Morgunblaðið - 09.01.1985, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 9. JANÚAR 1985
Elsta bifreiða-
stöð á íslandi
eftir Bjarna Einars-
son frá Túni
f Morgunblaðinu 28. október
síðastliðinn birtist stutt frétt um
Bifreiðastöð Steindórs, sem í
fréttinni er nefnd „brautryðjandi
í leigubílaakstri hér á landi".
Daginn eftir, 27. október, birtist í
blaðinu „Leiðrétting", frá Þor-
valdi Þorvaldssyni, bifreiðastjóra
hjá BSR, þar sem því er haldið
fram „að Bifreiðastöð Reykjavík-
ur hefði verið stofnuð árið 1913
undir nafninu Bifreiðaféiag
Reykjavíkur og hóf hún akstur
leigubifreiða árið 1914. Bifreiða-
stöð Steindórs hóf akstur leigu-
bifreiða árið 1915." Vegna þess-
ara ólíku skoðana á því hver sé
elsta starfandi bifreiðastöð á ís-
landi, tel ég rétt að birta eftirfar-
andi staðreyndir:
1. Bifreiðafélag Reykjavíkur var
stofnað 30. september 1913, en
firmatilkynning þess efnis birtist
íablaði 15. janúar
1914. I stjórn félagsins voru Axel
V. Tulinius yfirdómslögmaður,
Sveinn Björnsson yfirdómslög-
maður og Pétur Þ.J. Gunnarsson
hótelstjóri. Bifreiðafélagið var
síðan lagt niður árið 1915 og eign-
ir þess seldar, skv. frétt í Vísi 8.
mars það ár. Nær þegar í stað var
stofnað annað félag undir nafn-
inu Bifreiðafélag Reykjavíkur
1915 (sbr. firmatilkynningar í
Lögbirtingablaði 22. apríl og 11.
nóvember 1915). Stjórn þessa fé-
lags skipuðu Axel Tulinius, Jón
Laxdal kaupmaður og Brynjólfur
Björnsson tannlæknir. Félagið
var endanlega lagt niður árið
1917 en eignir þess voru auglýst-
Bjami Einarsson frá Túni.
„Af undanfarandi má sjá,
að engan veginn er hægt að
tengja saman Bifreiðastöð
Reykjavíkur og „Bifreiðafé-
lag Reykjavíkur 1915“. Þá
mætti eins rekja rekstur Bif-
reiðastöðvar Steindórs til
Bifreiðafélagsins, því að
vissulega hafði fyrsti bif-
reiðastjóri Steindórs, Har-
aldur Jónsson, starfað þar.
l»ví verður hins vegar ekki á
móti mælt, að Bifreiðastöð
Steindórs er elsti brauðryðj-
andi í leigubílaakstri hér-
lendis, sem starfað hefur
óslitið fram á þennan dag.“
Fyrsta bifreið Steindórs Einarssonar, árið 1915.
son, áður hjá Bifreiðafélagi Reykjavíkur.
Bílstjóri er Haraldur Jóns-
ar til sölu í Vísi 21. mars það ár
(„bifreiðaskúrinn í Vonarstr. 10,
þrár bifreiðar, verkfæri, áhöld og
bifreiðahlutar"). Er rétt að vísa
hér til rits Guðlaugs Jónssonar,
Bifreiðir á fslandi 1904—1930,
sem hefur að geyma niðurstöður
grundvallarrannsókna Guðlaugs
á bifreiðasögu íslendinga fyrstu
áratugina, en í því segir svo: „Eft-
Biireiðaafgreiðsla Sölntnrnsins
Símar 716 A. 880 B.
F a s t a r ferðir:
Til Kefla\'ikur hvem mánudag og fimtudag. Austur að
ölvesá hvera þríðjudag og föstudag. Til Vífilsstaða hvem
stmnudag, þríðjudag og föstudag.
TU Hafnarfjarðer daglega.
Farseðlar seldir á afgreiðslunni. Áreiðanlcga vissustu ferð-
iraar. KaupiC farseðla i tíma.
Gunnar Guðnason. Gustav Carlsson. Sigurjón Jóhannsson.
Ragnar porsteinsson. Jón Ágústsson. Jón Guðmundsson.
Egill VUhjálmsíton. Jón Ölafsson. Kristinn Guðnason.
Guðmundur Eggertsson. Sveinn Ásmundsson.
Zóphonías Baldvinsson.
Soluturninn á horni Hverfísgötu og Kalkofnsvegar, áður
(og nú á nýjan leik) á Lækjartorgi.
Auglýsing frá Söluturnsmönnum í Vísi 18. júní 1920.
ir að Bifreiðafélag Reykjavíkur
leystist upp og hætti að starfa
1917 og engin önnur samtök bíl-
stjóra og bíleigenda höfðu komið
í staðinn voru bílstjórarnir
dreifðir víðs vegar í bænum, hver
með sína bifreið og björguðust
sem auðið var á eigin spýtur. Og
við skipulag, eða þá öllu heldur
skipulagsleysi, stóð svo að mestu
fram yfir 1920. En þá tóku bíl-
stjórar að þoka sér saman á nýj-
an leik til atvinnustarfsemi í fé-
lagslegri mynd“ (II. bindi, s. 20,
sjá 3. lið hér að neðan). Sjá má í
dagblöðum þessara ára fjölmarg-
ar auglýsingar frá fyrrum bif-
reiðastjórum hjá Bifreiðafélag-
inu, sem styðja þetta.
