu lysti-
bátaverkstæði í Danmörku og
kynntist þar nákvæmri og vand-
aðri smíði. Mun það hafa haft
mikil áhrif á viðhorf hans til
skipasmíða og frágangs þeirra
verkefna er hann tók að sér um
ævina. Jón rak um langt skeið eig-
ið verkstæði við Gelgjutanga og
starfaði þar að nýsmíði og við-
gerðum á bátum og skipum, eftir
því sem verkefni féllu til.
Fyrir nokkrum árum byggði
hann sér í stopulum fristundum
mjög vandaða og fallega segiskútu
er hann gaf nafnið Fortuna, völ-
undarsmíð er ber fagmanninum
góðan vitnisburð. Af þessari skútu
hafði Jón mikið yndi, gamall
æskudraumur varð að veruleika.
Við hjónin sendum Þóru, Agn-
ari og Pétri okkar innilegustu
samúðarkveðjur.
Óskar H. Gunnarsson
7Á
Luxemburg er ákjósanlegur dvalarstaður í helgar-
eða vikuferðum. Það er líka stutt að fara þaðan til
nærliggjandi landa, t.d. Hollands, Belgiu, Fiakklands
eða Þýskalands.
Helgarferðir - Verð frá kr. 9.201.-
Flug og bíll - Verð frá kr. 8.190.-
FERDA
Ferðaskrifstofa
Hverfisgötu 105
Sími
19296
Trier stendur á bökkum Mósel og er elsta borg í
Þýskalandi, uppfull af skemmtilegum sögulegum
menjum og frábærum verslunarmöguleikum. Frá
Trier er stutt akstursleið til Mósel og Rín, fegurstu
vínræktarhéraða Þýskalands.
Flug, bíll og gisting í 4 nætur - Frá kr. 10.781.-