Morgunblaðið - 23.03.1984, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 23. MARZ 1984 43
Minning:
Atli Þorbergs-
son skipstjóri
Fæddur 4. október 1911.
I)áinn 15. mars 1984.
Nú er hann afi farinn frá okkur
til ömmu, sem honum þótti svo
vænt um.
Þegar við kveðjum afa í hinsta
sinn leita minningarnar á hugann.
Okkur er það huggun, að hann
skyldi fara í friði, svo hljóðlega á
þann hátt, sem best er.
Við börnin sem eldri erum,
minnumst hans sem góðs félaga,
við hin yngri munum hann góðan,
ljúfan og umhyggjusamiin.
Hann afi var svo hress, við
munum seint gleyma skemmtilegu
sögunum hans frá prakkarastrik-
um yngri ára.
Lengst af var afi dugnaðar-
sjómaður. Hann byrjaði sem ungl-
ingur að fara á sjó með föður sín-
um, en seinna varð hann skipstjóri
og eignaðist sína eigin báta. Það
lýsti dugnaði hans og atorku, að
alla tíð var hann sjóveikur, en það
aftraði honum ekki frá að stunda
sjóinn.
Eftir að hann hætti sjó-
mennsku, vann hann sem vakt-
maður hjá Björgun hf. Nú gat
hann verið meira heima með
ömmu og strákunum sínum. Þá
kom hjálpsemi hans í ljós, ef á
þurfti að halda. Þeyttist hann um
allt með drengina sína, jafnt sem
aðra fjölskyldumeðlimi. Hann
vann upp allan þann tíma, er hann
var að heiman á sjómannsárun-
um. Nú gafst tími til að fara á
völlinn og fylgjast með knatt-
spyrnunni, sem hann hafði svo
mikinn áhuga á, þó sérstaklega
sínum drengjum og félögum
Fæddur 30. janúar 1898.
Dáinn 1. mars 1984.
Sigfús Páll Þorleifsson, útgerð-
armaður á Dalvík, var fæddur 30.
janúar 1898 og lést 1. mars 1984.
Ætt, uppruna og athöfnum Sig-
fúsar hafa verið gerð góð skil hér í
Morgunblaðinu. Sigfús var einn af
þessum kjarngóðu aldamóta-
mönnum sem unnu sig upp úr
eymd þeirra ára til vegs og virð-
ingar og lifði lærdómsríkar tíðir
tvennar og vitnaði oft til þess. Á
unga aldri varð hann með fram-
sýnni mönnum og staldraði stutt
við hefðbundna atvinnuhætti
þeirra tíma en tileinkaði sér fljótt
nýjungar, þróun og tækni er upp
komu hverju sinni. Þurfti hann þó
ekki að sækja allt til annarra í
þeim efnum, því handlagni og
hugdettur hafði hann nógar og
hvatti öðrum fremur unga menn
hér um slóðir til átaka og áræðis í
atvinnulífinu, bæði til sjós og
lands. Átti hann því samleið með
ýmsum atorkusömum einstakling-
um í gegnum árin.
Sigfús var ekki gjarn á að dylja
viðhorf sín til samfélagsins. Hann
sagði gjarnan sína meiningu um-
búðalaust hver sem í hlut átti og
var jafnan ekki aldeilis sammála
síðasta ræðumanni, þótt sam-
vinnuþýður væri í raun og við-
þeirra. Var hann þeim sem besti
vinur.
Árið 1971 fékk afi slæmt hjarta-
áfall og varð hann aldrei sami
maður eftir það. En hann var svo
lánsamur að eiga góða konu, sem
með dugnaði sínum hjálpaði hon-
um að öðlast krafta á ný.
Hún athugaði hvort eitthvað
væri hægt að fá að gera til að
stytta honum stundirnar. Þá fékk
afi taumabúnt til að hnýta öngla á
og minnumst við stundanna þegar
við sátum andspænis honum og
hjálpuðum til við að leysa alla
önglaflækjuna.
Þegar amma dó flutti afi á
Hrafnistu í Reykjavík. Eins og
honum var líkt leið honum vel þar
og kvartaði aldrei. Sprellikarlinn í
afa var enn til og fréttum við af
því er hann gantaðist við fólkið og
fékk það til að hlæja. Afi hafði
alla tíð haft gaman af að spila á
spil og dansa. Hann eignaðist
ágætis spilafélaga og var oft grip-
ið í spil honum til mikillar
ánægju. Dömurnar voru heldur
ekki lengi að komast að því hversu
góður dansari afi var og fékk hann
lítinn frið í dansinum á skemmti-
kvöldum.
Fyrir stuttu kom í ljós, að hann
var haldinn sjúkdómi, sem en eng-
in lækning er enn til við.
