Morgunblaðið - 01.03.1985, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 1. MARS 1985
Deilt á Alþingi um Sjóefnavinnsluna og niðurstöður Iðntæknistofnunar:
Skýrslan ónákvæm,
vond og illa unnin
— sagði Ólafur G. Einarsson meðal annars. Sverrir Hermannsson
gagnrýndi mikinn verkfræðikostnað og aukningu á hlutafé ríkisins
ÁKVÖRÐUN Sverris Hermannsson-
ar iðnaðarráðherra að hætta þátt-
töku í Sjóefnavinnslunni á Reykja-
nesi var harðlega gagnrýnd af þing-
mönnum Reykjaneskjördæmis í
gær. I>að voru þeir Olafur G. Ein-
arsson (S), Kjartan Jóhannsson og
Karl Steinar Guðnason (A) sem
einkum gagnrýndu þessa ákvörðun
sem þeir sögðu aðallega byggða á
skýrslu Iðntæknistofnunar og þeir
sögðu „vonda skýrslu", ónákvæma
og illa unna.
ólafur sagði m.a. í ræðu sinni að
170 manns á
ratsjárfundi
á Þórshöfn
l*ór8böfB, 28. febrúar. Frá Fríðu Proppé,
blaðamanni MorgunblaÓHÍns.
„ERUM við sjálfstæð þjóð, ef við
höfum ekki leyfi til að hafa eftirlit
með okkar eigin efnahagslög-
sögu?“ svaraði Geir Hallgrímsson
utanrfkisráðherra m.a. fyrirspurn-
um fundarmanna á fundi um
ratsjárstöðvar sem hann boðaði til
á l>órshöfn í kvöld. Samkomuhús-
ið á Þórshöfn var þéttsetið, en
fundinn sátu á milli 160 og 170
manns.
Fjölmargar fyrirspurnir komu
fram og í svörum við þeim, kom
m.a. fram að auk þeirra tveggja
staða sem rætt hefur verið um
að staðsetja ratsjárstöðvar á
Norðausturlandi á, er nú til um-
ræðu hvort hentug staðsetning
gæti verið á Hellisheiði skammt
frá Vopnafirði. Geir Hallgríms-
son gerði grein fyrir þeirri skoð-
un sinni, er hann svaraði fyrir-
spurnum, að hræðslu íslendinga
við uppsetningu ratsjárstöðva
mætti rekja til þess að þeir væru
undir þrýstingi frá Sovétríkjun-
um. „Þorum við ekki að standa
upprétt," spurði utanríkisráð-
herra, „og halda okkar sjálf-
stæði.“
ef rekstri saltverksmiðjunnar yrði
hætt kostaði það 6 til 8 milljónir
króna á ári í öryggiseftirlit, sem
væri ódýrari kostur en 10 milljón
króna tapið sem áætlað er af
rekstrinum á árinu 1985. Ef hins
vegar yrði lokið við áætlaðan 8
þúsund tonna áfanga væri tap
áætlað 1,5 milljónir á ári og talið
væri að verksmiðjan myndi
standa undir breytilegum kostn-
aði ef hún væri stækkuð í 10 þús-
und tonn.
ólafur sagði að ef starfsemin
hætti gætu eigendur verksmiðj-
unnar ekki ráðstafað orkunni frá
þeim borholum sem þarna hafa
verið gerðar, hvorki til fiskeldis né
annars, þar sem þær væru sam-
eign ríkisins og viðkomandi sveit-
arfélags.
Sverrir Hermannsson iðnaðar-
ráðherra sagði m.a. í svari sínu að
ekki væri ágreiningur á milli sin
og fjármálaráðherra um þetta
mál. Hins vegar hefðu viðhorf
fulltrúa þessara tveggja ráðu-
neyta ekki alltaf farið saman.
