Morgunblaðið - 26.06.1985, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLADIÐ, MIDVIKUDAGUR 26. JÚNl 1985
Bruninn um borð í Sjóla HF 18:
Froðan átti að
duga til að fylla
Laugardalshöllina
Eru tækin um borÖ í varðskipunum ekki nógu góð?
„I>ad er ekkl hægt að búa við það öryggisleysi lengur sem nú ríkir, ef
eldsvoða ber að höndum út á sjó. Þetta öryggisleysi stafar fyrst og fremst af
vanbúnaði varðskipanna og þjálfunarleysi áhafna þeirra í að fást við eld,“
sagði I>órhallur Hálfdánarson, framkvæmdastjóri Sjóslysanefndar, í samtali
við Morgunblaðið, er hann var inntur eftir áliti Sjóslysanefndar á brunanum
um borð í Sjóla og því slökkvistarfi sem þar var unnið.
„Það sama sýndi sig einnig ber-
lega í brunanum um borð í Gunn-
jóni fyrir tveimur árum. í báðum
tilfellum tekur um sólarhring að
slökkva eldinn. Þessar slökkviliðs-
dælur um borð í varðskipunum eru
gamlar og ónógar, enda lýsti skip-
stjórinn á varðskipinu Þór, sem
kom að Gunnjóni, því yfir í sjórétti,
að froðan sem þeir notuðu til að
slökkva eldinn hefði ekki komið að
gagni, vegna þess að dælurnar voru
allt of kraftlitlar. Það sama gildir
um varðskipið Ægi, sem kom að
Sjóla. Þar voru notaðir 30 brúsar af
froðu og dugði ekki til, þegar 2
hefðu átt að duga til að fylla skipið
að framan. 30 brúsar ættu að duga
til að fylla Laugardalshöllina, ef
tækin væru almennileg," sagði
Þórhallur ennfremur.
Það kom skýrt fram í sjóréttin-
um að sögn Þórhalls, að varðskips-
menn hafa enga sérstaka þjálfun í
eldvörnum og að þeir fái litla þjálf-
un hvað það snertir umfram þá
þjálfun sem þeir fá í Stýrimanna-
skólanum.
„Svo halda menn að slökkvilið sé
komið þegar varðskip er komið á
staðinn, en það er svo langt frá því
eins og dæmin sýna. Það eru prýð-
ismenn á varðskipunum, en þeir
geta ekki gert það sem nauðsynlegt
er, nema þeir fái til þess þjálfun og
tæki til að vinna með. Ef vitað
hefði verið hvernig í pottinn var
búið, hefði verið hægt að koma
þrautþjálfuðum slökkviliðs-
mönnum með bestu tæki frá
Reykjavík og Keflavík með þyrlu-
flugi l'A—2 tímum eftir að eldur
var laus í skipinu," sagði Þórhallur.
Þórhallur sagði ennfremur að
það virtist um einhvers konar sam-
bandsleysi að ræða innan Gæsl-
unnar. Þegar hefði verið haft sam-
band við hana eftir að fréttist um
brunann, en komið hefði fram í sjó-
rétti hjá skipstjóra varðskipsins,
að frést hefði um brunann í gegn-
um radíóið er Sjóli ræddi við Isa-
fjarðarradíó, en skipun hefði aldrei
komið frá stjórnstöð Gæslunnar.
„Eftir brunann í Gunnjóni fyrir
tveimur árum skrifaði Sjóslysa-
nefnd samgöngumálaráðuneytinu
og bað það um að beita sér fyrir því
að dómsmálaráðuneytið útbyggi
skipin þannig að þau væru fullbúin
til björgunar, enda lögboðið að þau
séu björgunarskip, jafnframt því
að vera varðskip. Bréfið var sent
áfram, og Landhelgisgæslunni á að
vera fullkunnugt um það, en við
þessari málaleitan hefur ekkert
svar fengist," sagði Þórhallur.
