Morgunblaðið - 24.01.1988, Blaðsíða 56

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. JANÚAR 1988
56
_ *
Sigurður E. Olason hæsta-
réttarlögmaður—Minning
ar, en þar leiðir hann skemmtileg
rök að því, að Snorri hafi verið son-
ur Jóns Loftssonar í Odda. Það er
sagt, að Sigurður hafi einu sinni
verið að flytja bamfaðemismál, og
lagði hann ritgerðina þá fram í hand-
riti til dómarans, svona utan réttar
til skoðunar.
Þegar handritamálið var efst á
baugi skrifaði Sigurður mjög merki-
lega grein um erfðaskrá Ama
Magnússonar, en hún var „andsvar
við óvenju illkvitnum skrifum til-
greindra danskra háskólamanna"
eins og Sigurður orðaði það. Sigurð-
ur færði rök að því í grein sinni, að
krafa Kaupmannahafnarháskóla til
handritasafns Áma Magnússonar,
hafi verið í meira lagi hæpin, en
miklu nær væri að halda, að Ámi
hafí hugsað sér að handritin, sem
hann átti raunar ekki sjálfur nema
að nokkm leyti, kæmu heim til Is-
lands, þegar fært væri. Danskir
háskólamenn vom alltaf verstir and-
stæðingar íslendinga í handritamál-
inu, og fóm í mál þegar danska
þfngið samþykkti lögin um afhend-
ingu handritanna. Sigurður var
skipaður í 'nefnd 1961 til 1962 til
þess að vinna að endurheimt
íslenskra handrita úr dönskum söfn-
um, og þegar málaferlin hófust, var
hann sérstakur fulltrúi ríkisstjómar-
innar til þess að fylgjast með réttar-
höldunum.
Eftir stríð var Sigurður í Kaup-
mannahöfn. Hann fann hjá sér hvöt
að fara að leiði Jónasar Hallgríms-
sonar. Þar fréttir hann, að með því
að liðin séu 100 ár frá dauða Jónas-
ar, njóti gröf hans ekki iengur
grafarhelgi og sé öllum föl til þess
að taka þar nýja gröf. Sigurður hafði
þá snör handtök. Hann fór til kirkju-
garðsyfirvalda og keypti gröf
Jónasar. I framhaldi af þessu vom
svo líkamsleifar hans fluttar heim
og jarðsettar á Þingvöllum. Fyrir
þetta munu íslendingar lengi standa
í þakkarskuld við hann.
Það var gaman að ræða við Sig-
urð. Hann var eins og fyrr er ritað
óvenjufróður. Honum lágu á tungu
þau fomu fræði, sem íslenskt þjóð-
emi reisir grunn sinn á. Hann var
þjóðemissinni. í þjóðfélagsskoðun-
um var hann með þeim sem minna
máttu sín. Hann var alltaf talinn til
Framsóknarflokksins, en var þó í
framboði fyrir Bændaflokkinn á
Snæfellsnesi. Raunar held ég að
tengsl hans við Framsóknarflokkinn
hafí fyrst og fremst verið vegna
náins samstarfs og vináttu við Ey-
stein Jónsson, fyrmm ráðherra, svo
og Þórarin Þórarinsson. Sigurður
var hins vegar afskiptalítill um
stjómmál síðari árin, en vildi þó efla
hin borgaralegu öfl í landinu.
Sigurður hafði gaman af því að
reyna menn lítillega í fræðunum.
Hann notaði oft atvik hins daglega
lifs til þess að gera þetta. Mér verð-.
ur aldrei úr minni, þegar ég tók
embættispróf, að dag nokkum gekk
ég niður Bankastræti og hitti þar
Sigurð á fömum vegi. Hann kallar
á mig og spyr, hvað við frændur
ætlum að gera með Þingvallavatn
og veiðirétt okkar þar. Ég sagði
honum, að þar ætti ég engan rétt,
en Benedikt bróðir minn og nafnar
hans Sveinsson og Jóhannesson ættu
hins vegar parta í Sandey, og höfðu
fengið frá afa okkar. Sigurður spurði
mig, hvort ég vildi ekki fá kaffí.
Með því að næsta próf var raun-
hæft verkefni, og ekki er hægt að
lesa undir slík próf, taldi ég tíma
mínum jafnvel varið hjá Sigurði og
annars staðar. Þessi eftirmiðdagur
fór í spjall um veiðirétt, einkanlega
þó í stöðuvötnum, sérstaklega í
Þingvallavatni. Má nærri geta,
hversu þákklátur ég varð Sigurði,
varð Jón að lúta í lægra haldi fyrir
þeim, sem ávallt sigrar að lokum.
