Morgunblaðið - 12.02.1984, Blaðsíða 26

74
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. FEBRÚAR 1984
Johnny Rotten úr Sex Pistols.
Ahrif nýja breska poppsins á Bandaríkin — 2. hluti
„David Bowie og Sex Pistols eru stærstu
áhrifavaldarnir“
— segir Boy
George um þróun
breskrar tónlistar
undangenginn ára-
tug
Ef hægt er aö tala um einhvern
einn persónugerving þessarar nýju
tónlistarstefnu er það hljómsveítin
Culture Club og söngvari hennar,
Boy George. Með hatt ó höfði, litað
sítt hár, farðaö andlit og mikið mál-
að fellur Boy George kannski alveg
inn í þann ramma, sem átrúnaðar-
goðin hafa jafnan verið í. Segja má
með sanni, að hann só einskonar
Liberace nýbylgjunnar.
Skrautlegur stakkur hans, fyrst
með mörgum táknum, þá með tölu-
stöfum (sá búningur var hannaður í
tilefni útkomu breiöskifunnar Colour
by Numbers, sem út kom í haust,
innsk. — SSv.) nær vel því and-
rúmslofti, sem í tónlistinni felst því
sjálf er hún skringileg blanda ýmissa
tónlistarstefna. T.d. má nefna, að í
einu ,hit“-laginu má heyra nákvæm-
lega sama upphafsstefiö og í „hit„-
lagi Stevie Wonder, „Up Tight“, frá
árinu 1965.
„Hnupl er eitt af uppáhaldsoröun-
um mínum," segir Boy George hlæj-
andi.-„Culture Club er að ég held
skýrasta dæmiö um hnuplara í nú-
tíma tónlist — við förum bara betur
með stolin stef en flestir aðrir. í því
liggur munurinn."
Geysilegur munur
Slíkur er munurinn á bandarískri
og breskri popptónlist, aö nær
óhugsandi er aö hljómsveit á borö
við Culture Club sprytti upp í Banda-
ríkjunum. Bandaríkin eru stór og
markaðurinn afar dreiföur. Honum
er að auki aö mestu leyti stjórnað af
örfáum risastórum plötufyrirtækjum.
Þaö, sem fólk hlustar á, er nær alfar-
ið ákveöið af hundruðum útvarps-
stöðva, sem nær allar fylgja sömu
uppskriftinni. Þær fylgja í 95% tilvika
fyrirfram ákveðnum lagalista („play-
list“), sem settur er saman af var-
færnum ráögjöfum, út í ystu æsar.
England er á hinn bóginn nánast
eins og markaöstorg og það útskýrir
vissulega hvers vegna ungir banda-
rískir popparar á borð við Chrissie
Hynde í Pretenders og Stray Cats
fluttu til Bretlands til þess aö koma
undir sig fótunum. Allt frá því pönkið
leið að mestu undir lok hefur fjöldi
smárra plötufyrirtækja veriö tilbúinn
til aö gefa út þá tónlist, sem mörg af
stóru fyrirtækjunum hafa hafnaö af
einni eða annarri ástæðu. Oftast er
skýringin sú, að tónlistin er ekki talin
eiga nægilega góða sölumöguleika.
Þessi litlu fyrirtæki hafa lag á að
halda upptökukostnaöi í lágmarki og
feröalög innan Englands eru ódýr,
þar sem innan við dags akstur er frá
London til helstu stórborga landsins.
Þaö er á allan hátt miklu ódýrara
að hleypa hljómsveit af stokkunum á
Bretlandseyjum en í Bandaríkjunum.
Auk þess er miklu auöveldara aö
vekja á sér athygli í Bretlandi. Þar
slást a.m.k. fjögur útbreidd popp-
blöð um aö skýra frá öllu því helsta
er gerist og keppast aukinheldur við
að „uppgötva" nýjar hljómsveitir.
Nýjungagjarnt útvarp
Þaö, sem e.t.v. skiptir þó mestu
máli er aö í Englandi er ríkisrekiö
útvarp, sem er ákaflega opið fyrir
nýjungum. BBC 1, þar sem tveir
kunnir plötusnúðar, John Peel og
Kid Jensen, ráöa ríkjum á kvöldin,
flytur mikið af nýrri tónlist. Þeir Peel
og Jensen ráða því alfariö sjálfir
hvaö þeir spila.
