Morgunblaðið - 23.03.1985, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. MARZ 1985
15
Fiskhátíð Vörumark
aðarins á morgun
efnahagurinn stóð ekki traustum
fótum hefur ástandið versnað til
muna. írakar geta ekki flutt olíu
um Persaflóa og olíuleiðsla frá ír-
ak yfir Sýrland hefur verið lokað,
enda styðja Sýrlendingar Irani
eins og alkunna er. Sagt er að
Saudi-Arabia og Kuwait hafi með
fjáraustri bjargað írak frá efna-
hagslegu hruni þegar hér var
komið sögu. Vegna stöðugs ágrein-
ings meðal arabaríkja hefur ekki
náðst nein samstaða um stuðning
við íraka sem skipti einhverju
máli.
Þar munar að sjálfsögðu um
Sýrlendinga sem styðja írani og
sá stuðningur í orði sem ýmis önn-
ur arabaríki hétu Irak hefur ekki
orðið þungur á metunum. Mikil
reiði er í Irak í garð Sýrlendinga.
Raunar er það í sjálfu sér íhygli
vert af hvaða ástæðu Sýrlend-
ingar sjá sér hag í því að styðja
írani, sem löngum hefur verið
fjandsamlegt arabaþjóðum. Vitað
er að margir virtir leiðtogar
Saudi-Arabiu, Kuwait og nú upp á
síðkastið þjóðhöfðingjar Jórdaníu
og Egyptalands hafa reynt að
miðla málum en án árangurs. Inn-
anlandsástandið í Irak hefur ekki
skánað og ástæða þess hve lítið
fréttist út um ástand og gang
mála er einfaldlega sú að landið er
mjög lokað í fréttalegu tilliti. Hins
vegar er það að líkindum rétt að
nokkrum sinnum hefur Saddam
Hussein átt í vök að verjast og
orðrómur hefur að minnsta kosti
tvívegis komið upp um að reynt
hefði verið samsæri gegn honum.
í desember 1983
var hálf milljón
manna fallin
I desember 1983 var talið að
fimm hundruð þúsund manns
hefðu fallið í stríðinu. Sameinuðu
þjóðirnar gerðu ítarlegri sátta-
tilraunir. Þjóðir utan hernaðar-
bandlaga og fleiri reyndu að koma
á samningum. Þá var talið að
meginhindrunin væri krafa Irana
um að skilyrði fyrir friði væri að
Saddam Hussein færi frá. Þetta
bar utanríkisráðherra landsins
Ali Akbar Velayti til baka nokkru
síðar. Það hefur svo ekki beint
verið friðarsamningum til fram-
dráttar að þá sjaldan Khomeini
erkiklerkur í íran lætur í sér
heyra, talar hann þvert á það sem
aðrir ráðamenn landsins segja.
íranir settu um þessar mundir
fram kröfu á hendur Irökum varð-
andi striðsskaðabætur og sögðust
ekki sætta sig við minna en 160
milljarða dollara. Irakar visuðu
kröfunni snarlega á bug.
Á árinu 1983 hertu Irakar svo
aftur sóknina og gerðu sérstaklega
loftárásir á hernaðarmannvirki,
olíuhreinsunarstöðvar og einnig
hófu þeir að skjóta flugskeytum á
íranska bæi í grennd við landa-
mæri ríkjanna. Irakar reyndu með
þessu að hefta olíuútflutning ír-
ana frá Kharg-eyju, en íranir
svöruðu aðgerðunum með því að
gera loftárásir á skip á flóanum.
Um einn sjötti allrar olíu sem er
notuð á Vesturlöndum er fluttur
um Hormuz-sundið.
Þó svo að bardögunum væri
haldið áfram — með hléum sem
fyrr og fréttir enn af skornum
skammti — varð æ ljósara að bæði
Iranar og Irakar voru komnir í
slíka sjálfheldu, að það varð loks
alvarlegt umhugsunarefni leið-
toga í ríkjunum tveimur, hvernig
binda mætti endi á þetta heiftuga
blóðbað. Hvorugur vildi vægja
fremur en fyrri daginn og þótt
fulltrúar Sameinuðu þjóðanna
kæmu enn á vettvang höfðu þeir
ekki erindi sem erfiði.
Þráteflið stóð
allt árið 1984
Allt árið 1984 héldu bardagarn-
ir áfram, af offorsi á stundum en
smátt og smátt hefur farið að
gæta þreytu í liði beggja tveggja
og skyldi engan undra. Á árinu
1984 virtist liggja í loftinu að
meiri háttar hernaðaraðgerð ír-
ana gegn Irak væri í aðsigi. Frétt-
ir voru látnar síast út um þetta,
íranir kepptust við að kaupa vopn
og hergögn þrátt fyrir að skortur
Rajiv Gandhi — reynir að stilla til
friðar.
Saddam Hussein — vill steypa Kho-
meini.
Khomeini — vill steypa Saddam
Hussein.
væri fyrir löngu farinn að gera
vart við sig á nauðsynjavörum og
stríðið kæmi þannig óþyrmilega
við óbreytta borgara. írakar gripu
til ýmissa ráðstafana tl að tryggja
sér stuðning og byggja upp her-
styrk sinn.
