Morgunblaðið - 16.11.1983, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 16. NÓVEMBER 1983
Kór Dómkirkjunnar í Reykjavík.
Kirkjutónleikar
Tónlist
Egill Friöleifsson
DÓMKIRKJAN: 13.11. ’83.
FLYTJENDUR: Kór Kársness- og
Þinghólsskóla, Kór Dómkirkjunn-
ar. Stjórnendur: Þórunn Björns-
dóttir, Marteinn H. Friðriksson.
Halldór Vilhelmsson bariton.
Marteinn H. Friðriksson orgel,
Helgi Pétursson orgelundirleikur.
EFNISSKRÁ: Verk eftir Hándel,
Jón ÁsgeirsNon, Pál ísólfsson,
Þorkel Sigurbjörnsson, H. Disler,
Mendelssohn, Brahms, Dvorák.
Tónlistardögum Dómkirkj-
unnar lauk nú um helgina. Til-
gangur þessara daga er að efla
og kynna kirkjutónlist, standa
fyrir tónskáldakynningum,
stuðla að nýsköpun kirkjutón-
verka og greiða götu tónlistar-
fólks, sem kemur langt að, eins
og segir í efnisskrá. Þetta eru
góð markmið. Vonandi tekst for-
ráðamönnum tónlistardaganna
að standa við þessi fyrirheit í
framtíðinni, en ætlunin er að hér
verði um árvissan atburð að
ræða, sem væntanlega á eftir að
setja sinn blæ á fjölskrúðugt
tónlistarlíf höfuðborgarinnar.
Undirritaður átti þess kost að
hlýða á lokatónleikana sl. sunnu-
dag. Á efnisskránni voru verk
eftir átta tónskáld innlend og
erlend, þar á meðal var frum-
flutt ný tónsmíð eftir Jón Ás-
geirsson er ber heitið „Leyfið
börnunum að koma til mín“.
Textinn er sóttur í Biblíuna og
Biblíuljóð Valdimars Briem og
er verkið samið fyrir blandaðan
kór, barnakór, einsöng og orgel-
undirleik. „Leyfið börnunum að
koma til mín“ er ákaflega einfalt
verk að allri gerð, 'en um leið
sterkt og áhrifaríkt. Það fylgir
hefðbundnum formerkjum og
fellur vel að textanum og eykur
á áhrifamátt hans. Verkið hefst
á hressilegu kalli — Hlustið á!
Einsöngshlutverkið söng Hall-
dór Vilhelmsson. Halldór hefur
volduga rödd en beitti sér hér
óþarflega mikið. Betur gekk hon-
um í Biblíuljóðum op. 99 eftir
Dvorák er hann söng síðar á tón-
leikunum, einkum í laginu „Við
vötn Babylons", sem hann söng
mæta vel.
Svo haldið sé áfram að fjalla
um verk Jóns Ásgeirssonar, skal
þess getið að það var Dómkórinn
Jón Asgeirsson
undir stjórn Marteins Friðriks-
sonar og Kór Kársness- og Þing-
hólsskóla undir stjórn Þórunnar
Björnsdóttur, sem mest mæddi á
í verkinu. Þórunn hefur náð at-
hyglisverðum árangri með kór
sinn hin siðustu ár og virðist
vaxa við hverja raun. Hlutur
krakkanna úr Kópavogi var
mjög góður í þessu verki. Það
var áhrifaríkt er kórarnir sam-
einuðust í einradda söng i loks
verksins og sungu „Sannur er
hann enn“ o.s.frv., svo undir tók
í kirkjunni.
Ég er á því að þarna hafi Jón
Ásgeirsson hitt í mark. Það
kæmi mér ekki á óvart þó þetta
verk ætti oft eftir að hljóma í
framtíðinni. Hver venjulegur
kirkjukór ætti auðveldlega að
geta ráðið við það.
Auk þess að syngja í þessu
verki söng Kór Kársness- og
Þinghólsskóla nokkur lög og var
þar margt laglega gert. Hljómur
kórsins er mildur og yfirleitt
jafn og áferðarfallegur. Og þó
„Ave Maria" Brahms hafi ekki
tekist sem skyldi í þetta sinn,
voru jákvæðu hliðarnar mun
fleiri, t.d. í lagi Hugo Dislers
„Hve björt og fögur". Það er
ástæða til að óska Þórunni
Björnsdóttur til hamingju með
góðan árangur.
Höfuðpaur tónlistardaganna,
Marteinn H. Friðriksson dóm-
organisti, lék orgelverk eftir
Brahms af öryggi og er hans
þáttur í þessu framtaki lofsverð-
ur.
Tónleikarnir voru vel sóttir og
góður rómur að þeim gerður.
