Morgunblaðið - 07.12.1983, Blaðsíða 18

50
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 7. DESEMBER 1983
Grenada, Morgunblaöið og Mið-Ameríka:
Yald sannleikans eða
sannieikur valdsins
— eftir Birnu
Þórðardóttur
Enn tekst Morgunblaðinu að
koma manni á óvart. Vel að verið
miðað við allt sem á undan er
gengið, enda ekki á hverjum degi
að manni ofbýður takmarkalaus
mannfyrirlitning hjá sjötugu
nátttrölli.
Skrif blaðsins, merkt og ómerkt,
um innrás Bandaríkjahers á
Grenada er með slíkum fádæmum
að helst er að leita samjafnaðar til
Morgunblaðsins á tímum Víet-
namstríðsins.
Þann 1. nóv. er spurt í leiðara
Mbl. með miklum þjósti: Hvad voru
Kúbumenn að gera? og er svo að
skilja að Kúbumenn hafi ráðist á
Grenada en ekki Bandaríkjaher.
Landsfundur Sjálfstæðisflokksins
klappaði innrásinni og meðfylgj-
andi morðum, m.a. á geðsjúkra-
húsi, lof í lófa og í kjölfarið jókst
óhugnaðurinn á síðum Mbl.
Byltingin á
Grenada
Um miðjan mars 1979 náði New
Jewel Movement (NJM) völdum á
Grenada. Hreyfingin hafði þá
starfað í tæpan áratug og barist
fyrir efnahagslegum og pólitísk-
um umbótum og almennum mann-
réttindum sem mjög voru fótum
troðin í stjórnartíð Eric Gairys.
Gairy hafði setið við völd frá því
Grenada hlaut sjálfstæði 1974, og
reyndar lengur sem nýlendustjóri
krúnunnar bresku.
í marsmánuði 1979 dvaldi Gairy
í Bandaríkjunum, reyndar með
ríkiskassann í farangrinum eins
og seinna kom á daginn. Forystu-
menn NJM komust á snoðir um að
ætlunin var að myrða þá og tókst
að koma í veg fyrir fjöldamorðin
með alþýðubyltingu. Þess var
krafist að Gairy yrði framseldur
— með ríkiskassann — en Banda-
ríkjastjórn neitaði því og Gairy
fyllti flokk fallinna einræðisherra
undir verndarvæng Bandaríkja-
stjórnar.
Byltingarstjórnin hófst þegar
handa við umbætur. Stofnuð voru
verkalýðsfélög og fljótlega höfðu
um 80% verkamanna gengið í þau.
Einnig voru stofnuð kvennasam-
tök, æskulýðssamtök, samtök
bænda, hverfa- og landshluta-
samtök.
Árið 1979 var atvinnuleysi á
Grenada um 49%, i ársbyrjun
1983 var það komið niður í 14,2%.
Hafin var lestrarherferð og frum-
skipulagning heilsugæslu.
Efnahagslegar
þvinganir
Allt frá þessum tíma reyndi
Bandaríkjastjórn að brjóta bylt-
ingarstjórnina á bak aftur; efna-
hagslega, hernaðarlega og póli-
tískt. Síðasta tilraunin tókst.
Tvívegis beitti Bandaríkjastjórn
áhrifum sínum til að hindra lán-
veitingar alþjóðastofnana til
Grenada. I ársbyrjun 1981 var
bandarískur stjórnarerindreki
sendur til aðalstöðva Efnahags-
bandalags Evrópu til að hindra
aðstoð við Grenada. Eftir því sem
Washington Post skrifaði þann 20.
mars 1981 mun þetta hafa valdið
nokkurri ólgu í Brussel.
Einkum reyndi Bandaríkja-
stjórn að hindra byggingu al-
þjóðaflugvallar á Grenada, sem
ætlað var að skapa grundvöll fyrir
ferðamannaiðnað. Samt tóku
nokkur ríki EBE þátt í flugvall-
arbyggingunni frá upphafi, þótt
Mbl. hafi lapið furðufréttir Reag-
ans um eldflaugapalla og
sprengjugeymslur. Dularfullar
gervihnattamyndir vörpuðu flug-
völlinn hæfilegum leyndarhjúpi.
