Morgunblaðið - 26.10.1984, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 26. OKTÓBER 1984
41
ienn
okkar til þess að koma fram hugsjón-
um og baráttumálum flokksins.
Fyrir ári voru engir aðrir kostir fyrir
hendi. I þeim efnum hafa lítil um-
skipti orðið á rúmu ári.
En auðvitað megum við aldrei úti-
loka af okkar hálfu samstarf við aðra
flokka en þann sem við nú störfum
með í ríkisstjórn. Og vitaskuld meg-
um við aldrei reyra okkur svo fast í
nokkru samstarfi að við sitjum þar
ósáttir við verk okkar og störf. En
það hlýtur þó að vera aðalsmerki
okkar í ríkisstjórnarsamstarfi við
aðra að stökkva ekki fyrir borð þó
ágjöfin sé mikil. Það reynir aldrei
meira á Sjálfstæðisflokkinn en ein-
mitt á slíkum stundum. Þá skiptir
máli að Sjálfstæðisflokkurinn sýni
innri styrk sinn og baráttuþrek. Og
það munum við gera.“
Stjórnarandstaða
Eftir að Þorsteinn Pálsson hafði
lokið ræöu sinni og Halldór Blöndal,
alþingismaður, sem var formaður
stjórnmálanefndar fundarins, gert
Jón Magnússon
grein fyrir drögum að stjórnmála-
ályktun, hófust frjálsar umræður
með því að Jón Magnússon,
héraðsdómslögmaður, kvaddi sér
hljóðs og lagði út af því meginstefi
að hann hefði á flokksráðsfundi vorið
1983 verið andvígur því að taka upp
stjórnarsamstarf við Framsóknar-
flokkinn. Flutti Jón Magnússon
stjórnarandstöðuræðu og fann for-
ystu flokksins og þó sérstaklega
ráðherrum hans flest til foráttu.
Taldi Jón ríkisstjórnina öllu trausti
rúna, gagnrýndi hann sérstaklega að
ráðherrar flokksins hefðu ekki staðið
vörð um tjáningarfrelsi með því að
koma í veg fyrir lokun frjálsu út-
varpsstöðvanna. Sjálfstæðisflokkur-
inn stæði ekki vörð um frelsi ein-
staklingsins gegn ofstjórn og áþján.
Segja má aö Jón Magnússon hafi
verið eini ræðumaðurinn á þessum
fundi sem lýsti einarðri andstöðu við
ríkisstjórnina. En svo bar við að und-
ir lok fyrri fundardagsins, síðdegis á
laugardeginum, eftir að margir
ræðumenn höfðu gagnrýnt Jón og
málflutning hans að hann stóð upp
að nýju og breytti töluvert um tón-
tegund þegar hann sagöi, að hann
vildi ekki rjúfa stjórnarsamstarfið
núna strax, hins vegar bæri að huga
að því hvort ekki væri rétt að efna til
kosninga eftir eitt til eitt og hálft ár,
en þangaö til bæri að standa að
stjórninni áfram. Þessari ræðu sinni
lauk Jón Magnússon með þvi að
hvetja fundarmenn til þess að standa
við bakið á „okkar fólki“ eins og hann
orðaði það, en hann vildi minna for-
ystumennina á að það væri betra að
láta hugsjónir ráða en ráðherrastól-
ana.
Fjórir ráöherrar
Á fundinum töluðu fjórir ráöherr-
ar, Ragnhildur Helgadóttir mennta-
Ragnhildur Helgadóttir
Sverrir Hermannsson
Margrét S. Kinarsdóttir
málaráðherra, sem ræddi aðallega
um málefni Ríkisútvarpsins og
frjálst útvarp og lýsti því yfir að hún
vildi að afnám ríkiseinokunar á
útvarpsrekstri kæmi til fram-
kvæmda 1. nóvember 1984. Gagn-
rýndi Ragnhildur harkalega frétta-
flutning hljóðvarps ríkisins eftir að
hann var tekinn upp aftur í verkfall-
inu vegna tilmæla útvarpsstarfs-
manna, útvarpsráðs, BSRB og sam-
kvæmt ákvörðun kjaradeilunefndar.