Foreldrar Jóns vom Júlíus Jóns-
son skósmiður og eiginkona hans,
Magnea Guðjónsdóttir. Jón var
næstelstur systkina sinna en hin
em Valgerður, Svavar og Selma
og búa þau öll hér í Reykjavík.
Jón var mörgum góðum kostum
búinn. Á unga aldri lagði hann
stund á fímleika og var um árarað-
ir í hinum fræga fimleikaflokki KR,
sem sýndi viða um land og erlendis
undir stjóm Benedikts Jakobssonar.
Flokkurinn hlaut almennt lof og
munu eflaust margir, sem nú em
af léttasta skeiði, minnast þessa
glæsilega hóps.
Árið 1946 hóf Jón prentnám,
lauk sveinsprófí 1950 og stundaði
iðn sína til dauðadags, lengst í ísa-
foldarprentsmiðju, þar sem hann
var verkstjóri í prentsal. Jón þótti
mjög snjall prentari og leysti hvern
þann vanda, sem að höndum bar.
Hann var snemma valinn í próf-
nefnd prentnema og einnig í
fræðslunefnd.
Jón lærði hina hefðbundnu prent-
list Gutenbergs, sem kölluð hefur
verið blý-prent eða hæðarprent til
aðgreiningar frá offset-prenti, sem
nú hefur mtt sér til rúms. Jón til-
einkaði sér einnig hina nýju aðferð,
en trúa mín er sú, að aðferð Guten-
bergs verði seinna kennd í Lista-
skólum framtíðarinnar vegna
formfegurðar og glæsileika.
1. september 1953 kvæntist Jón
eftirlifandi konu sinni, Guðnýju
Valgeirsdóttur. Þau eignuðust eina
dóttur, Kristínu Ásu, sem lést af
slysfömm 6 ára gömul. Þau syrgðu
mjög dótturina ungu og þessi sári
harmur batt þau einnig sterkari
böndum, þannig að Guðný missir
nú ekki aðeins eiginmann, heldur
jafnframt besta vin sinn og félaga.
Ég kynntist Jóni, þegar við
kvæntumst báðir dætmm Valgeirs
Kristjánssonar klæðskera og konu
hans, Kristínar Benediktsdóttur.
Jón svili minn reyndist mér hauk-
ur í homi, ávallt reiðubúinn að rétta
hjálparhönd. Hann var snillingur í
höndunum og mörg handtökin
skulda ég honum, en þó meira
drengskap og vináttu, sem aldrei
var skorið við nögl.
Guðný og Jón reistu sér hús á
óðali feðranna, þar sem foreldrar
hans höfðu áður búið. Jón byggði
húsið að mestu leyti sjálfur og ég
hugsa að flestir naglamir og spýt-
umar hafi farið um hendur hans.
Heimili þeirra bar vitni um fágaðan
smekk og var hrein unun að heim-
sækja þau á þessu glæsilega heimili
þeirra.
Margar ferðir fómm við saman
um landið okkar fagra, bæði veiði-
ferðir í Hólá, Faxalæk og Fnjóská,
en þó aðallega í útilegur með fjöl-
skyldunum. Margs er að minnast
frá þessum ferðum og þakka ber
góðum veiðifélaga og ferðafélaga,
þegar ég las yfír hið raunhæfa verk-
efni daginn eftir: það fjallaði ein-
göngu um veiðirétt, einkum þó í
stöðuvötnum!
Sigurður var tvíkvæntur. Fyrri
kona -hans var Ragnheiður Ingibjörg
fædd 16. júlí 1911, kjördóttir Ás-
geirs prófasts í Hvammi í Dölum.
Þau skildu.
Síðari kona Sigurðar var Unnur
fædd 27. júlí 1922 kennari í
Reykjavík, dóttir Kolbeins skálds í
Kollafírði Högnasonar og fyrri konu
hans Guðrúnar Jóhannesdóttur. Þau
áttu 6 böm: .
1. Kolbeinn flugstjóri, fæddur 11.
ágúst 1943 í Reykjavík. Hann var
kvæntur Jónínu Gunnarsdóttur,
mikilli ágætiskonu, sem lést langt
um aldur fram á síðastliðnu ári, 2.
Þómnn skáld- og leikkona, fædd 29.
september 1944, gift, a) Jóni Júlíusi
Júlíussyni leikara, b) Stefáni Bald-
urssyni kand. fíl. leikstjóra, 3. Jón,
skólastjóri í Bifröst, fæddur 23.