Hann sagði að ráðuneytisstjóri
fjármálaráðuneytisins hefði hald-
ið „ungmennafélagsræðu hjá Sjo-
efnavinnslunni", sem kannski
helgaðist af því að fjármála-
ráðuneytið hefði ekki verið fast-
heldið á fjármuni til þessa fyrir-
tækis, auk þess sem það hefði látið
15 milljónir króna í hlutafé eftir
að hann hefði varað við frekari
fjármagnsgreiðslum til fyrirtæk-
isins. Ráðherrann gagnrýndi háan
ráðgjafarkostnað til fyrirtækisins
og nefndi sem dæmi að árið 1983
hefðu þrjár verkfræðistofur feng-
ið um 4,1 milljón fyrir þjónustu
sína. Þá gat hann þess að verk-
fræðingar hefðu fengið 8 milljónir
króna vegna athugana á trjá-
kvoðuverksmiðju á Húsavík.
Sjá bls. 36.
MorgunblaftiA/ÓI.K.M.
Helgarveðrið:
Austlæg átt á landinu
AUSTL/EG átt verður ríkjandi á landinu um helgina. Samkvæmt upp-
lýsingum Veðurstofunnar í gær er ekki gert ráð fyrir frosti, en þó mun
verða heldur svalara en undanfarna daga.
Á Suður- og Austurlandi verð- hefur greinilega ekki tekið mark
ur skýjað og dálítil rigning, en
þurrt á Norður- og Vesturlandi.
Þessi maður var á ferðinni á
miðvikudag, einmitt þegar veð-
urfræðingar höfðu aðvarað fólk
um hugsanlegt fárviðri. Hann
á þessum orðum fræðinganna,
enda reyndist rokið ekki meira
en svo að ökumaðurinn þurfti
rétt að tylla hendi á hattinn til
að halda honum á sínum stað.
Kjör kennara hafa versnað
ur til þeirra að sama skapi
en kröf-
aukist
— segir í niðurstöðu nefndar sem vann að endurmati á störfum kennara
„NEFNDIN skilaöi menntamálaráðherra skýrslu sinni í dag og í henni kemur
m.a. fram að kennarar hafa dregist aftur úr sambærilegum stéttum í kjörum
undanfarin ár, á meðan að kröfur til þeirra hafa aukist“, sagði Inga Jóna
Þórðardóttir, aðstoðarmaður menntamálaráðherra og formaður nefndar, sem
vann að endurmati á starfi kennara, í sar.itali við Morgunblaðið í gærkveldi.
Inga Jóna sagði að verkefni tíma sem liðinn er frá þessu mati.
nefndarinnar hefði verið að gera
faglega úttekt á kennarastarfinu,
þ.e. gera grein fyrir í hverju það
fælist og hvaða kröfur væru gerðar
til kennara og hvernig þær hefðu
breyst. „Við höfðum til hliðsjónar
starfsmat, sem unnið var með sam-
komulagi BSRB og fjármálaráðu-
neytisins árið 1970,“ sagði Inga
Jóna. „Við lögðum mesta áherslu á
að kanna með hvaða hætti starf
kennarans hefur breyst á þeim
Niðurstöður okkar eru þær, að það
hefur orðið meginbreyting á kröf-
um um menntun almennra grunn-
skólakennara, því nú verða þeir að
vera háskólamenntaðir, en það
skilyrði var ekki sett fyrr en 1974.
Framhaldsskólakennarar þurfa
allir að ljúka prófum í uppeldis- og
kennslufræðum."
Inga Jóna sagði að auk þessara
breytinga á kröfum um menntun
kennara hefðu orðið verulegar
breytingar varðandi hlutverk
kennarans, t.d. varðandi uppeldis-
þátt kennslunnar. „{ grunnskóla-
lögunum frá 1974 eru þessar kröfur
áberandi og þess er æ meira krafist
að kennari sinni hverjum einstakl-
ingi fyrir sig. ÖIl þátttaka kennara
í stjórnun hefur aukist gífurlega
samkvæmt lögum og reglugerðum.
Varðandi launaþróun dregur
nefndin það í fyrsta lagi í efa aö
matið árið 1970 hafi verið rétt-
mætt. Við teljum, að á þeim tíma
hafi veigamiklir þættir í starfinu
verið vanmetnir, t.d. ábyrgð og
áreynsla, sjálfstæði og frumkvæði.
