Morgunblaðið - 23.03.1985, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. MARZ 1985
43

verður ekki gerð tilraun til að lýsa
búskap og kjörum þessara ágætu
hjóna, en svo mikið er víst að þau
fóru ekki varhluta af þeim bágu
kjörum, sem almúgafólk mátti
þola og þrauka á þeim árum.
ótrúlegt verður að telja hversu
vel þeim tókst að koma börnum
sinum á legg við þessar aðstæður,
en þau urðu alls ellefu talsins.
Þrjú þeirra óiust upp á nágranna-
bænum, Brekku.
Um þetta skrifar Ólafur heitinn
ólafsson kristniboði, eitt systkina
Jórunnar, i minningargrein um
Elínu Kristínu systur sina, svo:
„Foreldrar okkar hafa tiltölulega
snemma verið orðin örþrota að
kröftum. — Blessuð sé minning
þeirra. — Jafnmikið og var um
barnadauða i landinu, er þvi meira
undur að börnin þeirra öll voru
hraust. Þeim hefur farnast vel og
flestöll náð háum aldri.“ En hann
segir ennfremur undir lok grein-
arinnar: „Börnin voru alin upp í
guðsótta og góðum siðum. Þannig
var öruggur grundvöllur lagður
fyrir framtíðarheill okkar Deseyj-
arsystkina.“ Kynnu ekki að vera
tengsl þarna á milli?
Elst þeirra systkina var Elin
Kristin f. 1879, en síðan komu i
aldursröð: Þorbjörn, Þórður,
Þorbergur, Jórunn, tvíburarnir
Ástriður og ólafur, siðan Halldór
og þá Kristin, en hún var sú eina
barnanna sem dó i æsku, fimm ára
að aldri. Tvö af þeim Deseyjar-
systkinum eru enn á lifi, þau
Helga á 85. aldursári og Albert á
hinu 83., en þau eru yngst.
Jórunn dvaldi í foreldrahúsum
til 17 ára aldurs, en fór þá i vist til
Rögnu Eyjólfsdóttur i Reykjavík.
Stuttu siðar lá leið hennar til
Neskaupstaðar, þar sem hún
kynntist Jóni Guðmundssyni frá
Sveinskoti, Skarðshreppi i Skaga-
firði. Felldu þau hugi saman og
giftust hinn 16. júní árið 1916.
Þeim voru þó ekki hugaðar langar
samvistir. Jórunn gerðist kaupa-
kona i Skarði í Landsveit um
sumarið, en Jón fór háseti á togar-
ann „Ingólf Arnarson" við síld-
veiðar frá Akureyri. Þá um haust-
ið strandaði togarinn við Oddeyr-
artanga. Drukknaði Jón þar við
björgunaraðgerðir hinn 3. sept-
ember og enduðu þar með búskap-
aráform þessara ungu hjóna.
Árið 1918 gerðist Jórunn ráðs-
kona hjá Tómasi Kristni Þórðar-
syni á Hamrahóli i Ásahreppi i
Rangárvallasýslu. Hann var þá
nýbúinn að missa konu sina, Guð-
riði Ingimundardóttur, frá sjö
ungum börnum. Er óhætt að segja
að Jórunn hafi gengið þeim i móð-
ur stað. Með þeim Tómasi þróaðist
samband, sem leiddi til þess að
þau voru gefin saman i hjónaband
hinn 4. júni 1927. Þeim varð
tveggja barna auðið, þeirra Guð-
jóns, f. 5. september 1927, bifreið-
arstjóra hjá Olíufélaginu Skelj-
ungi, kvæntur Margréti Einars-
dóttur frá Húsum, Ásahreppi, og
Guðrúnar ólafiu, f. 4. aprii 1936
sem býr ásamt eiginmanni sinum
Magnúsi Sæmundssyni og börnum
að Eyjum i Kjós, en Jórunn bjó
þar hjá þeim alla tíð. Þær mæðgur
fluttust frá Hamrahóli hinn 26.
október 1958, rúmu ári eftir að
Tómas lést, en það var hinn 13.
október 1957 og var hann þá tæpra
80 ára að aldri, en hann fæddist
18. október 1877. Við búsforráðum
á Hamrahóli tók dóttursonur
Tómasar Kristins frá fyrra hjón-
abandi, Tómas Steindórsson,
kvæntur Sigurbirnu Guðjónsdótt-
ur, en hann ólst að mestu leyti upp
hjá þeim Jórunni og afa sínum.
