Morgunblaðið - 23.03.1985, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. MARZ 1986
37
Sementsverksmiðjan hlutafélag:
Ríkisfyrirtæki verði hlutafélög
— m.a. af stjórnunarlegum ástæðum
Stuttar þingfréttir
Fyrirspurnir eru vaxandi þátt-
ur í störfum Alþingis. í gær
lögðu þingmenn fram þessar
spurningar, sem vidkomandi
ráöherrar svara væntanlega inn-
an skamms.
Útflutningsmál
iðnaðarins
FRIÐRIK SOPHUSSON (S)
spyr viðskiptaráðherra hvort
ríkisstjórn hafi tekið afstöðu
til frumvarps um útflutn-
ingstryggingar, sem nefnd
skipuð af forsætisráðherra
hafi samið 1982? Hefur ríkis-
stjórnin í hyggju að leggja
fram frumvarp um útflutn-
ingstryggingar íslands á þessu
þingi? Hefur ríkisstjórnin
gert einhverjar ráðstafanir í
framhaldi af tillögum nefnd-
arinnar um eflingu útflutn-
ingslánasjóðs? Með hvaða
hætti telur ríkisstjórnin að
unnt sé að gera útflutnings-
lánasjóði kleift að bjóða sam-
keppnislán og útflutningslán
með sömu kjörum og sam-
bærilegir sjóðir í samkeppnis-
löndum íslendinga?
Kjarasamningar og
lífeyrisréttindi
KARVEL PÁLMASON (A)
spyr forsætisráðherra hversu
oft og með hvaða hætti stjórn-
völd hafi gert ráðstafanir á sl.
15 árum til að breyta launa-
greiðslum samkvæmt löglega
gerðum kjarasamningum á
vinnumarkaði? óskar sund-
urliðunar og dagsetninga á
ráðstöfunum hverrar ríkis-
stjórnar fyrir sig á umræddu
tímabili.
Sami þingmaður spyr fjár-
málaráðherra hve margir, sem
stunda atvinnurekstur eða
sjálfstæða starfsemi, greiði nú
til Söfnunarsjóðs lífeyrisrétt-
inda og hvernig sé háttað eft-
irliti með því að þeir fylgi
reglum sem gilda um skil á líf-
eyrissj óðsiðgj öldum ?
Hjúkrunarfræðingar
og óvígð sambúð
MARÍANNA FRIÐJÓNS-
DÓTTIR (A) spyr heilbrigðis-
ráðherra til hvaða aðgerða
hann hyggist grípa vegna
skorts á hjúkrunarfræðingum
til starfa á kvenlækningadeild
Landspítala?
Sami þingmaður spyr dóms-
málaráðherra hvað líði störf-
um nefndar sem samkvæmt
ályktun Alþingis frá 17. febrú-
ar átti að gera tillögur um
hvernig réttindum fólks í
óvígðri sambúð yrði bezt fyrir
komið, sérstaklega með tilliti
til eignar- og erfðaréttar?
Hyggst ráðherra leggja fram
frumvarp á yfirstandandi
þingi sem tryggi réttarstöðu
þessa fólks?
Varnarliðsmál
STEINGRÍMUR J. SIG-
FÚSSON (Abl.) spyr sam-
gönguráðherra hvort ráðu-
neyti hans hafi gefið út heim-
ild til Pósts og síma til að
setja búnað frá bandariska
herliðinu í stöðvar Landsím-
ans á nokkrum stöðum á land-
inu? Hvers eðlis er þessi
búnaður og hvaða tilgangi
þjónar hann?
Sami þingmaður spyr utan-
ríkisráðherra hvort koma
nýrra orustuflugvéla til Kefla-
víkurflugvallar og fjölgun
þeirra úr 12 í 18 hafi verið
samþykkt af ríkisstjórninni?
Hefur ríkisstjórnin gefið
heimild til að reisa fleiri
sprengjuheld flugskýli á
Keflavíkurflugvelli? Hefur
hún gefið heimild til að byggð-
ur verði annar og þriðji áfangi
olíubirgðastöðvar í Helguvík?
