Morgunblaðið - 22.11.1987, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. NÓVEMBER 1987
B 29
Sigrún, 1953-54.
Eftir Jóhannes Kjarval,
1885-1972.
Trémynd, 1977. Eftir Kain Tap-
per frá Finnlandi, 1930-.
Sýning þessi var liður í
kynningarátaki Norður-
landanna sem kennt hefur
verið við „Scandinavia
today". Sýningin var þó ekki hluti
af samnefndri stórsýningu sem
hóf göngu sína í Bandaríkjunum
heldur var þessi sýning sérstak-
lega ætluð Japönum og völdu
norrænir og japanskir listfræðing-
ar verk til sýningar. Að sýning-
unni stóðu norræna ráðherraráðið
og listasafn Seibu-verslunarkeðj-
unnar. Auk þessa styrktu m.a.
SAS og Flugleiðir sýninguna.
Fulltrúi íslands í sýningamefnd
var dr. Gunnar B. Kvaran list-
ráðunautur Kjarvalsstaða.
Bjóða bæði upp á
vörur og list
Gunnar B. Kvaran upplýsti
Morgunblaðið að Seibu-verslun-
arkeðrjan væri alhliða verslunar-
hringur og seldi nánast allt milli
himins og jarðar en það sem væri
merkilegast væri að fyrirtæki
þetta byði ekki aðeins viðskipta-
vinum sínum upp á efnalegan
neysluvaming, menn geta líka
svalað andlegum þorsta í verslun-
arbyggingum Seibu. T.a.m. er
tólfta hæðin og efsta hæðin í
verslunarbyggingu þess í Tókýó
lögð undir sýningarsali og var
norræna sýningin þar haldin.
Ennfremur er fyrirtækið með
sérstakt listasafn hundrað og tutt-
ugu kflómetra norður af höfuð-
borginni. Safn þetta er einnig
opið almenningi og þar getur m.a.
að líta verk ekki ómerkari lista-
manna en Kandinskys, Klees og
Jaspers Johnes, svo fáeinir séu
nefndir.
Gunnar var spurður hvort
svona menningarframtak væri al-
vanalegt meðal stórfyrirtækja í
Japan. „íslendingum, sumum
hverjum a.m.k., kann að þykja
það ótrúlegt en stórfyrirtæki í
Japan álíta það sjálfsagðan hlut
að gera vel við listir og menn-
ingu. Þeirra viðhorf er að lífið sé
meira en efnaleg neysla og þau
hafi ábyrgð og skyldum að gegna
á öllum sviðum. Japönsk stórfyrir-
tæki leggja sig því sérstaklega
fram við að koma sér upp „menn-
ingarpróffl" innan samfélagsins,
— að vera inni í samfélagsumræð-
unni, hvort sem hún er hagfræði-
leg eða menningarleg. Þetta er
auglýsing sem borgar sig óbeint
og styrkir móralska stöðu þeirra
á markaðinum. Flest stærri fyrir-
tæki hafa þá reglu að veija
ákveðinni prósentu til menningar-
mála."
Morgunblaðið innti Gunnar eft-
ir því hvort menningaráhugi
íslenskra fyrirtækja væri sam-
bærilegur við þann sem tíðkaðist
í Japan. „Ég lýg örugglega engu
þegar ég segi að svo er ekki. Það
verður að segjast eins og er að
margir íslendingar álíta peninga
setta í listir óþarfa eða ölmusu.
Það finnast einstaka fyrirtæki
sem veita fé til lista- og menning-
armála, t.d. Flugleiðir, en öll þessi
viðleitni þyrfti að vera markviss-
ari.“
Fulltrúi Morgunblaðsins spurði
Gunnar B. Kvaran hvað það væri
einna helst í norrænni myndlist
sem höfðaði til Japana, e.t.v.
nístandi þögn ellegar skerandi
hróp. Gunnar sagði titil sýningar-
innar vera nokkuð misvísandi,
eiginlega hefðu japönsku fulltrú-
unum verið ofar í huga áhrif
náttúrunnar og skynjun og túlkun
einstaklingsins á þeim. „Það er
óhætt að segja að Japönum hafi
orðið mjög starsýnt á expressí-
ónísk áhrif í norrænni myndlist.
Og því varð raunin sú að sett var
saman sýning sem á að sýna sam-
hengið í norrænum expressíón-
isma frá lokum nítjándu aldar
fram á daginn í dag. Þetta er eink-
ar samstæð sýning og sýnir
glöggt hversu náin tengsl eru á
milli norrænna listamanna þrátt
fyrir að þeir komi frá ólíkum þjóð-
löndum. Munch, Jom og Gunnar
Örn em greinilega allir af sama
meiði bæði hvað varðar myndmál
og tjáningu, þó svo að þeir skipi
á ólíkum tímum í sögunni. Ljóst
er að hinn sameiginlegi menning-
arlegi bakgmnnur er afgerandi.
A sýningunni var reynt að gefa
Japönum eitthvert yfirlit yfir þró-
un norrænnar myndlistar síðustu
hundrað árin. Þetta er fima
víðtækt, var ekki erfitt að velja?
„Ákaflega, valið var gert í sam-
ráði við japanska listfræðinga frá
Seibu-safninu og var mikið rætt
áður en við komumst að endan-
legri niðurstöðu. Leiðiþemað var
náttúran og einstaklingurinn
hvort heldur verið var að velja
einstaka listamenn til að kynna á
sýningunni ellegar einstök verk
þeirra. Við vildum hafa samhengi
í sýningunni en um leið vildum
við gera hverjum og einum lista-
manni sæmileg skil. Þess vegna
urðum við að takmarka fjölda
listamannanna. Hver listamaður
er í fyrsta lagi fulltrúi fyrir
ákveðna strauma og stefnur, í
öðm lagi fyrir sinn samtíma og j
þriðja lagi fyrir sitt þjóðland. Á
Norðurlöndum er mikill fyöldi
myndlistarmanna sem falla undir
fymiefnt þema og við urðum að
ganga framhjá mörgum verðug-
um.“