Það mun hafa verið snemma árs
1950, sem kom til tals að ég, kaup-
staðarstrákurinn, þá nýorðinn 10
ára, fengi að fara í sveit til þeirra
Jórunnar og Tómasar. Faðir minn
var samstarfsmaður Guðjóns hjá
Skeljungi, og er enn, og mun ég
hafa borist i tal, enda fýsti mig
ætíð í sveitalífið.
Mér er ákaflega minnisstætt
þegar ég sá Jórunni fyrst, en það
var í áætlunarbíl á brottfararstað
austur, Steindórsplaninu í
Reykjavík. Vildi svo til að þær
mæðgur Jórunn og Guðrún, hún
Rúna, sem þá var nýlega fermd,
höfðu verið að erinda í höfuðborg-
inni og var þá sætt lagi að koma
drengnum með. Einkum er mér í
minni hversu vel mér leið strax í
návist Jórunnar og hve hennar at-
hvarf var traust og gott alla tíð.
Segja má að slíkur hafi verið
heimilisbragur allur á Hamrahóli
og ætla ég að Jórunn hafi átt
drýgri þátt í að skapa hann en ég
hugði, ungur og óharðnaður.
Jórunn og Tómas voru ákaflega
samhent i öllum sínum gerðum,
þar var hver hlutur á sínum stað
og hver hafði sitt verk að vinna,
þá og þegar til var ætlast, og
þurfti ekki mörg orð um. Ég er
sannfærður um að slík framkoma,
hvers i annars garð og við börn sin
og hjú, verður seint metin. Sjálfur
bý ég að samverunni við þau Tóm-
as og Jórunni á meðan ævin end-
ist. Svo mikið er vist að áhrif
þeirra hafa haft meira uppeldis-
gildi fyrir ungan dreng í bráð og
lengd, en þótt allar formúlur og
sérfræðigreinar heimsins væru
lagðar á móti. Enn eitt dæmi þess
hversu menntun er afstætt hugtak
og hvaðan menningin er i raun
upp runnin.
Þegar ég held því fram með
sanni að Jórun hafi verið mér
óumræðilega góð, er ekki þar með
sagt að mér hafi verið allir hlutir
leyfilegir — allt látið eftir mér.
Þvert á móti hef ég kannske sjald-
an lifað tíma, þar sem jafnfátt var
látið eftir mér. Kannske var i raun
ekkert látið eftir mér. Réttara
væri að segja að sumt var leyft og
annað ekki og þar varð engu um
þokað.
Þrátt fyrir þetta var víðsfjarri
mér að líta á Jórunni sem stranga
húsmóður. Hygg ég að það stafi
m.a. af því, hversu samkvæm hún
var sjálfri sér i þessum efnum. Því
minnist ég á þetta að andstæður í
nútímauppeldi virðast gjarna i
mikilli mótsögn við þetta með til-
svarandi afleiðingum, sem ég hirði
ekki um að tíunda hér.
Væri ég spurður hvort Jórunn
hafi verið trúuð kona myndi ég
hiklaust svara því játandi. Væri
ég hinsvegar spurður, hvað væri
til marks um það, ætti ég erfiðara
með svar annað en það, að ég
skynjaði það og fann alla tið.
Þetta myndi sumum þykja litið
svar og miður áþreifanlegt sann-
indamerki, svo sem á borð við að
hún læsi faðirvorið hástöfum og
væri kirkjurækin í meira lagi.
Ekki rekur mig minni til að þetta
hafi verið tilfellið — hinu man ég
t.d. vel eftir að aldrei skildu svo
fundir okkar að hún kveddi mig
ekki með þeim orðum að við sæj-
umst aftur að tilteknum tíma liðn-
um „ef Guð lofar og við lifum
bæði“.
Jórunn lifði i trú sinni af hóg-
værð og lítillæti og af því hugar-
fari sem enginn gat misskilið eða
komist hjá að skynja í gegnum
einlægni hennar. Slíkt fólk flíkar
ekki trú sinni, til þess er hún of
sönn.
Jórunn var glaðlynd að eðlisfari
og átti auðvelt með að bregða á
glens og sjá hinar björtu hliðar
tilverunnar, enda hefur henni ekki
veitt af því á stundum, eins og
þegar hún missti menn sína báða.