Við sýnum fram á það í skýrslunni
að bæði grunnskóla- og fram-
haldsskólakennarar hafa dregist
aftur úr þeim stéttum, sem þeir
stóðu jafnfætis í starfsmatinu árið
1970,“ sagði Inga Jóna.
Inga Jóna sagði, að skýrsla
nefndarinnar væri alls ekki tæm-
andi. „Það eru mörg atriði sem vert
er að athuga nánar varðandi þetta
mat, en nefndin varð að fjalla um
kennarastarfið almennt. Skýrslan
getur ekki lýst öllum þáttum, en
við teljum okkur vera búin að fá
kennarafélögunum i hendur fag-
lega úttekt, sem þau geta síðan
notað á málefnalegan hátt í sinni
baráttu," sagði Inga Jóna Þórðar-
dóttir að lokum.
Ríkisstjórnin ræðir stöðuna í sjómannadeilunni í dag:
„Ekki meira að sækja
til ríkisstjórnarinnar
— sagði forsætisráðherra eftir samningana í gærkvöld
RÍKIShTJÓRNIN hefur verið boð-
uð til fundar kl. níu árdegis í dag
þar sem forsætisráðherra kynnir
samkomulagið, er tókst milli út-
vegsmanna og yfirmanna á fiski-
skipaflotanum í gærkvöld. „Ég tel
rétt að segja ekki mikið um þetta
samkomulag fyrr en að þeim fundi
loknum," sagði Steingrímur Her-
mannsson forsætisráðherra í sam-
tali við blaðamann Mbl. í gær-
kvöld.
„Vel gert við sjómenn“
„Það eru mikil vonbrigði að
Sjómannasambandið skuli ekki
hafa fallist á það samkomulag,
sem tókst milli hinna,“ sagði for-
sætisráðherra. „í dag (fimmtu-
dag) var ekki síst rætt við full-
trúa þeirra, bæði í hópum og
persónulega. Mín skoðun er sú,
aö í tillögu ríkissáttasemjara,
sem samkomulagið byggist að
langmestu leyti á, hafi verið vel
gert við sjómenn. Ríkisstjórnin
hefur teygt sig mjög langt — það
verður ekki meira til hennar að
sækja til að leysa það, sem eftir
stendur af deilunni,“ sagði
Steingrímur.
„Ríkisstjórnin teygt sig
lengra en til stóð“
Halldór Ásgrímsson sjávar-
útvegsráðherra tók í sama
streng er blm. Morgunblaðsins
ræddi við hann: „Ég er að sjálf-
sögðu ánægður með að það skuli
vera kominn samningur við Far-
manna- og fiskimannasamband-
ið,“ sagði hann. „Hins vegar eru
það mér mikil vonbrigði, að ekki
hafi tekist samkomulag við Sjó-
mannasambandið. Ríkisstjórnin
hefur komið eins langt til móts
við sjómenn og henni er mögu-
legt, reyndar heldur lengra en
við ætiuðum okkur, enda liggur
fyrir að deiluaðilar voru tiltölu-
lega ánægðir með niðurstöður úr
viðræðum við ríkisstjórnina,"
sagði sjávarútvegsráðherra.
„Lítill samnings-
vilji sjómanna“
Kristján Ragnarsson formað-
ur LÍ0 sagðist vona „að Sjó-
mannasambandið átti sig á þvi,
að við erum ekki reiðubúnir að
gera annars konar samninga við
það en við gerum við Farmanna-
og fiskimannasambandið“, eins
og hann orðaði það í samtali við
Mbl. í gærkvöld. Hann sagði að
að þessum samningum hefði ver-
ið stuðlað með sérstökum að-
gerðum ríkisstjórnarinnar.
„Þessi samningur leysir ekki
nema iítinn hluta flotans frá
landi en við vonum samt sem áð-
ur að menn geri sér grein fyrir
því, að svona getur þetta ekki
gengið um hábjargræðistímann.
Eg vona einlæglega að menn
gangi til sambærilegra samn-
inga og nú hafa verið gerðir."