Tónlistardagar
Dómkirkjunnar
Tónlíst
Jón Ásgeirsson
Það eru ánægjuleg tíðindi að
kirkjan ætlar sér hlut í tónlist-
ariðkun fslendinga og í raun og
veru ætti það að vera skyldu-
starf þeirra tónlistarmanna, er
starfa við kirkjur, að standa
undir fjölbreytilegum tónflutn-
ingi, sem kostaður væri af kirkj-
unni og gerði stofnunina þátt-
takanda og skapandi afl í tón-
menningu þjóðarinnar.
Fátt hefur meira aðdráttarafl
og góður tónflutningur, sérstak-
lega ef flytjendur hafa til að
bera þá snilld að skilaboð mikill-
ar hugsunar fær þá merkingu er
rís hæst í óskilgreinanlegri
hrifningu áheyrenda. Þá verða
öll orð óþörf, er fegurðin hefur
umskapast í hrifningu, er heil-
agur Ambrósíus kirkjufaðir
kallaði „guðlega nálgun". Hann
var sakaður um að tæla til sín
fólk með fallegum söng og sagði,
„því get ég ekki neitað“. „Soli
Deo Gloria" eru einkunnarorð
þeirra er standa að þessum
mannfagnaði, en framkvæmd
tónlistardaganna er í höndum
Dómkórsins og stjórnanda hans.
Samkvæmt því að Dómkirkjan
skuli vera í fararbroddi ís-
lenskra kirkna, er hún það ekki,
ef ekki er neinu til kostað á sviði
tónlistar, því hvar á það að koma
skýrar fram en í iðkun og sköp-
un listar, að maðurinn finni hjá
sér hvöt til að tjá trúartilfinn-
ingar sínar. Tónleikaröðin hófst
á orgeltónleikum Arne Rodvelt
Olsen, en hann lék verk eftir
Bach, Franck, Brahms og sjálfan
sig. Aðrir tónleikarnir voru
kórtónleikar og komu fram auk
kórs Dómkirkjunnar kór Tón-
listarskólans og Hörður Ás-
kelsson, orgelleikari. Flutt voru
verk eftir Vittoría, Brahms,
Mendelssohn og Bach. Söngur
kóranna var á margan hátt vel
útfærður en vantaði á köflum þá
samfellu blæbrigða raddanna,
sem fæst aðeins með þrotlausri
þjálfun á löngum tíma. Síðasta
verkið Fest und Gedenksprúche,
eftir Brahms, er feikna voldug
tónsmíð, er um margt minnir á
stórbrotna kórtónlist Schútz, og
var verkið í heild skýrlega flutt.
Hörður Áskelsson lék verk eftir
Brahms og Bach. Mörg orgel-
verka Brahms eru ekki talin
veigamikil og mátti greinilega
heyra að flytjandi var ekki sátt-
ur við Brahms-verkið, en hins
vegar því betri í margfalt erfið-
ara verki eftir Bach, sem var
Fantasía og fúga í g-moll. Fúgan
er ein af glæsifúgum gamla
mannsins og var mjög vel leikin.
Jón Ásgeirsson
P.s. Af ófyrirsjáanlegum orsök-
um sáu tónlistargagnrýnendur
blaðsins sér ekki fært að sækja
tónleika Arne Rodvelt Olsen.
íslenska hljómsveitin
fslenska hljómsveitin hóf vetr-
arstarf sitt með tónleikum í Nes-
kirkju og voru viðfangsefnin úr
listakistu Ameríkuþjóða.
Tónleikarnir hófust á nýju
verki, sem sérstaklega var samið
fyrir íslensku hljómsveitina.
Verkið kallar höfundurinn,
Mark W. Philips, Summer-Soft,
sem útleggja mætti sem Sumar-
blíðu. Tveir þættir eru ytri skip-
an verksins og heita þeir Vöggu-
vísa og Draumadans. Blær
verksins er ljúfur en ekki ris-
mikill. Lagferli hverrar raddar
var að mestu tóntegundabundið
en samskipan raddanna ómstríð,
með einstaka blæviðbótum, svo
að útkoman varð þægilega líð-
andi. Efnisval íslensku hljóm-
sveitarinnar er nokkuð bundið
við mörk kammertónlistar og
auk þess að binda efnisskrána
við sérstaka tónlist er hætta á að
hún verði æði „revíuleg", eða í
ætt við það sem kalla mætti
„eitthvað fyrir alla“. Annað
verkið á efnisskránni var píanó-
leikur og fluttar þrjár Prelúdíur
eftir Gershwin. Ánna Guðný
Guðmundsdóttir lék þessar
skemmtilegu tónmyndir Ger-
shwins mjög fallega en án þeirr-
ar skerpu er gerir „svingaða"
tónlist áhrifamikla. Þriðja
verkið var Konsert fyrir gítar og
hljómsveit, eftir Villa-Lobos og
lék Pétur Jónsson einleikinn í
verkinu. Pétur er frábær einleik-
ari en eitthvað vantaði í verkið
til að vera sá glaðningur, sem
konsert getur verið tónleikagest-
um. Largo eftir Ives var næst á