Útsendarar Bandaríkjastjórnar
hefðu reyndar allt eins getað labb-
að sig um flugvallarsvæðið, eins
og þúsundir annarra gesta gerðu
viku hverja, en það þjónaði ekki
tilganginum. Ekki heldur að nefna
bandaríska fyrirtækið Layne
Dradging sem tók þátt í flugvall-
argerðinni.
Hernaðarinngrip
undirbúin
Fljótlega eftir byltinguna 1979
var bandarískum hersveitum
komið fyrir í Key West i Flórída,
reiðubúnar þegar kallið kæmi.
Eins var fljótlega farið að undir-
búa þátttöku annarra Karíba-
hafsríkja.
Bandaríkjaher hóf endurskipu-
lagningu hers Dóminíkanska lýð-
veldisins og leyniþjónustan — CIA
— þjálfaði hersveitir Barbados og
Antigua. Hernaðaraðstoð var
stóraukin við Antigua og undir-
búin við st. Lucia.
Þann 20. ágúst 1981 sendi Bish-
op skilaboð til Kurt Waldheims,
þáverandi aðalritara SÞ, vegna
hættu á innrás Bandaríkjanna. Þá
stóðu yfir stórfelldar heræfingar
Bandaríkjanna og annarra
NATO-ríkja útifyrir ströndum
Costa Rica og Kúbu. Æfingarnar
hófust 1. ágúst og nefndust „Ocean
Venture ’81“ eða „Sjávarævintýri
’81“. í heræfingunum tóku þátt
250 herskip, yfir 1000 flugvélar og
120.000 manna herlið frá Nató-
ríkjunum, Argentínu, Kolombíu,
Uruguay og Venesúela.
Amber/Grenada
Æfð var innrás á eyju sem gekk
undir nafninu Amber og smáeyjar
hjá sem nefndar voru Amberdin-
es. Tilvísun til Grenada og Grena-
dines var augljós.
— Amber var sögð undir áhrifum
frá Rauðalandi og var þar
greinilega vísað til Kúbu.
— Amber var sögð óvinveitt
Washington.
— Stjórn Amber hafði ekki efnt
til kosninga.
— Bandarískir gíslar voru í haldi.
— Amber var sögð hafa um 2.000
manna herlið sem var ríflega
áætlaður her Grenada er taldi
1.200 manns.
Robert McKenzie, yfirmaður
Bandaríkjaflota á Karíbahafi lýsti
tilgangi æfinganna á þann veg, að
flotinn þyrfti að „vernda“ leiðina
útá Atlantshaf og Kúba væri stöð-
ug ógnun i því sambandi.
McKenzie bætti því við, „að Kúba
og Nicaragua væru í rauninni eitt
land“, en öllum ætti að vera ljóst,
að „Bandaríkin geta ráðið öllu á
Karíbahafi".
Ekki varð af innrás í þetta sinn,
en allt var til reiðu. í byrjun þessa
árs var loks viðurkennt opinber-
lega í Bandaríkjunum að Reagan-
stjórnin hefði undirbúið valdarán
og innrás á Grenada haustið 1981.
Þann 27. febr. sl. skýrði Washing-
ton Post frá ráðagerðum stjórnar-
innar. Ekki var vitað um ná-
kvæma útfærslu, en skv. áætlun-
inni átti að skapa efnahagsöng-
þveiti á Grenada og grafa pólitískt
undan stjórn Bishops, áður en til
skarar væri látið skríða með
beinni hernaðaríhlutun.
Amber-áætlunin í
framkvæmd
Allt er þetta í undarlegu sam-
ræmi við það sem á eftir hefur
gengið og mikil fáviska að ætla
annað en CIA hafi verið með putt-
ann í spilinu. Bishop var steypt
um miðjan okt. sl. og 19. okt. var
hann myrtur ásamt nánustu sam-
starfsmönnum.
Ruglingslegar og rangar fréttir
flæddu yfir. Bishop var sagður
hafa beðið lægri hlut fyrir „harð-
línu marxistum" af því að hann
þætti of hægfara. í Mbl. mátti lesa
21. okt., að valdabaráttan stæði
ugglaust í sambandi við „tilraunir
Bishops til að friðmælast við vest-
ræn ríki“. Sagt var að Kúba og
Sovétríkin stæðu á bakvið morðið
á Bishop og samstarfsmönnum og
1000 bandarískir læknastúdentar
á Grenada væru í bráðri lífshættu.
