Morgunblaðið - 23.03.1984, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 23. MARZ 1984
„Erum reiðubúnir
til samstarfs við
Umbótasinna“
í kosningum þeim sem fram fóru
innan Iláskólans til Háskóla- og
Stúdentaráös í síðustu viku fóru
leikar þannig að Vaka, félag frjáls-
Ivndra og lýðræðissinnaðra stúd-
enta, fékk 6 menn kjörna til Stúd-
entaráðs og 1 mann til Háskólaráðs.
Félag vinstri manna hlaut einnig 6
menn kjörna til Stúdentaráðs og 1
Gunnar Jóhann Birgisson
til Háskólaráðs, en Umbótasinnar
fengu 3 menn kjörna til Stúdenta-
ráðs.
í Stúdentaráði sitja 30 manns
og eru árlega kjörnir 15 manns til
ráðsins, en í Háskólaráði eru 4
fulltrúar stúdenta og eru árlega
kjörnir 2 fulltrúar til þess.
Blaðamaður Morgunblaðsins
hafði tal af Gunnari Jóhanni Birg-
issyni, formanni Vöku, og spurði
hvernig hann mæti úrslit kosn-
inganna.
„Við erum ánægðir með þessi
úrslit. Vinstri menn og Umbóta-
sinnar ætluðu að klekkja á okkur
með skýrslu menntamálaráð-
herra, en kjósendur létu ekki
kasta ryki í augu sér og bar þetta
kosningabragð þeirra ekki tilætl-
aðan árangur, sem sést á því að
fylgi Umbótasinna rýrnaði um
2%.
Vinstri menn missa nú einn
mann úr Stúdentaráði sem er af-
leiðing fylgistaps þeirra í kosning-
unum 1983, þannig að Vaka og
Vinstri menn hafa nú jafn marga
menn í ráðinu.
Vöku er það einnig ánægjuefni
að kjörsókn jókst um 3%, var áður
tæp 47%, en er nú tæp 50%. Þetta
sýnir glögglega að áhugi stúdenta
á sínum hagsmunamálum hefur
aukist.
Það er óráðið hvernig samstarfi
verður háttað í Stúdentaráði eftir
kosningarnar. Boltinn er hjá Um-
bótasinnum og spurning hvort
þeir vilja halda áfram samstarfi
sínu með Vinstri mönnum ellegar
taka upp samstarf við Vöku. Ef
við náum baráttumálum okkar
fram, þá erum við reiðubúnir til
samstarfs við Umbótasinna í
Stúdentaráði."
Meirihlutinn vill
sektir ef bflbelti
eru ekki notuð
MEIRIHLUTI fólks vill sektir við
því að bílbelti séu ekki notuð, sam-
kvæmt skoðanakönnun sem DV
hefur framkvæmt. Samkvæmt
niðurstöðum könnunarinnar
reyndust 51,2% vera fylgjandi
sektum, 38,7% voru á móti, 6%
voru óákveðnir og 4,2% neituðu að
svara. Ef aðeins eru teknir þeir
sem afstöðu tóku eru 57% fylgj-
andi sektum og 43% andvígir
þeim. Úrtak í könnuninni var 600
manns, helmingur á Reykjavík-
ursvæðinu og helmingur utan
þess.
Valerie Kaprisky og Kichard Gere sem skötuhjúin í Hugfangin. Kapr-
insky kemst ágætlega frá sínu en Gere er enginn Belmondo þrátt fyrir
grófan sjarma.
ANDLAUS
Kvíkmyndir
Sæbjörn Valdimarsson
Háskólabíó: Hugfanginn („Breath-
less“) Leikstjóri: Jim McBride.
Handrit: McBride og LM. Kit
Carson. Aðalhlutverk: Richard
Gere, Valerie Kaprisky, William
Tepper, John P. Ryan. Bandarísk,
gerð 1983, frá Orion Pictures.
Sýn.tími: 100 mín.
Franskar myndir hafa löngum
átt takmörkuðu fylgi að fagna
meðal kvikmyndahúsagesta í
Vesturheimi, þó til séu sárafáar
undantekningar. Hafa Banda-
ríkjamenn oftsinnis gripið til
þess ráðs að gera eigin útgáfur
af gallískum góðmyndum og eru
t.d. einar þrjár slíkar í fram-
leiðslu þar vestra um þessar
mundir.
Sem kunnugt er þá er Hug-
fanginn gerð eftir hinni víðfrægu
frumraun franska nýbylgju-
meistarans Jean-Luc Godards. A
Bout de Souffle og bera báðar
nafnið Breathless á engilsaxn-
esku.
