Morgunblaðið - 19.06.1984, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 19. JÚNÍ 1984
27
ardalshöllinni upp a gátt, enda
1 höfðu margir, sem keypt höfðu miða
í forsölu, enn ekki komist inn í hús-
ið.
„Við erum mjög ánægðir með
þennan dansleik," sagði Jakob
Magnússon, Stuðmaður, er Mbl.
1 ræddi við hann. „Við höfum aldrei
leikið fyrir fleira fólk og mér fannst
þetta takast frábærlega vel.
Stemmningin var þrusugóð. Auðvit-
1 að var einhver drykkjuskapur, en
alls ekki sá sem látið var liggja að í
tveimur dagblaðanna," bætti hann
við.
15.000 í miðbænum
„Hátíðahöldin í miðbænum gengu
eins og best varð á kosið, en umferð-
arhnútar mynduðust víða í mið-
borginni þegar líða tók á daginn,"
sagði Óskar ólason, yfirlögreglu-
þjónn, er Mbl. innti hann eftir því
hvernig hátíðahöldin á sunnudag
hefðu gengið í miðborginni. „Greini-
legt var þó, að gatnakerfið annaði
ekki bílastraumnum þegar hann
varð hvað mestur," bætti öskar við.
Mjög fjölmenn skrúðganga lagði
upp frá Hlemmi áleiðis niður á
Lækjartorg laust eftir kl. 15. Gekk
mannfjöldinn sem leið lá niður í
miðborgina, þar sem boðið var upp
á fjölskylduskemmtun á Arnarhóli.
Sjálf hátíðin var hins vegar form-
lega sett af Þórunni Gestsdóttur,
varaformanni Æskulýðsráðs, um
morguninn. Að ávarpi hennar loknu
lagði forseti íslands, Vigdís Finn-
bogadóttir, blómsveig frá íslensku
þjóðinni að minnisvarða Jóns Sig-
urðssonar á Austurvelli og síðan
flutti Steingrímur Hermannsson,
forsætisráðherra, ávarp. Loks fór
fjallkonan, Guðrún Þórðarsdóttir
leikkona, með þjóðhátíðarljóð Tóm-
asar Guðmundssonar. Áður hafði
Markús örn Antonsson, forseti
borgarstjórnar, lagt blómsveig á
leiði Jóns Sigurðssonar við undir-
leik Lúðrasveitar Reykjavíkur.
Óskar sagði ógjörlegt að spá um
hversu margir hefðu verið saman-
komnir í miðbænum á sunnudaginn.
Þeir, sem gerst fylgdust með, töldu
að um 15.000 manns hefðu verið
saman komin þegar mannfjöldinn
var hvað mestur. Enginn óhöpp
urðu þrátt fyrir fjöldann og taldi
Óskar mega þakka það m.a. því, að
fólk hefði ekið mjög varlega.
Auk skemmtidagskrárinnar í
miðbænum um miðbik dagsins var
boðið upp á skemmtanir f Hljóm-
skálagarðinum, á Kjarvalsstöðum
og í menningarmiðstöðinni í Gerðu-
bergi. Um kvöldið var svo skemmti-
dagskrá í miðbænum. Fór hún mjög
vel fram, en nokkuð bar á ölvun
undir lok hennar.
Markús Örn Antonsson, forseti borgarstjórnar, leggur blómsveig að leiði Jóns
Sigurössonar að morgni þjóðhátíðardagsins.
Frá dansleiknum í Laugardalshöll. Stuðmenn á sviðinu.
þremur skotum, tveimur í magasíni
og einu í hlaupi. Þeir óku vestur á
Grandagarð, þar sem William lauk
við að dulbúa sig, og síðan héldu þeir
að Háskólabíói, þar sem leiðir þeirra
skildi. William settist inn í leigubíl
við Hótel Sögu en Ingvar hélt í
Brautarholt 2, þar sem hann ætlaði
að bíða Williams.
Ráninu á bilnum og ráninu við
Landsbankann var síðan lýst ræki-
lega fyrir réttinum í gær og var sú
lýsing samhljóða þeim frásögnum,
sem birst hafa í Morgunblaðinu. Það
kom fram í málflutningi verjanda
Williams, Eddu Sigrúnar Ólafsdótt-
ur, að hvað eftir annað var William
skapi næst að hætta við allt saman,
m.a. í leigubílnum á leið frá Sögu —
en þá átti hann ekki fyrir fargjald-
inu! Þegar hann kom að bankanum
lagði hann stolna leigubílnum á bíla-
stæði norðan við útibúið og þangað
hljóp hann þegar hann hafði náð
peningunum af starfsmönnum
ÁTVR og ók rakleiðis f Brautarholt.
Þegar hann kom þangað var Ingvar
hvergi sjáanlegur en lánsbíll hans
beið. William ákvað að bíða og eftir
skamma stund sá hann hvar Ingvar
kom gangandi f hægðum sínum.