Allt skv. Amber-æfingunni.
Bandaríkjastjórn var svo lús-
heppin (!) að hafa herskip á leið til
Líbanon rétt utan við strönd
Grenada og 25. okt. gengu 2.000
bandarískir hermenn á land á
Grenada auk 300 manna liðs frá
Barbados, Jamaica, Antigua, St.
Vincent, St. Lucia, Dóminíkanska
lýðveldinu og St. Christopher-
Nevis. Bandarísku hermönnunum
var fljótlega fjölgað í 6.000 og
höfðu þeir herskip og flugmóð-
urskip sér til fulltingis, þar með
bryndrekann Independence sem
ber 70 herflugvélar.
Tilgangurinn með því að hafa
CARICOM-ríkin með sér er aug-
ljós. Eftir innrásina sagði Reag-
an-stjórnin hana löglega vegna
þess að hernum hefði verið „boðið"
af nokkrum ríkisstjórnum í
Karíbahafi. Ekkert smáboð! Hins
vegar hefur Washington Post eftir
starfsmanni Jamaica-stjórnar, að
fulltrúar Bandaríkjastjórnar hafi
mánuðum saman reynt að fá
stjórnir CARICOM-ríkjanna til að
einangra Grenada og íhuga mögu-
leika á hernaðarinngripum.
Innrásardaginn lét Tom Adams,
forsætisráðherra Barbados, hafa
eftir sér að 15. okt. hefðu fulltrúar
Bandaríkjastjórnar komið að máli
við ríkisstjórn sína og óskað eftir
könnun á því hvort ekki væri hægt
að ráðast inn í Grenada.
Ofbeldið réttlætt
Og auðvitað heppnaðist innrás-
in. Lögregla heimsins hafði sýnt
að hún gat sigrað 109.000 manna
smáríki. Ritstjórar Wall Strett
Journal voru stoltir þann 28. okt.
Þeir sögðu lærdóma innrásarinn-
ar á Grenada þá, að „þegar nauð-
syn krefur og heppilegt þykir geta
Bandaríkin og eiga að treysta á
hernaðarmátt sinn til að ná póli-
tískum markmiðum ... “
Morgunblaðið var líka stolt,
enda ekki um „raunverulega inn-
rás“ að ræða. Það leið heldur ekki
á löngu áður en hætt var að minn-
ast á „innrás" og „herlið", það get-
ur vakið neikvæðar hugsanir. í
staðinn var talað um „friðarsveit-
ir“, sbr. Mbl. 9. nóv. og þann 13.
virðist blaðinu öllu óhætt og talar
í hrifningartóni um mannúðar-
verk „bandarísku friðarsveitanna"
á Grenada. Mannúðin er margvís-
leg! Þann 15. nóv. skýrir blaðið frá
því að þúsundir Grenada-búa
þyrpist í kirkjur í þakkargjörð til
„friðarsveitanna".
Pax Americana ríkir á Grenada,
eðlilegt ástand fyrir fjármagnið,
fyrir Wall Street, fyrir þá er mala
gull og malað hafa gull á auðlind-
um Rómönsku Ameríku. Það er
innihald Pax Americana.
Innrásin á Grenada er fyrsti lið-
urinn í mun víðtækari áætlun.
Annar liður áætlunarinnar felst í
„í baráttu íbúa Róm-
önsku Ameríku felast
kröfur milljóna vinn-
andi fólks sem krefst
þess aö endir sé bund-
inn á rányrkju banda-
rísku auðhringanna á
vinnuafli þess og auö-
lindum landa þeirra.
Þessar kröfur eru gjör-
samlega andstæðar
hagsmunum Wall
Street. Fyrir múltímill-
ana sem ráða stefnu
Bandaríkjanna er þetta
meira en nægileg
ástæda fyrir stríði; þetta
er ástæðan fyrir stríði.“
innrás í Nicaragua og sá þriðji á
Kúbu.