Það leyndi sér ekki að Jórunn
var ágætlega eðlisgreind kona og
skapfestu átti hún nóga. Hún
leyndi ekki skoðunum sinum, þeg-
ar henni þótti til hlýða, og var þá
ekki á margra færi að etja við
rökfestu hennar. Yfir öllum
mannlegum viðskiptum hennar
var ætíð ákveðin reisn og hún var
vönd að virðingu sinni og síns
fólks.
Enginn vandalaus fagnaði mér
á við Jórunni og sakna ég þess
ætíð að láta tækifæri ónotað að
heimsækja hana, voru þau þó
færri en skyldi vegna fjarlægðar.
Jórunn gekk ekki heil til skógar
hin síðari ár, og því þótti mér
vænt um að hitta hana með betra
móti síðast er fundum okkar bar
saman, þar sem við gátum rifjað
ögn upp frá liðinni tið.
Ekki verður svo lokið þessum
fátæklegu kveðjuorðum að ekki
verði minnst á hlut Guðrúnar,
dóttur Jórunnar, og fjölskyldu
hennar í umönnun móður sinnar
og ömmu og þá sérstaklega nú
seinni árin í veikindum gömlu
konunnar.
Þótt ljóst hafi verið að hverju
stefndi og lausnin hafi í sjálfu sér
verið kærkomin, veit ég að sökn-
uður barna hennar og annarra
ættingja og vina er mikill, en Guð-
rúnar þó mestur, enda vék hún
aldrei frá henni þegar því varð við
komið, en þær voru alla tíð sér-
staklega samrýmdar.
Votta ég og fjölskylda mín þeim
Guðrúnu og Guðjóni og fjölskyld-
um þeirra og öðrum ættingjum og
vinum dýpstu samúð.
Jórunn verður að eigin ósk jarð-
sett við hlið bónda síns í garði
Kálfholtskirkju, í þeirri sókn, þar
sem þau bjuggu saman langa ævi.
Megi hún hvíla I friði og vegir
okkar liggja saman „ef Guð lofar“.
Blessuð sé minning hennar.
Þórarinn Lánisson
Birting afmælis- og
minningargreina
ATHYGLI skal vakin á því, að afmælis- og minn-
ingargreinar verða að berast blaðinu með góðum
fyrirvara. Þannig verður grein, sem birtast á í mið-
vikudagsblaði, að berast í síðasta lagi fyrir hádegi á
mánudag og hliðstætt með greinar aðra daga. í minn-
ingargreinum skal hinn látni ekki ávarpaður. Þess
skal einnig getið, af marggefnu tilefni, að frumort
ljóð um hinn látna eru ekki birt á minningarorðasíð-
um Morgunblaðsins. Handrit þurfa að vera vélrituð
og með góðu línubili.
Legsteinar
granít — marmari
OpM «Ua fifjf,
•innlg kvMd
og holgar.,
flanii xf
Unnarbraut 19, Salt)amamaai,
símar 920809 og 72818.
Kransar, kisluskreytingar
BORGARBLOMiÐ
SKÍPHOLTÍ 35 SÍMÍ: 32213
Minning:
Sigríður Þorgríms-
dóttir frá Vaðli
Að morgni 8. mars hringdi
mamma mín til mín og lét mig
vita að Sigga væri dáin.
Hvers vegna? spyr maður sjálf-
an sig, hvers vegna? Þurfti það að
ske að þessi yndislega kona skyldi
mæta þessum hræðilega óvini sem
sigrar alltaf að lokum.
Ég fluttist vorið ’63 að Krossi
sem er næsti bær við Vaðal, þá
rúmlega eins árs að aldri.
Strax tókst vinskapur á milli
bæja eins og tíðkast. Og höfðu þau
hjón Jón og Sigga reynst okkur
mjög vel á okkar samleið. Árið
1970 missti Sigga mann sinn. Ég
og yngsta dóttir þeirra, Eygló,
urðum vinkonur og heimagangar
hjá hvor annarri.
Um leið og ég skrifa þessar fá-
tæklegu línur langar mig til að
þakka Siggu fyrir allt. Fyrir að
hafa fylgst með mér þegar ég fór
yfir brúna á Vaðalsá, þegar ég
þriggja ára gömul var að stelast
labbandi á milli bæja.
