Morgunblaðið - 10.11.1985, Qupperneq 6

6 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR10. NÓVEMBER1985
Þrettán dagar
á fjöllum
Morgunbladid/ Gísli B. Björnsson
Tveir hópar hesta mætast á fjöllum. Þrátt fyrir að öðrum rekstrinum væri snúið við „á punktinum“ varð ekki
hægt að koma í veg fyrir að þeir blönduðust saman.
Séð inn með Langasjó. Fögrufjöll fyrir miðri mynd.
þegar við komum fram á Herðu-
breiðarháls. Við áðum i Eldgjá.
Slógum upp rafmagnsgirðingunni
og gengum sum að ófærufossi á
meðan þeir sem áður höfðu komið
þangað lögðu sig í góða veðrinu.
Valur bóndi í Úthlíð og fjöl-
skylda hans tók á móti okkur þegar
við komum í Lambaskarðshóia.
Þar er myndarlegt hús og aðstaða
öll til fyrirmyndar. Og ekki var
að spyrja að hugulseminni. Valur
hafði komið með þrjá bagga af
nýslegnu heyi með sér.
Nú var komið að hápunkti ferð-
arinnar, því daginn eftir var ferð-
inni heitið meðfram Langasjó og
í Grasver þar sem fyrirhugað var
að gista næstu nótt. Spurningun-
um rigndi yfir Val. Vorum við að
leggja upp í einhverja svaðilför?
Valur gaf greinargóð svör. Hann
merkti inn á kort þær leiðir sem
hann taldi greiðfærastar, en vildi
hvorki hvetja okkur né letja til
ferðarinnar. Nokkur spenna var í
loftinu og kannski eilitill kvíði.
En um kvöldið var slegið upp
veislu. Og ekki var matseðillinn
amalegur. Grillað lambalæri og
laukar, salat og kartöflur sem
rennt var niður með rauðvíni.
Sannkallaður herramannsmatur.
Á eftir var kaffi og „Reiðkórinn"
söng, en þess ber að geta að allir
ferðafélagarnir fá inngöngu í kór-
inn.
Ævintýri sem
aldrei gleymist
Morguninn eftir hófst undir-
búningur og skipulagning af full-
um krafti. Fjórir hestar voru vald-
ir til þess að bera klyftöskurnar
og nú var um að gera að hafa jafna
þyngd í töskunum svo ekki færi
að halla á klárunum. Mikið var
spekúlerað. Hvað átti að taka með
og hvað varð að skilja eftir, því
nú yrði bíllinn hvergi nærri næstu
nótt. Þegar búið var að raða ofan
í töskurnar var þeim komið fyrir
á klyfsöðlunum og brátt vorum við
ferðbúin. Fljótlega var áð og hest-
unum beitt vel og lengi, því ekki
höfðum við hugmynd um hvernig
hagarnir yrðu þennan dag.
Skömmu eftir að lagt var af stað
á ný sáu þeir sem voru í eftirreið-
inni að töskurnar voru aðeins farn-
ar að halla á einum klárnum. Ekki
náðist samstaða um að stöðva
reksturinn tafarlaust og það end-
aði með að klyftöskurnar snöruð-
ust og hesturinn steig i þær og
sleit. „Leðurverkstæði" Gests var
opnað og tókst að tjasla saman
töskunum.
Við áðum vel og lengi í Skæling-
um. Þar er hraunið ákaflega fal-
legt og sérkennilegt og hraun-
drangar setja skemmtilegan svip
á umhverfið.
Enginn hafði áður farið þessa
leið, enda hefur hún líklega ekki
verið farin á hestum í 25 ár. Við
vissum því ekkert út í hvað við
vorum að fara. Við fórum vestan
við Gretti sem er 948 metra hátt
fjall og inn að Sveinstindi 1.090
metra háum, en þar endar vega-
slóðinn. Nú sáum við hluta af
Langasjó. Og ekki sveik útsýnið.
Nokkuð var liðið á daginn og sólin
því ekki mjög hátt á lofti, en þetta
jók enn á fegurðina. Vatnið var
dökkblátt og einnig var blámi yfir
fjöllunum.
