Morgunblaðið - 24.01.1988, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. JANÚAR 1988
35
í Hárbarðsljóðum Eddukvæða segir:
„Þórr fór ór Austrvegi ok kom
at sundi einu. Öðrum megin
sundsins var feijukarlinn með
skipit. Þórr kallaði:
1. „Hverr er sá sveinn sveina,
er stendr fyr sundit handan?"
Feq'ukarlinn svaraði:
2. „Hverr er sá karl k'arla,
er kallar of váginn?"
Þórr kvað:
3. „Fer þú mik um sundið,
fæði ek þig á morgun;
meis hef ek á baki,
verðr-a matr in betri;
át ek í hvild
áðr ek heiman fór
síld ok hafra,
saðr em ek enH þess.“
ILD
Samkvæmt þessu
hefur Þór haft í
nesti sínu bæði
hafrakjöt og síld,
en eins og kunn-
ugt. er var Þór
vanur að skera
hafra sína að
1 kvöldi og eta þá, kasta síðan
bjómum (hafurstökunum) á bein-
in og haframir vom heilir að
morgni. Ekki væri ónýtt að geta
notað þessa aðferð Þórs t.d. við
„fjallalambið", sem er orðið nokk-
uð dýr matur. En þessa aðferð
hefur Þór varla notað við síldina,
þar sem að öllum lfkindum hefur
verið nóg af henni þá sem nú.
Ekki ér mikið talað um síld og
síldveiðar í fomsögunum, en í
Heimskringlu er talsvert rætt um
síldveiðar Norðmanna. Þar segir,
að fyrsta árið sem Hákon jarl réð
ríkjum í Noregi „þá gekk sfld upp
um allt land“, og í vetur var sfld
veidd inn á fjörðum, upp við land-
steina á Austurlandi, t.d. á
Seyðisfírði. Þá hefði nú ekki verið
ónýtt að skreppa um borð í bát-
ana og fá svo sem eins og eina
skjólu af sfld, en fersk sfld er einn
besti matur sem ég fæ, og ég
kæri mig kollótta um beinin, tygg
þau bara með. Sem Seyðfirðingur
lærði ég í æsku að borða sfld í
ýmsum útgáfum.
Enn veiðist sfld við Austurland
og geta Austfirðingar fengið
sfldina ferska, en við Reykjavíkur-
böm verðum að láta okkur nægja
að fá hana saltaða. í þessum
þætti eru uppskriftir af ferskri
og saltaðri sfld.
Saltsfld þarf að flaka og roð-
draga, útvatna síðan I sólarhring
í köldu vatni og leggja loks í
sfldarlög (marfneringu). í þeim
legi þarf hún helst að liggja í eina
viku til þess að mýkjast og draga
í sig kryddbragð. Þá er hún borð-
uð „eins og hún kemur fyrir" með
rúgbrauði eða kartöflum eða sett
í annan lög eða sósu og notuð sem
salat. Ýmislegt er sett saman við
sfldina f salöt.
Síldar-
lögur (mar-
ínering)
3 dl borðedik
4 dl vatn
2 dl sykur
1 msk. síldarkiydd (fæst tilbúið)
1 stór laukur (má sleppa)
1. Setjið edik, vatn, sykur og
krydd í pott. Sjóðið við hægan
hita í 7—10 mínútur.
2. Afhýöið laukinn og skerið í
sneiðar. Setjið út í löginn. Látið
sjóða upp en takið þá strax af
hellunni og látið kólna vel.
3. Skolið sfldarflökin vel, látið
renna vel af þeim, setjið síðan
köld sfldarflökin í kaldan löginn.
4. Setjið lok eða disk ofan á
sfldina. Geymið í kæliskáp í
minnst 1 viku.
Athugið: Þetta magn er hæfi-
legt fyrir 6—8 sfldarflök.
Rúllur úr kryddsíld
boraar fram á epla-
sneiðum
8 kryddsfldarflök
’/2 lítri mjólk
2 epli til að setja undir sfldina
1 peli vatn
safi úr V2 sítrónu
3 tsk. sykur
1 epli til að rífa
100 g möndlur
2 msk. skyr
1 dós sýrður ijómi
1 msk. rifín piparrót, fersk eða í
pökkum
1. Setjið kryddsfldarflökin í
skál. Hellið mjólkinni yfir og látið
standa í 2—3 klst.
2. Setjið vatn, sítrónusafa og
sykur í víðan pott.
3. Afhýðið eplin, skerið sfðan 4
þykkar sneiðar úr hvoru epli.
Stingið úr þeim kjamann.
4. Leggið eplasneiðamar í pott-
inn. Hafið eitt lag. Sjóðið við
hægan hita í 5—7 mínútur. Gætið
þess að eplin losni ekki í sundur.
5. Takið eplin úr soðinu strax
að suðu lokinni og leggið á fat.
6. Setjið sýrðan ijóma og skyr
í skál. Blandið vel saman.
7. Afhýðið eplið, rífið sfðan
gróft, setjið út í sýrða ijómann.
8. Afhýðið piparrótina, rífíð
sfðan fínt og setjið saman við.