2. Steindór Einarsson hóf bif-
reiðaútgerð þegar árið 1915, með
Ford-bifreið, er hann hafði keypt
af Helga Jónssyni frá Tungu, en
Haraldur Jónsson stjórnaði bif-
reiðinni. Þennan rekstur stund-
aði Steindór frá heimili sinu í
Ráðagerði á Seltjarnarnesi og
Hótel Islandi. Einnig seldi hann
farseðla í áætlunarferðir austur
um sveitir í versluninni Breiða-
blik í Lækjargötu 10. Árið 1918
var Steindór kominn með fjóra
Ford-bíla og fjóra Overland-bíla
og þá hóf stöðin göngu sína, að
Kammersveit Reykjavfkur:
Bach-tónleikar í Áskirkju
Tónlist
Jón Þórarinsson
Þá er upp runnið Tónlistarár
Evrópu og hafíð mikið tónleika-
hald, sem margir munu eiga þátt í
og vonandi færir okkur marga eft-
irminnilega viðburði áður en lýkur.
Kammersveit Reykjavíkur mark-
aði þessi tímamót myndarlega fyrir
sitt leyti með tónleikum, sem helg-
aðir yoru Joh. Seb. Bach og haldn-
ir í Áskirkju í Reykjavík á þrett-
ándanum, sunnudaginn 6. janúar.
Flutt voru fjögur verk meist-
arans: Svíta nr. 1 í C-dúr, BWV
1066, fyrir tvö óbó, fagott,
strengi og continuo, fiðlukonsert
í E-dúr, BWV 1042, sembalkons-
ert í d-moll, BWV 1052, og loks
Brandenborgarkonsert nr. 2 í F-
dúr, BWV 1047, fyrir tromept,
flautu, óbó, einleiksfiðlu, strengi
og continuo.
Einleikarar í fiðlu- og sembal-
konsertunum voru Rut Ingólfs-
dóttir og Helga Ingólfsdóttir,
sem báðar skiluðu hlutverkum
sínum með glæsibrag og yfirlæt-
islausri fágun. í öðrum ein-
leikshlutverkum voru óbóleikar-
arnir Kristján Þ. Stephensen og
Daði Kolbeinsson, Rúnar Vil-
bergsson fagottleikari, Lárus
Sveinsson trompetleikari og
Bernharður Wilkinsson flautu-
leikari og áttu þeir allir sinn
þátt í að fegra þessa tónleika.
Auk einleikshlutverkanna áttu
þær Rut og Helga gildan þátt í
flutningi efnisskrárinnar allrar,
og raunar má segja að hver og
einn þeirra fjórtán hljóðfæra-
leikara sem báru uppi þessa tón-
leika gegndi einleikshlutverki.
Samstilling þeirra, þótt enginn
væri stjórnandinn, var til fyrir-
myndar, „fraseringar" einstak-
lega fallegar og flutningurinn
allur blæbrigðaríkur og geisl-
andi af sannri músíkgleði, sem
fyllti kirkjuna. Hún er líka
heppilegur staður fyrir tónleika
af þessu tagi, vistleg og hæfilega
stór og hljómur skýr, a.m.k. þeg-
ar kirkjan er fullsetin.
Þrettándatónleik-
amir tókust vel
Alls söfnuðust 417.152 krónur
ÞRETTÁNDATÓNLEIKARNIR,
sem haldnir voru í Laugardalsh-
öllinni á sunnudaginn til styrktar
hungruðum í Eþíópíu, tókust
stórkostlega vel í alla staði að
sögn Ólafs Jónssonar starfsmanns
Æskulýðsráðs. Talið er að á bilinu
1700-1800 manns hafi verið þarna
samankomnir. Alls söfnuðust
417.152 krónur og verður peningun-
um varið til kaupa á 16 tonnum af
mjólkurdufti. Það verður sent
ásamt öðrum varningi með flugvél
frá Arnarflugi sem flýgur þann
27. janúar beint til Eþíópíu á veg-
um Hjálparstofnunar kirkjunnar.
Ólafur sagði að tónleikarnirv-
æru listamönnunum og öllum
þeim fjölmörgu sjálfboðaliðum,
sem lögðu hönd á plóginn til mik-
ils sóma. Á tónleikunum komu
fram hljómsveitirnar Stuðmenn,
Mezzoforte og Ríó og skemmtu
viðstöddumí tvo tíma. Allir sem
þarna komu fram eða unnu að
undirbúningi og framkvæmd
hljómleikanna gáfu vinnu sína.
Mon?unblaöið/ Bjami
Á myndinni sést þegar Hva Rósa Skúladóttir aíhendir Guðmundi Einaissyni fram-
kvæmdastjóra Hjálpaistofhuiiar kirkjunnar peningana sem söftiuðust á Þrettándatón-
leikunum. TO hægrí er Valgeir Guðjónsson úr StuAmönnum, sem var einn af þeim
sem stóðu að undirhúningi fyrir tónleikana, og Kolbrún Hauksdóttir, sem starfar fyrir
Æskulýðaáð.