Albert Guðmundsson skýrði gerðir
sínar og afstöðu sem fjármálaráð-
herra. Hann taldi, að skattbyrði
hefði lækkað í ráðherratíð sinni og
gerði grein fyrir hugmyndum um
sölu á ríkisfyrirtækjum og sagði að
hann hefði fallist á, að það væri á
valdi einstakra ráðherra að selja
fyrirtæki á sínu verksviði. Hann út-
skýrði hvers vegna hann gæti ekki
selt hlutabréf í Eimskipafélaginu og
Flugleiðum án þess að þessi bréf
yrðu fyrst metin. Hann sagði, að ver-
ið væri að gera rekstrarúttekt á
skattstofum og Fasteignamati ríkis-
ins og lokið væri úttekt á rekstri
Áfengis- og tóbaksverslunar ríkisins.
Albert færði rök fyrir því að al-
þýðubandalagsmenn stæðu á bak við
verkföllin og notuðu þau í pólitiskum
tilgangi. Hann gerði grein fyrir við-
ræðum sínum við fulltrúa BSRB 24.
júlí, daginn eftir að samþykkt var að
segja upp launalið kjarasamn-
inganna frá 1. sept., en þann sama
dag, 24. júií, hefði deilunni verið vís-
að til sáttasemjara ríkisins þannig
að aldrei hefði gefist neitt tóm fyrir
fjármálaráðherra að ræða málin
milliliðalaust við fulltrúa BSRB.
Albert vísaði í greinargerð Bene-
dikts Sigurjónssonar, fyrrum hæsta-
réttardómara, vegna útborgunar á
launum og taldi þar ekki kveðið fast
aö orði um skyldu til að greiða laun
eftir að boðað verkfall hefst. Hann
Albert Guðmundsson
Matthías Á. Mathiesen
Eyjólfur Konráð Jónsson
gagnrýndi ferð lögreglumanna með
kröfuspjöld í einkennisbúningi og á
tækjum ríkisins, bifhjólum og bif-
reiðum, að Amarhvoli þar sem þeir
röðuðu sér upp og kröfðust hærri
launa. Hann gerði grein fyrir því
hvaða starfsemi á vegum ríkisins
hefði verið stöðvuð eða trufluð og
taldi að verkfallsnefnd BSRB vildi fá
viðurkenningu sem æðsta fram-
kvæmdavald í landinu og á hennar
vegum hefði sex hundruð manna lið
verið skráð til starfa. Á tveimur dög-
um hefði þjóðfélagið verið lamað
með þeim hætti að í landinu væri
ríkisstjórn án valda og verkfalls-
nefnd BSRB réði því sem hún vildi.
Minnti fjármálaráðherra á fyrir-
mælablað til lögreglunnar frá 1977
um að hlýða ekki yfirboðurum sínum
fyrr en fengin hefði verið staðfesting
á fyrirmælum þeirra hjá verkfalls-
nefnd BSRB.
Sverrir Hermannsson iðnaðarráð-
herra sagði að allt tal um kosningar
og stjórnarslit væri það heimskuleg-
asta sem hann hefði heyrt. Sér hefði
ekki þótt neitt árennilegt að fara upp
í sæng með Framsóknarmaddöm-
unni, en hann yrði að segja um sam-
starfsflokkinn nú: „Þetta er ger-
breyttur ægtefælle.“ Formanni Sjálf-
stæðisflokksins hefði tekist að
sveigja Framsóknarmaddömuna til
rétts vegar.
Þá rakti Sverrir það sem gerst
hefði í iðnaðarráðuneytinu í tíð sinni
þar og sagði að 5. nóvember næst-
komandi yrði nýr álsamningur und-
irritaður í Zúrich. Hann myndi gefa
okkur 500 milljónir króna á ári i er-
lendri mynt í aðra hönd. Sverrir
minnti á að raforkuverð hefði verið
óbreytt frá 1. ágúst 1983, sem þýddi
um 16% raunlækkun orkuverðs og
tækist að halda því óbreyttu til 1.
ágúst 1985 væri um nær 25% raun-
gildislækkun orkuverös að ræða.
Þetta hlyti að vera ólítið framlag til
kjarasamninga núna eins og hann
orðaði það. f ár yrði um 100 milljón
króna hagnaður hjá Landsvirkjun.
Eftir gerð samninganna við Alusu-
isse væri unnt að stækka álverið um
50—100% og selja um 80% af orku-
framleiðslu Blönduvirkjunar. Þá
væru vonir um að samningar tækjust
við Alcan.