Hann hafði þá farið gangandi niður
á Laugaveg 77 til að geta horft á
ránið framið en sagði síðar, að hann
hefði ætlað að reyna að afstýra rán-
inu. Þegar hann kom að bankanum
var ekkert að sjá. Hann gekk niður
með húsinu vestan megin og rak á
leiðinni fæturna í einn fjögurra pen-
ingapoka, sem William hafði misst á
hlaupunum. Pokanum stakk hann
inn á sig og flýtti sér síðan aftur upp
í Brautarholt. Þaðan óku þeir Ingvar
og William vestur á Kársnes í Kópa-
vogi, þar sem þeir losuðu sig við
byssuna og skotfærin. Um kl. 21 um
kvöldið skilaði Ingvar William heim
til foreldra hans, þar sem hann á
lögheimili.
William James fór rakleiðis til
föður síns og sagði við hann: —
Pabbi, ég er búinn að ræna pening-
um.
Föður hans varð mjög bylt við.
Hvað áttu við? sagði hann og var
hvass.
William sagði föður sínum allt af
létta og stöðugt þyngdist brúnin á
Griffith. — Ertu orðinn brjálaður,
drengur? Hvað ertu eiginlega að
hugsa? sagði hann og hellti sér yfir
son sinn. — Farðu með þetta út úr
húsinu strax! Skilaðu peningunum
aftur!
En William sagðist ekki eiga í nein
önnur hús að venda með ránsfenginn
og bað föður sinn um ráð. Hvað átti
hann að gera? Niðurstaðan varð sú,
að Griffith sagði syni sínum að
stinga peningapokanum inn f fata-
skáp í forstofunni áöur en hann færi
út aftur. Skömmu síðar fékk hann
endanlega staðfestingu á þeim frétt-
um, sem hann hafði fengið þegar
sjónvarpið sagði fréttir af því, sem
gerst hafði.
Þetta var á föstudagskvöldi. Pen-
ingarnir lágu óhreyfðir í skápnum
alla helgina og Griffith Scobie átti
erfitt með svefn. Á mánudeginum
hafði hann tekið ákvörðun: Þeir
myndu láta verða af því að fara í
brúðkaup bróðurdóttur hans í
Bandaríkjunum og William yrði eftir
ytra. Þegar hann kæmi sjálfur heim
myndi hann skila peningunum nafn-
laust. Þennan sama dag pantaði
hann far fyrir þrjá til Bandaríkj-
anna undir nafninu „Scobie" án þess
að gefa upp skírnarnöfn sona sinna
tveggja og sitt eigið. Morguninn eftir
staðfesti hann pöntunina hjá Útsýn.
Síðar um daginn kom William heim
til foreldra sinna og bað föður sinn
um peningapokann. Úr honum tók
hann 3000 krónur, sem hann gaf
kærustunni fyrir peysu, og fékk föð-
ur sínum 50 þúsund krónur í vöndli.
Griffith gekk síðan frá peningunum,
tæpum tveimur milljónum króna, í
kassa, setti dagblað yfir, límdi lokið
aftur og stakk kassanum undir eld-
hússkáp. Um kvöldið ók Griffith syni
sínum til Hafnarfjarðar, þar sem
William fékk Ingvari sinn hlut, 360
þúsund krónur. Scobie eldri beið í
bílnum fyrir utan á meðan og mun
ekki hafa vitað með vissu hvað ungu
mönnunum fór á milli.
Fyrir 50 þúsundin keypti Griffith
gjaldeyri — fyrir 30 þúsund krónur í
Utvegsbankanum og fyrir 20 þúsund
af einkaaðila á Loftleiðahótelinu.
Gjaldeyrinn átti að nota til utanfar-
arinnar og fékk hann syni sinum 40
dollara af þeim liðlega 1600, sem
keyptir höfðu verið.
Zorro, Superman og
Hrói höttur á einu bretti
Edda Sigrún Ólafsdóttir hdl., verj-
andi Williams, lagði á það ríka
áherslu í ræðu sinni, að aldrei hefði
verið ætlun hans að nota byssuna til
nokkurs annars en að ógna með
henni. William hefði játað afdrátt-
arlaust daginn eftir að hann var úr-
skurðaður í gæsluvarðhald. Hún
hefði sjálf ekki verið búin að ræða
við hann nema í nokkrar mínútur
þegar hann hefði játað fyrir sér að
hafa framið ránið og óskað eftir því
að gefa um það fulla skýrslu. — Ég
hefði játað á flugvellinum ef ég hefði
ekki alltaf verið að hugsa um fjöl-
skylduna og pabba, hafði Edda eftir
honum. — Nú vil ég taka út þann
dóm sem pabbi gæti fengið, því hann
hjálpaði mér.
Hún hafði eftir William, að ástæð-
an fyrir ráninu hefði verið sú, að
hann hefði viljað hjálpa foreldrum
sínum og fjölskyldu um peninga.
Rekstur fyrirtækis föður hans hefði
ekki gengið eins og vonast hafði ver-
ið til eftir að fjölskyldan fluttist aft-
ur til íslands fyrir tveimur árum eft-
ir átta ára veru í Bandaríkjunum.
„Það var átakanlegt að hlusta á játn-
ingu þessa unga manns," sagði Edda.
„Hann lifði stundum í dagdrauma-
heimi, þar sem draumarnir urðu
raunverulegri en raunveruleikinn.