efnisskránni. Ives mætti heyrast
meira hér á landi en hér var
hann eins og uppábúinn leikari
„allt öðru leikriti". Flytjendur
voru Sigurður I. Snorrason, Hlíf
Sigurjónsdóttir og Anna Guðný
Guðmundsdóttir sem fluttu
verkið fallega en einnig nokkuð
„nervöst". Kristinn Sigmunds-
son með undirleik önnu Guðnýj-
ar Guðmundsdóttur flutti næst
þrjá negrasálma. Ekki er þess
getið hver hafi raddsett þá, sem
þó hefur nokkuð að segja, því um
er að ræða æði margar raddsetn-
ingar og þykir Bandaríkja-
mönnum oft nokkuð einkenni-
legt að heyra þessa þjóðlegu
tónlist sina tilslípaða af
evrópskum hefðum. Hvað sem
því líður, var söngur Kristins
mjög góður og stundum gæddur
þeim meistaratökum, sem ætla
má að verði heildareinkenni
söngs hans á næstu árum. Þrjár
suður-amerískar skissur, eftir
Aron Copland, voru síðast á
efnisskránni. Copland er merkur
tónsmiður og hefur sjálfur sagt,
að það sé einföld lausn fyrir
þann er vill verða amerískt
tónskáld, að semja „djass“ tón-
list. Djass er aðeins einn þáttur í
margbrotnu þjóðlífsmunstri
Ameríku og samkvæmt þessu
hefur Copland lagt sig eftir ýms-
um sérkennum sem minna eru
kunn, en það sem verslað hefur
verið með og gert að nokkurs
konar vörumerkingu fyrir amer-
íska tónlist. Copland tekst vel
upp í síðasta kafla verksins og
var margt vel gert af hálfu
hljómsveitarinnar.
í heild voru tónleikar íslensku
hljómsveitarinnar frekar daufir.
Guðmundur Emilsson stjórnaði
hljómsveitinni og opnaði tón-
leikana með smáræðustúf, sem
vel hefði mátt afgreiða í stuttum
texta í efnisskrá.
Eftirtektarvert er hversu vel
þessir tónleikar voru sóttir og
verður ékki annað sagt en að
hlustendur kunni að meta fram-
tak þeirra er standa að íslensku
hljómsveitinni.
Jón Ásgeirsson
Kammermúsíkklúbburinn
Kammertónleikarnir voru að
þessu sinni haldnir í Neskirkju
og við húsfylli, en eins og einn
þekktur leikhúsmaður sagði:
„Það er með ólíkindum hversu
aðsókn að tónleikum er góð, á
sama tíma og leikhús eiga við
minnkandi aðsókn að stríða."
Þeir sem „hlusta" á tónlist láta
sig ekki vanta ef von er á góðum
flutningi bestu listamanna þjóð-
arinnar. Tónleikarnir hófust á
tríói op. 114. Einar Jóhannesson,
Gunnar Kvaran og Gísli Magn-
ússon fluttu verkið. Það hefst á
sellóeinleik og á þrunginn tónn
Gunnars Kvaran vel við Brahms.
Samleikur hans og Einars Jó-
hannessonar var á stundum
frábær og er hreint ótrúlegt
hversu Einar leikur stundum vel
á klarinettið. Það eina sem
skyggði á flutning verksins var
harður og hljómhvass spilamáti
Gísla Magnússonar, oft svo
sterkur að nærri yfirgnæfði
samspilendur. Ljóðasöngur var
næst á efnisskránni og fluttu
Rut Magnússon og Jónas Ingi-
mundarson fimm ljóðasöngva.
Það var margt mjög fallega gert
bæði hjá píanóleikara og söngv-
ara, en því miður virðist sem
rödd Rutar sé horfin henni, orð-
in flöt og án innri hljómgunar.
Þetta var einnig áberandi í
tveimur ljóðasöngvum er Rut
flutti annars ágætlega með
Helgu Þórarinsdóttur og Gísla
Magnússyni. Síðasta verkefnið
átti að vera strengjakvintett op.
88 en vegna smá slyss varð að
fella niður flutning verksins á
síðustu stundu. Kammersveitin
hljóp þar undir bagga og flutti
sextett op. 36, en þetta verk var
flutt á tónleikum Kammersveit-
arinnar fyrir skömmu á Kjar-
valsstöðum. Það mátti engu
muna að allir hljóðfæraleikar-
arnir gætu komist á tónleikana
og mátti merkja nokkra spennu í
leik þeirra, sem trúlega má rekja
til aðstæðna og feginleikans yfir
því að allt fór vel að lokum.
Kvintettinn er löng og erfið
hlustunartónlist og fyrir bragðið
voru tónleikar þessir óvenju
langir, sem ekki kom að sök, því
bæði voru verkefnin skemmtileg
og vel leikin. Má því með sanni
segja, að þetta hafi verið mjög
langir og skemmtilegir tónleik-
ar.
Jón Ásgeirsson