Háskanef hér og þar
Nú hófst löng og ströng ferð inn
að Grasveri. Farið var meðfram
átta lónum austan megin við
Langasjó. Tmist austan eða vestan
megin við þau. Allt samkvæmt
fyrirmælum Vals. Ekkert undir-
lendi var þarna og víðast hvar
þurfti að fara einstigi í fjöruborð-
inu og oft þurfti að fara út í vatn-
ið. Þeir sem voru í forreiðinni
þurftu að kanna leiðina og vera
við öllu búnir, því reksturinn kom
strax á eftir þeim. Við kviðum því
að koma að Háskanefi og áttum
von á að þar væru torfærur. Við
fórum framhjá mörgum „háska-
nefjum" og við eitt slíkt lentum
við í hálfgerðum ógöngum. For-
reiðin fór fyrir nefið, út í vatnið,
en komst að því að stöðugt dýpkaði
og stórgrýti var í botninum. Þá
var ákveðið að snúa við, en lausu
hestarnir voru flestir komnir út í
vatnið. Þeim var snúið við og við
tók snarbrött fjallshlíðin. Það
gekk erfiðlega að reka hestana
upp, en það tókst að lokum. Þá tók
ekki betra við því við þurftum að
komast niður aftur og sú brekka
var ekki síður brött. Það var ein-
mitt í þessari brekku sem loft-
hræðsla þjakaði undirritaða. Ekki
var um annað að ræða en setja
tauminn upp á reiðhestinum og
senda hann einan niður og renna
sér síðan á rassinum niður mosa-
vaxna hlíðina. Þegar komið var að
hinu eina og sanna Háskanefi,
reyndist það alls engin torfæra.
Á þessum slóðum var ekki hægt
að fara hratt yfir. Á milli lónanna
voru snarbrattir hálsar og reyndi
þá mjög á hesta og menn að
komast upp þá og ekki síst að
komast niður. En þrátt fyrir það
fann maður ekki fyrir þreytu.
Sennilega var það vegna þess að
þetta var allt ævintýri líkast. Það
sem fyrir augu bar var svo gjör-
ólkt því sem maður hafði áður séð
og það var góð tilfinning að vera
þarna langt fjarri öllum manna-
byggðum og fá að virða fyrir sér
þessa fegurð með eigin augum.
Mest var þó fegurðin þegar komið
var í Fagrafjörð í Langasjó.
Skuggar þverhníptra fjalla náðu
langt inn á vatnið, og síðustu sólar-
geislarnir glitruðu á vatnsfletin-
um þar sem tvær heiðargæsir
syntu, eins og þær væru einar í
heiminum. Ekki létu þær þessa
óvæntu ferðalanga trufla sig. Þessi
fallega mynd hverfur örugglega
ekki úr minni þeirra sem hana sáu.
Vin í eyðimörkinni
Það var komið yfir miðnætti
þegar við komum í Grasver og
nokkuð skuggsýnt. Þegar við
komum yfir síðasta hálsinn sáum
við áfangastaðinn blasa við okkur
eins og vin í eyðimörkinni. Tjöld-
um var slegið upp og strax farið
Gód byrjun
Dagurinn nítjándi júlí var sól-
ríkur, eins og svo margir aðrir
þetta einstaka sumar þegar veðrið
lék við okkur Sunnlendinga. Nokk-
uð var liðið á daginn þegar lagt
var af stað áleiðis í Búrfell þar sem
við gistum fyrstu nóttina. Mark-
miðið var að láta alla njóta ferðar-
innar sem best. Þess vegna var
reynt að hafa dagleiðirnar fremur
stuttar.
Það gekk mikið á þegar hestarn-
ir voru reknir úr réttinni og var
eins gott að vera vel á verði.
Annars gekk reksturinn ágætlega
strax í upphafi.
Fólkið skiptir sér í forreið og
eftirreið. Forreiðin gætti að vega-
mótum, opnum hliðum og öðru sem
kunni að glepja fyrir hrossunum.
Eftirreksturinn gætti þess að
enginn hestur yrði eftir eða sneri
við. Reynt var að leyfa hestunum
að lesta sig - mynda einfalda röð.
Þá sækjast þeir eftir að velja sem
bestan ferðahraða - helst svo að
kasti toppi.
Þegar við komum að Ásólfsstöð-
um í Þjórsárdal var okkur boðið í
kaffi. Sigurður Páll Ásólfsson
bóndi reið síðan með okkur í Búr-
fell. Þar var hestunum beitt og
siðan eldaður dýrindis matur í
einum af starfsmannabústöðunum
sem við höfðum fengið til afnota.
Allir voru hinir ánægðustu enda
lofaði fyrsti dagurinn góðu um
framhaldið.
Árekstur á fjöllum
Við vöknuðum venjulega klukk-
an átta á morgnana. Þá var út-
búinn veglegur og kjarngóður
morgunmatur sem var önnur aðal-
máltíð dagsins. Á meðan var verið
að undirbúa matinn var hestunum
beitt. Eftir að menn höfðu lokið
við að snæða var smurt brauð í
nesti. Þetta tók allt sinn tíma og
á eftir þurfti að ganga frá matar-
kistum og svefnpokum o.fl. og setja
í bílinn. Þá átti eftir að leggja á
og koma sér af stað! Venjulega var
ekki blásið til brottfarar fyrr en á
hádegi. Og það var reyndar ágætt,
því hestarnir nutu þess að hvíla
sig eftir að sólin var komin vel á
loft. Þá Iögðust þeir gjarnan og
fengu sér lúr ef þurrt var og hlýtt.
