Morgunblaðið - 31.01.1987, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 31. JANÚAR 1987
45
Áratugum saman var Gísli
kvaddur til þeirra verka að vera
leitarstjóri og réttarstjóri í því um-
dæmi er Garðahreppur náði til. Þá
var hann og í hreppsnefnd í nær
þrjá áratugi og góður liðsmaður þar
sem annars staðar er hann kom til
verka. Þá var hann og kallaður til
fleiri starfa fyrir sitt sveitarfélag,
enda þótti gott til hans að leita.
Ég minnist þess frá æskuárum
mínum hvað mér þótti mikið til
koma hvað Gísli var sérstaklega
vandvirkur við sín störf og ekki síst
við allt sem hneig að búskapnum.
Það var sama hvort um var að
ræða að slá og hirða hey, leggja á
ljáinn á handsnúnum hverfísteini,
einungis það bezta var nógu gott.
Talsverð hlunnindi fylgdu bú-
skapnum, hrokkelsaveiði á vorin og
framan af árum þorskveiði í net á
vetrarvertíð. Skapaði þetta hvort
tveggja gott búsílag. Gísli og Ragn-
heiður eignuðust einn son, Kristinn,
fæddan 5. nóvember 1917. Kona
hans er Hólmfríður Sigurðardóttir,
ættuð úr Húnaþingi. Þeirra böm
eru: Sigurgísli, fæddur 8. júní 1955,
og Ragnar, fæddur 9. nóvember
1956. Eftir að Ragnheiður lést árið
1966 bjó Gísli áfram í Hlíð með
þeim Kristni og Hólmfríði og gekk
til kinda sinna og annarra verka
allt fram til síðustu stundar, þegar
heilsan leyfði en hann átti við
nokkra vanheilsu að búa hin síðari
ár. Var það Gísla mikið lán að geta
búið hjá sínum nánustu við góða
umhyggju allt til hinstu stundar á
nítugasta og sjötta aldursári.
Gísli og Ragnheiður ólu upp tvær
fósturdætur, frænkur þeirra hjóna:
Guðlaugu Guðlaugsdóttur, bróður-
dóttur Gísla, en það var ávallt kært
með þeim bræðrum og þeirra §öl-
skyldum. Guðlaug mun hafa alist
upp hjá þeim hjónum allt frá 6 ára
aldri til 15—16 ára aldurs. Hún
giftist Finnboga Sigurðssyni. Hann
lést fyrir mörgum árum. Þau eign-
uðust 5 syni. Þau byggðu sér hús
í túnjaðrinum í Hlíð og nefndu
Holt en þar mun hafa verið tómt-
hús með því nafni áður fyrr.
Guðlaug býr þar enn. Hin uppeldis-
dóttirin var Fjóla Sigurbjörnsdóttir,
bróðurdóttir Ragnheiðar. Hún mun
hafa komið til þeirra u.þ.b. tveggja
ára og ólst upp hjá þeim til 15—16
ára aldurs. Hún er gift Gunnari
Sveinssyni, kaupfélagsstjóra í
Keflavík. Þau eignuðust fímm böm.
Dvaldi Gísli oft hjá þeim hjónum
tíma og tíma í senn sér til hressing-
ar og tilbreytingar ekki hvað sízt
hin síðari ár. Honum urðu þessar
dvalarstundir hjá þeim hjónum og
bömum þeirra ávallt til mikillar
ánægju.
Að síðustu er að geta um undir-
ritaðann, Guðjón Guðmundsson.
Það mun hafa verið síðla vetrar eða
vorið 1917 að þau taka mig á þriðja
aldursári í fóstur, komung og bam-
laus hjónin. Móðir mín hafði verið
flutt sársjúk á Vífilsstaðahæli og
vart reiknað með að hún ætti þaðan
afturkvæmt enda var það svo, þar
sem hún lést þar nokkm síðar.
Faðir minn stóð uppi með fímm
böm í ómegð á einu kotbýlinu í
Hraununum, Stóra Lambhaga, sem
var næsti bær við Straum er þau
ungu hjónin höfðu hafíð búskap á.