Allt tal um að nú eigi að hopa á
hæl í stjórnarsamstarfinu væri af
hinu illa. Nú væri brýnt að ná Al-
þýðusambandinu, Verkamannasam-
bandinu og BSRB þannig að aðilar
settust í samningastellingar, slaka
bæri á áflogaspennunni og vinna sig-
ur við samningaborðið.
Matthías Á. Mathiesen viðskipta-
ráðherra sagði að vöruverð hefði
hækkað minna þar sem það hefði
verið gefið frjálst. Á fyrstu átta
mánuðum þessa árs hefði verðlag
hækkað almennt um 10% á móti 12%
hækkun launa. Frelsi á viðskipta-
sviðinu hefði verið aukið. Iðnaðarút-
flutningur væri orðinn frjáls. Einka-
bankar stæðu nú jafnfætis ríkis-
bönkum.
Sjálfstæðismenn yrðu alltaf að
vera reiðubúnir að fara í kosningar
en nú væru þau verk að vinna að
óskynsamlegt væri að leggja út í
kosningar. Stjórnin hefði starfað í
mjög árangursríka 16 mánuði og
væri stór skaði ef henni tækist ekki
að halda áfram með þær breytingar
sem um væri talað að framkvæma.
Stjórnarsamstarfið í flestum málum
væri þannig að hann væri sannfærð-
ur um að sjálfstæðismenn kæmu
baráttumálum sínum fram. í sumar
hefði verið samið um nýja verkefna-
lista og að honum þyrfti að vinna.
Formaður Sjálfstæðisflokksins hefði
haldið snilldarlega á málum og því
Friðrik Sophusson
þyrfti að hrinda í framkvæmd sem
um hefði verið samið að hans for-
göngu i sumar.
Verkfall BSRB
Þriggja annarra ræða á fundinum
skal getið. Margrét S. Einarsdóttir,
fyrrum formaður Landssambands
sjálfstæðiskvenna, sagðist tala sem
formaður í Sjúkraliðafélagi íslands,
sem teldi um tæplega tvö þúsund fé-
lagsmenn. f verkfallinu hefði hún
fylgst náið með því sem væri að ger-
ast hjá BSRB. Brýnt væri fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn og sjálfstæðismenn
að halda vöku sinni í þessum alvar-
legu deilum og koma í veg fyrir að
slys henti flokkinn. Hún vildi vara
við því að litið væri á kjaradeiluna
alfarið sem flokkspólitískt mál. Ýms-
ir aðilar vildu gera það að pólitísku
máli, en það væri hlutverk sjálfstæð-
ismanna að fletta ofan af þessum að-
ilum. Það væru ekki allt kommúnist-
ar sem berðust fyrir kjarabótum. f
röðum þessa fólks væri stór hópur
sjálfstæðismanna. En margt þeirra
segði, að það teldi sig ekki geta hald-
ið áfram að styðja Sjálfstæðisflokk-
inn eins og deilan hefði þróast.
Margrét sagði, að í félagi sjúkra-
liða væru byrjunarlaun 12.787 krón-
ur, en grunnlaun yrðu hæst 18.177
krónur eftir 16 ára starf. Hún rakti
dæmi um konu sem hefði 18.608
krónur í mánaðarlaun með álagi
fyrir vaktavinnu, en þar af væru
15.311 krónur grunnlaun. Eftir að
skattar og skyldur hefðu verið tekn-
ar af laununum, væri hún með 12.000
krónur f útborgun. 6.500 krónur færu
í húsaleigu, 1.000 krónur þar að auki
í rafmagn og hita, 2.000 krónur í
síma, strætisvagna og önnur slík
gjöld, þannig að hún hefði i raun
3.500 krónur til ráðstöfunar fyrir
mat, hreinlætisvörum og öðru í heil-
an mánuð. Sagði Margrét að hún
teldi að slíkt fólk þyrfti að fá hærra
kaup. Það væri mikilvægt að forystu-
menn Sjálfstæðisflokksins töluðu til
þessa fólks. Það væri þetta fólk sem
hefði samþykkt að fara í verkfall, en
vinstri öflin vildu nota sér til fram-
dráttar. Þetta fólk skildi að lög væru
lög og þætti ekkert sjálfsagt að fá
borgað kaup í verkfalli. En aðalatrið-
ið væri að sjálfstæðismenn settu ekki
bakteríu í þá opnu und sem nú væri
við að stríða, þá gæti hún orðið að
illkynja meini.