Við þökkum afa okkar fyrir góð-
vild og umhyggjusemi í okkar
garð og munum við ávallt minnast
hvað hann var jákvæður og þakk-
látur fyrir allt sem fyrir hann var
gert.
Guð blessi hann og leyfi að hann
hvíli í friði.
Barnabörnin
mótshlýr. Oft var gaman að heyra
hann færa rök fyir sínu máli því
hann átti gott með að koma fyrir
sig orði og urðu þá oft snarpar
umræður. Hrein það ekki svo mjög
á honum þó ýmsir yrðu til and-
svara. Hvort honum hefur verið
það meðvitað eður ei að hann
hefði ýmsa yfirburði og sér væri
óhætt alla jafna að standa á sínu
veit ég ekki, en hitt er víst, eins og
berlega kom í ljós á lífsleið hans,
að hann hafði hæfileika sem ekki
er öllum gefinn.
Sigfús Þorleifsson var greindur
vel, góðviljaður umbótamaður og
gamansamur og sá margt spaugi-
legt í daglegri önn sér til gagns og
gamans sem flestum var með öllu
hulið. Athafnasemi var honum
eðlislæg og alltaf eygði hann nýja
möguleika og viðfangsefni. Ein-
hvern veginn fannst mér það
myndi ekki skipta Sigfús miklu
máli, hvort hann hefði afrakstur
sem erfiði af afskiptum sínum í
atvinnulífinu, heldur hitt að haf-
ast eitthvað að og leysa það af
hendi öðruvísi en áður hafði
þekkst, þó það kostaði hann átölur
ýmissa er sáu ekki hlutina í sömu
mynd og hann. Hann var liðlegt
hraustmenni og undraðist ég oft
átök hans við lestun og losun á
vörubíl sínum. En þó honum veitt-
Það er gjarnan svo, þegar vinir
og vandamenn kveðja þennan
heim, að maður fer að velta því
fyrir sér, hvaða þættir séu skýr-
astir í þeirri mynd, sem maður
dregur upp af hinum látna. Slíkar
vangaveltur um frænda minn,
Atla Þorbergsson, sem nú er horf-
inn á vit feðra sinna, kalla ávallt
fram í huga mínum tvo þætti, sem
öðru fremur einkenndu hann, ann-
ars vegar hið hlýja viðmót hans og
hins vegar glettnina og lífsfjörið,
sem hann ávallt bjó yfir.
Atli var fæddur í Gerðum í
Garði. Foreldrar hans voru hjónin
Ingibjörg Guðmundsdóttir frá
Meðalfelli í Kjós og Þorbergur
Guðmundsson frá Valdastöðum í
Kjós. Atli ólst upp í stórum systk-
inahópi á Jaðri í Garði, en systk-
inin voru alls sex auk eins fóst-
urbróður. Lífsbaráttan var hörð
og margir munnar að fæða og
vandist Atli því fljótt á að taka til
hendinni við hin ýmsu störf, sem
til féllu, bæði til sjós og lands.
Þorbergur, faðir Atla, var um ára-
bil formaður á fiskibátum og síðar
útgerðarmaður, fyrst í Garðinum
og síðar í Sandgerði. Eplið fellur
sjaldan langt frá eikinni og Atli
fékk snemma að kynnast hinum
harða húsbónda, sjónum. Fljót-
l«!ga eftir fermingu hóf hann að
stunda sjóróðra frá Sandgerði
með föður sínum. Hugur hans leit-
aði frekari þekkingar á sínu sviði,
sjómennskunni, og lauk hann vél-
stjóraprófi frá Skóla Þorsteins
Loftssonar árið 1941 og síðan
fiskimannaprófi frá Stýrimanna-
skólanum árið 1943. Eftir það var
hann lengst af skipstjóri eða stýri-
maður á bátum frá Sandgerði auk
þess sem hann fór á síld fyrir
norðan, svo sem þá var háttur.
Margir munu minnast hans sem
skipstjóra á mb. Faxa GK 90, en
þann bát átti Atli í félagi við föður
sinn og nokkra fleiri ættingja.
Þann bát seldu þeir árið 1960 og
var Atli eftir það nokkrar vertíðir
með mb. Ásgeir, litlum bát úr
ist það létt varð hann fyrstur
manna hér til þess að nota vél til
þeirra hluta og við fleiri störf. Það
var ekki heiglum hent að aka full-
lestuðum vörubíl milli Akureyrar
og Dalvíkur um og uppúr 1940 í
vorleysingum og þegar klaki var
að fara úr vangerðu vegakerfi
þeirra tíma. En þetta gerði Sigfús
í fleiri ár, sótti loðnu og smásíld
til Akureyrar til beitu línuútgerð-
ar sem hér var þá allsráðandi.
