Morgunblaðið - 10.12.1983, Page 37

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. DESEMBER 1983
37
seinna var safnað fé til heykaupa.
Og það var mikill harmur, þegar
þau hjón misstu dóttur sfna, Lilju,
barnunga. Þá var dimmt yfir döl-
um. Og eins þegar gamla íbúðar-
húsið brann til kaldra kola, svo
fólk bjargaðist naumlega á nátt-
klæðum, og ekkert slapp, sem eiga
mætti til minja úr áratuga löng-
um búskap. En sárastur var harm-
urinn, þegar húsmóðirin, Jóa
frænka, dó. Þá áttu margir bágt.
En Gústi var ekki bara bóndi.
Hann var framsóknarmaður og
einhver mesti nefnda- og félags-
málakóngur þar vestra um ára-
tugaskeið. Kann ég raunar litlar
sögur af því að segja, aðrar en
þær, að hann var oft heilu dagana
í burtu og kom þá ekki heim fyrr
en að kveldi eftir hreppsnefndar-
fundi og eitthvað ámóta. Þess
minnist ég líka, jafnvel á sólbjört-
ustu sumardögum, að allir á bæn-
um, sem vettlingi gátu valdið,
unnu að heystörfum, að Gústi kom
allt í einu á fljúgandi ferð á
„Land-Rovernum“, akandi innan
af Suðureyri, og skipaði fyrirvara-
laust, að taka saman, eins mikið
og fljótt og hægt væri. Þótti „púk-
anum“ mér þetta stundum kyn-
legt, því ekki sást ský á himni og
sól skein og veður voru eins og þau
geta orðið best fyrir vestan. En
það var segin saga, að innan
skamms var orðið skýjað, og
skammt var í súld eða regn.
Já, þeir voru margir veðurglögg-
ir, þessir gömlu bændur. Það var
oft fjölmenni á Stað. Börnin mörg
og oft fjöldi barna og unglinga f
sveit á sumrum. Þau nutu atlot-
anna og ástúðarinnar, sem þar var
að finna. Húsmóðirin ekkert nema
sólin og blíðan, húsbóndinn ávallt
kátur, glettinn og traustur. Þá
voru þarna á heimilinu um árabil
fullorðið fólk, Guðmundina Jesp-
ersdóttir, sem nú mun vera á Flat-
eyri, og Þorvaldur Helgi Svein-
björnsson, föðurbróðir Jóu, sem
vann heimilinu af dyggð og tryggð
til hinstu stundar. Gestkvæmt var
á Stað, þó bærinn sé ekki beint i
þjóðbraut. Straumurinn lá þangað
allt sumarið. Það fremur en margt
annað sýndi vinsældir húsbænd-
anna.
Gústi var búfræðingur frá
Hvanneyri. Hann minntist oft
verunnar þar. Hestarnir voru
brátt spenntir frá og vélarnar
látnar vinna verkin. Búið jókst og
stækkaði. Margt fé og margar kýr
og tveir sonanna fóru á Hvann-
eyri. Þar sagði blóðið til sín. En
Staður er ríkisjörð, kirkjujörð, og
þvf margir óvissuþættir. Því var
ekki mikið byggt upp af húsum á
Stað, en jörðin var ræktuð, svo
varla leið nokkurt það ár, að
eitthvað væri ekki um fram-
kvæmdir. En eftir að börnin tóku
að flytja að heiman og loks er
Jófríður dó, tók hann að draga í
land og loks var hann aðeins með
fé.
Það má segja að Gústi hafi aldr-
ei kennt sér nokkurs meins fyrr en
þess, er kom svo snöggt að enginn
vissi, fyrr en allt var búið. Það var
gott. Hann hefði ekki kunnað veik-
indum og aðgerðarleysi. Hann var
maður aðgerða. Atorkumaður til
orðs og æðis. Vildi vera þar sem
atburðirnir gerðust. Það var stór
hluti hans. Samt bjó hann af-
skekkt og unni náttúrunni.
Það var gaman að vera með
honum í fjósinu á kvöldin. Ekkert
rafmagn, dimm haust. Þá sagði
hann sögur, lét Pétur son sinn
reikna í huganum, en hann var af-
burðagóður á því sviði, enda verk-
fræðingur í dag, eða þá Gústi tók
lagið, en það þótti honum gaman,
svo undir tók í myrku fjósinu. Svo
vissi maður ekki fyrri til, en hann
greip um axlir manns, skellihló
við eyrað á manni, og rak manni
rembingskoss á vangann. Þannig
var Gústi. Og hann var kóngur í
sínu ríki. Og hann var góður og
ástsæll konungur.
Ég minnist jólakveðju, sem ég
fékk frá honum fyrir nokkrum ár-
um, þá bjó hann einn. Hún er mér
dýrmæt eign í dag. Hún var löng
og ýtarleg af jólakveðju að vera.
Hún lýsti honum vel og vonandi
mér líka. Ég þakka fyrir hana nú.
