Morgunblaðið - 02.12.1984, Qupperneq 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2. DESEMBER 1984
Ég fylgist vel með því
hvenær hryssurnar
byrja að geldast, þá
tek ég þær heim og gef
þeim mikið og gott
fóður og næ með því að
lengja þann tíma sem
folöldin njóta móð-
urmjólkurinnar.
Ég hef oft hugleitt að
ef Steinþór hefði ekki
gripið þarna inn í á
þessari stundu hvort
þetta hefði ekki verið
upphafið að endinum á
minni hrossarækt.
í fyrra notaði ég Þátt
722 frá Kirkjubæ og
eru þau sjö folöld sem
ég fékk í vor öll undan
honum.
á Goða 401 og samspil okkar orðið
náið, fjörið ólgaði en það er varla
hægt að lýsa þeirri tilfinningu eða
því sambandi sem var á milli mín
og hestsins," sagði Sveinn og nú
var hann enn á ný kominn í hug-
anum aftur í tímann.
„Þegar þessi samstilling manns
og hests var orðin því sem næst
fullkomin þá stöðvaði ég hestinn,
fer af baki og teymi hann heim svo
ég eyðileggi ekki þessa ánægju-
stund. Þessi stund lfður mér aldrei
úr minni og ætli það séu ekki slík-
ar stundir sem halda manni við
efnið.“
— Hvernig skýrir þú hugtakið
vilji?
„Það sem ég á við þegar ég tala
um vilja er þegar hesturinn vill
ólmur áfram og hver taug líkam-
ans er spennt til hins ýtrasta en
hesturinn lætur eigi að síður að
vilja mannsins og hægt er að
stjórna honum með fisléttu taum-
haldi.“
— Uppáhaldsgangtegundin?
„Á góðri götu er það milliferða-
tölt en í ferðalögum og fjallferðum
er það brokkið sem er minn kjör-
gangur og þegar nálgast náttstað
er sjálfsagt að lofa þeim að taka
einn skeiðsprett ef gatan er greið.“
— Ferðastu mikið á hrossum?
„Ég hef lítið gert það f seinni tíð
vegna tímaleysis og er það miður.
Mest af minum tfma fer f umstang
við hrossin og svo er sá tími
ómældur sem fer í félagsstarfið
bæði fyrir hestamannafélagið og
hrossaræktarmál Skagfirðinga."
Reyni að sporna
við folaldasölu
— En svo við snúum okkur nú
að öðru Sveinn, hvaða aðstöðu hef-
ur þú fyrirhrossin þín í dag?
„Sú aðstaða sem ég hef er að
mörgu leyti erfið. Ég hef notið
F.in af ungu hiyssunum, Herra, sem
er undan Gíska 920 fti Hofsstöðum
og Herröru 4647. Hlaut hún fyrstu
verðlaun i héraðssýningunni i
Vindbeimamelum í sumar.
velvildar góðra manna með haust-
og vetrarbeit f landi Utanverðu-
ness. Ég hafði hólf á vegum bún-
aðarsambandsins og nú hef ég sem
sagt sömu afnot af því hjá ábú-
andanum Páli Jónassyni. Ég vil
ekki hugsa þá hugsun til enda ef
ég missi þetta land, þá veit ég ekki
hvað ég geri. Ég get ekki hugsað
mér að eiga hrossin ef ég get ekki
fylgst náið með þeim.
Venjulega eru hrossin komin á
fulla gjöf hjá mér um og eftir ára-
mót. Alls eru þetta um þrjátíu
hross sem ég og fjölskyldan eigum
og held ég mig yfirleitt við þessa
tölu. Ég hef hvorki áhuga né getu
til að fjölga hrossunum enda er
höfðatalan ekki það sem segir til
um árangurinn í ræktunarstarf-
inu á hverjum tíma. Ég byrgi
hrossin ekki inni heldur hef þau
við opið en að sjálfsögðu hafa þau
frjálsan aðgang að húsi og svo eru
jötur úti þannig að ef veður eru
góð gef ég þeim úti. Hesthúsið er
um kílómetra innan við bæinn og
við það hef ég tveggja hektara
land. Ég fylgist vel með því hve-
nær hryssumar byrja að geldast,
þá tek ég þær heim og gef þeim
mikið og gott fóður og næ með því
að lengja þann tima sem folöldin
njóta móðurmjólkurinnar.
Venjulega eru svona 6—8 hryss-
ur í folaldseignum, hitt er þá
nokkrir reiðhestar og svo trippi í
uppeldi og tamningu.