ágúst 1946, kvæntur Sigrúnu Jó-
hannesdóttur, kennara, 4. Guðbjart-
ur, prentari, fæddur 7. desember
1949, 5. Guðrún Sigríður fædd 23.
september 1956, gift ítölskum
manni, Gino Manna, 7. Katrín fædd
28. júní 1967 í Reykjavík.
Þegar ég var unglingur kom ég
oft á heimili þeirra hjóna. Þar var
gott að koma. Frú Unnur er ein
mesta mannkostakona sem ég hef
sem aldrei brá skapi og var ávallt
hrókur alls fagnaðar. Slíka sam-
ferðamenn er gott að eiga.
Við sendum Guðnýju mágkonu
innilegar samúðarkveðjur. Megi
Guð hjálpa henni að bera harm sinn.
Að hún verði eins og björkin, sem
svignar undan áhlaupinu, en réttir
sig við og stendur teinrétt eftir.
Ólafur Hannesson
Enginn hefði trúað því sem ekki
vissi, að ljúfmennið Jón Júlíusson
væri kominn fast að sextugu, svo
lipurlega sem hann hljóp upp og
niður stigana í Þingholtsstrætinu.
Og síst af öllu hefðum við sam-
starfsfólk hans trúað því að hann
yrði ekki eldri en tæplega sextugur.
Jón Júlíusson var sá starfsmaður
ísafoldarprentsmiðju sem lengst
hafði starfað við fyrirtækið. Hann
þekkti sögu þess, verkefni öll og
verkþætti og kunni sögur um
spaugileg atvik jafnt og fróðleg sem
hann var óspar að segja okkur.
Hann sagði okkur frá atvikum allt
aftur að stríðsárunum þegar útlend-
ir hermenn í köldu landi sníktu
pappírsafganga í eldinn. Hann
þekkti allflesta prentara á landinu
og hafði prófað þá marga. Jón Júlí-
usson var góður félagi.
Að vera góður félagi felst bæði
í því að vera góð fýrirmynd,
stundvís, vinnusamur og áreiðan-
legur og ekki síður að vera vinur
samstarfsmanna sinna. Fyrirtæk-
inu var hann trúr, viðskiptavinunum
lipur. Um Jón Júlíusson, íþróttir
hans í KR og lífshlaup allt mætti
margt skemmtilegt og umfram allt
gott skrifa. Minninguna geymum
við í hugum okkar og söknum góðs
drengs. Við þökkum honum sam-
vinnu og vináttu. Aðstandendum
sendum við dýpstu samúðarkveðjur.
Samstarfsfólk í ísafold.
kynnst. Það geislar af henni hlýju,
— hún er ein af þeim konum, sem
unglingar hænast að og þykir vænt
um. Öllum líður vel nálægt henni.
Sigurður lést á Borgarspítalanum
18. janúar, og hafði þá átt við van-
heilsu að stríða um nokkurt skeið.
Með honum er fallinn í valinn mikil-
hæfur og góður íslendingur. Blessuð
sé minning Sigurðar E. Ólasonar.
Haraldur Blöndal
Hann birtist í anddyri Gamla
Garðs síðari hluta vetrar 1953, höfð-
inglegur, með hatt og staf, virðuleg-
ur hæstaréttarlögmaður og stjómar-
ráðsfulltrúi á miðjum aldri og bað
með kurteisi en festu, eins og ekkert
væri sjálfsagðara, stúlku þá er hann
sá fyrsta, að gjöra svo vel að sækja
tvo stúdenta, er líklegir væru til að
þiggja veislu góða á stundinni.
Slíkum manni var auðvitað orðalaust
hlýtt og einnig þeim skilyrðum, sem
hann bætti við, að mennimir mættu
ekki vera mjög leiðinlegir og yrðu
að hafa sæmilegt úthald.