Þórhallur sagði að þjálfun
skipshafna væri einnig mjög ábóta-
vant hvað eldvarnir snerti. Þó réði
það úrslitum að rétt væri brugðist
við. Um það mætti nefna tvö dæmi
frá því í vetur, en á hverju ári væru
nokkur tilfelli um eldsvoða um
borð í skipum. Eldur hefði komið
upp í vélarrúni Heiðrúnar frá Bol-
ungarvík. Skipshöfnin hefði fengið
einhverja tilsögn í eldvörnum hjá
slökkviliðinu á Isafirði og hefði vél-
stjóri farið niður útbúinn tækjum
til reykköfunar og getað slökkt eld-
inn. Þá hefði eldur komið upp í
vélarrúmi Gideon frá Vestmanna-
eyjum. Áhöfnin hefði ekki getað
ráðið við eldinn, en vélarrúminu
hefði verið lokað með þeim árangri
að eldurinn lognaðist út af 10—15
mínútum eftir að hann kom upp.
Portoroz:
Ólympíuleikarnir í eðlis-
fræði settir í 16. skipti
Engin stúlka meðal keppenda
Portoroz, 24. júnf. Frá Vitari ÁgístHByni, rrétUriUra MorpinblaAains.
FERÐAMANNABÆINN Portoroz í Júgóslavíu gista þessa viku 99 drengir
frá 20 löndum, til að keppa í eðlisfræði. Drengirnir, sem allir eru undir
tvítugu, hafa margir hverjir undirbúið sig lengi fyrir Eðlisfræðiólympíuleik-
ana, sumir jafnvel í tvö ár. Þriðjudag og fimmtudag mun þessi hópur
afburðanemenda í eðlisfræði glíma við hin flóknustu fræðileg og verkleg
verkefni.
16. ólympíuleikarnir í eðlisfræði
voru settir í dag við hátíðlega at-
höfn í samkomusalnum í Portoroz í
Júgóslavíu. Það var dr. Ljube Bad-
an frá Skólaskrifstofu Júgóslavíu
sem setti leikana, við undirleik
strandhljómsveitar Píran og Lé-
ubleana, að viðstöddum Erik
Vrenko, ráðherra vísindamála í
Slóvaníu. Dr. Badan lagði í ræðu
sinni áherslu á hlutleysi Júgóslavíu
og að það að Portoroz væri móts-
staður ólympíuleikanna bæri vitni
um viðleitni Júgóslava til að starfa
á alþjóðlegum grundvelli.
Lars Silverberg, framkvæmda-
stjóri ólympíuleikanna á síðasta
ári í Svíþjóð, færði Júgóslövum
„ólympíueld" eðlisfræðinnar. Hann
kvaðst búast við að innan 10 ára
yrðu flestir keppendanna farnir að
láta að sér kveða á vettvangi eðlis-
fræðinnar. „Mestu máli skiptir þó
að hér munu komast á tengsl milli
keppendanna, sem reynast munu
mikilvæg alþjóðlegu samstarfi í
framtíðinni," sagði hann að lokum.
Af þeim 20 löndum sem nú taka
þátt, voru 18 lönd þátttakendur í
ólympíuleikunum í fyrra. Tyrkland
og Kanada taka nú þátt í fyrsta
skipti og hafa bæði fullskipað lið, 5
táninga. Prá Kína, Ítalíu og Banda-
ríkjunum koma áheyrnarfulltrúar,
sem væntanlega er undanfari þátt-
töku þessara þjóða í ólympíu-
leikunum. Nærvera fulltrúa
Bandaríkjanna er því ánægjulegri,
sem Austur-Evrópuþjóðirnar eru
álitnar „eiga“ þessa leika sem
stofnað var til í Varsjá 1967.
Athyglisvert er að engin stúlka
er meðal hinna 99 keppenda og að
af 40 fararstjórum eru aðeins 2
konur. Önnur er frá Finnlandi en
hin frá Noregi.
íslendingar mæta til leikanna
með 4 drengi, sem valdir voru eftir
landskeppni í febrúar og úrslita-
keppni í mars á þessu ári. Þeir eru:
Ásgeir Ægisson, Menntaskólanum
í Kópavogi, Sigurbjörn Þorkelsson,
Menntaskólanum við Hamrahlíð,
Sigurður Áss Grétarsson, Mennta-
skólanum í Reykjavík og Vilmund-
ur Pálmason, Menntaskólanum í
Kópavogi. Hafa þeir þjálfað sig I
eðlisfræði undanfarinn hálfan
mánuð í fræðilegum og verklegum
verkefnum. Þótt þeir séu ekki
bjartsýnir á að ná efstu sætum, eru
þeir ófeimnir að reyna sig með hin-
um snjöllustu eðlisfræðinemendum
stórþjóðanna.