Enginn annar fékkst til að taka að
sér þetta vanþakkláta starf þó
eins góðar eða jafnvel betri að-
stæður hefðu. Sannleikurinn var
sá að þeir höfðu hvorki kjark, vilja
eða hagsýni Sigfúsar til þess. Það
var ekki fyrir nein vesalmenni að
losa einn meirihlutann af beitu-
ílátunum af bílnum jafnvel oftar
en einu sinni í ferð, þegar holklaki
féll niður undan honum og bíllinn
festist, láta þau síðan upp aftur
eftir mikið bras og tilfæringar.
Slíkar tafir breyttu mjög ferða-
áætlun beitubíisins eins og hann
var gjarnan nefndur, þessa eftir-
minnilegu vordaga fyrir rúmum
fjörutíu árum. Margri skipshöfn-
inni leiddist biðin og brúnin var
farin að síga á ýmsum og voru'oft
margar getgátur um hvað tefði og
var sjaldan þess rétta getið þó
sumir vissu betur og voru mörg
hnýfilyrðin látin falla á bak fram-
kvæmdastjóra og fyrirtækis. Ekki
bætti það geðsiag þeirra er biðu
eftir beitunni ef þeir fengu ekki
umbeðið magn sem ekki reyndist
til í kaupstaðnum. Þá var allri
skuld og skömmum skellt á Sigfús
Garðinum. Á þessum árum starf-
aði hann einnig á haustin í slát-
urtíðinni hjá Sláturfélagi Suður-
lands. Árið 1965 ræðst hann síðan
sem vaktmaður til Björgunar hf.
við sanddæluskipið Sandey, auk
þess sem hann var stýrimaður á
skipinu í afleysingum á sumrin.
Gekk svo allt til ársins 1971, en í
ágúst það ár varð hann fyrir mjög
alvarlegu hjartaáfalli. Baráttan
við þann vágest var um tíma æði
tvísýn en eftir hetjulega baráttu
hafði Atli sigur, sem þó var dýru
verði keyptur og varð hann aldrei
nálægt samur maður eftir.
Atli kvæntist árið 1934 Kristínu
Jóhannesdóttur frá Gauksstöðum
í Garði. Þau eignuðust tvær dæt-
ur, Ingibjörgu, fædd 1944, og
Helgu, fædd 1936. Þær dætur eru
báðar búsettar í Bandaríkjunum.
Þau Atli og Kristín slitu samvist-
ir. Atli kvæntist öðru sinni árið
1944, Þórhildi B. Hallgrimsdóttur
úr Reykjavík. Þau eignuðust þrjá
syni, Jóhannes, fæddur 1944,
Þorberg, fæddur 1947 og Kristin,
fæddur 1956. Þeir eru allir búsett-
ir í Reykjavík. Barnabörn Atla eru
alls orðin 15. Þau Atli og Bíbi, eins
og var oft í meiralagi róstusamt í
kring um beitubílinn og gekk, og
gengur enn, það máltæki hér, og
mun sennilega seint fyrnast yfir,
„að þau séu viðkvæm beitumálin".
Þessar athafnir og orðaskipti stóð
Sigfús af sér og fór létt með. Sagði
ef til vill stuttu seinna með sinni
léttu kímni: „Heyrðirðu í honum
Palla þegar hankinn slitnaði úr
kassanum," eða „tókstu eftir hon-
um Helga."
Oftast fyrntist fljótt yfir þessi
orðaskipti, jafnvel strax og búið
var að beita og bátarnir rónir.
Svona verkefni tókst Sigfús á við
frekar en aðrir hér til þess að
halda uppi útgerð og atvinnu. Á
þessum árum gerði Sigfús út tvo
og Þórhildur var kölluð, bjuggu
jafnan í Reykjavík, fyrst á Þórs-
götu 28, þá Sundlaugarvegi 24, síð-
an í Stórholti 43 og loks á Snorra-
braut 35. Þau voru samrýmd hjón
og á heimili þeirra ríkti góður
andi og þar var jafnan gott að
koma. Eftir áfallið mikla árið 1971
annaðist Bíbí um mann sinn af
einstakri alúð og kostgæfni og hef
ég það fyrir satt að þá heilsu, sem
Atli náði eftir áfallið, megi að
verulegu leyti rekja til þeirrar
umhyggju, sem kona hans veitti
honum við mjög erfiðar aðstæður.
Það var því mikið reiðarslag er
Bíbí féll frá hinn 23. apríl 1980,
aðeins 56 ára að aldri. Eftir fráfall
hennar dvaldi Atli fyrst í u.þ.b.
hálft ár hjá Þorbergi syni sínum,
en í október sama ár flutti hann á
Hrafnistu, þar sem hann dvaldi
síðustu æviárin.
