Morgunblaðið - 19.06.1984, Blaðsíða 40

44
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 19. JÚNÍ 1984
„ 5eg\s\u h&Ca. eytt-Pimm.
Árum ck NoröarpóLmum
Því Ktti hann ad vera ánægAur í Hafið sJálf re5'nt að lo8a hann?
öllu kókinu?
HÖGNI HREKKVISI
/f HANKI FÁ MyNPAF SéR OTAM
Á TVcíóiGÚMMÍa/vteúoiR
Um mjólk og fleira
HÁ skrifar:
Fyrir löngu síðan, áratugum,
kannski hálfri öld, las ég grein eftir
Helga Tómasson yfirlækni. Allt
sem í greininni stóð er löngu gleymt
sem að líkum lætur, nema ein setn-
ing, niðurlag greinarinnar, hún var
þannig, að minnsta kosti mjög ná-
Iægt því að vera orðrétt: Mjólkin er
heilsugjafi og hin mikla blessun
okkar allra, allt frá vöggu til graf-
ar. Ekki var Helgi Tómasson að
skrifa áróður fyrir mjólkurfram-
leiðendur eða mjólkursala. Til þess
var hann allra manna ólíklegastur.
En af þekkingu sinni, lærdómi og
reynslu, vissi hann um ágæti mjólk-
urinnar og hvatti því til aukinnar
neyslu á mjólk og mjólkurafurðum.
Þetta rifjaðist upp þegar ég las
ágæta grein Jóns Öttars Ragnars-
sonar í Morgunblaðinu 6. júní sl.
Þeir sem ekki eru búnir að fleygja
blaðinu og ekki lásu greinina ættu
að gera það. Og það má skjóta því
hér inn, að undanfarið, hefur Jón
Óttar skrifað fjöidamargar ágætar
greinar í Morgunblaðið um mat og
manneldi, og hef ég grun um að þær
hafi ekki verið lesnar eins mikið og
vel eins og skyldi. En í áðurnefndri
Morgunblaðsgrein segir Jón Óttar
m.a.:
„Það er ekki skemmtileg tilhugs-
un í landi þar sem fljúgandi hálka,
rok og lélegt skyggni eru landlæg
fyrirbrigði, að sitja uppi með bein
sem brotna við minnsta hnjask.
Sem betur fer eru til tvö góð ráð
við þessum hörmulega sjúkdómi:
nægilegt kalk á degi hverjum og
nægileg hreyfing árið um kring frá
vöggu til grafar.
Ráðlagður dagskammtur (RDS)
af kalki fyrir fullorðna er talinn
vera 800 mg. Fyrir konur eftir tíða-
hvörf og á meðgöngutíma er þörfin
talin allt að 1.200—1.500 mg.
Þrátt fyrir allt mjólkurþamb Is-
lendinga (70% af kalkinu í fæðinu
kemur úr mjólkurmat) er meðal-
neysla íslenskra kvenna á þessum
aldri ekki nema 800—900 mg á dag.
Það er því afar mikilvægt að
sérhver einstaklingur drekki 1 það
minnsta tvö glös af mjólkurdrykk á
degi hverjum ævilangt (um
500—600 mg af kalki).
Ættu börn og unglingar að halda
sig við mjólk, en fullorðnir einungis
við léttmjólk, undanrennu og mysu.
Afgang kaiksins fáum við svo úr
öðrum mjólkurmat, grænmeti o.fl.“
Ætli þessar ráðleggingar séu ekki
heillaráð.
Báru lærisveinar Jesú vopn?
J. Habets skrifar:
Heiðraði Velvakandi.
Þar eð ég átti í sömu erfiðleik-
um og Þorleifur með þessi tvö
sverð postulanna, langar mig að
láta hugleiðingar mínar í Ijós. Er
þetta vandamál? Já.
1. Er Jesús ekki kallaður Frið-
arhöfðingi? Sagði hann ekki
sjálfur í Getsemane við Pétur:
„Slíðra sverð þitt. Allir sem
sverði bregða, munu fyrir sverði
falla"? Hvers vegna eru postul-
arnir þá með sverð? Margar
ritningargreinar sanna, að Jesús
vildi ekki vera jarðneskur kon-
ungur. Þegar menn vilja taka
hann eftir kraftaverkin til að
gera hann að konungi, víkur hann
upp til fjallsins einn síns liðs. (Jh.
6, 15). Hann forðaðist jafnvel að
kallast Messías, heldur bara
„mannsson" af því að tími var til
köminn að vænta eftir Frelsara
sem átti að endurheimta frelsi
fyrir fsrael, gera það voldugt og
mikið og reka Rómverja úr landi.
Nú er ef til vill rétt að spyrja
hvort postularnir höfðu slíkar
hugmyndir? Jú, það virðist. Vér
lesum (Mk. 9, 34) að þeir höfðu
verið að ræða það sín á milli hver
þeirra væri mestur. Jesús verður
að ávíta þá. Móðir þeirra Zebede-
ussona kom til hans og segir: „Lát
þú þessa tvo syni mína sitja þér
við hlið í ríki þínu, anan til hægri
handar þér og hinn til vinstri."