Faðir minn varð að leysa upp heim-
ilið að mestu leyti, koma bömunum
fyrir, segja má hér og þar. Ég,
Birting afmælis- og
minningargreina
Morgunblaðið tekur afmælis- og minningargreinar til birting-
ar endurgjaldslaust. Tekið er við greinum á ritstjóm blaðsins á
2. hæð í Aðalstræti 6, Reykjavík og á skrifstofu blaðsins i Hafn-
arstræti 85, Akureyri.
Athygli skal á því vakin, að greinar verða að berast með góðum
fyrirvara. Þannig verður grein, sem birtast á í miðvikudagsblaði að
berast síðdegis á mánudegi og hliðstætt er með greinar aðra daga.
í minningargreinum skal hinn látni ekki ávarpaður. Ekki em tek-
in til birtingar fmmort ljóð um hinn látna. Leyfílegt er að birta ljóð
eftir þekkt skáld, 1—3 erindi og skal þá höfundar getið. Sama gildir
ef sálmur er birtur. Meginregla er sú, að minningargreinar birtist
undir fullu nafni höfundar.
Við birtingu afmælisgreina gildir sú regla, að aðeins em birtar
greinar um fólk sem er 70 ára eða eldra. Hins vegar em birtar af-
mælisfréttir með mynd í dagbók um fólk sem er 50 ára eða eldra.
Mikil áhersla er á það lögð að handrit séu vel frá gengin, vélrituð
og með góðu línubili.
yngstur bamanna, var svo lánsam-
ur að lenda hjá þessum ágætu
hjónum. Ég fóstraðist svo upp hjá
þeim fram til sjö ára aldurs, en þá
kvæntist faðir minn aftur. Næstu
árin var ég þó allmikið á sumrin í
Hiíð hjá þeim Gísla og Ragnheiði.
Ég segi frá þessu hér til þess að
minna á, sérstaklega yngri kynslóð-
ina, sem ekki hefur kynnst berkla-
veikinni nema af afspum, hve
hræðilegur vágestur hún var á sinni
tíð.
Þegar „Hvíti dauðinn", eins og .
berklaveikin var kölluð, heijaði
mest á landsmenn urðu afleiðing-
amar svo hörmulegar meðal fyölda
fólks að því verður vart með orðum
lýst. Enginn vissi hvar hana bæri
niður. Fólk bókstaflega tærðist upp
og heimili komust á vonarvöl. Én
þá sem endranær urðu margir til
þess að rétta hjálparhönd þegar
vágestinn bar að garði enda þótt
undir niðri leyndist ávallt kvíði fyr-
ir smiti. Ungu hjónin í Straumi létu
það ekki aftra sér frá því að taka
að sér strákhnokkann frá Stóra
Lambhaga og þökk sé þeim fyrir
það.
Nú að lokum svo þetta: Mér eru
ákaflega minnisstæðir æskudagar
mínir í Hlíð, allir möguleikamir til
hinna fjölbreytilegustu leikja, skoð-
unar og „rannsókna" á fjörum,
tjömum, mýrum og holtum. Ferð-
imar með Gísla inná „Mýrar" til
mótelq'u, kvöldferðimar upp í
brúsakofa þar sem karlamir mætt-
ust á kvöldin með mjólkurbrúsana
sína og dvöldu þar góða stund til
þess að rabba saman um landsins
gagn og nauðsynjar eins og enn
gerist þótt í breyttu formi sé. Af
þessum mannfundum hafði Gísli
unun enda var hann mjög félags-
lyndur maður. Garðahverfið er ein
af þeim fáu landspildum á höfuð-
borgarsvæðinu, sem fram til þessa
hefur verið laus við hverskonar
krana, ýtur, graftól og steinmúra.
En hversu lengi varir friðurinn? Það
yrðu hörmuleg örlög þessa á marg-
an hátt sérkennilega landsvæðis,
sem að stórum hluta liggur mót
suðvestri með líðandi halla frá
Garðaholti niður í sjó fram, ef það
yrði enn eitt af fómarlömbum stein-
steypu og graftóla, án þess að
hugað væri að manneskjulegri með-
ferð þess.
