Morgunblaðið - 19.02.1984, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 19. FEBRÚAR 1984
21
ar er orðið. Fólk er farið að sjóast
í ferðalögum, ekki lengur hrætt
við að vera eitt á báti að þvælast
einhvers staðar í erlendri stór-
borg, og vill ráða meira yfir tíma
sínum. Þá trúi ég því og vona, að í
framtíðinni gefi fólk sér lengri
tíma á hverjum stað, og hætti að
rembast við að spanna yfir eins
stór svæði og mögulegt er, sem
hefur verið ríkjandi tilhneiging
hjá íslendingum erlendis. Þá á ég
við, að vera kannski tíu daga í
Róm og færa sig svo yfir til Napólí
og vera þar í aðra tíu daga, i stað
þess að þeytast um Ítalíu þvera og
endilanga á þessum tuttugu dög-
um, sem hefði þótt bráðnauðsyn-
legt fyrir nokkrum árum.
Síðan finnst mér alltaf dálítið
sárt hvað Islendingar ferðast lítið
um næstu nágrannalönd okkar,
Bretland og Norðurlöndin. Það
hafa flestir komið til Kaupmanna-
hafnar og London, jafnvel oft og
mörgum sinnum, en aldrei látið
sér detta í hug að skoða aðra staði
í þessum löndum."
Hundsbitin í
bransanum
— Nú er ferðamannaþjónustan
í eðli sínu „hraðskreið", og þar
með undirorpin mistökum. Hef-
urðu þurft að standa mikið í því að
„redda í horn“ á 20 ára ferli þínum
í bransanum?
„Skemmtileg atvik eiga sér allt-
af stað annað slagið, ekki síst
vegna þess hve ferðamannaþjón-
ustan er persónuleg. Og reyndar
eru flest þessarra atvika of
persónuleg til að eiga erindi í
blaðaviðtal. En ég get nefnt þér
tvö dæmi. Eitt sinn var hringt í
mig klukkan eitt um nótt frá
Glasgow, en um kvöldið höfðu far-
ið þangað 150 manns á okkar veg-
um með leiguflugi. Það kom í ljós
að þessi 150 manna hópur stóð
uppi úrræðalaus í anddyri tveggja
hótela og vissi enginn sitt rjúk-
andi ráð. Sem var kannski ekki
nema von því enginn fararstjóri
var með í ferðinni. Ég bað viðkom-
andi hótel að hinkra aðeins á með-
an ég kynnti mér hvernig í málinu
lægi, því ég vissi það að tveir far-
arstjórar áttu að fylgja hópnum.
En ég var fljótur að komast að því
að þeir höfðu hvergi farið!
Svona mál verður ferðaskrif-
stofa einfaldlega að leysa. í þessu
tilfelli blessaðist allt vel þegar
upp var staðið; ég fann aðila í
hópnum sem gat séð um að koma
öllum til hvílu og síðan voru farar-
stjórarnir sendir út morguninn
eftir.
Öðru sinni fékk ég upphring-
ingu frá Bergen, en þá var þar
stödd fjölskylda sem hafði rétt
misst af Smyrli og næsta ferð var
eftir viku. Astæðan fyrir því að
fólkið hafði verið þetta seint á
ferðinni var sú, að skakkur brott-
farartími var ritaður á farseðil-
inn. Að sjálfsögðu var ekkert ann-
að fyrir okkur að gera en að halda
fólkinu uppi í Noregi þessa viku
sem það þurfti að bíða, enda var
sökin okkar. Svona hlutum tekur
maður bara eins og hverju öðru
hundsbiti."
Ferðamálaráð
svelt fjárhagslega
Steinn hefur setið í Ferðamála-
ráði síðan 1976 og sl. 3 ár í stjórn-
arnefnd ráðsins. Ferðamálaráði
hefur oft verið legið á hálsi fyrir
hægfara og ómarkviss vinnu-
brögð. Hvað hefur Steinn að segja
um það. Er gagnrýnin réttlát?
„Já, Ferðamálaráð hefur verið
gagnrýnt mikið og ef til vill með
réttu að einhverju marki. En aðal-
skýringin á því að Ferðamálaráð
hefur ekki gert meira en það þó
hefur gert — en ég tel að því hafi
orðið vel ágengt á ýmsum sviðum
— er sú, að eyrnamerktur fjárhag-
ur þessarar stofnunar hefur verið
mjög skertur undanfarin ár. Sam-
kvæmt lögum frá 1976 er kveðið á
um það að Ferðamálaráð skuli
hafa 10% af brúttósölu fríhafnar-
innar í Keflavík, auk þess sem
gert er ráð fyrir kostnaði vegna
skrifstofuhalds á fjárlögum. í dag
heitir það að fá 30% af skilafé
fríhafnarinnar, sem er allt önnur
og miklu lægri upphæð. Þá kemur
þessi upphæð ári síðar og bindur
allar framtíðar skipulagshug-
myndir ráðsins.
