Morgunblaðið - 23.03.1985, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. MARZ 1985
Frá fundi Bsjarstjórnar Hafnarfjarðar og starfsfólks BÚH sl. fímmtudag. Einar Ingi Halldórsson bæjarstjóri er í ræðustól. Morgunbiaðift/Friðþjófur
Heíldarskuldir BÚH nema
tæpum hálfum milljarði
BÆJARSTJÓRN Hafnarfjarðar
hélt fund með starfsfólki Bæjar-
útgerðar Hafnarfjarðar sl.
fímmtudag. Árni Grétar Finns-
son, forseti bæjarstjórnar Hafn-
arfjarðar, sagði rið upphaf fund-
arins að til hans hefði verið boð-
að til að gera grein fyrir stöðu
mála BÚH, eftir að endanlegar
niðurstöður lægju fyrir.
112,6 millj. kr. tap
Einar Ingi Halldórsson, bæjar-
stjóri, fór síðan í gegnum reikn-
ingana með fundarmönnum. í
máli hans kom m.a. fram að tekj-
ur milli áranna 1983 og 1984 hafa
hækkað um 7,8 milljónir eða um
4,4%. Rekstrargjöld án afskrifta
hafa hins vegar hækkað um 22,4
milljónir eða um 13,7%. Afskriftir
hækka um 18 milljónir króna, eða
62%.
Tap á rekstri fyrirtækisins án
fjármagnskostnaðar er 45,3 millj-
ónir. Þarna hefur orðið mikil
breyting á, því árið 1983 var tapið
12,7 milljónir en árið 1982 var 9,8
milljón króna hagnaður. Þegar til-
lit hefur verið tekið til fjarmagns-
kostnaðar er heildartapið 112,6
milljónir, hátt í 10.000 kr. á hvern
bæjarbúa.
Einar Ingi sagði að i reikning-
unum kæmi fram að veltufjár-
munir eru aðeins 43% af skamm-
tímaskuldum og vantar þá um 146
milljónir til þess að viðunandi
greiðsluhæfi náist. Hann sagði að
þessi tala segði þó ekki alla sög-
una, þar sem skuldbindingar
fyrirtækisins fyrir 1985 eru um
185 milljónir króna með vanskil-
um o.fl. Þessi upphæð er svipuð og
heildartekjur fyrirtækisins voru
árið 1984, en þá vantar allt fjár-
magn til þess að greiða laun og
annan rekstrarkostnað.
Skuldir nema tæpum
hálfum milljarði
Heildarskuldir fyrirtækisins
eru 477,7 milljónir, sem nemur um
36.000 kr. á hvern bæjarbúa, og
þar af eru langtímalán 288,6 millj-
ónir sem lítið hefur verið borgað
af á síðasta ári. Vanskil á lang-
tímaskuldum einum eru 60,4 millj-
ónir. Vextir af þeirri fjárhæð eru
um 2,5 milljónir í hverjum mán-
uði. Skuldir við viðskiptaaðila um
áramót voru a.m.k. 40 milljónir.
Þessum miklu upphæðum fylgir
gifurlegur fjármagnskostnaður
eða 67,3 milljónir nettó, sem er um
14,1% af heildarskuldum um sið-
ustu áramót.
Eignir fyrirtækisins eru sam-
tals 377,7 milljónir eða um 100
milljónum minni en skuldir. Tog-
ararnir eru bókfærðir á fram-
reiknuðu upphaflegu kaupverði að
frádregnum afskriftum. Bókfært
virði þeirra eru 130,6 milljónir.
Húftryggingarverð Júní er 116,6
milljónir, Apríl %,6 milljónir og
Maí 83,3 milljónir kr. Þetta mat er
miðað við gott ástand togaranna,
en fyrir liggur að framkvæma
þarf kostnaðarsamar viðgerðir á
skipunum. Mismunur þarna á
milli er 165,9 milljónir. Þarna
verður að hafa í huga að húftrygg-
ingarverðið virðist hærra en verð
það sem fengist hefur við sölur
togara að undanförnu.