Þegar hinir tíðu heyrðu þetta,
gramdist þeim við bræðurna tvo
(Mt. 20, 20). Pétur sem stóð Jesú
svo nær átaldi hann, þegar Jesú
sagði að hann ætti að líða í Jerú-
salem af hendi fræðimanna, öld
unga og æðstu presta og verða
líflátinn. Pétur segir: „Guð náði
þig herra. Þetta má aldrei fyrir
þig koma.“ (Mt. 16, 21). Jafnvel
eftir að Jesús var upprisinn frá
dauðum spurðu postularnir enn
(Ps. 1, 6). „Herra, ætlar þú á þess-
um tíma að endurreisa ríkið
handa ísrael?" Jesús varaðist að
svara beint. Hann segir aðeins:
„Ekki er það yðar að vita tíma
eða tíðir, sem Faðirinn setti af
sjálfs sín valdi." Hver var ástæð-
an eða fyrirstaðan að Jesús gat
ekki svarað beint? Postularnir
voru ekki enn orðnir nógu undir-
búnir. Þess vegna segir hann (Jh.
6,12). „Enn hef ég margt að segja
yður, en þér getið ekki borið það
nú. Þegar hann kemur, andi
sannleikans, mun hann leiða yður
í allan sannleikann." Þeir urðu að
bíða hvítasunnudags til að skilja
betur allt sem Jesús hafði sagt.
Áður var sjónarsviðið þeirra enn
jarðneskt hvað viðkom ríkinu.
2. í sambandi við vopn megum
vér minnast að einn postulanna,
sem hét Símon, ekki Símon Pétur,
var „zelotes", vandlætari. Sá
flokkur, vandlætararnir, vildu
frelsa {srael frá Rómverjunum.
Þeir vildu ekki borga skatt.
Margir höfðu jafnvel vopn. Vér
vitum að fræðimennirnir og
æðstu prestarnir sendu menn
sem spurðu: „Leyfist oss að
gjalda keisaranum skatt eða
ekki?“
Jesús svaraði: „Gjaldið keisar-
anum það sem keisarans er og
Guði það sem Guðs er.“ (Lk. 20,
25). Nei, Jesús sjálfur var ekki
vandlætari. Vér getum þó spurt:
„Hvers vegna valdi Jesús vand-
lætara?" Vér getum einnig spurt:
„Hvers vegna valdi Jesús Júdas
Ískaríot sem mundi svíkja
hann?“ Svarið gæti verið: Maður-
inn er frjáls til að verða svikari
eins og Júdas eða píslarvottur
Jesú eins og þessi Símon.
Kannski var það ekki óvenjulegt
fyrir þennan vandlætara að bera
vopn.
3. En vér eigum enn frekari rök
til að útskýra, hvers vegna post-
ularnir voru nú með nokkur
sverð, auðvitað af eigin frum-
kvæði. Þegar Jesús ákvað að fara
til Jerúsalem, þá sögðu lærisvein-
arnir við hann (Jh. 11, 8): „Rabbí,
nýlega voru Gyðingar að því
komnir að grýta þig, og þú ætlar
þangað aftur?" Þá sagði Tómas:
„Vér skulum líka fara til að deyja
með honum.“ Vér skiljum að
postularnir hugsuðu að þeir
kynnu að lenda í sömu hættu og
Jesús sjálfur. En það er ekki und-
arlegt, að menn með skaplyndi
eins og Pétur og þessi Símon
vandlætari voru ekki reiðubúnir
til að deyja eins og kanínur, held-
ur vildu verja líf sitt og meistar-
ans til síðasta blóðdropa. Þegar
postularnir segja að sverðin tvö
séu með í för eru orð Jesú: „Það
er nóg,“ mjög merkingarrík.
Postularnir skildu auðvitað ekki
meiningu þessara orða, þ.e. að
Jesús ætlaði ekki að verjast sjálf-
ur. En vér skiljum að postularnir,
a.m.k. nokkrir þeirra, ætluðu að
verjast í þessum bráða háska
jafnvel með vopnum. önnur
spurning var: „Voru það ekki her-
menn sem handtóku Jesú?“ Vér
getum sagt nei. Musterið réð
sjálft yfir lögreglumönnum og af
því að æðstu prestarnir vildu
drepa Jesú voru það sennilega
þeir sem sendu þjóna musterisins
til að taka Jesú höndum. En af
því að Gyðingar höfðu ekki leyfi
til að drepa eins og Biblían segir
urðu þeir að fara þar á eftir að
ákæra Jesú fyrir Pílatusi. Jesú
lendir í höndum Rómverja í sam-
bandi við það. Þriðja spurningin
var: Hvers vegna var Pétur ekki
handtekinn fyrir það, að voga sér
að ráðast að þjóni æðsta prests-
ins? Svarið er ekki erfitt. Prest-
unum var aðeins áhugaefni að
drepa Jesú. Eftir dauða hans
koðnaði hitt allt niður. Vér getum
einnig sagt að viðbrögð róm-
versku hermannanna hefðu átt
að vera önnur. Gyðingaþjóðin var
yfirleitt hliðholl Jesú vegna
kraftaverka hans eins og einnig
nú er hann læknar eyra Malkus-
ar. Ég vona að fleiri skrifi meira
um spurningar Þorleifs.