Atli Þorbergsson var vinmargur
með afbrigðum. Einhvern veginn
var það svo, að þar sem hann kom
varð hann ósjálfrátt hrókur alls
fagnaðar, enda þeir kostir hans,
sem fyrst eru taldir í greinarkorni
þessu, sjaldnast til þess fallnir að
fæla menn frá. Hann mótaði sér
einarölegar skoðanir á hlutunum
og lét þær óspart í ljós, hvort sem
mönnum líkaði betur eða verr.
Þessa kosti hygg ég að vinnuveit-
endur hans i gegnum tíðina hafi
kunnað að meta, enda kom hann
sér vel, hvar sem hann starfaði.
Ég undritaður átti því láni að
fagna að vera undir verndarhendi
þessa frænda míns allt frá upp-
hafi. Ég leit fyrst dagsins ljós á
heimili hans, átti þar heimili í
heilan vetur 1963—64 og var þar
tekið með kostum og kynjum alla
tíð hvernig sem á stóð. Skuld mín
er því stór. Helgustu minningarn-
ar um hann kýs ég þó að eiga í
hljóði með sjálfum mér en vona og
bið, að hann sé sæll á því tilveru-
stigi, sem hann dvelur nú.
Guð blessi minningu Atla Þor-
bergssonar.
Guðmundur Jóelsson
báta, Björgvin, 10 tonn, gerði hann
út á línu vor og haust en síld á
sumrin með Baldri sem var 24
tonn. Á vorin gerði hann Baldur
út á línu hér heima en í Sandgerði
og í Njarðvíkum á vetrum. Með
útgerðinni höfðu þau hjón Sigfús
og Ásgerður Jónsdóttir, sem lifir
mann sinn nær níræð, nokkurn
búskap, kýr, kindur og jafnvel svín
um tíma sem hvergi sáust á Dal-
vík á þeim árum. Þar hafði Sigfús
fyrstur frumkvæði eins og oft áð-
ur. Geta má nærri að í ýmsu var
að snúast og næg verkefni fyrir
þessi dugmiklu og framfarasinn-
uðu hjón og fjölskyldu þeirra, sem
vann einhuga að öllum tilfallandi
störfum meðan í heimahúsum
voru og jafnvel eftir það hvert
sumar meðan þessir atvinnuhætt-
ir héldust hér. Við konan mín voru
svo lánsöm að ráðast til þeirra
hjóna að útgerðinni vorið 1940 og
bjuggum í næsta húsi við heimili
þeirra. Vorum við hjá þeim í nokk-
ur ár, bæði hér heima og á vetr-
arvertíðum á Suðurlandi. Höfum
við svo sannarlega margs góðs að
minnast af samskiptum við þau.
Ásgerður var og er einstök kona
og húsmóðir og minnumst við
hjónin enn leiðbeininga hennar og
ráðlegginga okkur til handa og
allt var það okkur til góðs í gegn
um árin.
Höfðingsskapur, reisn, þrifnað-
ur og reglusemi hafa verið eðlis-
kostir Ásgerðar allt lífið og ber
hún þá reisn enn. Heimili fjöl-
skyldu hennar bar þess vitni bæði
úti og inni að þar voru engar með-
almanneskjur að verki og ekki
mun Ásgerður hafa dregið úr um-
svifum manns síns. Það er sann-
arlega sjónarsviptir að Sigfúsi
héðan úr bæ, eins og fleiri alda-
mótamönnum, þar sem hver virð-
ist hafa borið sitt ákveðna ein-
kenni sem eftirtekt vakti. Það
munu margir sakna þess að mæta
Sigfúsi ekki oftar hér á götu og
eiga við hann viðræður.
Við hjónin þökkum Sigfúsi, Ás-
gerði og börnum þeirra góða við-
kynningu í gegnum árin og vottum
Ásgerði og eftirlifandi aðstand-
endum innilegar samúðarkveðjur.
Kristinn Guðlaugsson
t
Þökkum öllum þeim sem sýndu okkur samúö og vinarhug viö
andlát og útför dóttur minnar og stjúpdóttur,
BÁRU AÐALSTEINSDÓTTUR
fré Akureyri.
Sérstakar þakkir færum viö starfsfólki Heilsuhælis NLFÍ,
Hverageröi.
Fyrir okkar hönd og annarra ættingja,
Amalía Valdimarsdóttir,
Garöar Sigurjónsson.
t
Þökkum innilega auösýnda samúö viö andlát og útför fööur okkar,
tengdafööur, afa og langafa,
ANGANTÝSJÓHANNSSONAR,
Hauganesi.
Sérstakar þakkir færum viö starfsfólki B-deildar Fjóröungssjúkra-
húsinu Akureyri.
Þóra Angantýsdóttir, Árni Ólason,
Arnþór Angantýsson. Kolbrún Ólafsdóttir,
börn og barnabörn.
Sigfús Páll Þorleifs-
son — Minning