„Þaö er ekki til nein ákveöin upp-
skrift og þaðan af síður ákveöinn
listi, sem leikið er eftir," segir John
Peel. „Mitt hlutverk er í raun ekki
ósvipað hlutverki þess, sem hafði
þann starfa hér fyrr á öldum að leita
vatns. Ég geng bara um með stafinn
minn og um leiö og hann tekur aö
skjálfa fer ég að grennslast fyrir."
Hljómsveitir, sem Peel hefur t.d.
„uppgötvaö" eru m.a.
Roxy Music og Sex
Pistols. Þá varð Peel wM
fyrstur til aö leika
pönk í breska
útvarpinu. Auk þess aö
leggja ofurkapp á nýtt %
efni eru alltaf af og til ungar
sveitir i beinni útsendingu
í þáttunum á kvöldin.
Skiptir þá engu þótt þær
sveitir hafi ekki gefiö
út plötu, hvaö
þá heldur aö þær hafi
plötusamning upp á
vasann. „Oft er það
svo,“ segir Peel, „aö
dagskráin er aö
stórum hluta tónlist,
sem aldrei hefur heyrst
áöur í útvarpi.
Þaö er gömul saga og
ný, að Eng land hefur alla
tíö boðiö upp á ákjós-
anleg skilyröi fyrir unga
rokkara á uppleið. I
kjölfar fyrstu innrásar
Bretanna í Bandaríkin,
bar sem Bítlarnir voru í
broddi fylkingar,
virtist

David
Bowie
rokkið v^.ra heimur án takmarka.
Hver ný breiðskífa Bítlanna og Roll-
ing Stones var uppfull af nýjum hlut-
um og sveitirnar komu aödáendum
sínum sífellt á óvart. í rokkinu virtist
allt sameinast; tónlistarsnilli,
kveosxapur, uppreisn og jafnvel
sköpun ungmenningar um heim all-
an. Gagnrýnandinn Langdon Winner
skrifaði eitt sinn: „Þaö næsta sem
heimurinn komst sameiningu allt frá
Vínarráðstefnunni 1815 var vikan
eftir aö plata Bítlanna „Sgt. Pepper's
Lonely Hearts Club Band“ kom út
1967."
Bowie og Sex Pistols
Ef stillt er upp myndum af Culture
Club og Bítlunum hlið við hlið má
strax sjá hve óralangt er í raun um-
liðiö frá því „Sgt. Pepper's" kom út.
Flestar breytinganna segir Boy
George mega rekja til tveggja áhrifa-
valda: David Bowie og Sex Pistols.
Þegar að er gáð viröast þessir
tveir pólar eiga lítiö sameiginlegt.
Bowie hefur nú um nokkurt skeiö
verið blönduö ímynd hins svala
glæsimennis og snillings á leiksviöi,
en Sex Pistols var hópur pönkara,
sem í raun var algör andstæöa
Bowies. Textar þeirra voru
ruglingslegir og byltingarkenndir,
framferði þeirra einkenndist
af ofbeldistil hneigingu, en
ekkert jafnaðist á viö
kraftinn og orkustreymiö frá
þessum strákum.
Ofan á allt saman bættist
svo Ijótleikinn, sem virtist
nánast óaðskiljanlegur hluti
pönksins. I pönkinu
virtust allir einhuga um aö hafna al-
fariö þeirri „útópísku leynd", sem
alla tíö hefur hvílt yfir rokkinu frá því
þaö ruddi sér leiö upp á yfirborðið í
byrjun sjöunda áratugarins. Þaö
skýrir e.t.v. að einhverju leyti hversu
erfiölega eldri rokkkynslóðinni geng-
ur aö taka nýju hljómsveitirnar í sátt.
— SSv.
(Hér meö lýkur öörum hluta kynningar
Járnsíöunnar á „innrás14 breaka
poppsins { Bandaríkin um þesaar
mundir. Fyrati hlutinn birtiat sl. miö-
vikudag. Þriöji og síöasti hluti þessar-
ar úttektar birtiat á nnstu Járnsíöu.)