Morgunblaðið/Július
Reynir Pétur Ingvarsson lýkur göngu sinni umhverfis landið á Ölfusárbrú í gær. Fjöldi fólks fylgdi Reyni
síðasta spölinn.
Hríngferö Reynis Péturs Ingvarssonar lokið:
Um fimm mUljónir króna hafa safnast
í GÆR lauk Reynir Pétur Ingvarsson göngu sinni
hringínn í kringum landið.
Hringferðin hófst 25. maí við Ölfusárbrúna og
þar lauk henni einnig i gær, 25. júní, nákvæmlega
mánuði seinna.
Mikið var um dýrðir í gær hjá Reyni Pétri sem
hófst með Tívolíferð I Hveragerði síðdegis. Fjöldi
fólks gekk með Reyni frá Kögunarhóli til Selfoss
og var héraðssambandið Skarphéðinn þar fremst í
flokki. Á Selfossi tóku bæjarbúar auk annarra á
móti Reyni, haldnar voru fjölmargar ræður, og
lúðrasveit Selfoss lék.
„Mér líður mjög vel að hafa lokið hringnum en
ég hálfkvíði fyrir þegar öllu er lokið,“ sagði Reynir
meðal annars við lok göngunnar. „Annars er búið
að bjóða mér í opinbera heimsókn til Vestmanna-
eyja í byrjun júli og síðan fer ég auðvitað til Fær-
eyja eins og ég hef margsagt frá.“
Reynir sagði að allir gönguskórnir væru enn
heilir en kílóin hefðu hrunið af á leiðinni um land-
ið. „Ef einhver hefur áhuga getur hann safnað
þeim saman á hringveginum!"
Að sögn Halldórs Júlíussonar forstöðumanns
Sólheima er erfitt að henda reiður á hvað mikið fé
hafi safnast til byggingar íþróttaleikhússins. „Það
er ekki vitað hvað kemur inn af áheitafé en við
gerum okkur vonir um að í heild hafi um fimm
milljónir króna safnast."
Ólympíuleikamir í eðlisfræði:
„Verkefnin hefðu
getað verið verri“
— segja íslensku drengirnir eftir fimm tíma við prófborðið
Portoroz, Júgóolaviu, 25. júni. Frá ViAari Ágústssyui, fréttaritara MorgunblaAsins.
Það voru þreyttir 99 drengir sem komu út úr sölum Metropolitan-hótelsins
eftir fræðilega hluta ólympíuleikanna í eðlisfræði í Portoroz. „Hörmulegt -
algjört núll — kann ekkert í eðlisfræði — verkefnin voru þó erfiðari í
Svíþjóð í fyrra,“ voru upphrópanir íslensku keppendanna eftir þetta 5 tíma
próf. Og þeir bættu við: „Islenskir menntaskólar kenna ekki eðlisfræði á því
stigi sem verkefnið gerði kröfu til.“
Fararstjórar íslenska liðsins
áttu svefnlitla nótt fyrir þennan
fræðilega hluta keppninnar. Þeim
voru kynnt fræðilegu verkefnin I
gærdag í samkomusal Portoroz og
voru eftir það einangraðir frá um-
heiminum, þar til prófið byrjaði
kl. 8.30 að staðartíma. Kvöldið fór
í að rannsaka verkefnin, tillögur
höfunda að lausnum á þeim og
ræða um orðalag það sem lagt
skyldi fyrir keppendur. Þá þurftu
fararstjórar að þýða texta verk-
efnanna og vélrita hann, og nutu
nú í fyrsta skipti ritvinnslutölvu
til þess að skrifa óvenjulega stafi,
svo sem rússneska. Samt sem áður
komust þeir síðustu ekki í svefn
fyrr en kl. 4 um morguninn.