Framreiknað framlag Hafnar-
fjarðarbæjar frá 1973—1984 er
97,6 milljónir króna. Framlag
bæjarins árið 1984 var 14,3 millj-
ónir.
Útgerðarfélag Hafn-
fírðinga hf.
Síðan sagði bæjarstjóri að
stefnt hefði verið að því að hefja
starfsemi Útgerðarfélags Hafn-
firðinga hf. þann 15. mars sl. en
ýmislegt hafi komið upp sem rask-
að hefði þessari ákvörðun stjórn-
arinnar.
í fyrsta lagi kom í ljós þegar
ársreikningar voru lagðir fram í
síðustu viku að tap á rekstrinum
var mun meira og rekstrarstaða
fyrirtækjanna verri en áætlað
hafði verið fyrir jól, þegar undir-
búningur að stofnun UH stóð yfir.
Þá var reiknað með að tap BÚH
væri um 58,8 millj.
Eins hafa vanskil fyrirtækisins
reynst meiri. Það er talið að ekki
sé endanlega hægt að ganga frá
kaupsamningum og yfirtöku fyrr
en árangur af tilraunum til
skuldbreytinga á langtímalánum
og samningar við viðskiptaaðila
liggja fyrir.
„Það er borin von að þetta nýja
fyrirtæki geti risið undir þessum
skuldum og er því nauðsynlegt að
samningar fari fram um fram-
lengingar lána og er verið að
vinna að því núna. En stórir við-
skiptaaðilar og viðskiptabanki eru
ekki reiðubúin að veita frekari
fyrirgreiðslu að sinni.
Þann 20. mars sl. var lögð fram
úttekt á ástandi skipanna. í Ijós
hefur komið að ástand þeirra er
mun verra en talið hafði verið.
Kostnaður við viðgerðir og endur-
bætur á skipunum er áætlaður um
40 millj. kr.
Greiðslur fyrir afurðir BÚH
sem afskipað hefur verið undan-
farna mánuði, hafa gengið upp í
veðsetningar og ekki skilað út-
gerðinni rekstrarfé svo nokkru
nemi.“
Rekstur ÚH hefst ekki
á næstunni
Að lokum sagði Einar Ingi Hall-
dórsson: „Þeir sem um þessi mál
hafa fjallað telja að það sé borin
von að rekstur geti hafist hjá ÚH
hf. fyrr en árangur af tilraunum
til skuldbreytinga á iangtímalán-
um liggur fyrir. Það verður að
semja við banka og viðskiptaaðila,
útvega rekstrarfé og gera við skip-
in. Nýráðinn framkvæmdastjóri
ÚH hf. og stjórn þess telja að
þessi atriði þurfi að liggja fyrir
áður en hann tekur við rekstrin-
um. Því var ekki talið tímabært að
ganga frá samningum um ráðn-
ingu starfsfólks í síðustu viku.
Ekki er hægt á þessu stigi að
nefna neina tímasetningu á þvi
hvenær rekstur hefst, en það tek-
ur ekki skemmri tíma en 2—3
mánuði. En það er von okkar að
það taki sem allra skemmstan
tírna."
„Illa rekin bæjarút-
gerð eða alls engin“
Sigurður T. Sigurðsson, varafor-
maður Verkamannafélagsins Hlíf-
ar, tók næstur til máls. Hann
gerði að umtalsefni Bæjarútgerð
Reykjavíkur og að þar sé nú talað
um að fjárhagur fari batnandi. „Á
sama tíma er hér talað um
tvennt," sagði Sigurður, „og það er
illa rekin bæjarútgerð eða alls
engin bæjarútgerð. Það gefur
augaleið að fyrirtæki sem aðeins
er starfrækt 7 mánuði á ári getur
ekki skilað hagnaði." Sigurður bar
fram þá spurningu hve mikill
kostnaður það væri á dag að láta
togara liggja aðgerðarlausan í
höfn.
