Morgunblaðið - 21.07.1985, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, SUíÍNUDÁGtJR 21. JÚLÍ 1985

Sumarhegðun íslendinga er að
breytast. Hafið þið ekki tekið
eftir því? Sú kenning að Islend-
ingar lifi tvöföldu lífi — eftir
árstíðum — var nokkuð rétt
fyrir fáum árum. Fólk hafði
hamskipti með hækkandi sól.
Ber á því enn þótt skilin séu ekki
eins skörp. Vetrinum tilheyra
leikhús, sinfóníuhljómleikar og
sýningar, auk heimboða — sem-
sagt innivera. Þegar sumarið
kemur hefur lengst af ekkert
þýtt að bjóða upp á slíkar
skemmtanir, nema kannski rétt
yfir sérstakar samanþjappaðar
hátiðir. Þá eru allir úti um
hvippinn og hvappinn, á ferðum
um fjöll og öræfi, í sumarbústöð-
um og hvers kyns helgar- og
sumarferðum. Alls staðar gætir
þessa nokkuð, en hér á dimmum
vetrum og björtum nóttum voru
skilin meira afgerandi en nokk-
urs staðar. Nú er þetta að
hraðbreytast. Fullt af menning-
arathöfnum af ýmsu tagi og
komið hásumar. Meira að segja
flest vel sótt.
☆
Mörg hundruð manns mættu á
opnun sýningar á ljósmyndum
og frumsýningu kvikmyndar um
gróandi Íistalíf og listamenn á
Kjarvalsstöðum um síðustu
helgi. Þar gefur að líta deiglu
íslenskrar nútímalistar í formi
ljósmynda af íslenskum lista-
mönnum, upplýsingabók um þá
og stutta kvikmynd um sama
efni, unnið af þekktum amerísk-
um myndasmiðum og miðað á al-
þjóðamarkað. Varla hefði maður
haldið að ótal íslendingar sætu
af sér útiveru (og það í óvitlausu
sumarveðri) og flykktust til að
sjá góðu, gömlu listamannsand-
litin. En það gerir þetta einmitt
skemmtilegt. Sumar myndirnar
eru hreinasta afbragð, aðrar
venjulegar. Ljósmyndarinn not-
ar ekki tæki og tól, pensla eða
bækur, til að gefa listamönnun-
um persónueinkenni, en tekst
það víða samt þrátt fyrir stutt
kynni af þeim. Hver hefði til
dæmis getað hlegið svona á út-
opnu annar en Nóbelsskáldið
okkar? Svona mikið getur eng-
inn opnað munnin sem ekki hef-
ur þá löngu höku. Ekki veit ég
hvaða útlendingar koma til með
að kaupa bók með slíkum mynd-
um af ókunnum listamönnum
nema þeir sem vilja hafa hana
til uppflettingar, en það vita þeir
eflaust betur sérfræðingarnir í
erlendum markaði eins og amer-
ísku myndararnir og Tom Holt-
on í Hildu. Það er hann sem ger-
ir þetta mikla átak til að kynna
íslenska menningu og ætlar að
fylgja því eftir með sýningum og
bókarkynningu á bestu stöðum.
Það er mikið framtak úr hendi
eins ullarvöruútflytjanda og
drjúgt framlag. Hann veit ef-
laust hvað hann er að gera. Ekki
trúðu allir mikið á framtak hans
og aðgerðir er hann og Hanna
kona hans lögðu fyrir áratugum
upp í að gera íslenskar ullar-
peysur og flíkur að dýrum sölu-
varningi á Ameríkumarkaði,
hann æðandi sjálfur milli sölu-
aðila með nokkrar prjónaðar
lopapeysur í tösku. Síðan komu
aðrar vörur og nú hvorki meira
né minna en íslenskir listamenn
í myndum, á tjaldi og í bók.
☆
Þegar ég í faðm hans fer
og finn hann hvísl'að mér
allt rauðum bjarma baðast
Heyri ástarorðin ég
þau eru hversdagsleg
og þá slær hjartað hraðast
Býr i þessu hjarta hann
og hamingju ég fann
í huga mínum hlaðast.
Allt mitt er Þitt, já
og þitt allt er mitt,
sagði hann mér það
og sór hann mér það.