Um hvort mikið bæri á milli í
deilunni við Sjómannasamband-
ið sagði Kristján: „Það er ekki
hægt að segja annað, ekki eftir
hvernig við höfum skilið i kvöld.
Sjómenn drógu þar upp nýjar
kröfur og endurnýjuðu gamlar. í
þeirra herbúðum virðist afskap-
lega lítill samningsvilji.*
„Enginn háseti á sjó“
óskar Vigfússon forseti Sjó-
mannasambands íslands var
harðorður i garð samninga-
nefndar útvegsmanna er blm.
ræddi við hann í gærkvöld. „Það
voru fráleit vinnubrögð viðhöfð í
þessum samningum og j>að var
runnið undan rifjum LIU,“ sagði
hann. „Við höfnuðum innan-
hússtillögu ríkissáttasemjara
snemma á fimmtudagsmorgun
en það var ekki fyrr en um sjö-
leytið í kvöld (fimmtudags-
kvöld), sem LÍÚ svaraði okkar
kröfum þegar þeir voru að ganga
til samninga við Farmanna- og
fiskimannasambandið. Við sett-
um fram okkar úrslitatilboð um
sexleytið, kröfur í nokkrum lið-
um, en því hafnaði samninga-
nefnd útvegsmanna um klukkan
21. Síðasta tilboð okkar hljóðaði
upp á að kauptryggingin hækk-
aði upp í rúmar 30 þúsund krón-
ur á samningstímanum, tæpum
tveimur árum. Því var hafnað og
þess í stað hækkar kauptrygg-
ingin upp í 27 þúsund krónur á
tímabilinu, eða um rúmar 5000
krónur. Fastakaupið á stóru tog-
urunum hækkar um einar 1316
krónur á mánuði. Hvað nú tekur
við veit enginn — við viljum
standa fastir á okkar kröfum en
það fer enginn háseti um borð í
skip hér fyrr en samið hefur ver-
ið við okkur,“ sagði Óskar Vig-
fússon.
Sáttasemjari
hjó á hnutinn
ÞAÐ VAR klukkan tæplega fimm á fimmtudagsmorguninn, sem Guð-
laugur Þorvaldsson ríkissáttasemjari lagdi fram innanhússtillögu sína um
lausn sjómannadeilunnar. Jafnframt tílkynnti hann deiluaðilum, að hann
vissi að ríkisstjórnin myndi innan skamms leggja fram yfirlýsingu um
hvernig hún myndi standa að þeim málum, er að henni sneru.
„Um þessa hugmynd var verið
að fjalla allan fimmtudaginn,“
sagði Guðiaugur í samtali við
blaðamann Mbl. i gærkvöld.
„Um klukkan hálf niu lá fyrir
samkomulag milli LÍO og Far-
manna- og fiskimannasam-
bandsins og milli Otvegsmanna-
félags Vestfjarða og Bylgjunnar
á Isafirði, sem hefur farið með
sín sérmál í þessum samningum.
Þetta samkomulag er tillagan,
sem ég lagði fram með einni
breytingu, er útvegsmenn hafa
fallist á, og yfirlýsing ríkis-
stjórnarinnar að auki.
Af hálfu Sjómannasambands-
ins var hins vegar ekki fallist á
þessa lausn. Þeir lögðu fram sína
hugmynd að lausn deilunnar og
tóku inn í ýms fleiri mál. Þeir
fóru úr húsinu laust fyrir klukk-
an níu. Um framhaldiö verður
ákveðið upp úr hádeginu á morg-
un, föstudag,“ sagði ríkissátta-
semjari.
Samningafundinum var ekki
formlega lokið um miðnættið er
Mbl. fór í prentun. Hann hafði
þá staðið í hartnær 40 klukku-
stundir og það fór ekkert fram-
hjá þeim, er fylgdust með síð-
ustu handtökunum við samn-
ingsgerðina, að liðsmenn samn-
inganefndanna og starfsmenn
ríkissáttasemjara voru orðnir
afar þreyttir.