Það hefur ekki ennþá tekist að
skýra út fyrir ráðamönnum, að til
þess að skipuleggja ferðamál af
einhverju viti þarf að hugsa mörg
ár fram í timann, en ekki nokkra
mánuði eins og nú er gert. Ef allt
væri með felldu, ætti Ferðamála-
ráð þegar að vera búið að skipu-
leggja árið 1985, en í dag veit ráðið
ekki hvað það hefur mikla peninga
til umráða fyrir ferðamannatíma-
bilið 1984.“
— En ef við horfum framhjá
fjármálunum, hvað ætti Ferða-
málaráð að leggja mesta áherslu á
í nájnni framtíð, að þínu mati?
„Á næstunni ætti ráðið að
leggja töluverða áherslu á að bæta
aðstöðu ferðamanna hér innan-
lands. Og þar á ég við smávægileg
atriði, eins og til dæmis bætta
klósettaðstöðu þar sem ferðamenn
koma í land úr skemmtiferðaskip-
um, aukin tjaldsvæði I Reykjavík
og þar fram eftir götunum. Það
þarf að samræma störf allra
þeirra ólíku aðila sem starfa að
þessum málum, en það hefur skort
töluvert á slíka samræmingu
hingað til. Ég get nefnt einfalt
dæmi eins og það, að ef ferðamað-
ur fer með Ákraborginni upp á
Akranes er enginn rútubíll til að
skila honum til baka. f þessu til-
felli hafa flutningsaðilar ekki
stillt saman strengi sína.
Og síðast en ekki síst þarf að
beita sér miklu meira fyrir söfnun
upplýsinga um þá ferðamenn sem
hingað koma; hvað þeir eru að
gera hér, hvaðan þeir koma, hvað
þeir dvelja lengi og svo framvegis.
Við vitum ýmislegt um þessa hluti
af brjóstvitinu einu saman, eins og
til að mynda það, að gistirými á
Akureyri er í lágmarki og að það
eru flöskuhálsar á gistingu á fleiri
stöðum á landinu, en það vantar
allar faglegar upplýsingar til að
byggja á áætlanir mörg ár fram í
tímann.“
Formaður FÍF
frá 1975
Steinn hefur verið formaður Fé-
lags íslenskra ferðaskrifstofa frá
árinu 1975, eða frá þeim tíma að
félagið var endurreist eftir að
hafa verið óstarfhæft um fimm
ára skeið, m.a. vegna ósættis út af
umsókn Úrvals um inngöngu í fé-
lagið.
„Já, þegar Úrval sótti um inn-
göngu í FÍF árið 1970 var því
hafnað af meirihluta félags-
manna, nema með því skilyrði að
fulltrúi Úrvals tæki aldrei sæti í
stjórn félagsins, né yrði fulltrúi
þess í Ferðamálaráði! Þetta varð
til þess að félagið splundraðist og
starfsemin lá að mestu leyti niðri
fram til 1975, en þá sættust menn
og allar stærstu ferðaskrifstofur
landsins gengu undir einn hatt.
Og það fyndna við þetta er, að all-
ar götur síðan hefur fulltrúi Úr-
vals bæði verið formaður félagsins
og fulltrúi þess í Ferðamálaráði!
Annars verður það að segjast
eins og er að FÍF hefur ekki verið
þess megnugt að framkvæma allt
það sem því ber að gera. Það staf-
ar af því, eins og allir vita, að inn-
an vébanda ferðaskrifstofumanna
eru ábúðarfullir menn sem hafa
viljað fara sínar eigin léiðir.
Þannig hefur starfsemi félagsins
meira verið bundin við það að ná
fram sameiginlegum hagsmunum
gagnvart opinberum og óopinber-
um aðilum, frekar en það, sem
einnig var tilgangur FÍF, að reyna
að hafa hemil á þeirri gegndar-
lausu samkeppni og baráttu sem
ávallt hefur leikið um rekstur
ferðaskrifstofa á fslandi."
— Þú ert þó ekki á móti sam-
keppni?
„Nei, ekki heiðarlegri sam-
keppni, þar sem menn keppast um
að auka þjónustuna að gæðum og
magni. En ég er á móti taumlaus-
um undirboðum og auglýsinga-
skrumi og það var nú einu sinni
tilgangur félagsins að hamla gegn
slíku.“
— Þú nefnir auglýsingaskrum,
sérstaklega. Er mikið um það að
ferðaskrifstofur ýki í auglýsingum
sínum.
„Það verður að segjast eins og
er að á seinni árum hefur það
færst æ meira í vöxt að orðalag
auglýsinga í blöðum og bækling-
um fari út fyrir þann ramma sem
mannlegt brjóstvit segir okkur að
mögulegt sé. Svo mikil er dýrðin
sem til boða stendur. En þótt ég
segi þetta svona afdráttarlaust,
má ekki skilja mig svo að ég sé að
ráðast á kollega mína. Þetta er
einfaldlega skoðun mín, og ég hef
margoft lýst henni yfir, bæði við
þá og aðra.
Kvörtunarnefnd
sett á laggirnar
— f þessu sambandi vaknar
spurningin um rétt neytandans.