Hafa ríkisstjórninni eða ráðu-
neytinu borizt einhverjar
áætlanir, lýsingar, umleitanir
eða erindi varðandi byggingu
nýrrar stjórnstöðvar á Kefla-
víkurflugvelli? Hafa ríkis-
stjórn eða ráðuneyti borizt er-
indi varðandi nýjar fram-
kvæmdir við flugbrautir á
Keflavíkurflugvelli?
Stjórnarfrumvarpi um stofnun
hlutafélags um Sementsverksmiðju
ríkis á Akranesi fylgdi svohljóðandi
greinargerð frá iðnaðarráðherra:
„Með lögum nr. 35/1948 veitti
Alþingi ríkisstjórninni heimild til
þess að koma hér á landi upp verk-
smiðju til vinnslu sements. Á
grundvelli þessara laga var síðan
reist sementsverksmiðja á Akra-
nesi, sem rekin hefur verið frá ár-
inu 1958 sem sérstakt ríkisfyrir-
tæki undir yfirstjórn iðnaðarráð-
herra.
Sementsverksmiðjan hefur að
mestu verið byggð fyrir lánsfé.
Beint framlag eigandans, ríkisins,
var nær ekkert en ábyrgðir voru
látnar í té í fyrstu. Ljóst er að sú
eignamyndun, sem orðið hefur í
fyrirtækinu, hefur skapazt við
fremur hátt verðlag á framleiðsl-
unni, því auk framleiðslukostnað-
ar varð verðið á sementi að standa
undir afborgunum og vöxtum af
byggingarlánum. Fleira kemur
hér einnig til, einkum rýrnun
lánsfjár fyrir verðbólgu, a.m.k. að
því er varðar innlend fjárfest-
ingarlán. Það fer ekki milli mála
að það hefur frá öndverðu íþyngt
fyrirtækinu að eigandi þess lagði
því ekki til fé að neinu ráði.
Er þess að vænta að innborgað
hlutafé hefði talsverðu getað
breytt um stöðu fyrirtækisins, þar
Spurningar:
1. Hvaða beiðnir hefur Fiskveiða-
sjóður lagt fram um nauðung-
aruppboð á fiskiskipum vegna
vanskila við sjóðinn?
2. Hvaða fiskiskip eru í slíkum
vanskilum við sjóðinn að óskað
mun verða nauðungaruppboðs?
Svar:
Með bréfi, dags. 14. þ.m., senduð
þér, hr. forseti, ráðuneytinu fyrir-
spurn hr. Skúla Alexanderssonar
alþingismanns til sjávarútvegs-
ráðherra um uppboðsbeiðnir Fisk-
veiðasjóðs, 361. mál, þskj. 574.
Með bréfi, dags. 15. þ.m., leitaði
ráðuneytið atbeina Fiskveiðasjóðs
Islands um svar við fyrirspurn-
inni. í bréfi Fiskveiðasjóðs, dags.
19. mars, segir svo:
„Sem svar við fyrirspuninni
viljum vér taka fram:
1. Fiskveiðasjóður íslands hef-
ur beðið um nauðungaruppboð á
eftirtöldum fiskiskipum:
Togarar:
S-1556 • SÖLVI BJARNASON
BA-65 404 rúml., stál 1980.
S-1576 KOLBEINSEY ÞH-10 430
rúml., stál 1981.
S-1585 SIGURFARIII SH-105 431
rúml., stál 1981.
á meðal gert kleift að selja fram-
leiðsluna á lægra verði og þannig
hefði verksmiðjan orðið enn þýð-
ingarmeiri lyftistöng við nýbygg-
ingarframkvæmdir þjóðarinnar.
Enn er þetta fyrirtæki í upp-
byggingu eftir að hafa starfað
rúman aldarfjórðung. Skuldir þess
eru miklar og er ljóst að æskilegt
er að grynna á þeim og greiða
niður þungbær lán. Ein leið til
þess er að mynda hlutafélag um
verksmiðjuna og selja á almenn-
um markaði hlutabréf í henni.