Það var gaman að fá Gústa í
heimsókn í Kaupfélagið á Suður-
eyri, þegar ég vann þar. Hann
heilsaði mér alltaf eins og syni
sínum. Ég hef alla tíð fengið að
njóta þess að honum og konu hans
þótti vænt um mig og sýndu það.
Börn Jófríðar og Þórðar Ágústs
eru Þóra, húsmóðir og kennari á
Suðureyri, gift Guðmundi Valgeir
Hallbjörnssyni, sjómanni. ólafur
Þórarinn, skólastjóri og alþingis-
maður, kvæntur Þóreyju Eiríks-
dóttur, kennara í Kópavogi. Pétur
Einir, verkfræðingur, kvæntur
Jónu Björnsdóttur, verslunar-
manni í Hafnarfirði. Þorvaldur
Helgi, búnaðarráðunautur, kvænt-
ur Rósu Linnet. Lilju misstu þau
unga, eins og áður var getið. Áuk
þess átti Þórður Ágúst eina dóttur
fyrir hjónaband, Arndísi, og er
hún bóndakona í Dalasýslu.
Síðustu árin hefur Ágúst búið
með Sigríði Jónsdóttur og hefur
hún reynst honum hin dyggasta
stoð og mat hann hana mikils.
Söknuður þeirra allra er nú
mikill. Og einnig allra barnabarn-
anna, sem mörg hver áttu nánast
heima á Stað, hvert fram af öðru.
Nú er þar engann afa að finna
lengur. Nú er framtíðin óviss. Og
líklega bregður mörgum við, og
einnig mér. Þarna átti ég heima
og þangað var ég ávallt velkom-
inn. En nú fækkar f Dalnum. Að-
eins er víst um áframhaldandi
byggð í Bæ. Ég sendi kveðju til
vina minna þar. Um leið og ég lýk
þessum myndum til minningar um
vin minn, Gústa á Stað, og þakka
honum og hans fólki fyrir blíð
bernskuár, bið ég Guð að blessa
aðstandendur, börn hans, ættingja
og vini, Dalinn hans og fjörðinn,
þetta allt sem var honum svo mik-
ils virði.
Guð blessi ykkur öll.
Ævar Harðarson, Hafnarfirði.
sérstaklega lét hann sér annt um
skautaíþróttina og var hann frum-
kvöðull að því að stofnað var
Skautafélag Akureyrar sem hafði
innan sinna vébanda frábæra fé-
laga í þeirri íþrótt.
Gunnar heitinn var albróðir fv.
húsbónda míns, Ólafs Thoraren-
sen, bankastjóra, þess mæta
manns. Ekki lágu leiðir okkar
Gunnars mikið saman meðan ég
starfaði undir stjórn bróður hans.
Það var ekki fyrr en eftir andlát
Ólafs að samskipti okkar urðu ná-
in, en þá hófust kynni okkar í al-
vöru, sem þróuðust upp í það að ég
eignaðist trúnað Gunnars og ein-
læga vináttu, sem alla tíð síðan
hefur verið mér svo mikils virði.
Nú þegar ég er að festa þessar fá-
tæklegu línur á blað, rifjast upp
fyrir mér, hve ómetanlegur fengur
það hefur verið fyrir mig, að hafa
orðið þeirrar gæfu aðnjótandi að
eignast vináttu Gunnars, því það
eru fáir vandalausir, sem hafa
sýnt mér meiri alúð og hlýju en
þessi látni vinur minn. Fyrirbænir
hans, blessunarorð og uppörvanir
í óteljandi samtölum mun ég aldr-
ei getað fullþakkað.
t einkalífi sínu var Gunnar mik-
ill gæfumaður. Hinn 18. apríl 1942
kvæntist hann eftirlifandi konu
sinni, Hólmfríði Hannesdóttur frá
Víðigerði í Eyjafirði, ljómandi
myndar- og sæmdarkonu. Með
þeim hjónum var mikið ástríki og
heimili þeirra var mótað rausn og
snyrtimennsku. Þau hjón áttu
miklu barnaláni að fagna. Eignuð-
ust þau 9 börn, 4 dætur og 5 syni,
sem öll eru uppkomin og sem
ásamt barnabörnunum mynda
hinn mannvænlegasta hóp, sem
hefur verið þeim hjónum, Gunnari
og Hólmfríði, til mikils yndisauka.
Með Gunnari Thorarensen er
genginn góður drengur, mikill öðl-
ingur og heiðursmaður. Ég kveð
þennan látna vin minn með trega
og söknuði um leið og ég þakka
ástsamlega alla þá vináttu og
hlýju sem hann sýndi mér í svo
ríkum mæli. Það mun ávallt verða
bjart yfir minningu hans í mínum
huga.
Eftirlifandi eiginkonu, börnum
og öðrum ástvinum sendi ég ein-
lægar samúðarkveðjur og bið þeim
blessunar Guðs um alla framtíð.