Þessi dagleið frá Búrfelli að
Landmannahelli er ákaflega fögur,
eins og reyndar allar hinar. Hekla
skartaði sínu fegursta og að venju
var létt yfir mannskapnum. Við
áðum í Áfangagili við Heklurætur
og borðuðum nestið. Þennan dag
áttum við von á að hitta fyrir
annan ferðahóp, hestamenn úr
hestamannafélaginu Andvara i
Bessastaðahreppi og vonuðum að
það yrði á meðan við áðum. Einnig
áttum við von á Birni og Þorbjörgu
sem ætluðu að slást í hópinn þenn-
an dag. En ekki bólaði á neinum.
Við tókum því rólega í Áfangagili,
bæði menn og hestar.
Þegar við höfðum riðið þó nokk-
uð langt sáum við hvar hópur hesta
kom á móti okkur. Þetta var á
brekkubrún og hópurinn sem á
móti kom á talsverðri ferð. Þrátt
fyrir að við náðum að snúa okkar
rekstri við, svo að segja á punktin-
um, var ekki hægt að koma í veg
fyrir árekstur. Hóparnir blönduð-
ust saman.
Engin vandræði hlutust þó af
þessu, en varð þess í stað hin besta
skemmtun. Andvaramenn voru
með kaðal í bílnum sem sveipað
var utan um hrossahópinn. Síðan
teymdu þeir hesta sína út úr
hringnum, hvern á fætur öðrum.
Ætlunin var að gista næstu nótt
í Landmannahelli. Um það leyti
sem við sáum í áfangastað fór að
rigna hressilega. Hestarnir voru
hinir sprækustu í rigningunni og
var sprett úr spori síðasta spölinn.
Eftir nokkra bið kom Jónas bíl-
stjóri með þau Björn og Þorbjörgu
og urðu fagnaðarfundir þegar þau
bættust í hópinn. Oftast skildi
bíllinn við okkur þegar við fórum
úr náttstað og kom síðan til móts
við okkur aftur í næsta náttstað.
Þarna er ágætt hús og girðing
fyrir hrossin sem var stór og víð-
áttumikil en ekki að sama skapi
grösug. Hestunum var því beitt
annars staðar áður en þeir voru
settir í girðinguna. Ákveðið var
að setja upp rafmagnsgirðinguna
sem var meðferðis til þess að hafa
þá nærri okkur meðan var verið
að ganga frá dótinu. Hestarnir
voru lengi að venjast henni og
sumir hverjir voru ákaflega
hræddir. En smám saman róuðust
þeir og lærðu að forðast strenginn.
Eftir þetta kom rafmagnsgirðing-
Áð í fógru umhverfi. Hekla í baksýn.
in oft í góðar þarfir í ferðini og
var óspart notuð.
Við höfðum það gott í Land-
mannahelli, þrátt fyrir rigning-
una. Þarna dvöldu Sigurðar tveir
og drengur með þeim og voru þeir
við silungsveiðar í vötnunum
þarna í kring. Þeir voru hinir
hressustu og allir skemmtu sér
konunglega yfir „tröllasögum“ sem
þeir sögðu okkur úr Dölunum.
Gildi landverndar
Það rigndi enn þegar við lögðum
af stað daginn eftir. Svolítill hroll-
ur var í hrossunum og voru þau
greinilega fegin því að komast af
stað. Fjallstopparnir höfðu aðeins
gránað um nóttina. En það hlýnaði
þegar á daginn leið. Ferðinni var
heitið í Kýlinga. Þar er lítill kofi
sem kallaður er Höll og þótti
mönnum það svolítið brosleg nafn-
gift. Þegar við litum inn í dýrðina
fóru sumir að efast um að við
kæmumst þarna öll fyrir.
Flestir ákváðu að fara með Jón-
asi í bílnum i Landmannalaugar.
og veitti ekki af að nota þessi fáu
tækifæri sem gáfust til að komast
í bað. Um það leyti sem við vorum
að leggja af stað, kom landvörður-
inn og hafði eitthvað út á veru
okkar þarna í friðlandinu að setja.
Hann fræddi þau Björn, Þorbjörgu
og Kristján um gildi land- og gróð-
urverndar á meðan við hin
skemmtum okkur konunglega í
Landmannalaugum. Meira að
segja Snæi fékk sér snöggt bað.
Þegar við komum aftur var
landvörðurinn farinn og búið að
færa hestana til samkvæmt beiðni
hans. Við gættum okkur á að skilja
engin ummerki eftir okkur nema
ef vera skildi að kofinn var í heldur
betra ástandi, en þegar við tókum
við honum.
Næsti dagur rann upp heiður og
skír. Við drifum allt dótið út og
lögðum það til þerris. Það var
sannkölluð heppni að fá svona gott
veður þennan dag, enda náttúru-
fegurðin mikil á þessum slóðum.
Útsýnið var sérstaklega fallegt