Morgunblaðið - 08.07.1984, Blaðsíða 36

V8
36
uæi Lp;l .8 aur.Aauwíug .aiaAjanuoHOM
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. JÚLÍ 1984
ISRAEL
Seinni grein eftir Eiínu Pálmadóttur
Gengið á
Genesaret-vatni
og flotið
á Dauðahafi
Þegar gengið er inn í kirkju Faðir vorsins á Olíufjallinu, blasir óvænt við á besta stað og með stóru letri Faðir vorið
á íslenzku.
Gestirnir frá íslandi fyrir framan minoruna, sjö arma Ijósastikuna, við
þinghúsið Knesset, þar sem rabbíi tók á móti gestum og bauð þá velkomna
til Jerúsalem með salti og brauði.
Skrýtið að sjá menn ganga á Genesaret-vatni eftir 2000 ár
— á sjóskíðum að vísu. Raunar virðist tími sá er Jesús gekk
á þessu vatni undarlega nálægur þegar maður stendur í
Kapernaum, þar sem hann prédikaði og bjó í húsi Péturs,
horfir upp til fjallsins með sexstrendu kirkjunni, þar sem
hann flutti Fjallræðuna, kemur við í Kursi, þar sem hann rak
út illa anda, ekur hjá lindunum sjö, þar sem hann hefur setið
undir vínviðar- og fíkjutrjánum og mettað þúsundir á nokkr-
um brauðum og fiskum eða þorpinu Migdal (Magdala), fæð-
ingarstað Maríu Magdalenu. í býtið á morgnana draga fiski-
mennirnir net sín úr þessu sama vatni, alveg eins og postul-
arnir gerðu fyrir 2000 árum. Veiða handa okkur ferðamönn-
unum Sankti Péturs-fiskinn, sem borinn er fram í veitinga-
húsunum við vatnið.
Þeir fara út á vatnið í býtið
meðan það er kyrrt. Þá baða gest-
irnir sig líka í þessu hlýja vatni,
þar sem yfirborðið er 200 metrum
neðan sjávarmáls og því gott veð-
ur allan ársins hring. Upp úr kl. 4
fer venjulega að gára með vestan
golu, og koma þó nokkrar öldur. Á
báti úti á vatninu þá verður skilj-
anlegt að Jesús hafi þurft að róa
lærisveinana, segja þeim að vera
óhræddum. Enda voru þeir ekki á
vélknúnum skipum eins og þeim
sem sigla með ferðafólk yfir vatn-
ið, heldur flatbyttnum. Á vetrum
kemur stundum austanvindur og
geta öldur þá orðið 10 m háar er
mér sagt. En það er kyrrð í vatn-
inu eins og í huganum, þegar ég lít
út úr Galilei Kinnereth-hótelinu
um morguninn í fornu höfuðborg-
inni, við vatnið Tiberías. Það hef-
ur komið í ljós að hótelstjórinn,
Alan Kyiet, er kunnugur á Islandi,
var þar sem unglingur í 3 vikur
hjá vini sínum Gulla, nú kenndur
við Karnabæ. Svona blandast allt
saman í tíma og rúmi. Meira að
segja farið lengra aftur, til Hero-
dusar Antipasar, sem byggði
baðhús við vatnið. Ferðamenn
baða sig enn í þessum heilsulind-
um, sem byggð hafa verið í tengsl-
um við lækningastöðvar og fólk
dvelur í sér til heilsubótar.
f Kapernaum hafa verið grafnar
upp fornminjar, m.a. úr sam-
kunduhúsinu, sem byggt var á 3.
öld á rústum þess musteris sem
Jesús prédikaði í. Sumir steinarn-
ir þeir sömu. Einnig uppgrafna
olíupressan og rústirnar af 2ja
herbergja íbúðarhúsunum. Eitt
þeirra líklega hús Péturs fiski-
manns. Standandi á þessum rúst-
um fær maður skýringu á því
hvers vegna Jesús rak víxlarana
út úr öðru musteri. Þeir voru að
skipta rómverskri mynd og á
henni voru mannamyndir af keis-
urunum, en í trú Gyðinga mátti
ekki aðra guði hafa og ekki mynd-
ir af þeim inni í samkunduhúsun-
um.
Við suðurenda vatnsins, þar
sem áin Jórdan rennur úr því
áleiðis niður í Dauðahaf, hefur í
Degania verið komið fyrir aðstöðu
fyrir fólk til að láta skírast í ánni.
Sagt að þar hafi Jóhannes skírt
Jesús, þótt enginn viti nákvæm-
lega hvar það var. Þetta er nokkuð
nýtilkomið, enda lá staðurinn allt
fram til 1967 undir skothríð frá
Aröbum í Jórdaníu og ekki óhætt
að vera þar fyrr en eftir að fsra-
elsmenn tóku Vesturbakkann.
Gist í kibbutzum
Raunar erum við á þessum slóð-
um í Efri Galileu í krikanum við
landamæri Líbanons að norðan og
Sýrlands og Jórdaníu að austan.