Er ég kom næst á háskólalóðina,
tveim dögum síðar, hafði ég náð inn-
tökuprófi í lífsreynsluskóla Sigurðar
Ólasonar. Upp frá því varð sjaldan
vík milli vina. Hann var bakhjarl
minn, er ég próflaust þáði stöðu hjá
lagadeild vamarliðsins á Keflavíkur-
flugvelli og vann þar við málflutning
og önnur lögfræðistörf í eitt og hálft
Elsku hjartans bróðir minn hefur
kvatt okkur jarðarbúa. Sársauki
okkar sem eftir emm er djúpur og
helsár. Skarðið hans Jóns bróður
míns verður aldrei fyllt en það mun
lýsa eins og leiðarljós til okkar
áfram á lífsleiðinni. í fímmtíu ár
varð ég þeirrar gæfu aðnjótandi að
fá að ganga við hlið hans sem syst-
ir. Það er ótrúlegt en satt að aldrei
heyrði ég styggðaryrði af hans vör-
um. Hann aðeins talaði um hlutina
og leiðbeindi á sinn ljúfmannlega
hátt. Hann var eins og klettur í
hafínu sem alltaf var tii staðar ef
á þurfti að halda. Ég veit að nú
verð ég að ganga brautina án hans
og muna og sýna fram á að ég
hafí numið allar hans kenningar
bæði hvað varðar daglegt líf og
eins faglega kunnáttu sem ég hef
reynt að nema hjá honum. Bækum-
ar mínar og hans eru áþreifanlegir
dýrgripir sem böm okkar eiga eftir
að njóta um ókomin ár. Allt þar,
eins og alls staðar annars staðar
þar sem verk hans standa, ber vott
um vönduð handbrögð og listagáfu.
Ég þakka vinnufélögum hans inni-
lega fyrir alla hlýjuna og alúðina
sem þeir gáfu þessum bókum með
honum.
Jón fæddist 18. september 1928.
Hann var annað barn hjónanna
Júlíusar Jónssonar skósmíðameist-
ara frá Borgarfirði og Magneu
Vilborgar Guðjónsdóttur frá Bakka-
gerði við Stokkseyri. Böm þeirra
urðu fjögur, fýrst er Valgerður,
(Vallý), fædd 13. ágúst 1925, þriðja
er Svavár, fæddur 23. apríl 1935,
fjórðaer Selma, fædd 18. júlí 1937.
Júlíus og Magnea reistu sér hús
við Laugarásveginn. Húsið nefndu
þau Sólheimatungu. í Sólheima-
tungu ólumst við systkinin upp. Það
kom strax í ljós að Jóni hafði verið
gefíð í vöggugjöf alveg einstök
skapgerð og var hann hvers manns
hugljúfi. Honum var einnig gefíð
listsköpun og óvenju liðugur og
stæltur líkami. Hann ætlaði í fyrstu
að nema myndmennt, þar sem
teiknigáfur hans komu berlega í
ljós í gagnfræðaskólanum. Örlögin
höguðu því svo til að hann hvarf
frá þeirri ákvörðun og fór í prent-
nám og naut prentiðnaðurinn
starfskrafta hans eftir það. Hann
nam fag sitt í ísafoldarprentsmiðj-
unni. Þegar hann lauk sveinspróf-
inu hlaut hann hæstu samanlagðar
einkunnir frá Iðnskólanum og
sveinsprófl sem þá hafði verið tek-
ið. Mest alla starfsævina vann hann
í ísafoldarprentsmiðju. Þar eignað-
ist hann góða starfsfélaga og sumir
hverjir störfuðu með honum í ára-
tugi.
Snemma kom í ljós hve liðugur
og stæltur hann var. Hann gerðist
félagi í KR og æfði með fimleika-
deild þeirra. I fjöldamörg ár var
hann einn af alfremstu flmleika-
mönnum landsins. Jón átti góða
félaga í þessum hópi og alla t(ð var
Jón Júlíusson
prentan
Fæddur 18. september 1928
Dáinn 17. janúar 1988
Árið 1943 var mikil gróska í
íþróttalífí bæjarins og J)á kannski
ekki síst í fímleikum. Ohætt er að
fullyrða að sú íþróttagrein var á
þeim árum nokkurskonar tískuí-
þrótt, sérstaklega meðal pilta. Að
sjálfsögðu var þessi grein íþrótta
æfð hjá KR af miklu kappi, en félag-
ið hafði þá fengið til liðs við sig
þjálfara, sem tók starfíð af alvöru
og festu. Þessi þjálfari var Vignir
Andrésson. Ekki spillti fyrir að
Vignir kenndi leikfími þessi ár í
Gagnfræðaskólanum við Lindar-
götu. Því var það að glögg augu
íþróttakennarans höfðu úr mörgu
að moða því nemendahópurinn var
bæði stór og litríkur eins og geng-
ur. Er kennarinn taldi sig hafa
fundið góð efni í fimleikamenn var
þeim jafnan boðið til aukaæfínga í
íþróttasal Austurbæjarbarnaskól-
ans en þar var KR með aðstöðu
fyrir fímleika félagsins. Þar var
æft í unglingaflokki og fyrsta flokki
auk hins kunna sýningarflokks, er
Vignir ferðaðist með vítt og breitt
um landið og fór svo með í mikla
frægðarför til Norðurlandanna og
Bretlands árið 1946.
