Morgunblaðið - 20.11.1983, Blaðsíða 29

Morgunblaðið - 20.11.1983, Blaðsíða 29
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. NÓVEMBER 1983 29 Mótmæla nið- urskurði MORGUNBLAÐINU hefur borist eftirfarandi ályktun frá Öldungi, ncmendafélagi Öldunadeildar Menntaskólans við Hamrahlíð: „Fundur Öldungs, félags nem- enda í öldunadeild Menntaskólans við Hamrahlíð, haldinn 11. nóv- ember 1983, ásamt fulltrúm frá Flensborg, Sauðárkróki, Akranesi og Selfossi, mótmælir harðlega öllum áformum Menntamálaráðu- neytisins og annara stjórnvalda um hverskonar niðurskurð á fjár- veitingum til öldungadeilda. Bent skal á að nú þegar greiða nemend- ur beint hluta af launum kennara og við bætist að kennsla er helm- ingi minni við öldungadeildir en við dagskóla." Bragi Sigurjónsson Göngur og réttir í end- urútgáfu FYRSTA bindi af ritsafninu „Göngur og réttir", sem út kom á árunum 1948 til 1953 og löngu er uppselt, er nú komið út aftur hjá Bókaútgáfunni Skjaldborg á Akureyri. Hefur Bragi Sigurjónsson búið hana til prentunar. Segir hann í formála, að efni sé að verulegu leyti óbreytt frá fyrri útgáfu, en því raðað skipulegar, dregið sam- an það sem saman á, skekkjur leið- réttar og efni aukið í svo sem það aflast. Er þessi útgáfa líka betur búin myndum en 1. útgáfan, afréttarkort látin fylgja af umfangsmestu leitar- svæðum og þeim forvitnilegustu til skoðunar. Og nú fylgir nafnaskrá, sem tilfinnanlega vantaði { fyrri út- gáfu. Bókinni fylgir mjög ítarlegur formáli um þróun afréttarmála frá upphafi byggðar í landinu, einnig bókarauki, þar sem segir frá brú- arbyggingu bænda í Lóni á Lóns- öræfum og endurbyggingu hinna sérstæðu Reykjarétta á Skeiðum. Bókin er 400 bls. og í henni 80—90 myndir. Fyrsta bindið fjallar um göngur og réttir í Austur- og Vestur-Skaftafellssýslu, Rangár- vallasýslu og Vestmannaeyjum. Bragi, sem einnig safnaði efni í 1. útgáfuna, segir ennfremur í for- mála, að þá hafi hann verið svo heppinn að ná víðast hvar um land- ið sambandi við menn sem ger- þekktu í heimabyggð sinni allt varðandi þessi mál, eins og þeim hafði verið háttað síðustu manns- aldrana með sáralitlum breyting- um. Vissulega mátti það ekki seinna vera, því nú hafa breytingar miklar orðið með nýrri tæknihjálp, sem valdið hafa því að fjárleitir hafa breyst talsvert og orðnar minna karlmennskuverk en áður og eru sumir farnir að spá því að fjár- leitir um heiðar og fjöll fari senn að heyra sögunni til. r Utigangsbörn ÚTIGANGSBÖRN heitir bók sem Skuggsjá hefur gefið út. Sagan er eftir Dagmar Galin og er sönn saga um systurnar Pilar, Biöncu og hin indíánabörnin frá Kólumbíu, sem fundu heimili hjá frönskum fjöl- skyldum. Þessi bók hlaut fádæma góðar viðtökur í Þýskalandi og Frakk- landi og hefur oft verið endur- prentuð í stórum upplögum. Allt bendir til þess, aö Lisa verði stjarna þessa áratugar í tölvuheiminum, en meö henni hefur Apple sett markmið, sem tölvur framtíöarinnar veröa að keppast viö aö ná. Lisa er engri annarri tölvu lík. Þetta byggist fyrst og fremst á nýrri aðferð í samskiptum mannsins viö tölvuna. 200 mann- ár fóru í hönnun Lisu og var ekkert til sparað til þess aö gera hana sem best úr garöi. Frá upphafi var aöaláherslan lögö á aö gera tölvuna sem þægilegasta í notkun og var alltaf viö þaö miöaö, að væntanlegir notendur þyrftu ekki að hafa neina reynslu af tölvum til þess aö geta hagnýtt sér hina margþættu eiginleika vélarinnar. Hér er í fyrsta sinn alvar- lega hugaö aö því aö aölaga vélina vinnubrögöum notand- ans í staö þess aö krefjast þess aö notandinn aölagi vinnu- brögö sín aö kröfum vélarinnar. Nú þarf notandinn ekki aö læra flóknar skipanir til þess aö stjórna tölvunni, heldur er nægilegt aö benda á myndrænt tákn á skjá tölvunnar til þess aö láta hana framkvæma þaö verk sem til er ætlast. í Lisu er ein fullkomnasta örtölva sem fáanleg er í dag, 32 bita Motorola MC68000 og vélin hefur milljón stafa eigiö minni (RAM). Þrjár örtölvur til viöbótar eru í vélinni og sjá þær um diskettudrifin og lyklaboröið. Kerfið felur í sér sex mismunandi forrit, sem geta stafaö saman, þ.e. ritvinnslu- kerfi, tvenns konar grafisk forrit, LisaCalc reikniforrit, gagnagrunn og áætlunargeröarforrit. Hægt er aö færa upp- lýsingar á milli forritanna meö afar einföldum bendingum og nýta þannig upplýsingar sem unnar eru t.d. í reikniforriti í skýrslu sem unnin er í ritvinnslukerfinu. Eitt af því sem gerir vélina svo einstaklega auövelda og þægilega í notkun er, aö stýriskipanir eru byggöar upp á sama hátt í