Morgunblaðið - 16.01.1988, Blaðsíða 52

52
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 16. JANÚAR 1988
JARÐHITARANNSÓKNIR
Halldór Ármannsson tekur sýni.
Það er þó greinilegt að þeir eiga
mikla orku óbeislaða í jarðhitanum.
Hafa mikinn áhuga
Er aðallega verið að hugsa um
raforkuframleiðslu?
— Aðallega en þó sjá þeir fram
á að geta nýtt gufuna til ýmiss
konar iðnaðar. Til dæmis að þurrka
te og kaffi sem eru aðalútflutnings-
vörur þeirra og ef til vill fleira.
Þeir hafa mikinn áhuga á allri nýt-
ingu jarðhita og hafa augu og eyru
opin fyrir hugmyndum. Þeir eru
hins vegar peningalitlir og reiða sig
mikið á hjálparstofnanir.
Er mikill munur á rannsókna-
störfum í Kenýu og á íslandi?
— Grundvallaratriði rannsókn-
anna sjálfra og aðferðimar eru
hinar sömu en aðstæður eru auðvit-
að ólíkar. Það sem við vomm óvanir
er að við höfðum alltaf hóp aðstoð-
armanna með okkur. Það er nánast
óvinsælt ef við vorum ekki jafnan
með fimm eða fleiri aðstoðarmenn
því atvinnuleysi er mikið. Þeir voru
bæði lærðir og ólærðir, það er að
segja sérfræðingar sem fylgdust
með störfum okkar og við áttum
að leiðbeina og verkamenn sem
voru okkur til aðstoðar auk þess
sem við höfðum oft vopnaðan veiði-
vörð ef Ijón eða buffalar skyldu
gerast nærgöngulir, en enginn
skortur er á villidýrum í Kenýa,
þótt þeim fari ört fækkandi.
Hér á landi erum við oftast einir
á ferð við rannsóknir okkar úti við
og þætti okkur sjátfsagt undarlegt
að hafa hóp verkamanna við hlið
okkar sem við ættum að segja fyr-
ir verkum. En þama var þetta talið
sjálfsagt enda mikið atvinnuleysi
og það gaf vissulega betri tækifæri
til athugana. Við gátum grafið og
tekið sýni á fleiri stöðum og fengið
meira af sýnishomum flutt heim í
aðalbúðimar og þar fram eftir göt-
unum. Einkum munaði miklu að
losna við að bera grjótsýni í hitan-
um. Stundum þurfti líka að höggva
okkur leið gegnum þéttan gróður-
inn og oftlega vildu íbúar ræða við
okkur og spyija hvað um væri að
vera og þá komu túlkamir til.
Aðstaða til efnagreininga var
náttúrlega heldur ekki eins góð og
hérlendis. Enda var beinlínis gert
ráð fyrir því að verkefnið keypti
tæki og þjálfaði menn til að nota
þau og af þessum sökum sóttust
ýmis verk nokkuð seinna en við
íslendingar hafa löngum ver-
ið víðförulir og verða vonandi
lengi enn þó erindin kunni að
vera misjöfn. Sumir skoða sig
um, aðrir nema siðu og fræði
annarra þjóða ellegar taka
upp starf í framandi landi um
lengri eða skemmri tíma.
Hefur sá þáttur trúlega farið
nokkuð vaxandi á sfðari
árum. Ýmis sérfræðiþekking
íslendinga kemur öðrum
þjóðum að gagni og hafa
þeir til dæmis verið ráðgjafar
um fiskveiðar, byggingu
orkuvera ellegar kennt iðkun
kristindóms. Einnig má nefna
nýtingu jarðvarma en þeirra
erinda dvöldu tveir íslending-
ar í Kenýa f tvö ár, þeir
Halldór Ármannsson efna-
fræðingur og Helgi Torfason
jarðfræðingur. Þeir sneru aft-
ur til fyrri starfa sinna hjá
Orkustofnun á liðnu hausti.
Tildrög þess að við fórum til
Kenýa, voru þau að fyrrum
samstarfsmaður okkar á Orku-
stofnun, Gestur Gíslason, var
ráðinn sem verkefnisstjóri þarna á
vegum Sameinuðu þjóðanna. Hann
hafði áhuga á að fá íslendinga til
að vinna ákveðin verk en þá var
einmitt mikið til umræðu hér að
afla íslandi verkefna á erlendri
grund — að flytja út sérfræðiþekk-
ingu. Þama var um að ræða
jarðhitaleit, að fínna gufu sem nýta
mætti til að knýja raforkuver. Okk-
ur var gefínn kostur á að sækja
um starfið til SÞ og eftir viðræður
við fulltrúa stofnunarinnar og at-
huganir á menntun okkar og
starfsreynslu töldumst við vel hæfír
til starfans og fengum tveggja ára
launalaust leyfí frá Orkustofnun.
Hagkvæmasta
raforkan
— I Kenýa hafa þeir eina gufu-
aflsstöð, Olkaria, sem er í suður-
hluta landsins og framleiða um 45
Gestur Gíslason verkefnisstjóri í Kenýa. Suswa er í baksýn.

um
Lake Bogoria er hverasvæði í miðjum „Rift Valley“.
í Kenýa
er mikil orka
óbeislud
megawött þar. Rekstur þeirrar
stöðvar hefur gengið vel og ný út-
tekt sem var gerð þar á raforkuþörf
landsins og virkjanaleiðum, bendir
til þess að hagkvæmasta raforkan
í Kenýa sé frá jarðgufuaflstöðvum.
Hvar í landinu fóru athuganir
ykkar fram?
— Það er í sigdalnum mikla,
„Rift Valley" sem kallaður er og
liggur um Rauðahaf í norðri, suður
um Kenýu og til Tansaníu. Við
unnum aðallega á svæði vestur af
Nairobi. í þessum sigdal hefur ver-
ið mikil eldvirkni, allt fram á þessa
öld bæði í Kenýu og Tansaníu þótt
rólegra hafí verið í Kenýu. Olkaria-
raforkuverið er í suðurhluta dalsins
og við unnum við athuganir á ná-
lægum svæðum.
Olkaria framleiðir milli 16 og
17% af allri raforkunotkun landsins
en þeir eru nú að miklu leyti búnir
að virkja hagkvæmasta hluta vatns-
aflsins, auk þess sem þeir kaupa
raforku frá Úganda. Þess vegna
leggja þeir mikla áherslu á að at-
huga nýtingu jarðvarma og okkar
verkefni var að rannsaka tvö þess-
ara svæða. Þetta er þó aðeins hluti
af stærra verkefni en við skiluðum
lokaniðurstöðum okkar í ágúst sl.
Síðan er það SÞ sem tekur allar
niðurstöður saman og leggur fyrir
Kenýamenn í einni heildarskýrslu.
UK WlfUH?
Olkaria-raforkuverið.
Nokkrir aðstoðarmenn Halldórs við gnfusýnatöku.