Það væri samboðið minningunni
um Gísla og marga aðra þá góðu
Garðhverfinga, sem gengnir eru til
feðra sinna eftir langa og starfsama
ævi í þessu byggðarlagi, að hér
yrði að öllu farið með gát.
Blessuð sé minning Gísla Guð-
jónssonar.
Guðjón Guðmundsson
t
Fyrir mína hönd, fjölskyldu minnar og ættingja vil óg þakka hjart-
anlega auösýnda samúö, hlýhug og alla aöstoð við veikindi,
andlát og útfarir elskulegra foreldra minna,
BJARNVEIGAR GUÐLAUGSDÓTTUR,
d. 11. nóv.
og
HALLGRÍMS KRISTJÁNSSONAR,
d. 23. des.
Skipasundi 85.
Guð blessi ykkur.
Dísa Dóra Hallgrfmsdóttir.
t
Innilegar þakkir fyrir auðsýndan hlýhug við andlát og útför,
PÁLÍNU ÞORLEIFSDÓTTUR,
saumakonu,
Jökulgrunni 1b.
Fyrir hönd vandamanna,
Ragnar Veturliðason,
Helga Þorlelfsdóttlr,
Elfsabet Óskarsdóttir.
t
Innilegar þakkir fyrir sýnda samúð og hlýhug við andlát og útför
SIGRÍÐAR D. KARLSDÓTTUR, .
Þórsgötu 19,
Reykjavfk.
Karl H. Pótursson
og aðrir vandamenn.
+
Þökkum öllum þeim er sýndu okkur samúð og vinarhug við and-
lát og jaröarför
HÁKONAR SIGURÐSSONAR.
Sigfrid Hákonardóttir, Guðmundur Jónsson,
Sigurður Hákonarson
og barnabörn.
+
Innilegar þakkir til allra þeirra sem sýndu okkur samúð og vinar-
hug við andlát og útför eiginmanns míns, föður okkar, tengdaföður
og afa,
KRISTJÁNS ERLENDAR SIGURÐSSONAR,
bónda f Hrfsdal.
María L. Eðvarðsdóttlr,
Úrsúla Kristjánsdóttir,
Unnur G. Kristjánsdóttir,
Matthildur Kristjánsdóttir,
Guðrún Kristjánsdóttlr,
Sigurður Kristjánsson,
Hjördfs Kristjánsdóttir.
Þórður Sigurðsson,
Jón Hannesson,
Jón Björgvin Sigurðsson,
Bjarni K. Þorsteinsson,
Töfrar
Hvað ungur nemur, gamall temur. Paul Newman og Tom Cruise
í Peningalitnum.
Kvikmyndir
Sæbjörn Valdimarsson
BÍÓHÖLLIN: Peningaliturinn
— The Color of Money
★ ★ ★ ‘/2
Leikstjóri Martin Scorsese.
Handrit Richard Price, byggt á
skáldsögu Walter Tevis. Kvik-
myndataka Michael Ballhaus.
Framleiðendur Irving Axelrad
og Barbara De Fina. Aðalhlut-
verk Paul Newman, Tom
Cruise, Mary E. Mastantonio,
Helen Shaver, John Turtorro,
Bill Cubs. Touchstone Films-
Silver Screen Partners II.
Buena Vista 1986.
Að láta sér hugkvæmast að
koma með framhald Hustler,
hinnar sígildu myndar um hákarl-
ana í kringum billjarðborðin, að
aldarfjórðungi liðnum og tefla
saman þeirri sívinsælu stórstjömu
Paul Newman — sem fer hér aft-
ur með hlutverk „Fast“ Eddie
Felson — og Tom Cruise, sem er
hvað fremstur í hópi þeirra sem
líklegastir eru að erfa kóngsríkið
þegar jöfrar á borð við Newman
fara að fækka seglum, er ein
snjallasta hugmynd framhalds-
myndar sem fram hefur komið í
Hollywood. Og á reyndar sárafátt
sameiginlegt með þeim.