Til móts viö fólkið
Eyjólfur Konráð Jónsson talaði á
sunnudeginum og lýsti þvf m.a. yfir
að Margrét S. Einarsdóttir hefði
flutt bestu ræðu fundarins. Eyjólfur
réðst harkalega á peningamagns-
stefnuna og sagði að hún væri fá-
ránleg hér á landi, þar sem engir
peningar væru í umferð. Hann hvatti
til að fundurinn lýsti stuðningi við
hina miklu baráttu fyrir yfirráðum á
hafsbotnssvæðinu i áttina að Rockall
og varðandi Jan Mayen-málið.
Eyjólfur sagðist manna lengst
hafa fylgst náið með þvi hvernig mál
hefðu gengið fyrir sig f Sjálfstæðis-
flokknum. f 40 ár hefði hann verið f
innsta kjarna flokksins. Eyjólfur
taldi mjög brýnt að flokkurinn kæmi
nú til móts við fólkið i landinu. Það
væri best að gera það með skatta-
lækkunum. Nú þyrfti að lækka á okri
stjórnvalda og stemma stigu við
gripdeild ríkisins. f janúar og febrú-
ar 1981 hefði verið unnið að tillögu-
gerð á vegum þingflokks Sjálfstæðis-
flokksins og það hefði komið i sinn
hlut í efri deild alþingis að flytja
ræöu sem mótaði stefnuna um það að
ríkið slakaði á klónni, eins og þá var
sagt. Nú ætti að lækka vöruverð. Það
væri það sem fólkið fyndi fyrir.
Semja ætti strax og siðan að gera
ráðstafanir tii að bæta kjör fólksins.
Sjálfstæðisflokkurinn væri sterkasta
aflið í þjóðfélaginu og nú skipti
mestu að flokkurinn sýndi frjáls-
lyndi og framtak til aö tryggja kjör
almennings.
Sjávarútvegsmál
Á fundinum komu fram þau sjón-
armið fulltrúa sjávarútvegsins, að
ekki væri nóg að gert fyrir sjávar-
útvegsfyrirtæki. I lok fundar á laug-
ardag boðaði Einar K. Guðfinnsson
frá Bolungarvík fulltrúa frá útgerð-
araðilum og sjávarútvegi til sérstaks
fundar eftir sjálfan flokksráðsfund-
inn til þess að undirbúa tillögugerð
fyrir stjórnmálanefndarfund daginn
eftir. A sunnudagsmorgni hittist
stjórnmálanefndin og fór þá mikill
tími í umræður um vanda sjávarút-
vegsins og varð að ráði að efnt skyldi
til sérstakrar ráðstefnu um þau mál
og ekki yrði leitast við að takast á við
einstök atriði í sjávarútvegsmálum í
stjórnmálaályktuninni sjálfri.
í framsöguræðu sem Halldór
Blöndal flutti fyrir áliti stjórnmála-
nefndarinnar síðdegis á sunnudaginn
kom fram að því hefði verið hreyft í
nefndinni að setja inn i ályktunina
tilmæli um það að menn fengju að
nýta sjálfir þann gjaldeyri sem þeir
öfluðu með útflutningi og afnumdar
yrðu einkaleyfisveitingar f útfiutn-
ingi. Taldi Halldór Blöndal nauðsyn-
legt að þessi viðhorf yrðu reifuð frek-
ar á vettvangi fiokksins áður en þau
yrðu borin upp í ályktunarformi.
Formadur hylltur
Síðastur á mælendaskrá var Frið-
rik Sophusson, varaformaður Sjálf-
stæðisflokksins. Hann taldi verk-
efnalista rikisstjórnarinnar sem
samþykktur var í sumar merkan
áfanga og hrósaði Þorsteini Pálssyni
sérstaklega fyrir forgöngu hans í þvf
efni. Á landsfundi fyrir tæpu ári hafi
verið valin ný forysta í fiokknum. Að
kosningu lokinni hefði mikill einhug-
ur ríkt innan Sjálfstæðisfiokksins og
flokkurinn væri heill og óskiptur.
Margir myndu fagna þvf slysi, ef
ekki væri sýnd eining og einhugur á
þessum flokksráðs- og formanna-
fundi. Til þess að staðfesta þessa ein-
ingu og þennan einhug bað hann
menn um að standa upp og hylla for-
mann Sjálfstæðisfiokksins, Þorstein
Pálsson. Var undir það tekið með
langvinnu lófataki. Við svo búið sleit
Þorsteinn Pálsson fundinum.
Bj.Bj.