Morgunblaðið - 24.12.1986, Blaðsíða 18

18
MÖRGUNBLAÐIÐ, MIDVÍKUDAGUR 24. DftSEMBER 1986
Áfangar
Békmenntir
Sigurjón Björnsson
Afangar. Ferðahandbók hesta-
manna. Safnrit ferðanefndar
Landssambands hestamannafé-
laga. Sigurður Ragnarsson og
Hákon Hákonarson gáfu út.
Reykjavík. 1986. 300 bls. + 14
kort.
A þessa bók eru ritaðar sextíu
leiðarlýsingar ætlaðar hestamönn-
um (og gagnlegar eru þær göngu-
mönnum einnig) eftir 25 höfunda.
Fjórtán sérteiknuð kort, þar sem
reiðleiðir hafa verið teiknaðar inn,
fylgja. Leiðarlýsingar þessar taka
yfir suðvesturhluta landsins og ná
inn á miðhálendið (Hveravellir,
Kerlingarfjöll, Amarfell). Mun ætl-
unin að fylgja þessari bók eftir með
lýsingu á reiðleiðum í öðrum lands-
hlutum.
Að sjálfsögðu eru svotil allar þær
leiðir sem hér er lýst hinar gömlu
reiðleiðir forfeðra vorra meðan
hesturinn var aðalfarartæki lands:
manna.
Þessi bók má vera mikill fagnað-
arauki öllum þeim mörgu sem fýsir
að kynnast landinu af hestbaki, en
það vita allir sem reynt hafa að
torfundið er meira tómstundagam-
an. Þar sem þeim fjölgar óðum, sem
eiga hesta og vilja eyða hluta af
sumrinu til að ferðast ríðandi um
landið, var orðin brýn þörf á bók
sem þessari. Fram til þessa hefur
verið fremur snúið að búa í hendur
sér leiðarlýsingar, þegar menn hef-
ur fýst að fara á ókunnar slóðir.
Menn hafa þurft að sækja fræðslu
sína í margs konar rit, mjög mis-
gömul og misgóð og styðjast þar
að auki við munnlegar upplýsingar,
mismunandi greinargóðar. Framtak
sem þetta er því ekki nógsamlega
þakkað.
Hvaða kröfur skal nú gera til
bókar sem þessarar? Aðalkrafan er
vitaskuld sú að lýsingar og kort
geri mönnum auðvelt að rata og
komast áfallalaust leiðar sinnar.
Til þess þurfa leiðarlýsingar að vera
skýrar og einfaldar, kort nákvæm
og rétt og með rækilegum ömefna-
skráningum. í leiðarlýsingunniþarf
að greina frá vegalengdum, beitar-
möguleikum, náttstöðum og vara
við hættum. Fleira mætti sjálfsagt
til tína.
Af eðli málsins leiðir að erfitt er
að meta hversu til hefur tekist um
gerð þessarar bókar fýrr en maður
hefur notað hana sér til leiðsögu.
Aður en það er gert verður að styðj-
ast við það sem augljóst er.
Brot bókarinnar og stærð er
hentugt til að taka hana í ferðalög.
Hún er í hörðum, plastbornum
spöldum, sem eiga að þola óblíða
meðferð. Lýsingar eru yfirleitt
stuttar, lausar við óþarfa mælgi og
yfirleitt skýrar og auðnumdar.
Kortin eru að sjálfsögðu bráðnauð-
synleg og yfirleitt mun gagnlegri í
þessu skyni en kort Landmælinga
Islands, þó að sjálfsagt sé að hafa
þau einnig með í farteskinu.
En gallalaus er bók þessi ekki,
enda væri það undarlegt um frum-
smíð ef svo væri. Og ég vil taka
það skýrt fram að enda þótt ég tíni
sitt af hveiju til sem mér finnst að
betur mætti fara (og um það eru
kannski ekki allir sammála), er það
síður en svo af nokkurri löngun til
að finna að þessari ágætu og þörfu
bók, heldur af því að mér þykir
líklegt að hún verði fljótlega gefin
út aftur og að framhald verði á
leiðarlýsingum. Tel ég því að útgef-
endur eigi rétt á að fá allar þær
ábendingar sem að gagni kunna að
koma, svo að rit þetta þjóni til-
gangi sínum eins vel og kostur er á.