Inn í þessa fimleikamiðstöð lágu
spor Jóns Júlíussonar, þá fímmtán
ára unglings á haustdögum árið
1943 og þá strax bast hann þeim
tryggðaböndum við félag sitt, KR,
sem aldyei brustu. Jón hóf æfíngar
í unglingaflokknum undir stjóm
Jens Magnússonar, er var hvort-
tveggja í senn frábær kennari og
úrvals fímleikamaður, hafði enda
unnið titilinn Fimleikameistari Is-
lands árið 1939. Þótt svo að sjarmör
æskunnar ríkti í salnum, voru æf-
ingamar teknar alvarlega og æft
af miklum kráfti því alla dreymdi
um að komast í hinn leikna flokk
Vignis. Fljótlega kom í Ijós að Jón
var efni í frábæran fímleikamann.
Hann var fisléttur, sterkur og mjög
laginn við að gera allar æflngar
rétt. Strax á miðjum vetri var hann
farinn að skera sig úr bæði í leikni
og getu og þannig var það þaU tæp
tuttugu og fímm ár er hann æfði
fímleika, hann bar ávallt af.
Jón var einn af stofnendum Fim-
leikadeildar KR árið 1948 er
félaginu var skipt niður í hinar
ýmsu deildir. Það sama haust hóf-
ust æfíngar í nýju og glæsilegu
íþróttahúsi Háskólans undir stjóm
hins kunna íþróttafrömuðar Bene-
dikts Jakobssonar. Var þá tekið til
við æfíngar í áhaldafimleikum og
þar mótaðist Jón Júlfusson í þann
- Kveðja
fímleikasnilling er hann var á árun-
um frá 1950 til 1965 og hann
ávallt síðan bar merki um.
Á þessum árum voru famar fjöl-
margar sýningarferðir hér innafl-
lands auk þriggja ferða til
Norðurlandanna. Ohætt er að full-
yrða að hvar sem flokkurinn fór
hafí Jón vakið óskipta athygli áhorf-
enda fyrir frábæra getu og glæsi-
lega framkomu enda var hann
fimleikameistari KR flest þessi ár.
Um titilinn Fimleikameistari ís-
lands var ekki að ræða því keppni
milli félaga hófst ekki aftur fyrr
en árið 1969 er Fimleikasamband
Islands hafði tekið til starfa. Hafði
sú keppni þá legið niðri í um 30 ár.
Auk þess að vera einn glæsileg-
asti íþróttamaður landsins var Jón
frábær félagi. Hans létta lund og
fijálsleg framkoma auðveldaði öll
samskipti. Það var því ekki fyrir
tilviljun að hann var kjörinn í stjóm
Fimleikadeildar KR árið 1952 og
allt til ársins 1968 átti hann sæti
í stjóm deildarinnar, þar af gjald-
keri frá 1959. Þá sat hann í fyrstu
stjóm Fimleikasambands íslands er
það var stofnað árið 1968 og lagði
þar með hönd á plóginn við að gera
þessa íþrótt íþróttanna að meiri al-
menningseign en hún hafði áður
verið til heilla og farsældar æsku
þessa lands. Þar sem og annars
staðar gekk Jón til starfa heill og
óskiptur.
Fréttin um að Jón væri kominn
fjársjúkur í sjúkrahús kom eins og
reiðarslag yfír okkur félagana sem
og aðra. Það var beðið og vonað
að þessi myrki skammdegisskkuggi
mundi líða hjá með hækkandi sól
en sláttumaðurinn mikli gefur eng-
um grið þar sem hann á annað
borð ber niður. Nú stendur minning-
in ein eftir, minningin um góðan
dreng og elskulegan eiginmann.
Megi sú minning, elsku Guðný,
verða þér og öðrum ástvinum Jóns
huggun í harmi.
Félagar úr Fimleikadeild KR.
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur hið sama.
En orðstír deyr aldregi,
hveim sér góðan getur.
Á morgun verður til grafar bor-
inn Jón Júlíusson prentari, sem lést
á Landspítalanum að morgni
sunnudagsins 17. janúar 1988. Jón
var fluttur á spítalann eftir hjarta-
áfall, sem hann fékk á annan dag
jóla. Þrátt fyrir hetjulega baráttu