Éinstaka sinnum kemur fyrir að
ég sel folöld en annars reyni ég að
sporna við slíku með því að setja á
þau hátt verð að minu mati en það
dugar ekki alltaf til.
Það er mjög skemmtilegt að
fylgjast með ungviðinu í uppvext-
inum og ég hef verið svo heppinn
að það telst til undantekninga að
trippi bregðist þegar á tamninga-
aldur er komið. Ég hef aldrei þurft
að slátra vegna einhverra galla og
ekki þarf ég að hafa áhyggjur af
að þetta safnist upp hjá mér því
ég hef alltaf getað selt hross mín
til lífs. En ég viðurkenni að ég er
dýrt seldur en það kemur ekki í
veg fyrir að um leið og ég gef
tamningahross föl seljast þau nær
samstundÍ3.
En svo við víkjum aftur að fol-
öldunum þá loka ég þau inni
fyrstu vikurnar eftir að þau eru
tekin undan hryssunum. Svo þeg-
ar veður eru skapleg hef ég þau úti
á daginn. Ég tel það töluverðan
lærdóm eða tamningu að reka þau
frá mæðrum sínum daglega. Ég
tel betra að kenna þeim fljótlega
aö láta að vilja mannsins með lip-
urð og lagni heldur en með hávaða
og hörku.“
að stóðhesta sem eru fæddir mér
eða út af mínum hrossum. En I
fyrra notaði ég Þátt 722 frá
Kirkjubæ og eru þau sjö folöldin
sem ég fékk í vor undan honum og
núna í vor notaði ég Hervar 963
sem er undan Blossa 800 og Her-
vöru 4647. Mæðgurnar Hrafnhetta
3791 og Lögg 5648 fóru undir Frey
921 frá Akureyri sem er í eigu
Þorsteins Jónssonar á Akureyri og
ein Hervarsdóttir fór undir Feyki
%2 frá Hafsteinsstöðum, svo hélt
ég mæðgunum Hervöru og Hervu
undir Þátt 722.“
Ekki er endilega frágengið hvað
ég nota næsta vor en þó er ég bú-
inn að tryggja mér afnot af stóð-
hestinum Otri sem ég á og gistir
nú Stóðhestastöð íslands. Er hann
undan Hervari 963 og Hrafn-
kötlu."
— Gætirðu sagt mér frá Siðu
2794 sem er orðin ein helsta ætt-
móðirin í þinni hrossarækt?
„Ég notaði Síðu ekki mikið til
reiðar og er ein ástæðan fyrir því
sú að hún fékk slysafang þegar
hún var þriggja vetra.
Eitt einkenni hafði hún en það
var hversu létt hún var í rekstri og
var hún ávallt fremst. Mér er
minnisstætt er við riðum nokkrir
fyrir Skagann þegar við rákum
upp Kolhaugafjall að vestanverðu.
Vorum við með nokkra tugi hrossa
í rekstrinum og þar á meðal voru
eldri hestar sem höfðu farið þarna
um en Síða hafði aldrei farið þessa
leið áður. Nokrir af þessum hest-
um voru frekir á að halda götunni
og þegar þeir ruddust fram fyrir
hana þá tók hún sveig út úr og
kom alltaf inn á götuna fyrir
skyldleikarækt og hinu að ég tek
mikla áhættu."
— Hver er tilgangurinn hjá þér
með því að nota Þátt 722?
„í fyrsta lagi er Þáttur af Svaða-
staðastofni að öðrum þræði. Svo
hafa Kirkjubæjarhrossin að mínu
mati góða kosti s.s. létta byggingu,
fríðleika og þau eru lundgóð.
Folöldin sem fæddust í vor und-
an honum lofa góðu að mínu mati
og ef ég á að segja eins og er þá er
ég mjög ánægður með þau að svo
komnu máli. Ekki neita ég því
heldur að ég hef alltaf verið veikw
fyrir blesótta tttnum og er ég að
gera mér vonir um að rauðblesótt
hestfolald undan Hervöru sé efni í
álitlegan stóðhest ásamt fleirum
því ég fékk fimm hestfolöld undan
Þætti."
— Hverjir eru sterkustu eigin-
leikar eða kostir á þínum hross-
um?
„Það sem hæst ber er eðlis-
lægni, sérstaklega gott geðslag og
góður vilji. Einnig er áberandi
hversu vel þau fara í beisli. Þessir
kostir eru þess valdandi að hross-
in eru auðtamin og þeim er ákaf-
lega ljúft að láta að vilja manns-
ins. Vil ég meina að eftir eins til
tveggja mánaða tamningu séu þau
orðin allvel gangsett á bæði tölt og
brokk og þar með orðin boðleg
söluvara strax á fyrsta tamn-
ingastigi. Svo hef ég veitt því at-
hygli að hrossin mín eru yfirleitt
ágætlega greind og tel ég að það sé
komið frá Síðu.“
— En hverjir eru helstu gall-
arnir?