öllum forritun- um, þannig aö þegar búiö er aö læra eitt þeirra, þá er leikur einn aö læra á öll hin. Tvö innbyggö diskettudrif eru í tölvunni, samtals meö 1,74 milljón stafa geymslurými, og er stjórnaö af sérstakri örtölvu (6504). Meö vélinni fylgir haröur diskur, Profile, sem getur geymt 5 milljón stafi, en auövelt er að bæta viö geymslurými tölvunnar eftir þörfum. Skjámyndin er 364x720 punktar. Þaö hefur sýnt sig, aö afar auövelt er aö læra aö nota Lisa-tölvuna, enda er kerfið þannig uppbyggt, aö þaö líkir eftir því hvernig fólk vinnur á skrifstofunni. Strax í upphafi getur nýr notandi gert sér grein fyrir því hvernig vélin vinnur vegna þess aö allt er svo rökrétt og auöskiliö af myndunum á skjánum. Á minna en hálftíma getur nýr notandi byrjaö aö hagnýta sér eitthvert forritanna sem í kerfinu eru. Skjámynd Lisu mætti einna helst líkja viö skrifborö. Hjá skrifboröinu er skjalageymsla (í raun Profile 5 mb harður diskur) þar sem geymd eru skjöl og pappírar, teikniáhöld, reiknivél, klukka og öll þau gögn og forrit sem á þarf aö halda. Notandinn tekur einfaldlega þau gögn út úr skjalageymsl- unni, sem hann ætlar aö nota meö því einu aö benda á þau meö músinni, og getur valiö um aö láta þau liggja á skrif- borðinu, þar sem þau eru fyrirvaralaust tilbúln til notkunar, eöa þá aö láta tölvuna hefja vinnslu meö þeim. Þau gögn eöa tæki, sem tekin hafa veriö út úr skjala- geymslunni eru sýnd á skjánum eins og þau liggi á skrif- borðinu, þ.e.a.s. myndir af þeim eru á skjánum, og getur notandinn ráöiö því hvernig þeim er raöað upp, og getur gripiö til þeirra hvenær sem er meö því aö benda á þau. Hvenær sem er, getur notandinn hætt aö nota eitthvert tæki eða gögn og lagt þau til hliðar á skrifboröinu, lagt einhver önnur skjöl yfir þau, eöa sett þau í skjalageymsluna. Þetta er framkvæmt meö músinni meö einföldum bendingum. Til dæmis um hversu augljósar skipanir eru mætti taka það, aö maður vilji henda einhverri skrá. Þá þarf ekki annað aö gera en aö benda á mynd af skránni, benda síðan á mynd af ruslakörfu, og þá setur Lisa skrána í körfuna. Snúist manni svo hugur, getur maöur gáö í ruslakörfuna og tekiö aftur þaö sem í henni er og haldið áfram aö nota þaö. Þeir sem hafa notað Lisu hafa komist að því, aö eftirlíkingin af skrifboröi er svo raunveruleg, aö í lok vinnudagsins lítur skjárinn út eins og skrifboröiö þeirra geröi áöur. Fyrirhafnar- laust er aö taka til á skrifboröinu í lok vinnudagsins. Lisu er einfaldlega sagt aö taka til, og raöar hún þá öllu á sinn staö, gengur frá öllum skrám og gögnum og er tilbúin að taka til starfa næsta dag þannig aö allir hlutir eru eins og síöast var við þá skiliö. Ekki þarf aö hafa fyrir því að muna hvað var hvar, Lisa man þetta alltsaman og lætur alla hluti aftur á skrifborðiö, þar sem síöast var skilið viö þá. Þegar slökkt er á Lisu fer straumurinn ekki samstundis af vélinni. Lisa byrj- ar sjálfvirkt á því aö taka til, ganga frá öllum gögnum og skrám og raöar öllu á sinn staö. Þaö er ekki fyrr en vélin er búin aö þessu, aö hún slekkur á sér sjálf. Þannig er tryggt aö gögn týnist ekki fyrir þaö eitt aö notandinn hefur gleymt að geyma þau áöur en hann slökkti á tölvunni. Á sama hátt hugsar Lisa fyrir því aö koma í veg fyrir aö notandinn framkvæmi eitthvaö sem haft getur alvarlegar afleiöingar, eins og t.d. aö hreinsa óvart út dýrmæt gögn. Tölvan aðvar- ar notandann ef hann er aö gera eitthvað af þessu tagi og neitar aö framkvæma skipanir, sem gætu eyöilagt mikil- væga hluti á diskettum eöa haröa diskinum. Öllum fyrirmælum til Lisu er komiö á framfæri meö því aö benda meö músinni, en lyklaborðið þarf aðeins aö nota til þess aö slá inn tölur eöa texta. Lisa dregur sjálfvirkt úr birtu á skjánum ef hún er ekki í notkun. Um leiö og komið er viö músina eöa lyklaborðið, stillir Lisa birtuna á ný og er tilbúin til vinnslu. Þegar vélin er sett í gang, byrjar hún á því aö framkvæma prófun á örtölvubúnaðinum, minniseiningunum og öllum tengingum viö jaðartæki, og lætur vita ef eitthvaö er öðruvísi en þaö á aö vera. Lisa er annaö og meira en venjuleg einkatölva. Hún ryður braut nýrri kynslóð tölva. Svo byltingarkennd er Lisa og svo margt nýtt hefur hún upp á aö bjóöa, að engin leið er að gera því fullnægjandi skil í oröum. Þaö verður aö sjá hana meö eigin augum til þess aö geta gert sér grein fyrir vinnslugetu vélarinnar og öllum þeim möguleikum sem í henni felast. SKIPHOLTI 19 — 121 REYKJAVÍK — SÍMI 29800

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.