Jón G. Sólnes
Fríkirkjan í Hafnarfirði 70 ára
Fríkirkjan í Hafnarfírði.
— eftir séra Jón
Helga Þórarinsson
Á morgun, sunnudaginn 11.
desember, verður þess minnst
með hátíðarhöldum í Fríkirkju-
söfnuðinum í Hafnarfirði, að 70
ár eru liðin síðan söfnuðurinn
var stofnaður og kirkja hans
vígð.
Hinn fyrsta sumardag árið
1913, sem bar upp á 20. apríl
það árið, var haldinn stofn-
fundur safnaðarins í barna-
skólanum i Hafnarfirði. Hátt á
annað hundrað manns sóttu
fundinn.
Samkvæmt lögum safnaðar-
ins, sem samþykkt voru á fund-
inum, skyldi nafn hans vera:
Hinn evangelisk-lútherski frí-
kirkjusöfnuður í Hafnarfirði,
Garða- og Bessastaðhreppum.
Á þessum tíma var engin
kirkja í Hafnarfirði. Mikið
hafði verið rætt um nauðsyn
slíks húss en ekkert orðið af
framkvæmdum. Tóku þá nokkr-
ir menn sig saman og leituðu
undirtekta ýmissa á stofnun
fríkirkjusafnaðar, sem hefði
það fyrst og fremst á stefnu-
skrá sinni að byggja kirkju í
Hafnarfirði. Eða eins og segir í
1. grein laganna: „... og er fé-
lagsskapur þeirra manna og
kvenna sem eiga sameiginlega
þá hugsjón, að halda uppi guðs-
þjónustum (messugerðum) og
öðrum kirkjulegum athöfnum.
Og eiga kirkjuhús með hljóð-
færi, messuskrúðum og öðru
tilheyrandi, út af fyrir sig, óháð
öllum nema sínum eigin lögum,
þar sem landslög eigi nú eða
síðar banna slíkt."
Safnaðarmenn tóku strax að
huga að kirkjubyggingu og
fengu lóð þar sem kirkjan
stendur nú. í lok ágúst var
smíðin hafin og kirkjunni að
fullu lokið snemma í desember.
Var hún vígð af presti safnað-
arins sr. Ólafi Ólafssyni (sem
einnig var fríkirkjuprestur í
Reykjavík) þann 14. desember
1913.
Ýmsar breytingar hafa verið
gerðar síðan, enda mikil um-
hyggja borin fyrir kirkjunni í
söfnuðinum. Kór var stækkað-
ur fyrir alllöngu en á þessu ári
lauk þremur litlum viðbygging-
um við kirkjuna, sem rúma
snyrtingu, viðtalsherbergi og
geymslu. Hafa margir lagt þar
hönd á plóginn án þess að
þiggja laun fyrir.
Þann 16. apríl 1923 var Kven-
félag Fríkirkjusafnaðarins í
Hafnarfirði stofnað. Allt frá
fyrstu tíð hafa kvenfélagskonur
unnið gríðarmikið starf í þágu
safnaðarins. Hafa þær stutt
starfið fjárhagslega, t.d. kostað
ýmislegt viðhald á kirkjunni,
gefið hljóðfæri, messuskrúða
og altarisklæði o.fl. En einnig
hafa samverur þeirra, fundir og
kaffidrykkja, verið starfinu
ómetanleg lyftistöng.
Bræðrafélag Fríkirkjusafn-
aðarins í Hafnarfirði var stofn-
að 27. september 1930. Fyrsta
verk félagsins var að byggja
prestseturshús, sem var full-
búið 1931 og þá afhent stjórn
safnaðarins. Áuk þess hefur
Bræðrafélagið stutt fjárhags-
lega við bakið á söfnuðinum á
ýmsan hátt. Því miður hefur
starfsemi félagsins legið niðri
nú um nokkurt skeið, en það
væri verðugt verkefni fyrir
áhugasama karlmenn í söfnuð-
inum að endurvekja starfsemi
þess.
Kirkjan hefur jafnan haft
ágætan söngflokk, og hefur
söngfólk allt gefið vinnu sína.
Það er ánægjulegt til þess að
vita að nú í vetur hefur félögum
í kórnum fjölgað talsvert og
stendur starfið nú með blóma.
Söngstjórinn segir að enn vanti
þó nokkra karlmenn til viðbót-
ar.
Margt fleira mætti tína til
um starf safnaðarins. Þar hafa
komið við sögu margir dug-
miklir og drífandi menn, jafnt
lærðir sem leikir. En það sem
mestu máli skiptir alla tíð, er
að hver og einn safnaðarmaður
finni til ábyrgðar sinnar og
skyldu gagnvart kirkjunni, að
hann hlúi að og efli það starf
sem þar fer fram, með því að
taka þátt í því sjálfur.
Séra Jón Helgi Þórarinstion er
prestur Fríkirkjusafnaðarins í
Hafnarfirði.