Yrði þá framlag rlkisins til hins
nýja félags öll eign þess í Sem-
entsverksmiðju ríkisins og fylgifé
hennar, flutningatækjum og af-
greiðslustöðvum.
Með frumvarpi þessu, sem að
stofni til er samið af Ásgeiri Pét-
urssyni, bæjarfógeta, Björgvini
Sigurðssyni hrl. og Eiríki Tómas-
syni hrl., er lagt til að stofnað
verði hlutafélag um rekstur sem-
entsverksmiðjunnar. Telja verður
rökrétt og eðlilegt að velja hluta-
félagaformið um atvinnurekstur á
vegum ríkisins. Hlutafélaga-
formið er bæði viðurkennt og vel
þekkt félagaform, sem löggjafinn
hefur sett ítarlegar reglur um. I
þeirri löggjöf eru nákvæmar regl-
ur um starfssvið stjórnar, fram-
kvæmdastjórnar og aðalfundar. í
hlutafélagalögum eru ákvæði er
Vélskip yfir 100 rúmlestir:
S-76 HELGI S. KE-7 236 rúml.,
stál 1959.
S-1209 FREYJA GK-364 120
rúml., stál 1972.
Vélskip undir 100 rúmlestum:
S-552 JÓN ÁSGEIR ÍS-95 5 rúml.,
fura ög eik 1954.
S-913 VÍÐIR KE-102 11 rúml.,
fura og eik 1961.
S-1225 ARON RE-105 12 rúml.,
stál 1960.
S-1423 ÞORSTEINN HF-107 22
rúml., fura og eik 1975.
S-1470 MÁR NS-87 37 rúml., eik
1976.
S-1537 EVA LIND ÍS-182 9 rúml.,
fura og eik 1978.
S-1570 SÆUNN ÓF-7 9 rúml.,
trefjaplast 1980.
Sjóðurinn er ekki aðili að fleiri
uppboðsmálum vegna fiskiskipa
sem stendur.
Reynslan verður að leiða í ljós
hvort úr nauðungarsölu verður,
svo og hvort vér eða aðrir verða
hæstbjóðendur.
2. Sjóðurinn hefur að svo
stöddu ekki í hyggju að biðja um
nauðungaruppboð á öðrum fiski-
skipum. Samkvæmt eðli máls
verður þó alltaf að gera ráð fyrir
að til slíks geti komið með stuttum
fyrirvara."
vernda rétt minnihluta eigenda.
Þar sem ríkið býður öðrum sam-
starf er því alveg sérstaklega við-
eigandi að nota hlutafélagaformið.
Þá eru einnig, af stjórnunarlegum
ástæðum, sterk rök til að gera öll
ríkisfyrirtækin að hlutafélögum.
Kosturinn við þetta er enn fremur
sá að félaginu er settur sami al-
menni starfsrammi og flestum at-
vinnufyrirtækjum í landinu, þ.e.
rammi hlutafélagalaganna. Sá
starfsrammi er sveigjanlegri en
hreinn ríkisrekstur og á því að
geta stuðlað að bættri stjórnun
fyrirtækisins.
Ljóst er að með því að stofna
hlutafélag um sementsverk-
smiðjuna yrði aðilum, sem áhuga
hafa á hagkvæmum rekstri þessa
fyrirtækis, veittur kostur á því að
leggja því lið, bæði með ráðum,
víðtækri reynslu, fjármagni og
markaðsstöðu. Mætti hugsa sér að
meðal þeirra sem hug hefðu á
þátttöku í slíkri félagsstofnun
væru starfsmenn fyrirtækisins,
Frumvarpið gerir ráð fyrir að
Almannavarnir ríkisins skuli ann-
ast hættumat og setja reglur um
forsendur og aðferðir um gerð
þess, og að sérstök ráðgjafar-
nefnd, sem nefnd hefur verið
Ofanflóðanefnd, skuli vera Al-
mannavörnum til aðstoðar. í
DAVÍÐ Aðalsteinsson (F) flytur til-
lögu til þingsályktunar um könnun
möguleika á „aukinni uppbyggingu
orkufreks iðnaðar á Vesturlandi". 1
því efni er sérstaklega bent á kalsí-
umkísil, járnkróm, framleiðslu
magnesíum úr dóomíti með notkun
kísiljárns og framleiðslu á pólýkrist-
allíni.