Hann var aðeins 13 ára þegar fjöl-
skyldan fluttist utan. Þar var honum
hvað eftir annað kippt upp úr um-
hverfi sínu, það var stöðugt verið að
flytja, skipta um skóla, læra að
þekkja nýja félaga. Þegar hann svo
kom heim nokkrum mánuðum á und-
an fjölskyldu sinni var hann aleinn,
allt var breytt frá því sem var og
ekkert stóðst af því, sem fyrirhugað
hafði verið. Smám saman fór að síga
á ógæfuhliðina, ef til vill einkum
vegna þess, að hann var ekki lengur
undir aga fjölskyldunnar — og ég vil
leggja áherslu á,“ sagði Edda, „að
hann hefur ævinlega verið óeðlilega
háður fjölskyldu sinni og föður, eink-
um föður sínum."
William sótti tvivegis um stöðu
lögreglumanns í Reykjavík en fékk
synjun vegna þess að hann er banda-
rískur ríkisborgari. Fjárhagur fjöl-
skyldunnar var heldur bágur og
sömuleiðis fjárhagur fjölskyldu unn-
ustunnar, að því er Edda sagði.
„Ránið var því alls ekki framið í eig-
inhagsmunaskyni — hann þurfti að
sanna fyrir foreldrum sínum, að
hann væri bestur og verður elsku
þeirra. Allt snerist um peningaleysi
þar sem hann var og hann ætlaði að
sanna, að enginn legði meira á sig en
einmitt hann til að leysa úr þessum
vandræðum. Á einu bretti gat hann
orðið Hrói höttur, Superman og
Zorro," sagði hún. „Hann var at-
vinnulaus og lá undir ámæli fyrir
iðjuleysi - og vegna þess sagði hann
unnustu sinni að hann væri orðinn
starfsmaður fíkniefnadeildar lög-
reglunnar. Hann fór að heiman á
morgnana til að fara í þá ímynduðu
vinnu, sem hann langaði svo að
stunda, og kom heim að lokinni
þeirri „vinnu“ á kvöldin. Eða eins og
hann sagði við mig: — Ég hefði orðið
svo góður lögreglumaður. Bara ef ég
hefði fengið vinnuna hefði ekkert af
þessu komið fyrir."
Verjandinn fór mörgum orðum um
„óeðlilega miklar“ frásagnir fjöl-
miðla af málinu og sagði ljóst, að
gerður hefði verið „úlfaldi úr mý-
flugu" í fjölmiðlum. „Hann, sem
þjóðin taldi hættulegan afbrota-
mann, var þá ekki annað en stórt
barn,“ sagði Edda.
Verjandinn gerði þá kröfu að
William yrði dæmdur til vægustu
refsingar og að hún yrði skilorðs-
bundin. Af hálfu ákæruvalds-
ins er gerð krafa um refsingu yfir
feðgunum og Ingvari, að þeir verði
dæmdir til greiðslu skaðabóta og
sakarkostnaðar.
Örn Clausen hrl., verjandi Ingvars
H. Þórðarsonar, gerði þá kröfu að
skjólstæðingur hans yrði sýknaður
af ákærunni um ránið á leigubílnum,
enda væri það of langsótt að gera
Ingvar að aðalmanni í því atriði fyrir
það eitt að aka William Scobie úr
Fellahverfi vestur í bæ. Hann mót-
mælti því einnig, að Ingvar væri tal-
inn aðalmaður í ráninu við Lands-
bankann því hlutdeild hans væri
mjög lítil og hann hefði ekki haft
nema óljósa hugmynd um það, sem
til hefði staðið. „Þetta eru engir
venjulegir afbrotamenn heldur ungl-
ingsgrey, sem leiðast út í þetta af
hreinum barnaskap," sagði örn.
Hann tók fram að lokum í stuttri
ræðu sinni, að hann teldi afdráttar-
laust að sýkna bæri Griffith Scobie í
málinu — öll viðbrögð hans og fjöl-
skyldunnar hefðu verið eðlileg og
mannleg.
Kristján Stefánsson hdl., verjandi
Griffiths D. Scobie, krafðist þess í
málflutningnum að Griffith yrði
sýknaður af öllum kröfum og að
málskostnaður yrði greiddur úr rík-
issjóði. Til vara gerði hann kröfu um
að hann yrði ekki dæmdur til refs-
ingar, í öðru lagi að refsingu yrði
frestað og í þriðja lagi að refsingin
yrði skilyrt. Oll hans viðbrögð hefðu
verið eðlileg og mannleg, allar hans
athafnir í málinu hefðu verið í þágu
sonar hans og miðast við að koma
honum úr landi. Kristján gerði eins
og Örn kröfu um að skaðabótakröfu
ÁTVR yrði vísað frá dómi enda hefði
forstjóri stofnunarinnar neitað að
sundurliða kröfuna, eins og óskað
hefði verið eftir fyrir dóminum.
Sakadómur er fjölskipaður í þessu
máli-Gert er ráð fyrir, að dómur falli
fyrir réttarhlé í sumar.
— ÓV.