9. Takið sfldarfiökin úr mjólk-
inni. Þerrið vel með eldhúspappír.
11. Smyijið maukinu á sfldarfl-
ökin. Ve§ið þau síðan varlega
upp. Setjið ofan á eplasneiðamar.
12. Takið það sem eftir er af
möndlunum og stráið yfir.
Meðlæti: Rúgkex eða rúgbrauð
og smjör.
Salat með saltsíld,
skinku o.fl.
6 saltsfldarflök
150 g soðin skinka
3 meðalstórar soðnar kartöflur
2 epli
3 stórar sneiðar súr/sætar rauð-
rófur
2 harðsoðin egg
2 meðalstórir salatlaukar (hvítur
laukur)
1 dós sýrður ijómi
2 msk. gott edik --
1. Skerið sfldarflökin á ská í 2
sm þykkar sneiðar.
2. Skerið skinkuna í teninga á
stærð við */2 sykurmola.
3. Afhýðið kartöflumar og skerið
í litla bita.
4. Afhýðið eplin, stingið úr þeim
kjamann. Skerið í litla bita.
5. Takið skumina af eggjunum
og skerið þau í litla bita.
6. Afhýðið laukinn og saxið smátt.
Skerið rauðrófumar í smábita.
7. Blandið saman sýrðum ijóma
og ediki. Setjið allt út í sýrða ijó-
mann og blandið varlega saman
með gaffli.
8. Látið salatið standa í 2—3 tíma
áður en þess er neytt.
Meðlæti: Rúgbrauð og smjör.
Glóðarsteikt fersk síld
6 sfldar
1 V2 tsk. salt
Vi tsk. cayenne-pipar
1 msk. milt sinnep
1 dl rasp
örlftið smjör
1. Hausið sfldina, slægið, klipp-
ið af henni ugga og roðdragið.
2. Stráið salti inn f sfldina.
3. Blandið saman sinnepi og
cayenne-pipar. Smyijið þessu ut-
an á sfldina. Veltið sfðan upp úr
raspi.
4. Hitið glóðarrist og glóðar-
steikið sfldina í 5—7 mínútur á
hvorri hlið.
5. Bræðið smjörið og penslið
sfldina með því meðan á glóðar-
steikingu stendur.
Meðlæti: Soðnar kartöflur,
heitt gróft snittubrauð og hrásalat
með sítrónu.
Fersk síld í kryddlegi
10 fersk sfldarflök
3 tsk. fínt salt
3 dl borðedik
V2 dl sykur
2 lárviðarlauf
6 svört piparkom „
6 negulnaglar
1. Roðdragið flökin, stráið á
þau salti ög látið bíða í 1 klst.
2. Skerið flökin í sundur langs-
um, ve§ið þau upp og festið
saman með tannstönglum. Leggið
þau þétt á botninn á víðum,
grunnum potti. Hægt er að nota
pönnu.
3. Sjóðið saman edik, sykur,
lárviðarlauf, pipar og negulnagla.
Hellið leginum yfir sfldina. Látið
sjóða upp, en slökkvið þá á hell-
unni en látið pottinn (pönnuna)
standa opinn meðan sfldin er að
kólna.
4. Takið sfldarrúllumar úr pott-
inum, setjið í krakku, hellið
leginum yfir.
Athugið: Þessi sfld geymist vel
og er góð með smurðu rúgbrauði.
Grafín síld
6—8 sfldarflök
1 msk. sykur
1 msk. salt
V2 tsk. nýmalaður pipar
2 msk. ferskt eða þurrkað dill
1 dl matarolfa
3 msk. dilledik (má notað annað
edik)
1. Fiystið flökin f 24 tfma. Þíðið
sfðan.
2. Leggið flökin á fat, látið
roðhliðina snúa niður.
3. Blandið saman sykri, salti
og pipar, stráið á fiökin. Nuddið
örlftið inn í þau en meijið þau ekki.
4. Klippið ferskt dill og stráið
yfír flökin, eða stráið þurrkuðu
dilli yfir.
5. Leggið nú tvö og tvö flök
saman. Setjið f álpappír.
6. Blandið saman matarolíu og
ediki og hellið. yfir.
7. Lokið álpappímum vel, setjið
á fat, leggið farg ofan á. Hægt
er að nota skál með vatni.
8. Setjið sfldina í kæliskáp og
látið vera þar í 2 sólarhringa.
Snúið pakkanum með sfldinni.
nokkram sinnum.
9. Takið sfldina úr pakkanum,
skafið dillið af en skerið sfldina í
þunnar sneiðar.
Sósa
1 dós sýrður ijómi
1 msk. olíusósa (mayonnaise)
1 msk. milt sinnep
1 msk. hunang
Vs tsk. salt
*/8 tsk. nýmalaður pipar
1 msk. dill, ferskt eða þurrkað.
1. Hrærið saman sýrðan ijóma,
olíusósu, sinnep og hunang.
2. Setjið salt og pipar út í.
Setjið dillið út í. Hrærið saman.
Meðlæti: Rúghrökkbrauð (Finn
crisp).