Ökum meðfram tvöfaldri raf-
magnsgirðingu með skjólskjöld-
um, gegn skothríð, þegar haldið er
að heitu lindunum og þjóðgarðin-
um í Hammat Gader austan við
vatnið. Vestur-Afríku-sprungan
liggur áfram norður í gegn um
ísrael, um Dauðahafið, Jórdan-
dalinn og Genesaret-vatn og er
skýringin á jarðhitanum á þessum
slóðum. Jarðflekarnir færast bara
þarna norður og suður og nuddast
Allt rólegt á landamærunum við Jórdaníu siðasta áratuginn. Þarna er þó enn tvöfóld rafmagnsgiröing. En opin brú
milli landanna. Meðfram þessari girðingu ekur maður við Genesaret-vatn.
saman en gliðna ekki eins og Atl-
antshafssprungan gegn um fsland.
Handan dalsins, sem við ökum
um, er Jórdanía og þar sýnilega
verið að vinna að mikilli virkjun.
En allt hefur verið rólegt á þess-
um slóðum síðan 1970. Ein brú er
þarna opin milli landanna og um-
ferð á að vera frjáls um hana.
Gyðingar geta þó ekki farið yfir,
því þeir fá ekki að koma til baka,
þar sem Arabar geta farið fram og
aftur óhultir og Jórdanir koma yf-
ir í einhverjum mæli. „Husein hef-
ur haft hægt um sig síðasta ára-
tug, veit hvað er best fyrir hann,“
segir einn fsraelsmaðurinn, sem
með okkur er. „Eftir að hann rak
PLO-mennina úr sínu landi og
þeir fóru til Líbanon og urðu upp-
hafið að borgarastyrjöldini þar,
hefur allt gengið vel.“ Ekkert svar
á maður við þessu.
Nóttina áður höfðum við gist
rétt við landamæri Líbanons, sem
er á fjallsbrúninni fyrir ofan. í
kibbutz eða samyrkjubúi, sem eins
og svo mörg önnur drýgir tekjurn-
ar með því að reka gistihús. Það
heitir Kafa Geladi og er eitt elsta
samyrkjubúið. Fyrstu Gyðingarn-
ir komu þangað frá Rússlandi
fyrir 68 árum og keyptu land.
Konurnar plægðu akrana meðan
mennirnir vörðu landið. Allt búið
er raunar enn girt og verðir um
nætur, enda ekki langt síðan fóik-
ið varð iðulega að eyða nóttunum í
neðanjarðarþyrgjunum, sem eru
40 talsins, vegna skothríðar ofan
úr Golanhæðunum. En það er ein-
mitt í þessum fréttnæmu Golan-
hæðum, sem við erum stödd. Einn
bóndinn í Kafa Geladi segir mér
að 1981 hafi síðast verið mikið lagt
i rúst hjá þeim í skothríð úr hæð-
unum: „Þess vegna urðum við að
fara inn í Líbanon, svo að börnin
gætu komist óhult í skólann."
Ekki langt frá er kibbutzið Keryat
Shmone, sem varð fyrir stöðugum
árásum. 1980 voru margir drepnir
þar og þar var það sem skólabíll-
inn var sprengdur í loft upp með
börnunum. „Við ættum að draga
herinn frá Líbanon. Þar hafa
mörg mistök verið gerð,“ segir
ísraelsk kona. „En innrásin var
gerð undir kjörorðunum „Friður
fyrir Galileu" og við verðum að fá
tryggingu fyrir friði hér á land-
svæðinu næst landamærunum."
Meðlimir í Kafa Geladi kibb-
utzinu eru 400 og svo fjölskyldur
þeirra. Þar af eru 160 manns yfir
65 ára og mörg börn. Þarna vantar
alltaf vinnukraft, enda karlmenn-
irnir kallaðir í herinn tvo mánuði
á ári. Þeir eru með 400 kjúkl-
ingabú, yfir 300 kýr, baðmullar-
akra, hafa malarnám og settu
fyrir gamla fólkið upp vinnustofu
til gleraugnasamsetningar, til að
þurfa ekki að neyða það til að
hætta að vinna. Allir fá það sem
þeir þurfa, hvað sem þeir starfa og
jöfn laun. „Gamalt fólk er engir
kjánar," segir forstöðumaðurinn
við mig. „Það vill ekki vera að
neinu föndri, heldur leggja sitt til
og því fær það að vita hve mikið
hver og einn framleiðir. Þannig
verða menn ánægðir. Þetta er
sveigjanlegt starf. Þeir sem ekki
geta sofið á nóttunni koma og
vinna við gleraugun, aðrir á dag-
inn. ísraelsk kona hefur áður bent
mér á að fegursta lífið fyrir aldr-
aða sé að finna á kibbutzunum,
þar sem allir leggi fram eftir getu
og allir fái það sem þeir vilja. All-
ir eru með og þátttakendur, hver
eftir sinni gétu. Þegar hátíð er,
fagna allir saman að loknu dags-
verki, 4ra ára börn og gamla fólk-
ið.
Satt er það að ísraelar eru kátt
fólk, sem dansar þjóðdansa af list.
Allir klappa undir og syngja sam-
an. Ófá skipti erum við gestirnir
látnir sveifla okkur út á gólfið. Á
slíku kvöldi í nálægu kibbutz, Ha-