Sögusvið hinnar þekktu mynd-
ar, sem opnaði augu minnar kyn-
slóðar — og fleiri — (suður í
Hafnarfirði, blessuð sé minning
hans sem háborgar kvikmynda-
menningar hérlendis!) fyrir
ýmsum djörfum og nýstárlegum
gjörðum franskra nýbylgjukvik-
myndagerðarmanna, rétt uppúr
60, er nú flutt af götum Parísar
vestur til LA. Það á að því leyti
ekki illa við þar sem að mynd
Godards var einmitt óður til
hinna hröðu sakamála B-mynda,
sem framleiddar voru á færi-
bandi á uppvaxtarárum leik-
stjórans. Hafði hann af þeim
mikla ánægju og telur þær hafa
haft mjög mikil áhrif á sig sem
verðandi listamann auk þess
sem hann dró af þeim vissan
lærdóm.
Að þessu sinni er smákrimm-
inn Kani (Gere), en stúlkan
frönsk (Kaprisky). Gere er
myndarlegur, sjálfumglaður
ónytjungur, hvers lifibrauð er
bílastundir. Hin franska Kapr-
insky stundar hinsvegar nám í
arkitektúr í LA og setur markið
hátt. Nokkrar ástarnætur af til-
viljun, að því manni skilst, í Las
Vegas, tengja þau saman.
Myndin hefst á því að Gere er
á leiðinni að heimsækja hina
frönsku hjálægju sína — á stoln-
um Porche, að sjálfsögðu — er
hann verður lögreglumanni að
bana. Á meðan jörðin logar und-
ir fótum hans sækir hann fast
eftir því að Kaprinsky komi með
sér yfir landamærin til Mexíkó
þar sem hann telur sér borgið. Á
stúlkan í nokkru hugarstríði en
velur loks rétta kostinn og segir
til hins roggna skítseyðis.
Hugfanginn er ósköp rislíti!
mynd þar sem markið hefur
greinilega verið sett hærra en
geta kvikmyndagerðarmanna
leyfði. Einkanlega fölnar þessi
nýja mynd í samanburði við for-
verann, sem var iðandi af lífi og
tilfinningum, sársauka og trega-
blöndnum kæruleysislegum
gálgahúmor söguhetjunnar sem
Belmondo túlkaði svo eftir-
minnilega í sínu fyrsta stórhlut-
verki að hann lagði Evrópu að
fótum sér. Ég hallast jafnframt
að því að þó að áhorfendur hafi
ekki samanburðinn þá þyki þeim
samt sem áður lítið til Hugfang-
ins koma.
Nýstirnið Gere er áberandi
takmarkaður leikari, loftbóla
sem eflaust verður löngu
sprungin áður en „áratug hans“
lýkur. Annars hentar Gere hlut-
verkið vel því hann hefur til að
bera ruddalegan sjarma sem hér
hentar vel. Kaprinsky vegnar
mun betur í hlutverki stúlkunn-
ar, (en Jean Seberg, sem New
York Herald Tribune blaðasölu-
stúlkan í A Bout de Souffle, var
verðugur jafningi Belmondos),
hún á vafalaust framtíð fyrir sér
í betur skrifuðum myndum.
Leikstjóranum og handrits-
höfundum tekst þokkalega að
halda bláþræði A Bout de Souffle,
en eigin spuna skortir bagalega
svo afraksturinn er heldur bág-
borinn. Satt best að segja, stend-
ur frumraun Godards mér mun
skýrar fyrir hugskotssjónum
eftir öll þessi ár en geld eftiröp-
un McBrides — sem ég sá í gær-
kveldi.
Andófsmaður
í Hollywood
Andófsmaðurinn Frances Farmer (Jessica Lange) til meðferðar vegna
andfélagslegrar hegðunar.
Kvíkmyndir
Ólafur M. Jóhannesson
Nafn á frummáli: Frances.
Handrit samkvæmt sjálfsævisögu
Frances Farmer, unnu Christopher
DeVore, Eric Bergen og Jonathan
Sanger.
Leikstjóri: Jonathan Kanger.
Kvikmyndun: Laszlo Kovacs.
Tónlist: John Barry.
„Það merkilega við Hollywood
er, að þar eru framleiddir
draumar.“ Þessi ummæli er að
finna í mynd Rainer Werner
Fassbinders, Die Sehnsucht der
Veronika Voss. Ég hef grein
mína um nýjustu kvikmynd
Regnbogans: Frances á þessari
athyglisverðu tilvitnun, því mér
finnst þessi kvikmynd um
Frances Farmer — eina af skær-
ustu stjörnum Garbó-tímabils-
ins — snúast að mestu um
draumafabrikkuna í Hollywood.