Dr. Pjelif, sérfræðingur í fræði-
legri eðlisfræði þéttefnis, frá
Raunvísindastofnun eðlisfræði-
deildar Háskólans í Zagreb, ásamt
prófessor Anton Mosvk, formanni
framkvæmdanefndar ólympíu-
leikanna, kynntu verkefnin þrjú í
ólympíuráðinu þar sem allir far-
arstjórarnir eiga sæti í. Þeir sögðu
verkefnin eiga að lýsa eðlisfræði-
legum lausnum á vel þekktum
fyrirbærum nútímatækniþjóðfé-
lags.
Höfundur fyrsta verkefnisins er
Dr. Mladn Horvatic, sérfræðingur
í fræðilegri eðlisfræði þéttefnis
frá Raunvísindastofnun eðlis-
fræðideildar Háskólans í Zagreb.
Verkefni hans fjallaði um tal-
stöðvarloftnet og hvernig nota má
víxlrið til að beina sterku merki í
ákveðna átt á meðan ekkert merki
næst úr annarri átt.
Annað verkefnið var samið af
prófessor Peter Bosar, hálfleið-
araeðlisfræðing við Háskólann í
Ljubliana. Hann spurði um hálf-
leiðara og notkun þeirra til að
mæla afköst í riðstraumsrás.
Dr. Ivar Batistig, sérfræðingur í
tilraunaeðlisfræði þéttefnis,
samdi þriðja verkefnið. I því bað
hann drengina að finna orku-
sparnað við að slöngva gervihnetti
út fyrir sólkerfið með hjálp Mars,
frekar en að skjóta honum með
lausnarhraða frá jörðu.
Á fimmtudagsmorgun er seinni
hluti Eðlisfræðiólympíuleikanna,
þrjú tilraunaverkefni. Verklegi
hlutinn fer fram í menntaskólan-
um í Kopra, smábæ 5 kílómetrum
fyrir utan Portoroz. Júgóslavn-
eska rafeindaeðlisfræðifyrirtækið
Iskra lánaði öll tæki til tilrauna-
verkefnanna. íslensku drengirnir
eru ekki bjartsýnir á mikla vel-
gengni við tilraunatækin. „Maður
kannaðist við þær hugmyndir sem
spurt var um í fræðilega hlutan-
um, þó maður gæti ekkert reiknað,
en við kunnum ekki neitt í verk-
legri eðlisfræði," sögðu þeir.
Ítalíuför Pólýfónkórsins:
Mikil íslandskynning
— segir Friðrik Eiríksson
„Það er staðfest að bæði útvarpið og sjónvarpið á ttalíu, RAI, mun
halda á lofti heimsókn Pólýfónkórsins til Rómar og hljómleikunum þar
5. júlí, ef við fáum peninga til ferðarinnar. Brugðið verður upp sýnis-
horni af kór, hljómsveit og einsöngvurum frá hljómleikunum sjálfum,
en auk þess verður ferðin á síðum allra dagblaða í Róm og nokkurra
þekktra tímarita," sagði Friðrik Eiríksson, formaður Pólýfónkórsins, í
samtali við Morgunblaðið í gær.
„Fallegt auglýsingaspjald af
flytjendum blasir við um alla
Rómarborg í 2.000 eintökum.
Auk hljómleikanna í San Ignaz-
io, einni fegurstu barokkkirkju
heims, verður sungið í Páfa-
garði. Opnun alþjóðatónlistar-
hátíðarinnar í Assisi daginn eft-
ir verður þó stærsta stundin í
sögu kórsins, en þá flytur hann
H-moll messu Bachs í kirkju
heilags Franz.
Upplýsingabæklingi um þá há-
tíð er dreift í 30 þúsund eintök-
um um allan heim. öll fjár-
framlög eru þakksamlega þegin,
en mikið vantar enn á, að endar
nái saman, eða röska milljón
króna. Við erum enn að vona að
svona 50 fyrirtæki muni hlaupa
undir bagga með 20—25 þúsund
krónur hvert. í dag hafa aðeins
komið 2 framlög á bókina nr. 240
í Múlaútibúi Landsbankans,
annað að upphæð kr. 27.000, hitt
kr. 5.000 og eru styrktaraðilum
færðar bestu þakkir," sagði Frið-
rik Eiríksson ennfremur.