í áður ívitnaðri grein í Wash-
ington Post frá 27. febr. sl. er
skýrt frá því að nefnd Bandaríkja-
þings er fjallað hafi um Amber-
áætlunina hafi hafnað henni á
þeim tíma, en hins vegar gefið
grænt ljós á aðgerðir gegn Nicar-
agua enda mikilvægara. Jafn-
framt var CIA veitt heimild til að
hefja hernaðaraðgerðir gegn
Kúbu, eftir því sem Washington
Post segir.
Nicaragua næst?
f mars 1981 heimilaði Reagan að
hafist yrði handa um áætlun gegn
stjórninni í Nicaragua. Veittar
voru 19,5 milljónir dollara til að
hrinda áætluninni í framkvæmd
og í nóv. sama ár hófust árásir
gagnbyltingarsinna frá herstöðv-
um í Hondúras inni í Nicaragua.
Þann 12. nóv. 1981 var Alexand-
er Haig, þáverandi utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, spurður af
utanríkismálanefnd fulltrúadeild-
ar Bandaríkjaþings, hvort hann
gæti gefið nefndinni og þinginu
tryggingu fyrir því að Bandaríkja-
stjórn „taki ekki og muni ekki
taka þátt í eða hvetja á nokkurn
hátt til að kollvarpa eða grafa
undan núverandi stjórn í Nicar-
agua“. „Nei, ég get ekki gefið
neina slíka tryggingu," svaraði
Haig, og er það trúlega eitt af ör-
fáum skiptum sem treysta hefur
mátt orðum hans.
Áróðurinn gegn Nicaragua hef-
ur verið linnulaus. Þann 5. nóv.
1981 skýrði bandaríska sjónvarps-
stöðin CBS frá því, „skv. heimild-
um Bandaríkjahers", að nú væru
„3.000 kúbanskir hermenn í Nicar-
agua ... og Víetnam væri að
senda 1.000 flugvélar og herþyrlur
til Nicaragua með skipum ..."
Ekki voru gerðar athugasemdir,
þótt 1000 flugvélar og þyrlur þurfi
a.m.k. 1500 flugmenn og lágmark
7—10.000 manna sérfræðilið.
Þessi flugfloti væri stærri en
flugfloti franska hersins sem hef-
ur um 100.000 manns til að annast
flotann. Eins má nefna að til að
flytja 1000 flugyélar og þyrlur frá
Víetnam til Nicaragua þyrfti 55
ferðir 15.000 tonna skipa. En
svona fréttir eru teknar góðar og
gildar.
Glæpir Nicaragua
Hverjir eru glæpir Nicaragua-
stjórnar? T.d. þeir að koma á lög-
gjöf sem segir að húsnæði sé
mannréttindi en ekki markaðs-
vara. Þar segir að enginn þurfi
meira en eitt hús eða eina íbúð til
að búa í. Leigjendur, sem leigt
hafa húsnæði í 20 ár eða lengur, fá
það til eignar, fram til þess tíma
greiða menn leigu til húsnæðis-
ráðuneytisins. Fyrri eigendur fá
greiddar bætur þar til 20 ára
markinu er náð, þó aldrei meira en
1.000 doliara á mánuði. Þeir sem
eignast húsnæði nú og búa í því
hafa allan rétt til búsetu en geta
ekki selt húsnæðið né heldur látið
það ganga í erfðir. Það er von að
mönnum blöskri.
Á árinu 1982 tókst að sigrast á
Keflavík
Auglýsing um tímabundna umferðar-
takmörkun í Keflavík
31. desember 1983 aö báöum dögum meötöldum er
vöruferming og afferming bönnuö á Hafnargötu á
almennum afgreiöslutíma verslana.
Á framangreindu tímabili veröa settar hömlur á um-
ferö um Hafnargötu og nærliggjandi götur ef þurfa
þykir svo sem tekinn upp einstefnuakstur eöa umferö
ökutækja bönnuö meö öllu.
Veröa þá settar upp merkingar, er gefa slíkt til kynna.
Keflavík 5. desember 1983.
Lögreglustjórinn í Keflavík.
Bladburöarfólk
óskast!
Austurbær
Skipholt 1—50
Ingólfsstræti
Neöstaleiti
Miöbær I
Vesturbær
Faxaskjól
Einarsnes