Sigurður sagði að það hefði ver-
ið ákveðið í mars á síðasta ári að
athuga fjárhag BÚH, en engin
gögn um' málið hafi borist fyrr en
í október. Sigurður lagði fram
ýmsar spurningar í lokin. Hann
vildi fá svör við því hvers vegna
BÚH þyrfti að hætta, þegar hægt
væri að halda uppi bæjarútgerð í
Reykjavík. Hann sagði að fólkið
sem misst hafi atvinnu sína virtist
gleymt. Því var vísað frá störfum
vegna hráefnisskorts í október.
Síðan var unnið í 20 daga í byrjun
ársins og miðuðust tekjur fólksins
við þetta. Þessu fólki hafi alltaf
verið gefin von um atvinnu. í
framhaldi af þessu spurði Sigurð-
ur hvað myndi gerast ef ekki seld-
ust hlutabréf í nýja fyrirtækinu
og ef þau myndu ekki seljast,
hvort togararnir færu þá úr bæn-
um.
Umframfjárfesting
Sigurður Þórðarson, fyrrver-
andi formaður Útgerðarráðs
Hafnarfjarðar, steig næstur í
ræðustól. Hann gerði að umræðu-
efni að fyrir áramót hafi verið
lagt fram yfirlit frá 3. des. sl. þar
sem kom fram að heildarskuldir
hafi verið 495,6 millj. Síðan var
sent til samþykktar í bæjarstjórn
plagg þar sem kom fram að skuld-
irnar væru 523 milljónir, en nú
væru þær 477,7 millj. Svo segðu
menn nú að þeir hafi ekki séð fyrir
þann fjárhagsvanda sem fyrir-
tækið á við að etja.
Sigurður las síðan upp bréf sem
hann fékk að eigin ósk frá banka-
stjóra Útvegsbankans svohljóð-
andi: „Samkvæmt beiðni yðar skal
það staðfest að afurðalán Bæjar-
útgerðar Hafnarfjarðar við bank-
ann eru nú sem næst í eðlilegu
hlutfalli af verðmæti birgða."
„Þessu birgðamáli er því lokið,"
sagði Sigurður að lokum og sagð-
ist vera tilbúinn að ræða þetta
mál við bæjarráð Hafnarfjarðar,
þó ekki þarna á fundinum. Eftir
þetta yfirgaf hann fundinn.
Góðvilji dugar ekki til
Árni Grétar Finnsson, forseti
bæjarstjórnar, sagði að bæjar-
stjórnin hafi alltaf verið reiðubúin
að láta verulega fjárhæð af hendi
til reksturs BÚH, en nú hefði hún
ekki bolmagn til þess að koma
fyrirtækinu aftur af stað. Hann
sagði að góðvilji einn dygði ekki til
og væri nú ljóst að nýja fyrirtæk-
inu yrði ekki ýtt úr vör fyrr en
samningar hefðu tekist um van-
skil. Einnig kom fram hjá Árna að
áform um að leita eftir hlutafé hjá
bæjarbúum væru óbreytt. Það
væri ljóst að ÚH gæti ekki farið af
stað án þess að fá nýtt fjármagn
og eignastaða þess verði rétt af.
Árni Grétar sagði að ekkert sæi
enn fram úr vandanum.
Vegna ummæla Sigurðar Þórð-
arsonar um umframveðsetningu á
birgðum sagði Árni að komið hefði
ófullkomið svar frá Útvegsbank-
anum og hefði verið farið fram á
ítarlegri útskýringar. Að síðustu
sagði Árni Grétar að gífurlegt
átak þyrfti til þess að rekstur nýja
fyrirtækisins gæti hafist og vildi
hann ekki gefa fólki neinar tál-
vonir.
Vilhjálmur G. Skúlason stjórn-
armaður í Útgerðarfélagi Hafn-
firðinga svaraði spurningu Sig-
urðar T. Sigurðssonar um hvað
kostaði að láta togara standa að-
gerðarlausan í höfn. Hann taldi að
sá kostnaður næmi milljónum
króna á mánuði.
