Morgunblaðið - 26.10.1984, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 26. OKTÓBER 1984
Þetta er kjaradeila —
ekki stjórnmálabarátta
— segir Margrét S. Einarsdóttir í samtali
við Mbl. um deilu BSRB og ríkisins
„Fjöidi fólks heldur því fram um þesnar mundir að verkfall BSRB
snúist um það að koma ríkisstjórninni frá. Það er ekki mitt mat. Þetta er
kjaradeila fyrst og fremst. Yfirgnæfandi meirihluti þeirra sem í þessari
baráttu standa eru raeð það eitt í huga að fá kjör sín bætt, fá leiðréttan
þann mismun sem orðinn er á kjörum starfsmanna BSRB og ýmissa
annarra stétta þjóðfélagsins. Þetta er barátta fólks fyrir launum sem geri
því kleift að láta enda ná saman. Hitt er annað mál, að þessi deila hefur
einkennst af mikilli hörku og af þeim sökum spunnið utan um sig
ýmislegan óþverra," svaraði Margrét S. Einarsdóttir, formaður Sjúkra-
liðafélags íslands, þeirri spurningu blaðamanns, hvort hún teldi að deila
BSRB og ríkisins væri að einhverju leyti af stjórnmálalegum toga spunn-
in. Blm. Morgunblaðsins ræddi við Margréti í gær um afstöðu hennar til
yfirstandandi kjaradeilu, en hún situr í samninganefnd BSRB fyrir hönd
sjúkraliða.
„BSRB er gífurlega fjölmennt
félag og innan vébanda þess er
fólk úr öllum stjórnmálaflokk-
um; félagið er að því leyti speg-
ilmynd af þjóðfélaginu. Og það
segir sig alveg sjálft, að ef það
væri vilji meirihluta starfs-
manna BSRB að fella ríkis-
stjórnina, þá væri stjórnar-
mynstrið í dag annað en það er,“
sagði Margrét ennfremur.
— Ýmsum finnst krafa BSRB
um 30% hækkun launa nokkuð
óraunhæf, Margrét, þar eð hún
hljóti að leiða til bullandi verð-
bólgu nái hún fram að ganga.
Hvað viltu segja um það?
„Það er rétt, að mörgum finnst
þetta vera óraunhæfar kröfur
þegar þeir heyra töluna 30%. En
fólk má ekki falla í þá gryfju að
einblína á prósentuhækkunina
eina saman. Menn verða að hafa
það í huga að þessi prósenta er
lögð ofan á mjög lág laun, þann-
ig að hækkunin í krónum talin er
síður en svo óraunhæf. Grunn-
laun sjúkraliða eru til dæmis á
bilinu frá tæpum 12.800 krónum
á mánuði til rúmra 18.000. Þrjá-
tíu prósent ofan á slík laun getur
varla talist óraunhæf krafa.
Sjálf er ég sannfærð um að
kaupkröfur BSRB eru á rökum
reistar og styð þær eindregið,
enda tel ég að ekkert minna en
25% hækkun dugi til að ná upp
þeim kaupmætti sem var fyrir
ári síðan.
Varðandi það hvort slík hækk-
un hljóti að leiða til mikillar
verðbólgu, tel ég að svo þurfi alls
ekki að vera. Það er hægt að
mæta þessu með að verulegu
leyti með tilfærslu á fjármun-
um.“
— En hvað með kröfur BSRB
um verðtryggingu? Eru það
Margrét S. Einarsdóttir, formaður
Sjúkraliðafélags íslands.
raunhæfar kröfur?
„Mál málanna er verðtrygg-
ingin. Það er eina leiðin til að
tryggja að það sem fæst út úr
samningunum rjúki ekki út í
veður og vind strax daginn eftir
undirskrift. Mín skoðun er sú, að
það sé algerlega út í hött að
semja um prósentuhækkun án
þess að jafnframt sé tryggt að
verðlag haldist stöðugt og til
lækkunar opinberra gjalda komi
að einhverju marki.“
— En er raunhæft að fara
bæði fram á háa prósentuhækk-
un og verðtryggingu í einhverju
formi?
„Samningamálin eru á við-
kvæmu stigi og ég get ekki svar-
að þessari spurningu eins og
sakir standa.“
— Þessi deila er nú orðin
nokkuð langvinn og hörð, telur
þú að hinn almenni félgsmaður
BSRB þoli mikið lengra verk-
fall?
„Auðvitað er orðið mjög
þröngt í búi hjá mörgum, Það
segir sig sjálft. Og það stafar
meðal annars af þeirri óþarfa
hörku stjórnvalda að greiða ekki
laun fyrir októbermánuð. En
eins og staðan er nú held ég að
fólk gefist ekki upp fyrr en í
fulla hnefana. Það vill fá eitt-
hvað raunhæft út úr verkfallinu,
ekki eintóma prósentuhækkun
sem strax gufar upp. Það er mín
tilfinning að baráttuandinn sé
alls ekki að dvína.“
— Hefði verið hægt að af-
stýra þessu verkfalli?
