Morgunblaðið - 12.07.1984, Blaðsíða 32

*8ei ÍJOl ,2í HUOAaUTMMI'? .aiQAJaMUOflOM
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. JÚLÍ 1984
88
32
Flaggstangir
úr trefjagleri, fellanlegar með fest-
ingu, fleiri stærðir
íslensk flögg
allar stæröir
FLAGGST ANG AR-
HÚNAR
FLAGGLÍNUR
FLAGGLÍNUFESTINGAR
•
BJÖRGUNARVESTI
ÁRAR — ÁRAKEFAR
BÁTADREKAR — KEDJUR
VIOLEGUBAUJUR
SÚOHLÍFAR, MARGAR ST.
VÆNGJADÆLUR
BÁTADÆLUR
Handfæravindur
MEÐ STÖNG
ONGLAR, PILKAR
SÖKKUR
SILUNGANET
UPPSETT
BLÝ- OG FLOTTEINAR
•
GARÐYRKJUÁHÖLD
ALLSKONAR
ORF, LJÁIR, LJÁRBRÝNI
HEYHRÍFUR
GRASKLIPPUR
GAROSLÁTTUVÉLAR
Handverkfæri
ALLSKONAR
RYOEYDIR — RYÐVÖRN
•
Bátalakk og
málning
FERNISOLÍA, VIÐAROLÍA
HRÁTJARA
CARBÓLÍN
BLAKKFERNIS
PENSLAR, KÚSTAR
Útigrill
VIOARKOL
Gasferöatæki
TJALDLUKTIR
VASALJÓS
OLÍULAMPAR
OLÍUOFNAR
STEINOLÍA, 2 TEG.
PLASTBRÚSAR
STILL-LONGS
ULLARNÆRFÖT
NÆLONSTYRKT
DÖKKBLÁ FYRIR
BÖRN OG FULLORONA
SOKKAR
MED TVÖFÖLDUM BOTNI
REGNFATNADUR
KULDAFATNAÐUR
VINNUFATNAÐUR
VINNUHANSKAR
KLOSSAR
GÚMMÍSTÍGVÉL
VEIÐISTÍGVÉL
ÖRYGGISSKÓR
GÖNGUSKÓR
SPORTSKÓR
ANANAUSTUM
SÍMI 28855
Opiö föstudaga
til kl. 7.
Sjötugur í dag:
Vilhjálmur Vilhjálms-
son stórkaupmaður
Þegar æskuvinur minn, Vil-
hjálmur H. Vilhjálmsson, Berg-
staðastræti 13, Reykjavík, fyllir í
dag sjöunda tuginn, minnir það,
með öðru, á að tíminn stendur
aldrei kyrr. Og þegar ég hugsa til
hans og sendi árnaðaróskir á slík-
um tímamótum, finnst mér, að
eiginlega hafi hann lifað þrjú líf
um ævina, hvert með sínu sniði.
Fyrst voru æskuárin í einangr-
aðri útnesjabyggð við ysta haf — í
bókstaflegri merkingu — þar sem
mannlíf var með allt öðru sniði en
síðan hefur orðið á þessu landi.
Þá tóku við nokkur ár, þegar
hann lét útþrána ráða ferðinni,
gerðist sjómaður og var í sigling-
um í nær tug ára, fyrst sem
matsveinn og síðar bryti.
Loks eru svo síðustu fjórir ára-
tugirnir, þegar hann hefur stund-
að sjálfstæðan atvinnurekstur,
verið stórkaupmaður hér í höfuð-
borginni og gegnt trúnaðarstörf-
um innan stéttar sinnar, svo sem í
Félagi íslenskra stórkaupmanna
og Verslunarbanka íslands hf., en
í báðum hefur hann verið f stjórn,
svo og í öðrum félögum.
Vilhjálmur fæddist að Sæbóli í
Aðalvík 12. júlí 1914, sonur hjón-
anna Ingibjargar Hermannsdótt-
ur og Vilhjálms Magnússonar,
verslunarstjóra og útgerðar-
manns. Var faðir hans mikill at-
orkumaður og hafði meðal annars
byggt tvílyft steinhús yfir fjöl-
skyldu sína árið 1911, og var það
eina íbúðarhúsið í hreppnum, sem
gert var úr svo varanlegu efni. í
daglegu tali var það aldrei nefnt
annað en „steinhúsið", en bygging
þess sýndi meðal annars framsýni
og stórhug hans.
Vilhjálmi auðnaðist ekki að
kynnast föður sínum og læra
þannig af fordæmi hans, þvi að
hann andaðist sama ár og sonur-
inn fæddist, mjög um aldur fram.
Var þá ekki aðeins skarð fyrir
skildi, í fjölskyldunni heldur í
byggðarlaginu i heild, þvi að menn
væntu mikils af forustu Vilhjálms
i atvinnumálum hreppsins. Það
varð þessum dugnaðarmanni að
aldurtila, að hann ofkældist í ill-
viðri, þegar hann var á leið heim
til Aðalvíkur frá Hesteyri, fékk
lungnabólgu upp úr því og dró hún
hann til dauða.