Allt mitt líf hann frá mér fær,
ég finn ef hann er nær
hve hjartað slær.
Svo syngur hún Edda Þórar-
insdóttir (þýð. Þórarins Eld-
járns) fyrir munn Edith Piaf á
leiksviðinu — fram í júlímánuð
og alltaf fyrir fullu húsi. Gáru-
höfundur lét það að vísu dragast
fram á síðustu sýningu að sjá
leikritið um „spörfuglinn"
franska. Ætlaði satt að segja
alls ekki að gera það. Hafði séð
Edith Piaf og heyrt á sviði fyrir
löngu og heillast svo, að oft hef-
ur plötu með henni verið brugðið
á fóninn síðan. Trúði því hrein-
lega ekki að textarnir — m.a.
ofannefnt La vie en rose — gæti
hljómað brúklega á íslensku eða
að önnur gæti tekið sæti Piafs í
huganum. Mundi einfaldlega
ekki geta lagt sanngjarnt mat á
sýninguna. Útkoman var að
skammast sín fyrir fordómana.
Eddu Þórarinsdóttur, sem ekki
reynir að líkja eftir rámri, titr-
andi röddu Piafs, tekst samt að
flytja áhorfendum það sem hún
vildi segja og sagði. Að vera
þessi sérkennilega kona og túlka
söng hennar. Ekki veit ég frekar
nú en fyrir 25—30 árum hvað
það var sem þessi litla, óásjálega
kona hafði, en þegar hún stóð á
sviðinu í geysistórum salnum,
hrörnuð af eiturlyfjum, þá var
hún varla búin að opna munninn
fyrr en hún átti allt húsið. Það
heitir víst að hafa þetta eitthvað
sem dugar. Ekki auðhlaupið að
fara í fötin hennar, en það gerir
Edda með sínu lagi — bæði í leik
og ekki síður í flutningi söngs-
ins. Á eftir skaut upp spurningu,
hvers vegna Edda hefði ekki bor-
ið meira uppi söngleiki af ýmsu
tagi undanfarin ár, þegar stund-
um hefur verið teflt á tæpasta
vaðið með að söngkonurnar gætu
leikið eða leikkonurnar flutt
sönglögin.
Þetta sama „eitthvað" á sviði
hafði líka Marlene Dietrich. Svei
mér þá. Varð vitni að því hvern-
ig hún átti heilu salina skömmu
eftir að hún kom á sviðið — guð
má vita hvers vegna. Varla
hrökk eftirlíkt gervi þó til þess í
þetta sinn. Sýningin var raunar
mjög haganlega gerð, með fáum
mönnum í mörgum hlutverkum.
Ameríkanarnir sem fram koma
með Piaf á amerísku sviði verða
þó bara dæmigerðir „franskir
ameríkanar". „Show“ er einmitt
það sem bandarískt dans- og
söngleikjafólk gerir best — það
er þeirra aðall. En þarna voru
þeir lummulegir. í fyrstu hvarfl-
aði að manni að þeir væru bara
fullstirðir til að ná hreyfingun-
um. En ætli þetta sé ekki ein-
faldlega — alveg óvart —
franskt viðhorf franskmenntaðs
leikstjóra til þess sem banda-
rískt er? Svona obbolítið „þau-
eru-súr“ viðhorfið með fyrirlitn-
ingarívafi til bandarískra söng-
leikja . En þetta er bara tittl-
ingaskítur. Edda-Piaf var það
sem gildir, í alla 3 tímana á svið-
inu. Kannski mætti leggja henni
í munn vísu Káins:
Stundum var ég seinn til svars
og seinn á fæti.
En það voru engin látalæti,
að láta fólkið gráta af kæti.
Litli risinn
Einnig fáanleg
fleiri þráðlaus
verkfæri frá
BOSCH
Nýi höggborinn frá BOSCH
gengur fyrir rafhlöðu og borar í gegnum stein
og stál með ótrúlegum krafti. Seigur sá stutti.
Að sjálfsögðu fylgir hleðslutæki litla risanum
og allt kemur þetta í hentugri járntösku.
Engar snúrur, ekkert vesen. þú getur
notað BOSCH hvar sem er.
Gunnar Ásgeirsson hf.
Suóurlandsbraut 16 Simi 9135200
BOSH — BOSH — BOSH — BOSH