Atlaga Irans hófst i april 1984
og voru bardagarnir harðastir i
grennd við Majoun. Meira mann-
fall varð í liðum beggja fyrstu
daga aðgerðar írana en tvö undan-
farin stríðsár. Samt sem áður
tókst írökum að spyrna við og þeg-
ar kom fram á sumar 1984 var af
öllu sýnt, að stórsókn Irana hafði
farið út um þúfur. Tóku þá bæði
ríkin enn á ný að skjóta á oliuskip
og gera dreifðar loftárásir, sem
virtust þó ekki hafa nema tak-
mörkuð áhrif. Sýrlendingar voru
farnir að ókyrrast, enda fá þeir
olíu sína frá fran. Að því er sagt
er munu háttsettir menn innan
sýrlensku ríkisstjórnarinnar hafa
reynt að ræða við stjórnarmenn í
Teheran en höfðu ekki erindi sem
erfiði, enda voru íranir þeirrar
skoðunar að Sýrlendingum væri
meira umhugað um eigin hag og
óttuðust að styrjöldin breiddist út
og væru ekki lengur eins einlægir
í stuðningi sínum við Iran og fyrr.
Loftárásir og
eldflaugaskothríð
síðustu vikur
Það má í rauninni heita nokkuð
furðulegt, að stríðið skuli ekki
hafa breiðst út, þar hefur ef til vill
gætni Saudi-Araba og tregða
Sýrlendinga að beita sér í alvöru
með Irönum haft mest áhrif. En
það sem hefur verið að gerast síð-
ustu vikur í stríðinu gæti breytt
allri þessari ömurlegu stöðu:
loftskeytaárásir á Bagdad, loftár-
ásir á Teheran og fleiri borgir í
íran hefur leitt til þess að hinn
almenni borgari hefur fengið
stríðið nánast inn á heimilin í
bókstaflegri merkingu. Mannfall í
þessum árásum er enn ekki neitt í
líkingu við það sem hefur orðið á
vígvöllunum. En hefur þungbær
sálræn áhrif, sem hvorugur aðili
getur leitt hjá sér. Sumir spá því
að forsvarsmenn landanna verði
nú beinlinis neyddir að samninga-
borðinu, og sumir binda vonir við
þann atbeina sem Rajiv Gandhi,
forsætisráðherra Indlands, hefur
sýnt nú hina síðustu daga.
Um það verður ekki spáð að
sinni. Stjórnmálamenn í Bagdad
og Teheran átta sig án efa á því að
þetta stríð vinnst ekki með vígvél-
um. En «ú heift og sú takmarka-
lausa grimmd, sem íranir og írak-
ar hafa lengi borið til hvors ann-
ars og hefur magnast upp úr öllu
valdi síðustu árin, verður ekki
upprætt í einu vetfangi, jafnvel
þótt tækist að koma á einhverjum
undirbúningsviðræðum.
(HeimiMir Tke Middte E*st ud North
ATrica 1984-1985, Middle E»st Reiiew
1984.)
Vörumarkaðurinn gengst fyrir
„Fiskhátíð" í verzlunarhúsi fyrirtæk-
isins á Eiðistorgi 11, Seltjarnarnesi,
sunnudaginn 24. marz kl. 13—18.
Fiskhátíðin verður með svipuðu sniði
og sú sem haldin var í haust en þá
sóttu u.þ.b. 6000 manns hátíðina.
I frétt frá Vörumarkaðnum seg-
ir að kynntar verði allar helstu
fiskafurðir íslendinga ásamt leið-
beiningum um matreiðslu og fram-
leiðslu.
Tilgangur þessarar fiskhátíðar
er að kynna fyrir fólki þá ótal
möguleika sem bjóðast í matar-
gerð með fisk sem hráefni. Einnig
að sýna hversu ótrúlegt úrval af
fiski og fiskafurðum er á markaðn-
um og hvernig fiskur hentar til
ýmiss konar tækifæra sem hvers-
dags eða hátíðarmatur. Lögð er
áhersla á úrval tilbúinna fiskrétta,
sem kokkar Vörumarkaðarins út-
búa og seldir eru tilbúnir í ofninn.
I verzlun Vörumarkaðarins hf.
hefur jafnan verið lögð sérstök
áhersla á fiskúrval.
Að lokum má geta þess að á
sama tíma og „Fiskhátið" stendur
er opinn Bókamarkaður félags ís-
lenskra bókaútgefenda í kjallara
verzlunarhússins við Eiðistorg.
SUMIR VERSLA DÝRT-
AÐRIR VÉRSLA
HJÁ OKKUR
Kynnum
ídag
I Mjóddinni:
SPAR ekta ávaxtadjús:
Epla — Appelsínu — Grape — Ananas
MarokkoAppelsínur RauðB.C.epli
Safarikar og sætar Ljúffeng
Vorrúllur Napólikökur
frá KÍNAeldhúsinu frá Kringlunni
Kynnum í Starmýri:
FRÓN KEX og OBOY Súkku'a6idrykk
frá Marabou
Fleiri tegundir.
öiAÐEINS 29
.50
Stór dós
Hamborgari ^7 "7 S&
með brauði °
'J stk.
JL aðeins
Eldhúsrúllur
Jkkirtviienl
36stk.Bleiur 12^'u
.00
pr.stk.
meö plasti og teygju
299-00 97.50
opw tíi ki. i6
en til kl. 13 í AUSTURSTRÆTI
STARMÝRI2 AUSTURSTRÆT117 MJÓDDINNI