Þetta gerði æsku Vilhjálms erf-
iðari og sárari en okkar hinna,
sem áttum dugandi feður, sem
voru okkur skjól í uppvextinum og
veittu tilsögn í þeirri hörðu lífs-
baráttu, sem þarna var háð.
Þegar Ingibjörg hafði verið
ekkja í fimm ár, giftist hún Sig-
urði Alexander Finnbogasyni frá
Sæbóli. Erfiðleikar fjölskyldunnar
voru þó engan veginn að baki við
þennan ráðahag, því að Sigurður
var maður heilsutæpur og þoldi
lftt þá erfiðisvinnu, sem bauðst
nær eingöngu þar í hreppnum.
Vilhjálmur hafði jafnvel ekki náð
fermingaraldri, þegar hann varð
oft að hlaupa í skarðið fyrir stjúpa
sinn og ganga í verk hans, þvi að
heimilið mátti engan veginn við
því að missa fyrirvinnuna um
hábjargræðistímann.
í þessu sambandi er mér enn í
fersku minni, þegar við Ingimar i
Þverdal fengum að fara á sund-
námskeið inni f Reykjanesi við
Djúp vorið 1927. Ætlunin var, að
Vilhjálmur færi með okkur, en
þegar til kom, gat hann ekki farið
að heiman — heimilið mátti ekki
við því, að hann færi frá vorróðr-
unum. Og þar sem mér er þetta
svona minnisstætt, má geta nærri,
hve sárt það hefur verið fyrir
Vilhjálm að horfa á eftir okkur
félögum sínum að halda að
heiman í fyrsta sinn í eins konar
ævintýraleit.
Á hvítasunnu 1928 vorum við
Vilhjálmur síðan fermdir í Stað-
arkirkju í Aðalvík af séra Runólfi
Magnúsi Jónssyni, hinum þjóð-
kunna klerki Aðalvíkinga um ára-
tuga skeið, og vorum við þrettán
fermingarsystkinin, sjö stúlkur og
sex piltar. Sú tala sýnir út af fyrir
sig, að þar nyrðra var þá mikil
byggð, þótt nú sé hún Snorrabúð
stekkur, eins og skáldið kvað.
Næsta sumar fengum við svo
vinnu í síldarverksmiðjunni á
Hesteyri, og um haustið lá leiðin
suður yfir Djúpið, því að við hóf-
um þá nám í unglingaskólanum á
Isafirði. Svo var fyrir okkur lagt,
að við skyldum halda heim fyrir
páska, þótt prófum yrði ekki lokið
þá. Ástæðan var sú, að vorvertíð
hófst þegar í fyrstu viku eftir
páska, og þá áttum við að vera
komnir í skiprúm. En Vilhjálmur
var ekki sáttur við þetta og mætti
þvi ekki til náms að hausti. Það
sýnir kjark hans og áræðni, ný-
fermds útnesjadrengsins, að hann
hélt suður til Reykjavíkur og gekk
þar á matreiðslunámskeið, en upp
úr því gerðist hann matsveinn og
varð um síðir bryti í þjónustu
Eimskipafélagsins. Eftir nokkurra
ára starf á þeim vettvangi, vildi
hann prófa eitthvað nýtt og gerð-
ist þá sölumaður hjá heildverslun-
inni Eddu.
Fyrir um 40 árum lagði hann
svo enn á ný mið, ef svo má segja,
þvi að þá varð hann sjálfstæður
atvinnurekandi, er hann stofnaði
eigin heildverslun, sem hann hef-
ur rekið síðan og með þeirri prýði,
sem jafnan hefur einkennt hann i
öllum hans athöfnum.
Eins og ég nefndi hér að framan
skildi leiðir með okkur, þegar
hann ákvað að fara suður i staðinn
fyrir að halda áfram skólanámi á
Isafirði. Við héldum þó alltaf nánu
sambandi og þegar ég fluttist suð-
ur 1935, leigðum við saman um 3ja
ára skeið eða þar til Vilhjálmur
kvæntist 1938. En lengi síðan
höfðum við það fyrir reglu að hitt-
ast nokkrum sinnum i viku hverri,
þegar við vorum i borginni, til að
ræða málefni líðandi stundar og
rifja upp sameiginlegar minn-
ingar.
Ég tel það sýna glöggt, hvert
traust samferðamenn hafa jafnan
borið til Vilhjálms, að þegar
nokkrir farmenn réðust i það stór-
virki með aðstoð skyldmenna
sinna að kaupa flutningaskipið
Columbus — stærsta skip, sem þá
hafði verið í eigu íslendinga —
buðu þeir Vilhjálmi stöðu bryta og
gáfu honum jafnframt kost á að
gerast meðeigandi. Hafði hann þó
ekki annað þar til að leggja en
hluta launa sinna í þágu fyrirtæk-
isins.