Frances þessi var nefnilega
prýðis efni í draumastúlku í ætt
við Grétu Garbo, Constance
Bennett, Betty Bacall eða Merle
Oberon. Slíkar stúlkur verða
auðvitað að vera sætar og stillt-
ar. Frances Farmer var sæt, en
stillinguna skorti gersamlega.
Þannig lét hún ekki nægja að
drekka og djöflast í laumi eins
og hinar draumadúkkurnar,
heldur vogaði sér að koma með
athugasemdir við stjórnendur
draumafabrikkunnar. Já, litla
sæta Hollywood-stúlkan vogaði
sér að opna munninn — ekki til
að heimta hærri laun eins og
hinar dúkkurnar — heldur til að
benda draumaframleiðendunum
á ýmsa agnúa er hún taldi vera á
framleiðslunni. Draumastúlkan
vildi sum sé ekki taka þátt í að
framleiða ameríska drauminn
fyrir heimsmarkað gagnrýnis-
laust. Hún vildi rífa niður glysið
og koma fram á hvíta tjaldinu
sem mannvera gædd holdi og
blóði. Frances Farmer er sem
sagt það fyrirbrigði sem nefnt
hefur verið á síðari tímum: and-
ófsmaður.
Við skulum nú líta ögn nánar
á, hvernig tökum Hollywood tók
þennan andófsmann á fimmta og
sjötta áratugnum. í fyrstu fóru
yfirmenn draumafabrikkunnar
sér hægt, létu nægja að kalla til
þá frægu slúðurdálkahöfunda
Heddu Hopper og Louellu Par-
son. Þessar ágætu konur, sem
hefðu sómt sér vel sem bréfritar-
ar í Pravda, tóku samt fljótlega
til óspilltra málanna, og brátt
varð lítið eftir af glæsipíunni
Frances Farmer, gott ef stúlkan
sú var ekki kommúnisti, (hún
hafði farið ung með leikhóp til
Sovétríkjanna), óforbetranlegur
guðleysingi (hafði ritað fræga
smásögu um dauða skaparans í
gagnfræðaskóla), hin versta
hórkerling, og guð veit hvað. En
draumafabrikkustjórarnir létu
ekki þar við sitja. Blessuð
draumadísin var plötuð til Mex-
íkó og síðan svift húsnæðinu og
send í einskonar nauðungar-
vinnubúðir, þar sem fangaverð-
irnir voru þriðja flokks leikstjór-
ar. En vald draumafabrikku-
stjóranna teygðist víðar. Það
náði alla leið inn í hugskot móð-
ur Frances Farmer. Þessi kona
virtist svo gersamlega heilluð af
Hollywood-drauminum, að hún
sendi andófsmanninn, hana
dóttur sína, hiklaust inná geð-
veikraspítala. Þar var stúlkan
loksins læknuð af hinni andfé-
lagslegu hegðun, og bjóst maður
satt að segja við að hún mælti á
rússnesku undir lok myndarinn-
ar.
Ég varð satt að segja felmtri
sleginn er ég horfði á svo alvar-
lega ásökun er þar var að finna á
hendur hins vestræna lýðræðis-
samfélags. Ef við lítum á Holly-
woodfabrikkuna sem framleið-
anda „ameríska draumsins"
margfræga, þá fer ekki hjá því
að við lítum á Frances Farmer
sem andófsmann í svipuðum
skilningi og skáldkonuna Marinu
Tsvetajeva, sem einnig sættist
við sitt mikla land að undan
genginni kvöl og pínu, en lét að
lokum lífið fyrir eigin hendi,
frammi fyrir hinum bergmáls-
lausu Kremlarmúrum. Þó er hér
á einn grundvallarmunur. Því á
sama tíma og Frances Farmer
fær uppreisn æru á sjálfu hvíta
tjaldinu, eru nöfn listamanna á
þorð við Marinu Tsvetajeva,
strikuð útúr sögubókum heima-
lands hennar.
Ég held ég hafi ekkert fleira
um þessa nýjustu kvikmynd
Regnbogans að segja. Ég hef
reynt að draga upp grófa mynd
þeirrar ádeilu sem ég tel að
finna megi í myndinni. Ég læt
áhorfendum eftir að túlka og
upplifa hin fíngerðari, persónu-
legri svið myndarinnar. Magn-
þrungnum leik Jessicu Lange í
hlutverki Frances verður heldur
ekki lýst með orðum svo vel sé,
né samleik hennar og Kim
Stancey, sem lék móðurina. Að
lokum vil ég fullyrða að hér sé að
ferðinni mynd sem gersamlega
missir marks á smávöxnum
sjónvarpsskermi — hún er svo
mögnuð að hún næstum sprengir
utan af sér breiðtjaldið, ekki
ósvipað og Frances Farmer gerði
á sínum tíma.