Vilhjálmur sagði að sér fyndist
einkennilegt að sumir verkalýðs-
foringjar hefðu barist gegn því að
bæjarbúar keyptu hlutabréf í Út-
gerðarfélagi Hafnfirðinga. Að lok-
um sagði hann að ekkert gagn yrði
í að fá skuldbreytingar nema þær
væru til 10—15 ára.
örn ólafsson vélstjóri hvatti
menn til þess að flýta útreikning-
um svo hægt yrði að hefja störf
sem fyrst.
Verkafólki gefnar
gyllivonir
Guðríður Eliasdóttir, formaður
Verkakvennafélagsins Framtíðar-
innar, sagði að nú væri svo komið
að margt fólk hefði ekki lengur
fyrir mat. Hún sagði að fólki
hefðu verið gefnar gyllivonir m.a.
með því að segja að það yrði ráðið
til vinnu 10. mars sl. og húsið
opnað um miðjan mánuðinn. Guð-
ríður sagði að vissulega væru erf-
iðleikar hjá mörgum fyrirtækjum,
en þau reyndu að halda höfði og
hafa vinnu fyrir sitt fólk. Síðan
lagði hún fram fyrirspurn um það
hvort bærinn myndi gefa fólki
frest á greiðslu gjalda, þar til
ástandið batnaði hjá því.
Markús Á. Einarsson, bæjar-
fulltrúi, harmaði að verkalýðsfor-
ystan kæmi aðeins fram með
gagnrýni en engar hugmyndir um
úrbætur. Hann sagði að nýja
fyrirtækið yrði að byrja frá byrj-
un, á heilbrigðum grunni. Hann
sagði að ef verkalýðsfélögin legðu
þessu máli lið myndu ýmis fyrir-
tæki leggja fram sinn skerf til
ÚH.
Óskar Vigfússon, formaður Sjó-
mannasambandsins, tók til máls.
Hann sagði að svo virtist sem bæj-
arstjórnin vildi koma sökinni á
verkalýðsforystuna, en spurði
jafnframt hvort það væri fólkinu
að kenna að svona hafi farið.
Hann hvatti menn til að reyna að
koma skipunum á flot og sagði
jafnframt að þeir sem hefðu tekið
þá ákvörðun að stöðva rekstur
BÚH bæru ábyrgðina gagnvart
þeim sem eru atvinnulausir.
Hörður Zóphaníasson, stjórnar-
maður í ÚH, sagði að ekki mætti
missa þetta tækifæri, sem nýja
fyrirtækið er. Hann sagði að það
yrði að tryggja því framtíðar-
stöðu. Að vísu væri greiðslustaðan
erfið, en það væru örugglega til
einhverjar leiðir til úrbóta og
kvaðst hann myndi leggja sig all-
an fram til að leita þeirra.
Árni Grétar Finnsson svaraði
Guðríði og sagði að bæjarsjóður
hefði veitt fólki greiðslufrest m.a.
vegna tekjutaps.
Hann sagði að mestu mistökin
hefðu verið að reka BÚH svo lengi
í svo slæmu ástandi. En hann
sagði að alltaf hafi verið haldið í
vonina að hlutirnir brygðust til
hins betra.
Einar Þ. Mathiesen, bæjarfull-
trúi, sagði að á síðasta kjörtima-
bili hafi menn talið sig sjá að
stefndi í ógöngur, en þá hafi verið
blásið upp miklu moldviðri.
Að lokum tók Sigurður T. Sig-
urðsson til máls og sagði að þrátt
fyrir þennan fund væri ýmislegt á
huldu um málefni verkafólksins.
Hann sagði að fólk velti vöngum
yfir hvaða atvinnumöguleikar
byðust þegar búið væri að leggja
niður BÚH og ef Útgerðarfélag
Hafnfirðinga yrði einnig lagt
niður.
Togarar BÚH bundnir við bryggju.