Ef ferðaskrifstofa býður gull og
græna skóga en ferðamaðurinn
fær síðan ekki annað en ryðgað
járn og visin tré, hvar stendur
hann þá? Á hann rétt á bótum? Og
hvert á hann að leita réttar síns?
„Það er mér töluvert ánægjuefni
að geta sagt það að FÍF hefur
beitt sér fyrir að koma á laggirnar
kvörtunarnefnd í samvinnu við
Neytendasamtökin og í þann
mund sem ég skildi við um ára-
mótin átti það mál ekki langt í
land. Þessi nefnd verður nokkurs
konar úrskurðaraðili þegar kvart-
anir berast frá óánægðum ferða-
mönnum og eins getur fólk snúið
sér beint til nefndarinnar og borið
upp erindi sitt. f nefndinni eiga
sæti fulltrúi FÍF, fulltrúi Neyt-
endasamtakanna og einn odda-
maður frá opinberum aðila.
Annars hefur það verið svo í
raunveruleikanum, að ef ferða-
skrifstofa veit upp á sig sakirnar
hefur ekki staðið á henni að bæta
fyrir mistök sín. En hins vegar
koma alltaf upp ýmis vafamál, þar
sem ekki liggur ljóst fyrir hvorum
megin sökin liggur, og í þeim til-
fellum er nauðsynlegt að hafa
óháðan aðila til að taka af skarið
varðandi ágreininginn."
Nýtt líf
í nýju landi
Jæja Steinn, nú fer að vera
tímabært að binda endi á þetta
viðtal. En í lokin, ein persónuleg
spurning. Hvernig leggst það í þig
að brjóta allar brýr að baki þér og
byrja nýtt líf í nýju landi?
„Þetta er mikil breyting, það er
alveg Ijóst. í fyrsta lagi er ég fjöl-
skyldumaður með konu og þrjú
börn á aldrinum 10, 17 og 19 ára.
Fjölskyldan verður áfram á ís-
landi fram yfir vorpróf, þannig að
eðlilegt fjölskyldulíf hefst ekki
aftur hjá okkur fyrr en í sumar.
Nú, fjölskyldan verður auðvitað að
slíta sig frá ýmsu hér heima, ætt-
ingjum og vinum, starfi og tóm-
stundaiðju, og það er töluvert
átak.
Hvað mig varðar persónulega
hefur veturinn verið gífurlega
annasamur og ég hef því ekki haft
mikinn tíma til að velta því fyrir
mér hvernig ég komi til með að
taka þessari breytingu. En ég er
hvergi banginn, ég hef áður söðlað
um í lífinu og ávallt verið það
heppinn að geta skapað mér nægi-
leg viðfangsefni á þeim vettvangi
sem ég hef valið mér.
Ég get svo ekki annað en þakkað
öllum þeim mörgu aðilum, sem ég
hef haft viðskipti við, samstarfs-
mönnum, viðskiptavinum og
öðrum viðskiptaaðilum, fyrir
ánægjuleg samskipti á liðnum ár-
um. Og ég vona bara að fólk haldi
ekki að ég sé farinn í eilífðar út-
legð, það er erfitt aö segja til um
það á þessari stundu hversu lengi
ég verð í burtu, en eitt er víst,
rætur mínar eru á íslandi og þar
verða þær svo lengi sem ég lifi.“
GPA
Til sölu
flugvélin TF-EGG
PIPER APACHE ’62.
Nýmáluð, ný ársskoðun. Mótorar 1850/1800 tímar
eftir. Upplýsingar í síma 12909 og 43453.
ÁVÖXTUNSfW
VERÐBRÉFAMARKAÐUR
Ungur nemur
gamall temur
Kynnid ykkur nýjustu
ávöxtunarleiðina:
Verðtryggð spariskírteini ríkissjóðs ^
Gengi 20.02/84
Ár R. Sg./100 kr. Ár Fl. Sg./100 kr.
1971 1 15.274 1977 2 1.716
1972 1 13.826 1978 1 1.395
1972 2 11.287 1978 2 1.096
1973 1 8.526 1979 1 947
1973 2 8.127 1979 2 711
1974 1 5.318 1980 1 616
1975 1 4.169 1980 2 466
1975 2 3.098 1981 1 398
1976 1 2.829 1981 2 293
1976 2 2.331 1982 1 279
1977 1 2.057 1982 2 206
1983 1 158
/—Óverðtryggð ™ - Verðtryggð \
veðskuldabréf veðskuldabréf
Ár 20% 21% Söhig.
1 86,3 87,0 Ár 2 afb/ári.
2 80,3 81,3 i 95,2 6 81,6
3 74,9 76,1 2 91,9 7 78,8
4 70,2 71,5 3 89,4 8 76,1
5 66,0 67,4 4 86,4 9 73,4
62,2 63,7 5 84,5 10 70,8 J
óskum eftir spariskírteinum ríkissjóðs til
sölu. Verðtryggð veðskuldabréf óskast í sölu.
Óverðtryggð veðskuldabréf óskast í sölu.
*
Avöxtun ávaxtar fé þitt betur
ÁVÖXTUN 8f HfJ
LAUGAVEGUR 97 - SÍMI 28815 OPIÐ FRÁ10 - 17