Þetta var djarfleg tilraun
bjartsýnna manna til að öðlast at-
vinnuöryggi á erfiðum tímum. Því
miður tókst þó þessi tilraun ekki
sem skyldi, því að ekki reyndist
grundvöllur fyrir rekstri skipsins,
svo að það var selt úr landi eftir
tvö ár.
Þetta sýnir með mörgu öðru,
hversu erfitt var að hasla sér völl
hérlendis á kreppuárunum á
fjórða tug aldarinnar — ekki síst
fyrir unga menn og óþekkta frá
afskekktustu stöðum landsins. En
í sambandi við þennan þátt I ævi
Vilhjálms verður og að minnast
þess, að hann veiktist stuttu eftir
að hann fluttist suður og varð að
dvelja á Vífilsstaðahæli um tíma.
En hann brast aldrei seigluna og
áræðið, svo að hann sigraði alla
erfiðleika og gerðist vel stæður at-
hafnamaður, sem allir kunnugir
bera fullt traust til.
Vilhjálmur kvæntist eins og
fyrr segir 1938 Ingibjörgu Ás-
geirsdóttur, skipstjóra á ms. Esju,
og áttu þau einn son, Ásgeir, sem
ólst að mestu upp hjá móðurfor-
eldrum sinum og er nú starfandi
verslunarmaður í Kaliforníu. Þau
Ingibjörg skildu 1939.
Vilhjálmur kvæntist síðan aftur
1942 Aðalheiði Sigurgeirsdóttur
og áttu þau saman fjögur börn:
Geir Viðar, sálfræðing, Vilhjálm
lögfræðing, Inga, sem vinnur með
föður sínum við fyrirtæki hans, og
Guðrúnu, húsmóður.
Aðalheiður dó fyrir allmörgum
árum.
Þegar komið er að þessum tíma-
mótum á ævi þessa æskuvinar
míns vel ég þakka honum langa og
trausta vináttu við mig og mitt
fólk. Það er ósk okkar hjónanna að
við megum sem lengst verða hon-
um samferða.
Megi komandi ár verða honum
farsæl.
Gunnar Friöriksson
Sigla til Hjaltlands
án nútíma hjálpartækja
Ósló, 10. jálL Frá Ju Erik Uurr, fráturil ara MW.
EFTIR u.þ.b. vikutíma sigla
tveir norskir bátar úr höfn á
norðvesturströndinni og taka
stefnu á Hjaltland. Þeir hafa
engan kompás meðferðis, sjó-
kort eða önnur hjálpartæki til
siglinga. Og aðeins segl og árar
eiga að skila þeim áleiðis.
Fyrir leiðangursmönnum
fer siglingagarpurinn og
blaðamaðurinn Oiaf T. Eng-
vig, sem er Norðmaður. Bát-
arnir eru einnig norskir, af
svokallaðri Eyjafjarðargerð,
sem svipar til báta sem notað-
ir voru á víkingatímanum.
Markmiðið með leiðangrin-
um er að komast að raun um,
hvernig víkingunum var unnt
að rata á opnu hafi, þar sem
vindáttir voru breytilegar og
rek mikið, jafnvel á björtum
sumarnóttum, þegar ekki var
mögulegt að sigla eftir stjörn-
unum.
Jafnvel þótt efnt hafi verið
til margra djarfmannlegra
„víkingaferða" undanfarin ár,
hefur aldrei verið siglt án
nútíma hjálpartækja af ein-
hverju tæi.
Eyjafjarðarbátarnir geta
náð tíu hnútum ef vel byrjar,
en ef það gerir stillilogn, og
þá rekur af leið, verða áhafn-
irnar að grípa til áranna.
O ælkeraverslurtin i
v__/ Kjötbær, Laugavegi 34a, hefur
ávallt gott úrval heitra rétta í hádeginu.
Pað kemur sér vel fyrir vinnandi fólk
og vegfarendur að geta valið á milli
5 heitra rétta hvern virkan dag í
hádeginu.
r
/ júfmeti Kjötbæjar léttir dagsverkið.
7 ) Viðskiptavinir Kjötbæjar geta snætt
heitt Ijúfmetið í versluninni,
- þar er andrúmsloft sem fellur
sælkerum vel í geð.
Eins er hægt að fá matinn í sér-
stökum umbúðum sem halda honum
heitum. Pessir Ijúfmetisbakkar tryggja
góða meðferð á góðum mat.
mto
\ Æ atarmikil braud-
XVVsneið íhádeginu ogmeð kaffínu.
Hvern virkan dag tilreiða matreiðslu-
meistarar Kjötbæjar ríkuleg og
gimileg salöt, með besta fáanlega
hráefni. Pá má ekki gleyma álegginu.
Að minnsta kosti 25 áleggsgerðir eru
í boði. Petta er eitthvað ofan á brauð!
K
jötbær er „ delika tessen u sniðinn
eftir þýskri fyrirmynd. Kjötúrvalið
í Kjötbæ er með ólíkindum gott:
Safaríkar pylsur og steikur.
Í&ifittar
Laugavegi 34a-Siml 14165