„Ég er þeirrar skoðunar. Það
kann aldrei góðri lukku að stýra
að ýta vandanum á undan sér og
ég tel, að ef ríkisstjórnin hefði
gripið í taumana fyrr og af fullri
alvöru hefði verið hægt að af-
stýra verkfalli.
Stjórnvöld hafa gert góða
hluti, þeim hefur tekist að ná
verðbólgunni niður og unnið
markvisst að því að rétta hlut
ríkisins gagnvart erlendum
skuldum. Það var fólkið í iand-
inu sem gerði þetta kleift með
því að taka á sig þunga byrði. Ég
held að ríkisstjórnin hafi ein-
faldlega ekki gert sér grein fyrir
því hve þung þessi byrði var orð-
in og því tekið of seint við sér.
Þó tel ég að formaður Sjálf-
stæðisflokksins hafi margvarað
við ástandinu í vetur og vor og
hvatt til þess að ný markmið
yrðu tekin upp við stjórn efna-
hagsmála. Það voru mistök að
hann skyldi ekki taka sæti í rík-
isstjórninni."
— Nú hefur ýmislegt gerst í
þessu verkfalli BSRB. Hvaða
lærdóm telur þú að megi draga
af þessum kjaradeilum?
„Það er kannski of snemmt að
fara út í þá sálma nú, en það er
ljóst að ýmislegt þarf að ræða
rækilega þegar kyrrð kemst á að
nýju og þá ekki síst sjálfa upp-
byggingu BSRB.“
— Eins og hvað?
„Ég held til dæmis að það sé
óæskilegt að einstök sveitarfélög
hafa sjálfstæðan samningsrétt
að fullu og öllu nema að til komi
aðrar breytingar á samtökunum.
Það veikir samningsstöðu heild-
arsamtakanna."
— Hver verður niðurstaðan af
þessum kjaradeilum? Viltu spá
einhverju?
„Ég vil engu spá, enda er ég
ekki í aðstöðu til þess. En eitt er
ég sannfærð um og það er að við
lifum í góðu landi og ættum öll
að geta haft til hnífs og skeiðar
og vel það. En ef sú staða er nú
að koma upp að stórir hópar
manna lifa í sárri fátækt, þá
hefur eitthvað orðið útundan á
stjórnarsetrinu.
Það hefur lengi verið yfirlýst
stefna Sjálfstæðisflokksins að
dagvinnutekjur einstaklings eigi
að nægja til að framfleyta með-
alfjöldskyldu. Það mættu sjálf-
stæðismenn hafa hugfast og
vinna að því að hrinda þeirri
stefnu í framkvæmd," sagði
Margrét S. Einarsdóttir.
Alþjóðanugvöllurinn í Orlando í Flórída.
Orlando-flug Flug-
hefst í
Kaupmannasamtök Islands:
Verzlunin býr ekki við
óeðlilega góða afkomu
ÁÆTLUNARFLUG Flugleiða milli
Lúxemborgar og Orlando í Flórída
hefst ■ dag. í vetur verður ein ferð í
viku milli þessara staða og hafa bók-
anir verið mjög góðar.
Flugleiðir eru fyrsta áætlunarfé-
lagið sem tekur upp beinar ferðir
milli Evrópu og Orlando og hafa
yfirvöld og íbúar Orlando sýnt
þessu flugi mikinn áhuga. Fleiri
flugfélög hafa áhuga á ferðum
milli Evrópu og Orlando og mun
British Airways hefja flug milli
Orlando og Lundúna í aprílmánuði
1985.
Orlando er stöðugt að saxa á
vinsældir Miami Beach enda er
hinn heimsfrægi skemmtigarður
Walt Disney World í Orlando, sem
og EPCOT og stutt er á baðstrend-
ur við Mexíkóflóann. Orlando er
fimmti áfangastaður Flugleiða i
Bandarikjunum, en hinir eru New
York, Chicago, Washington og
Detroit. Hafa Flugleiðir þar með
fleiri áfangastaði í USA en ýmis
stór og þekkt evrópsk flugfélög svo
sem SAS, Finnair, Air France og
Swissair.
Til Orlando-flugsins eru notaðar
DC 8-63-þotur Flugleiða, sem taka
249 farþega.
Flugleiðir hafa auglýst f Flórída
skíðaferðir til Austurrfkis og hafa
undirtektir verið mjög góðar.
Flýgur fólk þá með Flugleiðum
til Lúxemborgar og fer svo þaðan
áfram til Austurríkis.
MORGUNBLAÐINU barst í gær
svohljóðandi ályktun frá fram-
kvæmdastjórn Kaupirannasairtaka
íslands, þar sem varað er við þeim
málflutningi að verzlun búi nú við
betri afkomu en eðlilegt gæti talist:
„Framkvæmdastjórn Kaup-
mannasamtaka íslands varar við
þeim málflutningi, að verslun í
landinu búi nú við betri afkomu en
eðlilegt geti talist.