Felson varð, eftir samskipti sín
við Jackie — Minnesota Fat-
Gleason og George C. Scott í The
Hustler að leggja billjarðinn mik-
ið til á hilluna og hefur komist
vel af síðan sem viskýsölumaður
og billjarðveðmangari. Og einn
góðan veðurdag blossar áhuginn
upp að nýju, þegar lann sér til
Tom Cruise, ungs og stórefnilegs
billjarðleikara. Fyrr en varir er
hann búinn að taka Cruise og
kærustu hans upp á arma sína
og byijaður að kenna þeim yngri
bellibrögðin á og utan borðsins.
Smám saman verður Cruise
ofjarl meistara síns á flestum svið-
um og því kann Newman ekki að
svara á annan hátt en að fara í
endurhæfingu og ná sér niðri á
stráksa á græna borðinu.
Manni verður kannski fyrst
hugsað til þeirra miklu breytinga
sem orðið hafa á flestum sviðum
síðan maður sá The Hustler í
Nýja bíói á táningsaldri. Þá voru
menn gjaman léttkenndir við
borðið, en eins og Newman segir
í The Color of Money þá hressa
menn sig í dag á kóki eða „hraða",
þau efni þekkir gamli refurinn
ekki og vill ekkert með þau hafa.
Þá stóð Paul Newman fyrir sjón-
um sem ímynd æskublóma,
— lii.i ij.i.i.i ■ i
hæfíleika og glæsimennsku. Nú
er þetta lífseiga tákn eilífrar
bemsku orðinn silfurgrár fyrir
hæram (og maður strýkur hvirfíl-
inn ósjálfrátt í örvæntingu og lítur
raunamæddur niður á vaxandi
mittismálið). En elli kerling hefur
farið mjúkum höndum um þennan
stórmerka karakter í lífí manns
og enn bregður fyrir gamalkunn-
um stráksskap í þessum ótrúlega
bláu augum. Og Tom Craise hefur
Sýnt það og sannað að hann getur
verið sinni kynslóð hátt í það sem
Newman var minni. Strákurinn
er sterkur karakter, þranginn
lífskrafti og hreysti. Að auki er
hann prýðilegur billjarðleikari,
hafði þó tæpast snert kjuða örf-
áum mánuðum áður en mynda-
takan hófst. En hann tók þvílíkum
framföram á nokkram vikum und-
ir handleiðslu kennara, að hann á
öll sín skot, utan eitt, í myndinni!
The Color of Money fjallar
því allnokkuð um kynslóðabilið —
æskuhrokann og viðkvæmni
þeirra eldri fyrir hinum eftirsókn-
arverðari yfírburðum æskunnar.
Og uppgjör myndarinnar er einkar
jákvætt: Newman segir um leið
og hann sprengir kúlumar af
fítonskrafti að það skipti ekki
máli hvort hann sigri Craise hér
og nú, eða í Ðallas eða Houston,
heldur það að hann sé byijaður
aftur! Og síðan lýkur myndinni á
frystri nærmynd af Newman —
með sigurbros á vör.
Scorsese leiðsegir okkur af
kunnri snilld um bakstræti
slömmhverfa, inn á hveija billjarð-
búluna á fætur annarri og fangar
andrúmsloft mettað spennu, svita,
reyk og nærvera þeirra misjöfnu
sauða sem slíka staði stunda í von
um skjótfenginn gróða. Frið á að
fínna á sjúskuðum hótelherbergj-
um. Kvikmyndatakan er afbragð
og mörg skotin af kúlnarennslinu
á borðunum það besta sem sést
hefur af slíku. Hitt er annað mál
að sá billjarðleikur sem Banda-
ríkjamenn stunda mest og allt
snýst um í myndinni er ekkert
yfírmáta spennandi né erfiður í
augum allra þeirra sem spila snó-
ker.
En þrátt fyrir allt listfengið,
góða tónlist, klippingu og yfír
höfuð vandaða tæknivinnu er það
orðfátt, hnitmiðað handritið, en
fyrst og fremst samleikur New-
man og Craise sem gerir The
Color of Money svo heillandi sem
raun ber vitni. Þeim tekst að
skapa hið hrífandi „buddy“-and-
rúmsloft sem við höfum notið í
myndum eins og Butch Cassidy
and the Sundance Kid, The
Sting, Midnight Cowboy svo
nokkrar séu nefndar. Það era eins
konar töfrar.