„Ekki eru þau gallalaus," og hér
glottir Sveinn út I annað. „Ég þyk-
Hrafnkatla 3526 með Þittarsson sem ræntanlega er stóðbestefni.
Eitt af folöldunum undan Þætti 722, rauðblesóttur hestur, upprennandi
stóðbestsefni sem að sjilfsögðu befur blotið nafnið Goði. Móðirin er Hervör
4647.
Hiyssurnar kasta
yfirleitt snemma
— Fæst þú eitthvað sjálfur við
tamningu?
„Ég gerði það hér áður en ekki
þó öll mín hross, en ég er svo lán-
samur að sonur minn Guðmundur
hefur verið mikið með mér í þessu
síðustu árin og hefur hann að
mestu séð um tamninguna og
finnst mér honum hafa farist það
vel úr hendi.“
— Hvernig hagar þú deginum
varðandi hirðingu hrossanna á
veturna og vorin?
„Ég gef á morgnana áður en ég
fer til vinnu og svo lít ég til þeirra
í hádeginu og kvöldin fara að
mestu í umsýslu við hrossin. Ég
læt hryssurnar kasta snemma á
vorin, svona yfirleitt seinni part-
inn í apríl og byrjun maí, stendur
þetta yfir í svona 2—3 vikur. Þær
kasta allar á túninu heima við
hesthúsið og fylgist ég náið meö
hvenær þær kasta og oftast er ég
hjá þeim meðan á köstuninni
stendur enda hef ég aldrei misst
folald i fæðingu.
Seinni árin hef ég haft þann sið
að hafa stóðhestana sem ég nota
hverju sinni á húsi hjá mér og get
þvi haldið hryssunum á fyrsta eða
öðru gangmáli. Ástæðan fyrir því
að ég læt hryssurnar kasta svona
snemma er sú að með þessu móti
hef ég frjálsari hendur með val á
stóðhestum."
— Hvaða stóðhesta hefur þú
aðallega notað upp á síðkastið?
„Seinni árin hef ég aðallega not-
framan þá. þetta var að því er mig
minnir síðasta skiptið sem ég not-
aði hana til reiðar. Eftir þetta not-
aði ég hana í folaldseignir ein-
göngu.“
Tek mikla áhættu
með skyldleikarækt-
inni
— Þú ert kominn út í mikla
skyldleikarækt, ertu ekkert
smeykur við hana?
„Ekki er ég það. Meðan ég verð
ekki var við hnignunareinkenni
s.s. smæð eða einhverja galla sem
geta fylgt skyldleikarækt held ég
ótrauður áfram. En ég geri mér
fulla grein fyrir því að það eru
vissir annmarkar sem geta fylgt
ist svo sem vita eftir hverju þú ert
að fiska og átt þú sennilega við
fótabygginguna því einkunn 7,5
fyrir fætur er nokkuð fast
mottó þegar ég leiði hrossin mín
fyrir dóm. Sjálfur er ég ekki hið
minnsta hræddur við þetta því
reynslan min hefur sýnt mér að
hrossin min hafa ekki bilað í fót-
um og er ég þó óvæginn í að beita
þeim innan skynsamlegra marka
ef á því þarf að halda. Einnig má
geta þess að ég tel hæfilega bogna
hækilliði gefa meiri mýkt í gang-
inn og auðveldar þeim að ganga
vel innundir sig. Sem um leið gef-
ur betri ásetu.“
Met Hornfirðingana
alltaf mikils
— Önnur hross eða hrossakyn,
ef þannig má að orði komast?
„Hestur sem mér er alltaf minn-
isstæður og mig langar til að
minnast á er Núpur frá Kirkjubæ.
Það er fyrst og fremst göfgin og
hin mikla persóna og svo hvað
hesturinn var auðsveipur með
þessa miklu hæfileika.
Margar góðar hryssur hafa
komið frá Kirkjubæ og hafa vakið
athygli mína fyrir fegurð, mýkt og
fínleika. Að mínu mati er það ekki
spursmál að Sigurður í Kirkjubæ
er á réttri leið, en það sem ég tel
hann vanta nú I hrossin sín er
harðari vilji. Hann vantar ljúfan,
viljugan stóðhest sem ekki spillir
þeirri góðu heildarmynd sem hann
er nú þegar búinn að festa ræki-
lega í sinum hrossum.