Óðaverðbólga og efnahags-
óstjórn, sem staðið hefur á annan
áratug, hefur leikið verslunar-
fyrirtæki í landinu hart eins og
aðra atvinnustarfsemi.
Þegar nú rofar til í stjórn efna-
hagsmála, hafa ráðstöfunartekjur
þorra heimila skerst. Slíkt gerist
ekki, án þess verði vart í verslun.
Þegar litið er til nálægra þjóða,
þar sem blómleg verslun og fjöl-
breytt vöruúrval teljast sjálf-
sagðir hlutir, sést best að það er
ekki í þágu hagsmuna lands-
manna að vöruframboð í landinu
sé ófullnægjandi. Á tímum mikilla
ferðalaga landa milli er það ekki í
þjóðarþágu að skera versluninni
svo þröngan stakk, að hún fái ekki
rækt það verkefni að bjóða fjöl-
breytt vöruúrval við hagstæðu
verði.
Framkvæmdastjórn Kaup-
mannasamtaka íslands hvetur til
skilnings á mikilvægi verslunar og
mótmælir eindregið árásum á
þessa atvinnugrein.
Samþykkt á framkvæmda-
stjórnarfundi í Kaupmanna-
samtökum íslands 17. október
1984.“
Þulir breyta
í SÍÐASTA mánuði kom það til kasta útvarpsráðs að hlýða á og ræða um
það hvernig tveir útvarpsþulir fóru með efni sem sent var út á öldum
Ijósvakans og unnið var af öðrum en þeim. Var þar annars vegar um
mogunleikfími Jónínu Benediktsdóttur að ræða og hins vegar frétt eftir Atla
Steinarsson. Samkvæmt upplýsingum sem blm. Morgunblaðsins fékk hjá
Magnúsi Erlendssyni, sem sat þennan útvarpsráðsfund, voru málsatvik í
stórum dráttum sem hér segir.
útvarpsefni
Guðmundur Jónsson, fram-
kvæmdastjóri útvarpsins, kvaddi
sér hljóðs í upphafi fundarins og
las upp bréf sem hann hafði sent
Pétri Péturssyni þuli. í bréfinu
var Pétur víttur harðlega fyrir að
hafa upp á eindæmi hálfeyðilagt
morgunleikfimiþátt Jónínu Bene-
diktsdóttur einn morguninn, en
þáttinn var búið að taka upp
fyrirfram. „Pétri fellur ekki
hljómlist sú sem Jónína velur við
leikfimiþætti sína,“ sagði Guð-
mundur Jónsson, og morgun einn,
er Pétur hafði verið á þularvakt,
setti hann aðra plötu á fóninn —
yfirlék hljómlist Jónínu — I miðj-
um þætti hennar og algjörlega án
samráðs við hana.
Utvarpsráðsmenn fengu síðan
að hlýða á upptöku af fyrrnefnd-
um þætti og undruðust flestir
framkomu þularins.
„En hneykslin voru ekki á
enda,“ sagði Magnús Erlendsson.
„Næst var dreift á fundinum af-
riti af útvarpsfrétt sem unnin
hafði verið og skrifuð af Atla
Steinarssyni fréttamanni. Krotað
hafði verið hér og þar I fréttina,
og sums staðar heilum setningum
sleppt. Upplýst var að þar hefði
verið að verki Jón Múli Árnason
þulur. Síðan hlýddu menn í for-
undran á upptöku af lestri Jóns
Múla á frétt þessari og gátu fæst-
ir fundið að hér væri um sömu
frétt að ræða og fréttamaðurinn
hafði samið, svo mjög hafði þulur-
inn Jón Múli breytt að eigin geð-
þótta fréttinni. Bæði þessi mál
eru í mínum huga enn ein stað-
festing þess hve brýnt er að einok-
un Ríkisútvarpsins verði hnekkt
og ný útvarpslög hljóti samþykki
Alþingis strax á næstu vikum,“
sagði Magnús Erlendsson, „annað
sæmir ekki ef við viljum halda
áfram að teljast til vestrænna
lýðræðisríkja."
- Fékk Jón Múli vítur líkt og
Pétur Pétursson af forráða-
mönnum útvarpsins?
„Nei, ekki orð. Jón Múli Árna-
son hefur hinsvegar margoft lýst
því yfir að hann væri eldheitur
kommúnisti. Ég tel það því íhug-
unarefni fyrir hann og aðra þá
sem tekið hafa járntjaldstrú
kommúnismans, að örugglega
mundu þulir í austantjaldslönd-
unum, sem staðnir væru að þvi að
breyta fréttum að eigin geðþótta,
vart kemba hærurnar annars
staðar en í Síberiu eða á geð-
sjúkrahúsum að hætti þarlendra,“
sagði Magnús Erlendsson að lok-
um.