I greinargerð er m.a. bent á að
við Hvalfjörð er mjög góð aðstaða
sveitarfélög, byggingarfélög,
steypuframleiðendur og aðrir
framleiðendur, sem háðir eru sem-
entsnotkun. En þá er ótalið að
eðlilega gæti hinn almenni borg-
ari óskað þess að leggja fé til
starfseminnar og er það þýð-
ingarmikið stefnumál að opna
þannig atvinnurekstur lands-
manna fyrir framlögum almenn-
ings og framtaki.
Þá er ljóst að með slíkri form-
breytingu fengi stjórn og fram-'^.
kvæmdastjórn fyrirtækisins aukið
aðhald og reyndar æskilegan
vettvang til þess að gera grein
fyrir gerðum sínum á aðalfundum
og hluthafafundum, þar sem
gagnrýni, tillögur og nýmæli um
bætta starfshætti gætu komið
fram. Slíkir starfshættir auka yf-
irsýn, veita upplýsingar og
tryggja öruggari stjórn á málum
verksmiðjunnar. Þeir efla og
kynni með hinum ýmsu þáttum
framleiðslu- og byggingaraðila í
landinu."
frumvarpinu er kveðið á um að í
öllum sveitarfélögum þar sem
hætta er talin á snjóflóðum skuli
ráðinn sérstakur eftirlitsmaður
sem starfi undir yfirstjórn Veð-
urstofu íslands, sem greiðir helm-
ing launa hans skv. sérstöku sam-
komulagi þar um.
fyrir orkufrekan iðnað, hafnar-
aðstaða og lega fyrir orkuflutn-
ingskerfi er góð og tengsl við
Járnblendiverksmiðjuna gætu
gert nýja framleiðslugrein enn
hagkvæmari. Þá segir að nauðsyn-
legt sé að gæta sem bezt hag-
kvæmnissjónarmiða og því mik-
ilvægt að nýta aðstöðuna á Grund-
artanga til frekari framleiðslu.
Áskriftarshninn er 83033
— Innihurðir —
Allar geröir — allar stæröir, ómálaöar, plastlagöar og
spónlagöar. Leitiö tilboöa — sýnishorn á staönum.
Trésmiðja Múlasel hf. Reykjavík
Hveragerðis hf. Söluskrifstofa.
Verksmiðja. Síðumúla 4, 2. hæð.
Sími 99-4200. Sími 686433.
Uppboðsbeiðnir Fiskveiðasjóðs:
Þrír togarar
og níu vélskip
Fiskveiðasjóóur hefur óskað eftir uppboðum á þremur togurum og níu
vélskipum að því er fram kom í svari Halldórs Ásgrímssonar, sjávarútvegs-
ráðherra, við fyrirspurn frá Skúla Alexanderssyni (Abl.) sl. fimmtudag. Fyrir-
spurnir og svör fara hér á eftir:
Stjórnarfrumvarp:
Varnir gegn snjóflóð-
um og skriðuföllum
Fram hefur verið lagt stjórnarfrumvarp um varnir gegn snjóflóðum og
skriðuföllum, en nauðsynlegt þykir, segir í greinargerð, „að setja löggjöf um
varnir gegn snjóflóðum og skriðuföllum, þar sem skýrt sé kveðið á um
hvernig vinna skuli að þessum málum, hverjir fari með stjórn þeirra og á
hvern hátt sé bezt tryggt að komið sé við vörnum á þeim stöðum þar sem
hætta er talin vera mest“.
Orkuiðnaður á Vesturlandi:
Aðstaða í Hvalfirði góð