Og hve vænt mér þótti um þegar
mamma sagði mér að kvöldið sem
ég átti dóttur mína, kom Sigga út-
að Krossi um miðnætti til að færa
pabba og mömmu blóm, sem
blómstraði einni stjörnu til
merkis um fyrsta barnabarnið
þeirra.
Með Siggu er horfin yndisleg
kona og komið stórt skarð sem
ekki verður fyllt. En nú eru hjónin
aftur saman og er það dálítið
huggun í þessari sorg.
Eg kveð Siggu. Ég er stolt af því
að hafa þekkt hana og eiga allar
þessar góðu minningar um hana.
Börnum hennar og ættingjum
vottum ég og dóttir mín okkar
dýpstu samúð. Far í friði, friður
guðs þig blessi.
Anna Guðrún og Guðrún Anna.
Þann 16. mars, var jarðsungin
frá Hagakirkju á Barðaströnd,
elskuleg vinkona mín, Sigríður
Þorgrímsdóttir frá Vaðli.
Hún fæddist að Ytri-Miðhlíð, 5.
nóvember 1921 og lést á sjúkra-
húsi Patreksfjarðar 8. mars sl.
Aðeins örfá kveðjuorð til að
þakka henni þá góðu samleið sem
við áttum. Þegar við fjölskylda
mín komum hér fyrst, fyrir rúm-
lega tuttugu árum í þessa sveit,
áttum við þvi láni að fagna að
eignast hana og fjölskyldu hennar
að nágrönnum og vinum. Sem er
og verður okkur alltaf ómetanlegt.
Hún var alltaf boðin og búin til
að gera allt, mér og mínum til
hjálpar, sem og öllum öðrum. Ef
eitthvað þurfti að skreppa frá, þá
áttu bömin mín alltaf athvarf þar,
hvernig sem á stóð. Og vil ég sér-
staklega þakka fyrir það.
Svo þegar í ljós kom að hann
var ekki umflúinn þessi válegi
sjúkdómur, sem herjaði á hana
elskulegu vinkonu mina, þá átti
maður svo erfitt að sætta sig við
það, því hún gerði alltaf allt til
þess að öllum liði vel, og um-
hyggja hennar fyrir öðrum var
einstök.
Sigríður missti mann sinn árið
1970 fyrir aldur fram. Það fór
saman, hann var einstakur sem
hún, þau áttu sjö börn, sem öll eru
komin með sínar fjölskyldur allt
prýðisgott fólk.
Mig skortir allt til þess að geta
skrifað eins og helst yrði á kosið.
En ég vona að einhver annar verði
til þess. En minninguna um hana
eigum við svo hægláta og ljúfa, og
hún mun veita okkur öllum styrk.
Börnum hennar og fjölskyldum
þeirra og öðrum aðstandendum,
vottum ég og fjölskylda ihin okkar
dýpstu samúð.
Far þú í friði
friður guðs þig blessi.
Hafðu þökk fyrir allt og allt
(V.Br.)
GHF.
+
Innilegar þakklr til allra sem sýndu okkur samúö og hlýhug vlö
fráfall fööur, tengdafööur og afa,
EINARS J. HELGASONAR,
Hoftakotum.
Sérstakar þakkir tll starfsfólks á hjúkrunarheimillnu Ljósheimum
fyrir frábæra umönnun.
Helgi Kr. Einarsaon, Lovlaa Sigtryggadóttir,
Ragnhildur Einarsdóttir, Ragnar Þóróarson,
Ingigeróur Einarsdóttir,
Hlíf Einarsdóttir,
Dóróthea 8. Einarsdóttir, Höróur Bergmann,
tengdabörn, barnabörn og barnabarnabörn.
t
Þökkum samúö og hlýhug viö fráfall og jaröarför
LÁRUSAR FJELDSTED
forstjóra,
Laufásvegi 35,
Rsykjavlk.
Sérstaka þökk færum vlö læknum og hjúkrunarfólki Landspitalans
fyrir frábæra umönnun.
Jórunn Vióar,
Katrln Viöar,
Lórua Fjaldatad, Bára Halldóradóttir.
Katrin Fjaldsted, Valgaróur Egilsson,
Lovlsa Fjaldatad, Magnús Böóvarsson,
Jórunn, Lárus,
Jórunn, Véstainn, Einar Steinn,
Viöar, Lérus, Ágústa, Halga Lilja.