Þó að sýnt sé í efnisyfirliti fremst
í bókinni hvaða kort eigi við tiltekn-
ar reiðleiðir, hefði verið æskilegt
að hafa slíkar tilvísanir einnig inni
í greinunum.
Eg tel varla vafa leika á því að
þegar verið er að vísa til átta sé
betra að nota orðalag „til hægri/
vinstri" eða „á hægri hönd / vinstri
hönd“, „framundan“, „að baki“
heldur en áttaheitin, eins og hér
er oft gert. Varla er ég einn um
það að vera dálítið áttavilltur í
ókunnum landsíjórðungum, en allir
vita líklegast hvað er til hægri og
vinstri, fyrir framan og aftan!
A bls. 80 segir frá því að þegar
haldið er inn og austur með Högn-
höfða sé komið í Hellisskarð, sem
er á milli Kálfstinds og Höfðans.
Þar endar greinin, en vitaskuld
endar enginn ferð sína í því ágæta
skarði. Því hefði verið gagnlegt að
benda á, að ef viðkomandi ætlar
sér t.a.m. í Hlöðuvelli kemst hann
ekki beint þangað úr Hellisskarði
heldur verður hann að halda til
baka nokkra leið og fara um Brúár-
skörð. Skoða þyrfti hvort ekki er
víðar ónákvæmni af þessu tagi.
í greininni sem fjallar um leið í
Marardal og að Jórukleif sýnist mér
leiðarmerking á korti passa illa við
leiðarlýsinguna. Þess háttar óná-
kvæmni er víðar að fínna.
Þá er alloft ósamræmi á milli
ritunar örnefna á korti og í grein-
um, s.s. Grímannsfell — Grímars-
fell, Borgarhólar — Borghólar,
Gljúfraá — Gljúfurá, Sandafell —
Sandfell og það sem kannski er leið-
inlegast Svínaskarð heitir á kortinu
Svignaskarð. Auðvitað villist eng-
inn, þó að þessi missmíði séu á, en
betra er samt að leiðrétta það.
Þá er sá galli á kortunum að þau
eru yfírleitt óþægilega lítil og fyrir
bragðið eru þau ekki eins gagnleg.
T.a.m. er ekki alltaf auðséð hvar
réttast er að fara yfír ár eða á
hvorum bakkanum maður á að
halda sig. Yfírleitt held ég þó að
maður geti áttað sig á þessu ef leið-
arlýsingin er vandlega lesin.
Stundum er í greinum (t.a.m. bls.
96) nefndar tvær eða fleiri leiðir,
sem hægt er að velja á milli, en
einungis ein sýnd á korti.
Enda þótt leiðarlýsingar séu yfir-
leitt vel gerðar, eru þær engu að
síður mismunandi. Ég velti því fyr-
ir mér hvort ekki færi betur á að
tveir til þrír færir menn tækju að
sér að semja allar leiðarlýsingamar
eftir heimildum kunnugra manna
og samkvæmt sömu reglu fyrir all-
ar greinarnar. Þó að rómantík,
skáldskapur og bókmenntir eigi vel
við í slíkum ferðum, má það missa
sig í sjálfum leiðarlýsingunum.
Kortin mættu vera í minni mæli-
varða, leiðarmerkingar nákvæmari
og gagnlegt væri ef prentuð væru
sérstök laus, plastvarin kort, sem
hægt væri að kaupa sérstaklega til
að stinga í vasa.
Þó að þetta sé orðinn nokkuð
langur ábendinga- og aðfínnslulisti
fagna ég engu að síður mjög út-
komu þessarar bókar og þakka það
framtak sem að baki liggur. Megi
gott framhald verða á.
Leiðrétting:
Bjallan ekki
hætt störfum
FÉLAG íslenskra bókaútgefanda
vill hér með koma á framfæri
leiðréttingu vegna viðtals um
skólabókasölu í upplýsingariti
félagsins, íslenskum bókatíðind-
um 1986, sem sent hefur verið
öllum heimilum í landinu.
í viðtalinu kemur fram sá mis-
skilningur að bókaútgáfan Bjallan
sé hætt störfum. Hið rétta er að
útgáfan starfar áfram, þó að hún
hafi ekki sent frá sér nýjar bækur
þetta árið. (Fréttatilkynning)

Landsbanki Islands óskar
viðskiptavinum sínum gleóilegra jóla
og farsældar á komandi ári. Þökkum viðskiptin
. í eitthundrað ár.
í Landsbanki
1 íslands
2. Banki allra landsmanna
mm